Morgunblaðið - 25.11.1971, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. NÓVEMBER 1971
23
I fundarsal Alþingis. Frenistir á myndinni eru Villijálniur Hjálinarsson og: Gísli Guðniimdsson.
(Ljósm. Kr. Ben.).
— Alþingi
Framhald af bls. 11.
efnasamningsms, en hins veigar
ekiki, hver vœri skoðun hvers
stjórnarflokks um sig og hvers
i'áóherra um sig.
A1 þimgisimað urinn sagðist hljóta
að vekja athygli á því, að hér
vantaði á, að fullar skýringar
hefðu verið gefnar, sem ekki að-
eins ALþinigi, heldur þjóðin öll
ajtti kröfu til að fá.
Einar Ágústsson, utanríkisráð-
herra, sagði, að endurskoðun
varnarsamningsins færi fram í
því augnamiði, að herimn fari í
áföngum, og að uppsögn færi
ekki fram fyrr en að henni und-
angenginni.
Jóhann Hafstein (S) sagðist
harma það, að það skyldi vera
eltit af fyrstu verkum forseta
sameinaðis þings að verða ekki
við tilmælum um það, að um-
ræðum yrði frestað, til þess að
forsætisráðhen'a gæti upplýst
það, hvernig skilja bæri málefna-
samning ríkisstjórnarinnar varð-
andi uppsögn varnarsamnings-
ins, en utanríkisráðherra og sjáv-
arútvegsráðherra hefðu gefið um
það gagnstæðar upplýsingar.
Utanríkisráðherra hefur sagt
og endurtekur það nú, sagði Jó-
hann Hafstein, að uppsögn fer
aðeins fram eftir endurskoðun og
á grundvelli hennar. Viðskipta-
málaráðherra hefur sagt, og það
stendur eftir honum í blöðum í
dag, að uppsögnin fari fram
alveg óháð þvi, hver niðurstaða
endurskoðunar verði. Hér þurfa
þingmenn og þjóðin að fá að
vita, hver er að fara með rétt
mál. Viðsíkiptaráðherra sagði, að
það væri svo ákaflega auðvelt
að skilja stjórnarsáttmálann, að-
eins að lesa hann og sýna miði-
ungsdómgreind. Hvorn af þess-
um ráðherrum skortir miðlungs-
dómgreindina ?
Formaður Alþýðubandalagsins
sagði í sjónvarpinu í kvöld, að
það yrði staðið við það megin
ákvæði stjórnarsáttmálans, að
herinn hverfi úr landinu á næstu
fjórum árum. Þetta var rétt áð-
ur en fundur byrjaði hér. Og
einn af þingmönnum Framsókn-
arflokksins, Jón Skaftason, hef-
ur gefið ákveðna skýringu á
stjórnarsáttmálanum, — að það
fari auðvitað eftir niðurstöðum
endurskoðunar, hvort varnarlið-
ið verði látið hverfa úr landi eða
ekki. Utanrikisráðherra sagði
annað á fundinum í Keflavík. En
hann sagði það sama og þessi
þingmaður Framsóknarflokksins
á Varðbergsfundi, og hann end-
urtók það hér. Svo fær þessi
þingmaður skömrn í hattinn frá
flokkssamtökum ungra Fram-
sóknarmanna fyrir að bregðast
ríkisstjórninni með þvi að leggja
þennan skilning í stjórnarsátt-
málainn.
Varðandi það, hvort Isilending-
ar gætu verið i Nató án þess
að hafa hér varnarlið, sagði þing-
maðurinm m.a,:
1 skýrslu utanríkisráðherra
stendur eftirfarandi eftir dr.
