Morgunblaðið - 28.09.1971, Side 14

14
MORGUTSTBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. SEPTEMBER 1971
4
Útgafandí hf. Arvakur, Raykjavfk.
Framkvnmdaatjóri Haraldur Sveinsson.
Rilstjðrar Matthfas Johannessan.
Eyjólfur Konrá® Jónsson.
Aðatoðarritatjórí Styrmir Gunnarsson.
Ritstjómarfuiltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjórí Björn Jóhannsson.
Auglýaingaatjóri Ami Garðar Krístinason.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstrasti S, sfmi 10-100
Augiýsingar Aöalstraati 6, sími 22-4-80.
Aakriftargjaid 196,00 kr. á mánuði Snnanlanda.
f lauaasðlu 12,00 kr. eintakið.
LANDGRUNNIÐ
FISKVEIÐITAKMÖRKIN
Á ður en Alþingi lauk störf-
um í vor kaus það fimm
manna nefnd, einn mann frá
hverjum þingflokki, til að
semja frumvarp til laga um
rétt Íslendinga til land-
grunnsins og hagnýtingar
auðæfa þess.
Frumvarp nefndarinnar
skyldi meðal annars fela í
sér „ákvæði um óskertan rétt
Islendinga til fiskveiða í haf-
inu yfir landgrunninu, eins
og rétturinn til hafsbotnsins
hefur þegar verið tryggður
með lögum frá 24. marz 1969
um yfirráðarétt íslands yf-
ir landgrunninu umhverfis
landið“.
Eigi er kunnugt um starf-
semi þessarar nefndar, að
öðru leyti en því, að hún hef-
ur komið saman og að sjáv-
arútvegsráðherra er formað-
utr mefndarinnar. Það virðist
einsýnt, að þessi nefnd muni
semja frumvarp til laga um
útfærslu landhelginnar, sem
taki gildi 1. september næsta
ár. Hefur þingið góðan tíma
til íhugunar og ákvörðunar
þesisa mikilvæga máls. Það
ec að visu svo, að á grund-
veHi landgrunnslaganna frá
1948 Kefur fiskveiðilögsagan
og útfærsla hennar síðan
verið ákvörðuð með reglu-
gerðum. En að þessu hefur
verið fundið og talið lögform-
legra að Alþingi sjálft
ákvarðaði fiskveiðilögsöguna
mleð lögum. Núverandi stjórn
arflokkar tileinkuðu sér þetta
sjónarmið, þegar þeir eða
fulltrúar þeirra báru fram
frumvarp til laga á Alþingi
1960—61 um lögfestingu ís-
lenzku fiskveiðilögsögunnar
eins og hún var þá, 12 mílur
frá grunnlínum umhverfis
landið. Nú er það svo, að rík-
isstjómarflokkarnir slógu af
landgrunnsstefnunni á síðasta
Alþingi í tillöguflutningi sín-
um og vildu takmarka út-
færslu fiskveiðilögsögunnar
nú við 50 mílur. Þegar ríkis-
stjómin var mynduð, voru
50 míina mörkin sett í stjóm-
arsamninginn.
í þeirri nefnd, sem ríkis-
stjómin setti á laggimar sér
til ráðuneytis um framvindu
landhelgismálsins, eiga tveir
formenn stjórnarandstöðu-
flokkanna sæti. Á fundi, sem
sjávarútvegsráðherra, Lúðvík
Jósefsson, boðaði til á Hótel
Sögu í fyrri viku, kom það
fram, að formaður Sjálfstæð-
isflokksins, Jóhann Hafstein,
taldi mikla nauðsyn að forð-
ast innbyrðisdeilur um mörk
fiskveiðilögsögunnar, land-
grunnið allt eða 50 mílurnar.
