Morgunblaðið - 04.12.1971, Blaðsíða 8

8
MÖRGUNBLAfMÐ, L.AUGARDAGUR 4. DESEMBER 1971
Indland-Pakistan:
Skæruliðar frelsishersins Mukti Bahini á báti, sem þeir tóku
af Pakistönum i l.éraóinu Khulna í Austiir-Pakistan (efri
myndin). Á neðri myndinni standa skæruliðar vörð við brú
í sama fylki. Pakisúanskir liermenn eyðilögðn brúna á undan
lialdinu.
Skæruliðar Bangrla Deah i skóglendi í Austur-Pakiatan. um 3C ktn frá landamii'nmum.
stjóm á þessum sivæðum, ug
marttcmið Indverja virðast ekíd.
óraunihæf. Vorúr þeirra uim að
pakistanisika stjórnin gefist upp
fékk byr undir báða vængi
þegar Bandarííkjamyenn álkváðu
að hætta að senda Pakistönuim
vopn, en síðan hafa þeir einnii,g
hætt vopna&endinigum til Ind-
lamds. Yahya Kihan forseti hef-
ur nokkrum sinnum varað við
hæitunni á indiverskri íhluitun,
en sú hætta virðist hafa rén-
að, og stjórnin í Delthi hefur
kappkostað að bæt.a sambúðina
við Peking-stjórnina. Tíu her-
fylki úr indverska hermuim eru
ennþá á varðbergi í sikörðun-
um I Htmalayafjölliuim og svo
getur farið að Kímverjar ryðj-
ist í gegnum þau, en Indverj-
ar eru ennþá vomgóðir um að
lausn fáist á landarmæradeiiliuín-
um við Kímverja.
Prýstingurinn á Paikistana er
lendis frá hefur því aufciat stöð
uglt, og hernaðaraðstaða Ind-
verja veitir þeim mifcla yfir-
burði. Kanmsiki er þetta ástæð-
an tí-1 þess, að miHdara orðalaig
en áður er rnú á yfirliýsimguim
Yaihya Khams. Harnn tailaði
lengi vel uim algert stríð, en
honum hefur síðan orðið tíð-
rætt um „tímabil góðra ná-
grannasamskipta“. Zulfikar Ali
Bhud.o, harðsfceyttur forimgi
ADþýðufliokksins í Pakistan, tal
aði fyrst í stað á þá lund, að
barizt yrði hús úr húsi og að
fljótin Indius og Gamges yrðu
lituð blóði, en siðan hefur hann
beðið frú Gandlhi að bíða í tvo
mánuði og sagt að að þeim tíma
liðnuun verði þjóðkjörin stjórn
setzt að voldium í Pakisl an.
Orðum hefur ekki verið
fyitgt eftir með ráðstöfunum í
Austur-Pakistan. Margir Ind-
verjar trúa þvi statt og stðð-
ugt að takisi Muikti Bahini með
stuðnimgi þeirra að vinna niikiil
væga siigra, verði paikistamsfct
herlið annaðhvort að ráðast
yfir landamærin og eyða
skæruliðahernuim og Lndversk-
uim hersveituim í Indiandi eða
hefja gagnsókn I Kasmir. Af-
leiðingin verður aligert strtð,
hvor leiðin sem verður farin.
Imdversfct herliið mundi sækja
til Lahore og reyna að loka
veginum til aðalh a f n a t'borgar
Vestur-Pakis ans, Karatíhii.
Pakistanar hafa þe-gar undir-
búið siliílka sókn á bvekniur viig
stöðvum og telft fram 10. og 11.
herfylikinu meðfram Landarmær-
um Vestur-Pakistans. Brynvar-
in stórdeiild og flugsveit hafa
tekið sér stöðu í Lahore og við
íchogil-skurðinn, sem vegtur-
inn tiil borgarinnar ligigur yfiir.
Þar stöðvaðis. siókn Indverja í
stríðimu 1965, og þar er nú þátt
riðið net sikja og slkurða æbl-
að tiil varnar gegn skriðdrek-
um.
Útlendingum hefur verið
bannað að ferðast til landa-
Framh. á bls. 24
Indtandsskaga. Hauikarnir í
stjórn frú Gandhi, einkum Jag-
jivan Ram landvarnaráðherra,
halda þvi fram að skjötviik
herferð og úrsliitasiigur hefðu í
för með sér minmi fjárútlát en
nærvera 9,7 milljóna flótta-
manna frá Austur-Pakistan um
ófyrirsjáantega fraimtið.
HVAÐ GERIR YAHYA?
Stríðshrjáður austurhluti
Pakistans, sem er 55.000 fermíl-
ur að flatarmáíi og hafði 75
mili'ijónir íbúa, áðu.r en herinn
lét til skarar skríða og tók
öil völd i sinar hendur 25.
ENGINN vafi leikur á því,
að Indverjar eru þess albún-
ir að heyja algert stríð gegn
Pakistönum. Frú Indira
Gandhi, forsætisráðherra,
hefur hvað eftir annað lýst
yfir því, að indverska her-
liðið á landamærum Pakist-
ans verði ekki flutt á brott
fyrr en viðunandi lausn fá-
ist á vandamálum Austur-
Pakistans. Frú Gandlii hef-
ur bæði með hernaðarógn-
unum og stjórnmálaráðum
reynt að þjarma svo að
Yahya Khan, forseta, að
hann taki upp sáttfúsari
stefnu. Reri sú viðleitni eng-
an árangur, er algert stríð
yfirvofandi.