Bjarna Benediktssyni, sem hann
las upp og ég las upp: „Varðandi
land mitt er það að vísu svo, að
við höfum sérstakan varnar-
samning innan Atlantshafsbanda
lagsins við Bandaríkiin. En það
fer alveg eftir mati okkar sjálfra
á heimsástandi, þegar þar að
kemur, hversu lengi bandarískt
lið dvelur hér á landi.“
Formaður Sjálfstæðisflokksins
hefði ekki sagt þetta nema þetta
hefði verið skoðun okkar sjálf-
stæðismanna. Bn til þess að
árétta það vii ég gera grein fyr-
ir þvi, að 1956 fluttum við til-
lögu um varnarmálin, sem hófst
þannig:
„Svo sem fram kemur í sjálf-
um varnarsamningnum hefur
það ætíð verið tilætlun Alþingis
og rikisstjórnarinnar, að erlent
varnarlið verði ekki lengur hér á
landi en nauðsynlegt væri vegna
öryggis landsins og þar með frið-
samra nágranna þess að endan-
legu mati íslenzkra stjórnvalda.
Alþing'i áréttar þennan vilja sinn
og lýsir yfir, að það telji rétt
að hafinn sé naúðsynlegur undir-
búningur þess, að svo megl
verða.“
Þetta náði náttúrlega ekki
— Ostamarkaðir
Fi-amhald af bls. 3.
RÍKIÐ BORGI BÆNDUM
ORLOF
I sambandi við framkomin
stjórnarfrumvörp til laga um
oriof og styttingu vinnuvikunn-
ar, en í orlofsfruimvarpinu er
búalið undanskilið, kom fram,
að Stéttarsamband bænda hefur
snúið sér til ríkisstjórnarinnar
og beðið um könnun á því, hvort
hægt sé að hafa hér sama hátt-
inn á og Norðmenn hafa, en þar
greiðir ríkið bændum hálfs mán-
aðar orkxf. Greiðir norska ríkið
þá laun þeirra, sem bændur fá
til bústarfa fyrir sig meðan frí
þeirra varir. Er þetta mál nú í
athugun hjá rikisstjórninni.
Um vinnutímafrumvarpið
sögðu fundarmenn aðeins, að
vonandi gerðu menn sér grein
fyrir því, að stytting vinnuvik-
unnar þýddi óhjákvæmilega
hærra verð á landbúnaðarvörum
til neytenda,
ÞÉTTBÝLISFÓLK
I SVEITINNI
„AUir eiga jafnan rétt á land-
inu,“ sögðu fundarmenn, en
kváðust þeirrar skoðunar, að
landakaup til sumarhúsa þyrfti
að setja undir skipulag. Töldu
þeir, að án skipulags í þessum
efnum, gæti sú hætta skapazt,
að grisjun í búlandi yrði það
fram að ganga þá, en ég taldi
þá upp aðalástæðurnar og sjón-
armið okkar sjállfstæðismanna i
varnarmálum, og það var það
fynsta, að veigamiklar ákvarðan-
ir uim öryggismál þjóðarinnar
séu ekki teknar nema að vel
undirbúnu og rannsökuðu máli.
Þvi miður heniti það 1956, að frá
þessu var brugðið, og við gagn-
rýndum það. Og það hefur hent
núna enniþá verr, þvi að það hef-
ur verið hrapað að ákvörðun
um i þessuim málum. Við töldum
þá einnig, að þess ætti vandlega
að freista og gæta að ná sam-
stöðu lýðræðisflokkanna um þær
ákvarðanir, sem téknar væru í
varnarmálum. Viðskiptaráðherra
talar hér sem umboðsmaður
kommúnista, eins og hann hefur
talað fyrr og síðar í varnar- og
öryggismálum þjóðarinnar. Það
er skiljanlegt að það beri á milli
hans og utanríkisráaherra. Hann
talar þess vegna ekkert öðru vísi
en hann hefur alltaf talað, og
það er eðlilegt, að hann leggi
þess vegna sinn skilning sem
slíkur inn i þann stjórnarsamn-
ing, málefnasamning ríkis-
stjórnarinnar, sem Framsóknar-
flokkurinn hefur því miður lát-
ið sig henda að ganga frá svo
loðnum, að hann getur ekki
skýrt hann sjálfur fyrir þjóðinni,
og þjóðin er kvíðin yfir því,
hvað raunverulega felst i þess-
um samningi.
mikil, að búandi fólki yrði ólift
á jörðum sínum.