Nú hefur formaður Sjálf-
stæðisflokksins á þingi Sam-
bands ungra sjálfstæðis-
manna, sem haldið var á Ak-
ureyri um síðastliðna helgi,
stungið upp á leið, sem ætti
að geta fellt saman sjónarmið
allra, bæði stjórnar og stjóm-
arandstöðu. Sú tillaga felst
í því, að útfærsla fiskveiðilög-
sögunnar á næsta ári miðist
við landgrunnið allt, sem eng-
inn ágreiningur er eða hefur
verið um, að er okkar loka-
takmark, og það tilkynntum
við Bretum og Þjóðverjum
með samningsgerðinni frá
1961. Jafnframt taki Alþingi
þá ákvörðun, að fiskiskipum
annarra þjóða verði fyrst um
sinn heimilað að veiða upp
að 50 mílna mörkunum, þar
til íslendingar ákveða annað,
eftir að hafa mælt og rann-
sakað sjálf landgrunnsmörk-
in nánar. Með þessu vinnst
það, að við þurfum ekki að
taka upp baráttu að nýju að
fáum árum liðnum fyrir land-
grunninu öllu, heldur stefn-
um strax að lokafcakmark-
inu, landið og landgrunn-
ið eru eitt. Slík barátta
er okkur á engan hátt erfið-
ari en útfærsla í 60 mílur,
nema síður sé, enda með þeim
hætti, sem felst í tillögu for-
manns Sjálfstæðisflokksins
sama og 50 mílur fyrst í stað,
gagnvart öðrum þjóðum.
UtanríkisráðheiTa hefur
stungið upp á áframhaldandi
viðræðum við Breta og Þjóð-
verja til samkömulags í land-
helgismálinu. Sjávarútvegs-
ráðherra hefur stungið upp á
umþóttunartíma til samkomu
lags. Það er fullkömlega eðli-
legt, að Íslendingar bjóði upp
á vissa tilslökun til samkomu-
lags og er þess að vænta, að
Bretar og Þjóðverjar meti
slík viðhorf í þeim viðræðum,
sem utanríkisráðherra hefur
boðað að fram muni fara.
Útfærsla fiskveiðilögsög-
unnar er lífshagsmunamál
okkar íslendinga, en við kjós-
um friðsamlega úrlausn mála
við gamlar vinaþjóðir.
Samtök um verndun
f iskimiða við Kanada
Vilja viðræður fulitrúa
Kanada, íslands, Noregs og
Danmerkur með yfirráð land
grunnssvæða fyrir augum
Dartmouth, Nova Scotia
— AP
NÝSTOFNUÐ samtök full-
trúa allra þátta fiskiðnað-
arins í austurhluta Kanada
hafa ákveðið að fara þess
á leit við stjórnina í Ott-
awa, að hún geri þegar í
stað ráðstafanir til þess að
vernda fyrir ágangi er-
lendra fiskiskipa þá fiski-
stofna á miðum við landið,
sem farið hafa minnkandi
að undanförnu.
Hyggjast samtökin vísa
til fyrirætlunar íslenzku
ríkisstjórnarinnar um að
færa út fiskveiðitakmörkin
við ísland í 50 sjómílur —
og þau hyggjast einnig
leggja til, að fulltrúi
stjórnar Kanada hafi frum-
kvæði að viðræðum við
fulltrúa íslands, Noregs og
Danmerkur með það fyrir
augum, að allar þjóðirnar
fái í sínar hendur yfir-
stjórn landgrunnssvæða,
hver við sitt land.
Samtök þessi, sem nefnast
„Björgum fiskveiðum okkar“,
eiga upptök sín á Nýfundna-
landi, þar sem ofveiði hefur
stefnt i hættu fjórum mikil-
vægustu fisktegundum. Á
stofnfundi samtakanna fyrir
helgina var kjörin fram-
kvæmdastjórn, sem þegar tók
til að semja tiliögur til þess
að leggja fram á fundi, sem
fyrirhugaður er í Ottawa 8.
október n.k. með sjávarútvegs
ráðherra Kanada, Jack
Davis samgönguráðherra,
Don Jamieson og utanríkis-
ráðherra landsins, Mitchell
Sharp.