Afstaða frú Gandihi virðist
hafa breytz) skyndil'ega. Hún
var nýlega á löngu ferðalagi á
Vesturlönduim og sagði við
heimkomuna að varast bæri
ákvarðanir teknar í „flýti eðá
reiði.“ Hún fór þess einnig á
leit að nokkurs konar þjóðar-
öryggisráð Indlands, sem hefur
það á valdi sínu að taka
ákvarðanir um strið eða frið
(svokölluð stjórnmálanefnd ah
rikisstjórnarinnar), frestaði
ákvörðunum únz fyrir lægi
niðurstaða af ferðalagi hennar.
Opinberar yfirlýsingar ind-
verskra stjórnvalda sýna hins
vegar svo að ekki verður um
vi'Mzt, að Indverjar eru full-
komlega búnir undlr s’ yrjöld.
Herjum skipuðum þrautþjálfuð
um hermönnum hefur verið
teflt fram á báða bóga, og þeir
geta ekki um ófyrirsjáaniega
íramtíð verið sifeltt í vígstöðu.
Og aðe'ns einn þeírra umfangs
miklu ’andaimærabardaga, sem
geisa dag hvern, getur hæg-
lega orð ð neisti að stórkost-
legu ófriðarbáli, sem getur
teygi loga sína yfir gervaMan
Pakistanar leggja mikla áherzlu á stuðning Kínverja í deiltintini við Indverja. Þungavéla-
málaráðherra Kínverja, Li Shui-ching, var tekið með kostuni og kynjum þcgar hann kont
til Pakistan nýlega. Hér er liann á þungavélasýningu í Rawalpindi ásamt Yahya Klian for-
seta.
marz, er iykili þess sem verða
viM. Algert stríð igetiur skoMið
á af tveimur ástæðium: annað
bvort vegna þess að Indverj-
ar megna ekki lengur að bera
þá þungbæru byrði að sjá far-
borða einum sjöunda hiuta
íbúa Austur-Pakistans, eða
vegna þess að Yahya Khan
forseti sér sig tiQlneyddan að
dreifa athygli landsmanna frá
erfiðleikunum heima fyrir og
þeirri niðurlæginigu, sem hann
verður að þolia af hendi Ind-
verja og Mufcti Bahini, 150.000
manna frelsishers Bangla Desh.
Viðsjárnar hafa til þessa nær
eingöngu takmarkazt við Aust-
ur-Pakistan, þar sem ekki hef-
ur gengið á öðru en faMbyssu-
skothríð, árásuim lieyniskyttna
og deilda úr fastaherjum og
þar hafa Indverjár að sögn
teílt fram um 120.000 hermönn-
um. Pakistanar hafa teflt fram
fjórum og hálfu herfyiki, fimm
skriðdrekasveitum, tveimiúr
Sabreþotusveitum og einni
MIG-sveiit, en þetta lið nýtur
stuðninigs 40.000 vesbur-pafcist-
anskra strandhöggssveita, Tochi
njósnasveita og óregluilegra
Razakar-sveita. Liðið er dreift
meðfram 1.350 mMna lönigum
landamærum gagnvart ind-
versfcu fylfcjunum Vestur-Ben
gai, Meghalaya, As&am og Tri-
pura. En aðeins 72 af 372 landa-
mærastöðvuim eru sagðar vera
í höndum Paukistana. Liðssam-
drátbur á útjöðrum hefur orðið
t-ffl þess elns að þenja út flutn-
ingalieiðir hersins og aðrar sam
göngur, en inni í Landi og bak
við vigMnuna hafa stramfhögg-
sveitir og skæruiiðar frjálst at
hafnasvæði.
Hermenn Mukti Bahini hafa
flutt vettvang átakanna alla
leið til höfuðborgarinnar
Dacca, vopnaðir rifflUm, léttuim
vélbyss'um og litluim faMbyss-
um. Sveitir skemmdarverka-
man-na sprengja í loft upp járn-
brautarbrýr og járnbrautar-
teina. Faltbyssubátar Mu'kti Ba
hini eru á varðbergi úti fyrir
höfnunum í Chittaigong og
Chalna — þeir hafa sökkt 12
skipum, þar af möngurn erlend
um, og nýlega löskuðu þeir Mila
brezkt kaupskip, „City of St.
**jbans.“
MARKMIÐ INDVERJA
Markmið Indverja er að
veigja Pakistönum eins milkið
undir uggum og framast er
unni; með aðstoð Mukti Bahini
þangað tM Yahya neyðist ann-
aðhvort til þess að viður-
urkenna þjáningar Austur-Paik
istana og réttindi þeirra í þjóð-
félagslegum, efnahaigsl'egium og
pólitiskum efnum eða að semja
fyrir áhrif stórveldanna við
Mujibur Rahman fursta, for-
ingja Awamiflioklkisins, sem þeir
hafa á sínu valdi. Þróunin
virðist sú, að út-sikot á ianda-
mærunum, sem igamga inn í Ind
land eru að ganga Pakistönum
úr greipum. Stjórn Barngia
Desh tekur í sínar hendur aiila
A barmi algers stríðs