STÆKKUN HÓTEL SÖGU
Eins og kunnugt er kom fram
tillaga á síðasta þingi Stéttar-
sambands bænda um stækkun
Hótel Sögu um helming. Þing-
bændur voru mjög hikandi gagn-
vart þessu máli og fór svo, að
því var visað frá og frestað, þar
til málavextir hefðu betur verið
kynntir bændum. Er sú kynning
nú í undirbúningi.
Það kom fram, að til stækkun-
arinnar hefur stjórn hússins
augastað á lóð Reykjavíkurborg-
ar norðan Hótel Sögu og sögðu
fundarmenn vilyrði fengið fyrir
lóðinni, en engir endanlegir samn
ingar hafa enn verið gerðir.
„NOTENDUR EIGI LANDIГ
Eign á afréttum og hálendi
kom einnig til tals á þessum
fundi með forráðamönnum land-
búnaðarins og töldu þeir rétt,
„að notendur ættu landið“, en
fráleitt væri að miða eign ríkis-
ins við einhverja ákveðna hæðar-
linu. Af gefnu tilefni væri t.d.
fráleitt að ríkið væri eigandi að
Biskupstungnaafrétt og leigði
svo bændum afnot af henni.
Eignarnám kváðu þeir geta
verið réttmætt í ýrnsum tilfell-
um, en til þess þyrftu að liggja
mjög veigamiklar ástæður
hverju sinni.
Pétur Sigurðsson á Alþingl:
Tökum tillit til Finna
VIÐ umræðumar um skýrslu
uiao rikisráffiierra var m.a,
Inn á það komið af utanrik%s-
ráðherra og sjávarútvegsráð-
herra, hvers vegna eftirlits-
stöðin, sem hér er, gæti ekki
alveg eins verið í Noregi eða
Danmörku. Af þessu tílefni
kvaddi Pétur Sig-urðsson sér
hljóðs og sagði m.a.:
Gerir utanríkisráðherra sér
grein fyrir því, hváð gerast
myndi, ef eitthvert Atlants-
hafsríkjanna setti upp varn-
arstöðvar eða kæmi með her
inn í Noreg?
Norðmenn, Danir og Sviar
óttast að ef tiil slíks kæmi,
mundu Rússar taka Finnland
og setja herstöðvar sínar nið-
ur við landamæri Finnlands
að austanverðu, sem þýddi
það, að það yrðu aðeins
nokkrar mílur á milli þessarra
stöðva, sem enn frekar myndi
auka á þá spennu, sem er í
heiminum í dag.
Það er alveg Ijóst, hvernig
sem við lítum á dvöl varnarliðs
ins hér á landi, — og að sjálf-
sögðu vildum við helzt vera
lausir við að hafa það hér, —
að við erum skuldbundnir
öðrum þjóðum. Sérstaklega
horfi ég á skoðanir vinaþjóða
okkar á Norðurlöndum í
þessu efni og ég vil taka fullt
tillit til þeirra skoðana, sem
þar koma fram.
Matthías Bjarnason utan dagskrán
Alþingi fái nauðsyn-
leg gögn í hendur
vegna styttingar vinnuviku
og lengingar orlofs
Á FUNDI neðri deildar í gær
kvaddi Matthías Bjamason sér
hljóðs utan dagskrár. Mæltist
hann til þess, að alþingismönn-
um yrðu afhentir þeir útreikn-
ingar og þau gögn, sem fyrir
lægju um stöðu atvinnuveganna
vegna þeirra tveggja frumvarpa,
sem lögð hefðu verið fram á Al-
þingi um styttingu vinnuviku og
lengingu orlofs. Alþingismaður-
inn sagði, að fyrir Alþingi lægi
að taka afstöðu til þessara mála
og því væri það skylda ríkis-
stjómarinnar að leyna alþingis-
menn engu, sem máli skipti í
því sambandi.