Formaður samtakanna sem
kjörinn var A. A. Gus Etche-
gary, frá St. Johns á Ný-
fundnalandi, sagði á stofnfund
inum, þar sem saman voru
komnir fulltrúar samtaka út-
gerðarmanna, sjómanna og
visindamanna að þeir, sem að
fiskiðnaði stæðu óttuðust, að
þær ráðstafanir, sem Kanada-
menn gætu gert, á grundvelli
alþjóðaráðstefnu um fisk-
veiðar í Norður-Atlantshafi
og Hafréttarráðstefnunnar,
mundu reynast of síðbúnar til
þess að fást við vandamálið
á raunhæfan hátt.
Hann sagði, að ofveiðin und
an Nýfundalandi hefði orðið
til þess meðal annars, að ýsa
mætti heita horfin af mark-
aðnum, sem hefði aftur orð-
ið til þess, að þorskverð væri
nú hærra en nokkru sinni fyrr
og fiskveiðiþjóðir beindu at-
hygli sinni í sívaxandi mæli
að öðrum tegundum. Karfa
sagði hann, að væri ekki leng
ur að finna í svo miklu magni,
að verulega borgaði sig að
veiða hann, — og það væri
einungis flyðra sem enn væri
til nóg af.
Formaðurinn bætti því við,
að það væri kominn tími til
að kalla fiskveiðiþjóðirnar l
saman — leggja fyrir þær |
staðreyndir, sem fyrir hendi (
væru um rýrnun fiskistofn-
anna, og gera þeim fulla I
grein fyrir því, sem er að i
gerast. (
Etchegary sagði, að samtök
in mundu einnig reyna að ■
fá ráðamenn kanadískra lands i
svæða við Atlantshaf til þess ,
að gera samþykkt ámóta og
rikisstjórar fylkjanna á Nýja-
Englandi gerðu nýlega, um 1
æskilega útfærslu fiskveiði-
lögsögu í 200 sjómílur. ' L
Á fundinum í Ottawa, I
október, munu forystumenn
samtakanna væntanlega
leggja fram tillögur um, að
kanadisk yfirvöld geri grein
fyrír afstöðu sinni varðandi
umsjón og stjóm landgrunns-
svæða og að þau geri ráðstaf-
anir þar að lútandi fyrir árs-
lok 1973. Einnig vilja samtök-
in, að tóif sjómílna fiskveiði-
takmörk nái til allra svæða
við strendur Nýfundnalands í
og Labrador og að bundinn
verði endi á fiskveiðar er-
lendra fiskiflota I St. Lawr-
enceflóa. Samtökin vilja, að
vissum svæðum við strand-
línuna verði skipt niður í reiti l
eða „hólf“, þar sem eingöngu 7
fái að veiða þeir sjómenn, er 1
stunda veiðar nærri landi.
Loks munu samtökin leggja
til, að stjórn Kanada hafi
frumkvæði að viðræðum full- 1
trúa hennar við fulltrúa
stjórna Islands, Noregs og
Danmerkur með það fyrir
augum, að allar þjóðirnar fái
i sinar hendur yfirstjórn
landgrunnssvæða, hver við
sitt land — og benda sérstak-
lega á, að íslenzka ríkisstjóm-
in hefur tilkynnt að hún muni
lýsa yfir 50 sjómílna fiskveiði
lögsögu fyrir septemberlok
næsta árs.
Diplómatar í Moskvu
bíða brottvísunar
London, 27. sept. AP.-NTB.
TALSMAJÐUR brezka utanrikis-
ráðuneytisins sagði í dag, að 105
Rússar, sem hafa verið sakaðir
um njósnir í Bretlandi, yrðu
reknir úr Iandi þrátt fyrir hótun
sovézku stjórnarinnar um hefnd-
arráðstafanir. Sovézku njósnar-
arnir hafa hálfs mánaðar frest
til þess að fara úr landi, en ekk-
ert bendir til þess að þeim iiggi
nokkuð á. Brezkir leyniþjónustu-
starfsmenn hafa nánar gætur á
þeim.
