Morgunblaðið - 28.11.1971, Blaðsíða 17

Morgunblaðið - 28.11.1971, Blaðsíða 17
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. NÓVEMBER 1971 17 Kvöld á Aiisturvelii. (I.jósin. Mbl. Kr. Ben.) Kristnitakan Eins og venja er til á haust- mánuðunum kemur nú út f jöldi gimilegra bóka, og elkki verður séð, að íslenzsk menning hafi beð ið hnekki annars staðar en í h<ugarheimi „róttækra vinstri manna“, sem vegna eigin van- máttar saka alla aðra um menn- ingarleysi. Ekki var hér hug- myndin að ræða um bókaflóðið, heldur að víkja að skemmtilegri skýringu Jóns Hnefils Aðal- steinssonar á þvi, hvað Þorgeir Ljósvetnárngagoði aðhafðist undir feldi á Alþingi árið 1000. Um þann atburð hefur að von- um verið mikið rætt og ritað og margir tekið sér fyrir hendur að skýra, hvað raunverulega 'hafi gerzt á þeirri örlagastund. En nú setur Jón Hnefill fram, með sannfærandi rökum, þá kenn- togu, að Þorgeir Ljósvetninga- goði hafi leitað goðsvars og þess vegna hafi heiðnir menn hlýtt úuskurði hasns. Röksemda- færslu sinni lýkur Jón Hnefill með þessum niðurlagsorðum bók ar sinnar: „Fræðimenn hafa velt því nokkuð fyrir sér, hvaðan Þor- geiri hafi komið úrskurðarvald til að kveða upp svo róttæk ný- mæli fyrir heiðingja. Hér að framan var vikið að blótathöfn- inni á Alþingi og leidd rök að því, að margt mælti mieð því, að sú blóðathöfn hefði farið fram. Sem oddviti heiðinna manna, hlaut Þorgeir að rnínu viti að ganga til þessa blóts með trú- bræðrum sínum. Nú er talið, að mikilvægur þáttur blótathafnar innar I heiðnum sið hafi verið í þvi fólginn, að menn öfluðu sér vitneskju um það, sem framtíð- in bæri í skauti. Finnst mér eíklki óeðliiiegt að sj'á atferid Þorgeirs Ljósivieitninigagoða í tengslum við mannblótið mikla eða aðra blótathöfn, sem þarna hafi verið framin. Hann hefði þá gengið beint frá blótstallinum í búð sina og lagzt undir feldinn og þessi iðkun hans verið fram- hald af blótinu og framin fyrir hönd allra heiðinna manna á þinginu. Frekara úrskurðar- vald þurfti hann ekki til að kveða upp það, sem honum vitr- aðist undir feldinum. Sé þetta rétt tífli getið, vietrður ednniig sikilj- aniegt, hve umyrðalaust heið- Ingjarnir tóku úrskurði Þor- geirs.“ Sjálfsagt verða einhverjir til þess að draga þessar fræðilegu niðurstöður í efa. Gaman verður aö kynnast rökum þeirra, en vonandi er, að sú tíð komi aldrei, að fræðimenn einir glími vlð verkefni sem þetta. Fjölfróð ur almúgamaður getur ekki síð- ur látið til sín heyra. Verða verkföll? Allir spyrj'a nú sömu spurn- ingarinnar: Verða verkföll? Og enginn getur svarað með fullri vissu, en flestir vona þó, að til þeirra óskapa þurfi ekki að draga. Strax og málefnasamningur vinstri stjórnarinnar var birtur, benti Morgunblaðið á, hve óhyggileg ákvæði hans um af- akipti af samningamálum væru, enda líkast því sem börn væru aö ieik. Því miður hefur allt gengið eftir eins og þá var spáð og því er komið sem komið er. En höfum ekki um það fleiri orð, því að nú eru góð ráð dýr. Ekkert lausnarorð er til, sem bægt getur voðanum frá, þegar komið er í jafn algjört öngþveiti og raun ber