Ólafur Jóhannesson forsætis-
ráðherra taldi hér um mjög
flókna útreikninga að ræða. Þó
tók hann til athugunar, að þing-
nefnd fengi að kynna sér útreikn
ingana.
Matthías Bjamason (S) sagði,
að niú færu fram samningaum-
leitauir xnilli launþegasamtak-
anna og atvinnurekenda. Þar
hefðu verið lögð fram gögn um
stöðu atviinniuveganina og anmað,
sem máli skipti uim lausn deil-
uinmiar. Nú hefði ríkisstjórmiin
iagt fram á Alþingi tvö frum-
vörp, sem beiint og óbeint snertu
þessí mál. Að því kæmi, að Al-
þingi ætti að taka afstöðu til
frumvairpairunia og því kvaðst
þingmaðurinn sabna þess, að
alþing ismönnum hefði ekki verið
sýndur sá trúnaður að senda
þeim þau gögn, sem fyrir lægju,
a, m. k. frá opinberum aðilum
til þess að þeir gætu kynnt
sér, hver væri staða atvinniu-
veganna og hvaða áhrif frum-
varpin hefðu á útgjöld ríkissjóðs
og atvinmuvegina í heild.
Alþinigismaðurinin kvað málið
viðkvæmt og alvarlegt og því
engiin ástæða til að hefja deilur
um það að óþörfu. Þess vegna
vænti hanrn þess, að umrædd
gögn yrðu send öllum alþingis-
möninum, en ekfci hluta þeinra,
því að atkvæði alþingismainin-
anma væru öll jafngild og þeim
bæri öllum að fjalla um málið.
Ólafur Jóhannesson forsætis
ráðhertra sagði, að Efnahagsstof-n
uniiin hefði gert ýmsa útneikrir
itniga eða gögn, sem báðir aðilar
hefðu, sem ynnu að lausn deil-
unnar. Hinis vegar væri ekki rétt
að birta þau opinberlega. Það
hefði ekki verið gert áður, enda
um viðfcvæmt mál að ræða.
Forsætisráðherra sagði, að út-
reikningarn'ir væru vandasamiir,
þeir hlytu að byggjast á forsend-
um, sem þeir yrðu að gefa sér,
sem út ættu að reilbna. Þess
vegna væri erfitt fyrir þá, sem
ekki væru inmi í þessum málum
að skilja þá, en auðvelt að mi»-
skilja þá og mistúika. Emgutn
sérstökum alþingismöninum hefðu
verið sendir þessir reikningar.
Forsæt.isráðherra kvaðst mumdu
taka þessa beiðni til athugumar í
samráði við þá, sem útreikninig-
ana hefðu gert, að leggja þessi
gögn fyrir þingnefnd þá, sem
um málið ætti að fjalla.
Pétur Sigurðsson (S) spurði,
hvort það væri meiri hætta á
því, að alþingiismenn misskiidu
þessa útreikninga en þeir 100 að-
ilar, sem þá hefðu með höindutn.
Er ekki hægt að leggja gögmin
fram sem trúnaðarmál við al-
þiingisimerun? spurði hann.
Ólafur Jóhannesson forsætis-
ráðherra sagðist vita, að alþingia
menn væru skiiningsríikir menm
og hanin vantreysti þeim ekki,
en á meðal launþega væru þaul-
vanir menin, sem um slík gögn
hefðu fjallað oft áður. Þetta hef-
ur ekki verið venja.
Matthías Bjarnason (S) kvaðat
ekki geta skilið ummæli Ólafs
Jóhanmessonar á annan veg en,
þanin, að alþingismöninum væri
ekki treystandi til að lesa út úr
Framhald á bls. 21.
Hjartans þakkir tii allra
þeirra sem sýndu mér vin-
semd og virðingu á 80 ára af-
mæli mínu og gerðu mér dag-
inn ógleymanlegan.
Jórunn Haildórsdóttír,
Blómvangi, Mosfellssveit.
Lokað í dag
frá kl. 1—4 vegna jarðarfarar.
RÖRSTEYPAN H/F.