Sovézka stjómin sagði í yfir-
lýsingu, að hún sæi sér ekki ann-
að fært en að svara brottvísun-
unum í sömu mynt ef brezka
stjómin breytti ekki ákvöröun
sinni, og bíða brezkir diplómatar
nú þess að töluverður fjöldi
þeirra verði rekinn úr landi. Eng
ar töliur hafa verið nefndar í
sovézkum blöðum, og er talið
að það geti bent tíl þess að Rúss-
ar ætli ekki að reka jafnmarga
íulltrúa og Bretar hafa gert,
enda hefði það í för með sér að
svo að segja allir brezkir full-
trúar í Sovétríkjunum yrðu að
fara úr landi.
Starfslið brezka sendiráðsins í
Moskvu er 78 manns og þar af
eru 40 diplómatar. AIls eru um
400 brezkir kaupsýslumenn,
tæknifræðingar og verkfræðing-
ar í Sovétríkjunium auk um 20—
30 Skiptistúdenta og um 10 blaða-
manna. Ekki var búizt við endan-
legri ákvörðun Rússa í málLnu
fyrr en Andei Gromyko utanrík-
isráðherra hefði rætt við hinn
brezka embættisbróður sinn, Sir
Alec Douglas-Home. Þeir eru
báðir í New York þar sem þeir
sitja Allsherjarþinig Sameinuðu
þjóðanna.
1 mótmælum sovézk-u stjórnar-
innar segir að brottreksturinn sé
tilraun af yfirlögðu ráði til þess
að grafa undan tilraun Rússa til
að draga úr spennu í Evrópu.
Brezka stjómin er sökuð um að
hafa torveldað þessa viðleitni, og
stjómarmálgagnið Pravda segir
brezku stjómina bersýnilega
staðráðna í að „synda á móti
straumnum og hamla gegn eðli-
legri þróun i Evrópu“.
NJÓSNIR f BONN
í Bonn birti sunnudagsblaðið
VERÐ á síid veiddri tii beitu-
frystingar við SV-land hefur nú
verið ákveðið og segir í frétta-
tilkynningu frá Verðiagsráði
sjá varútvegsins:
Á fundi yfirnefndar Verðlags-
ráðs sjávarútvegsins í dag var
ákveðið eftirfarandi lágmarks-
verð á síld veiddri við Suður-
og Vesturland til beitufrystingar:
A) Stórsíld (3—7 stk. I kg),
hvert kg kr. 12.00.
B) Smærri síld (8 stk. eða
fleiri i kg), hvert kg kr. 7,20.
Verðið miðast við nýtingu síld-
ar í framangreinda vinnslu sam-
kvæmt þeim reglum, sem gilt
hafa.
Verðið gildir frá 1. september
„Welt am Sonntag" frétt þess
efnis að sovézki ieyniþjónustu-
starfsmaðurinn, sem baðst hæiis
í London, hefði sagt frá nöfnum
margra sovézkra njósnara í
Vestur-Þý2kalandi. Blaðið segir,
að helmingur þeirra 200 sovézku
diplómata sem starfa í Vesbur-
Þýzkalandi séu starfsmenn leyni-
þjónustunnar. Stjómin í Bonn
hefur tekið málið til meðferðar
svo lítið hefur borið á, að sögn
blaðsins. Blaðið segir, að upplýs-
ingar sovézka leyniþjónustu-
starflsmannsins muni leiða til
þess að njósnahringir í Banda-
ríkjunum og Vestur-Þýzkalandi
verði leyst upp.
til 31. desember 1971, eða þar
til 4.500 tonn hafa verið fryst til
beitu á verðtímabilinu en full-
trúum í Verðlagsráði er heimilt
að segja lágmarksverðinu upp
með viku fyrirvara.
Verðið var ákveðið með at-
kvæðum oddamanns, Jóns Sig-
urðssonar, hagrannsóknarstjóra
og fulltrúa síldarseljenda i deild-
inni, Jóns Sigurðssonar, for-
manns Sjómannasambands Is-
lands og Kristjáns Ragnarssonar,
gegn atkvæðum Eyjólfs Isfelds
Eyjólfssonar, fulltr. kaupenda, en
Ámi Benediktsson, fulltrúi kaup
enda greiddi ekki atkvæði.
Reykjavík, 24. september 1971,
Verðlagsráð sjávarútvégsins.
Síldarverðið ákveðið