vitni, en hins veg- ar er það hygginna manna hátt- ur að leitast í lengstu lög við að slíta hvorki í sundur lögin né friðinn. Og nú er sannarlega á engu meiri þörf en fullri still- ingu allra þeirra, sem um þessi viðkvæmu mál fjalla. Aðilar að vinnudeilum verða að leitast við að setja sig í spor viðsemjand- ans og þá blasir þessi mynd við: Verkalýðsforingjar telja sig til neydda að halda til streitu kröfu um kjarabætur, sem að minnsta kosti séu ekki lægri en það, sem af rikisvaldsins hálfu hefur verið fram boðið. Þar er ekki einungis um að ræða þær krónur og þá aura, sem deilt er um, heldur telja verkalýðsfor- ingjarnir sæmd sína í veði — og er það ofur skiljanlegt, þeg- ar haft er í huga, að sjaldan hefur ríkisvald gengið jafn langt á frjálsan samningsrétt og nú. Á hinu leitinu sitja svo full- trúar atvinnulífsins, sem eiga að gæta þess, að ekki séu gerðir samningar, sem sliga mundu at- vinnufyrirtækin og leiða til minnkandi framleiðslu og verri ffifskjana. Þeir hatfa í höndum hlutlausar skýrslur, sem sýna, að atvinnuvegirnir fá ekki stað- ið undir þeim útgjöldum, sem krafizt er, og hvað er þá til ráða? Því miður bendir nú allt til þess, að samningarnir leiði til svo mikilla hækkana, að at- vinnuvegimir geti ekki undir þeim staðið án verðlagshækk- ana. Auðvitað eru veruleg- ar verðhækkanir skaðvænlegar, en betri eru þær þó en harðvít- ugt verkfall, enda er venjan sú, að verkföll standa alllengi, ef þau hef jast á annað borð. Fleira en gott þykir Innan stjómarflokkanna fara nú fram harðvítug átök um varnarmál, raforkumál og síðast en etoki sízt verkalýðs- og efna- hagsmál. Er það að vonum, jafn ógæfusamlega og á málum hefur verið haldið. En nú er svo mik- ið í húfi, að ríkisstjórnarflokk- arnir verða að gera sér grein fyrir því, að þeir verða að gera fleira en gott þykir. Þeir hafa tekið að sér að stjórna landinu og þeir geta ekki skotið sér undan þeim vanda nú. Ef aðrir ættu að taka við stjórn mála, þyrftu vafalaust að fara fram nýjar kosningar og svo langur aðdragandi yrði að stjórn- armyndun, að hér yrði komið hreint upplausnarástand, vegna þess fyrirhyggjuleysis, sem í einu og öllu hefur gætt undan- farna mánuði. Fólkið á litoa heimtíngu á að sjá svart áhvitu, hvað þeir menn og flokkar geta gert í sam vinnu, sem nú fara með stjóm landsins, og það sjá menn ekki á hálfs árs stjórnarferli, heldur þarf 'þesisi stjóm að sdtja lengur. Sumir kunna að segja, að það sé of dýrt ævintýri að láta slíka stjórn sitja árum saman, en við höfum áður lent í efna- hagsvanda, og skjótt mun verða reist við, það sem nú er verið að brjóta niður. Þau sjónarmið hafla margsinnis verið áréttuð hér í blaðinu frá því að vinstri stjórnin var mynduð. Hættan, sem að hefur steðjað, er í ör- yggis- og utanríkisniálum, því að þar er hægt að vinna verk, sem aldrei verða aftur tekin. Kauðskir menn mega um sinn stjórna innanlandsmálunum; það er sjálfsagt góður skóli, en í ut- anríkismál'um verður að leiða þá á rétta brauf, ef þeir ætfla að stefna örygigi lainidisins og sjáflf- stæði I voða. Umræðurnar um ráðherranefndina Þegar ráðherranefndin í vam armálum var sett á laggirnar, rann upp ljós fyrir mörg- um þeirra, sem flotið hafa sof- andi að feigðarósi í öryggismál- um landsins. Mönnum hitnaði mjög í hamsi, ekki sízt innan Framsóknarflokksins, og hörð hríð var gerð að ráðherr- um hans. Þá kom í ljós, að ábyrg öfi innan flokksins voru sterk- ari en leiðtogarnir hugðu, og þeim tókst að vinna sigur, um stundarsakir að minnsta kosti. Forsætisráðherra og utanrík- isráðherra voru beygðir og neyddir til að gefa skýlaus- ar yfirlýsingar um það, að eng- in ákvörðun hefði verið tekin um brottrekstur varnarliðsins og málið yrði að lokinni athugun lagt fyrir Alþingi. Þeir létu undan þrýstingnum hægt og bit- andi, eins og að var stefnt. Á flumdi í Keflavíik ilét utanríkis- ráðherra undan síga og á Varð- bergsfundi brast hann loks og mælti þaiu orð, sem hanin get'ur ekki hvikað frá. Um stundarsakir er hættan í öryggismálunum því liðin hjá, en vert er að menn veiti því at- hygli, að kommúnistum er ljóst, að þeir þurfa að auka þrýsting á ísitöðufliitila riáðamienín Fram- sóknarflokksins, og þess vegna verða lýðræðisöflin að halda vöku sinni. Um þetta efni, sagði LúðvSk Jósepsson á liandsfundi Alþýðubandalagsins um siðustu helgi eftirfarandi: „Það sést á Morgunblaðinu og móflifLuitniimigi Shaldsaflannja, að þau telja sig vera í sókn og telja, að með sama framferði verði undan látið í herstöðvar- málinu. Og Morgunblaðinu gæti orðið að ósk sinni, ef ekki verð- ur starfað sleitulaust til þess að vðkja skilning á nauðsyn þess, að herinn hverfi úr landinu. Við skulum gera okkur grein fyrir því, að Framsóknarflokkurinn hefur gengið til móts við okkur í þeisisu máflii, en til þess að fram- sóknarmenn standi ákveðið að ákvæði málefnasáttmálans um brottför hersins verða þeir að finna sterkan þjóðarvilja að baki kröfunni um brottvísun hersins." Máttugur málstaður PóLiittokir amdstœðimigair Mbl. fjölyrða um áhrifamátt þess, og sjálfsagt er hann talsverður. Þó hafa Morgunblaðsmenn það á tilfinningunni, að málstaðurinn sé máttugri en það, sem hverju sinni stendur á síðum blaðsins. Þeir, sem fæddir eru undir þeirri hefflastjömiu að fá að berjast fyrir hugsjónum lýðræð- is og frelsis, þurfa ekki að vera meitt ýkja sLymgir til þess að fá fleiri á sitt band. Sem betur fer býr frelsisþrá i flestum, þótt sums staðar sé að visu djúpt á henni, þegar til stjórn- málanna kemur. Fyrir réttum átita árum var þvi Lýisit yfir hér i blaðimu, að Morg- umbLaðið mumdi stefna að því að verða sífellt opnara blað, blað, þar sem aðrar skoðanir mundu birtast en þær, sem væru í saim- ræmi við sjónarmið ritstjórnar- innar í einu og öllu, blað, þar sem lýðræðisþenkjandi menn skiptust á skoðunum, blað, þar sem fréttir væru sagðar réttar og sannar, óháð þvi, hvort ákveðnum öflum í stjórnmálum Illkaði betur eða verr, bLað það sem ritstjórnin ein ber ábyTgð á efninu og stefnunni. Þessari stefnu hefur verið fylgt fram, og sjálfsagt er það ekki sizt þess vegna, sem MbL hefur veruleg áhrif. Fólkið i landinu hefur kunnað að meta þessa stefnu, og þess vegna hef- rnr útbreiðsla Mbl. auikizt jafmt og þétt. Samnleikurinn er líka sá, að 'hvergi í lýðfrjálsum lönd- um þrífast blöð, sém hafa það . eina markmið að berjast fyrir sjónarmiðum ákveðins stjóm- málaflokks og haga skrifum sín-i um eftir dyntum einstakra st jóm miáAaforámigja. Þetta hefur frjáls- lynt fóQlk skiflið hér á Lamdi eimis og amnars staðar og á MbL. veflgemgmi sína að þa/kka. 1 siðustu þjóðhátíðarræðu, sem Ólafur Thors flutti, 17. júnl 1963 vék hann að því, að erlendis sæi þess ekki veruleg merki á dagblöðum, er kosning- ar væru í nánd. Kosningaáróður væri þar ekki til áberandi lýta, og þó væri kosningaþátttalka þar engu minni en hér og lýð- ræðið stæði föstum fötum. Orð- rétt sagði Ólafur Thors: „En þö hefi ég rekið mig á, þegar ég heffl fylgzt með kosningum í ná- grannalöndunum, að varla get- ur heitið, að þess sjái vott í blöðunum svo til lýta sé, að kosningar standi flyrir dyrum, hvað þá að þar kenni íslenzkr- ar illskældni. En samt sem áð- ur kemur í ljós, að þátttaka 1 kasminguim heflir verið emgu síðri þar en hér. En sé þetta svo annars staðar hvers vegna þá ekki hér? Erum við áhugaminni um þjóðmálin en hinir? Ég held ekki. En sé þessi úlfúð og fólska ekfld nauðsynlegur aflgjafl til kjörsöknar, hvers vegna er þessum lægstu hvötum þá gef- inn laus taumurinn? Þetta er at- hugunarefni." Þessi orð hins mikla leiðtoga, urðu Mbl. hvöt til að feta þá' braut, sem raun hefur á orðið, og áfram verður haldið á sama veg og hingað til. Skal-í-‘ann- stefnan DagbLöð verða sikielifimg fleið- inlieg og þrömgsýn, þegar þaiu tafa það eina mankmiið að berja eimhverjar skoðanir inn í Lesiemd- ur, eins og er um þau þlöð, seim stjómimáLa flokkar igefa út. Þetfla gieta aJLir sannfærzt um með þvfl að kynna sér blöð eims og Tim- amn og Þjóðviljamn. Þar rflikir sú sflefma, sem mefna mæfltí. sdoaíH- ’ann-stefnuna. Því er ekki að leyna, að sama þröngsýnin hefur öðru hverju skotið upp kollinum í Sjálfstæð- isflokknum á undangengnum ár- um, og jafnvel verið haft við orð, að Mbl. ætti að þenja slag- orð og upphrópanir yfir útsíð- ur, a.m.k. síðustu vikurnar fyr- ir kosningar. En þegar færi hef- ur gefizt að ræða við slíka áhugamenn í rólegheitum um þá stefnu, sem að framan var nefnd og blaðið fylgir, hafa þeir flest- ir sannfærzt um, að engum væri til gagns að innleiða gömlu stefnuna á ný og sízt væri það heppilegt heilbrigðri lýðræð- isþróun hér á landi. Auðvitað eru Morgunblaðs- menn upp með sér, þegar pólí- tískir andstæðingar blaðsins tala um áhrifamátt þess, enda er það bezti vitnisburðurinn um, að rétt hafi verið stefnt, en sann- leikurinn er nú samt sá — og því leyndarmáli verður að upp- ljóstra — að hin gamla stefna blaðanna, sem stjórnmálaflokk- ar gefa út, hefur gert þau sí- fellt leiðinlegri, og þess vegna hefur áhrifamáttur þeirra áreið- anlega minnkað meir en hann hefur aukizt af Mbl. hálfu. Þess vegna er vonandi, að ráðaunemt þessara blaða líti í eigin barm, og þá kynni svo að fara, að blaðamennska kæmist á hærra stig á Islandi en raun ber vitnL Reykjavíkurbréf ----- Laugardagur 27. nóv

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.