Morgunblaðið - 15.02.1972, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. FEBRÚAR 1972
19
að dvelja þar, þegar hann gat,
til að komast í tengsl við náttúr-
una og úr skarkala bæjarlífs-
ins.
Einar Gunnar hafði mikinn
áhuga á stjórnmálum og skipaði
sér þar í raðir hinna róttæku
og var stundum deilt hart um
þau mál í félagahópnum, þvi að
sitt sýndist hverjum, en aldrei
urðu þau til neinna vinslita.
Einar Gunnar átti þvi láni að
fagna að eignast fjögur heil-
brigð og falleg börn, en hann
var mjög barngóður. Þau eru
Kolbrún Una, Einar Gunnar,
Ylfa og Hjördis. Hafa þau nú
orðið fyrir miklum missi við frá-
fall föður síns löngu fyrir aldur
fram, svo og eiginkona hans
Ásdís Kvaran Þorvaldsdóttir,
systkini hans og aðrir vanda-
menn og vinir.
Við vinir og skólabræður
Einars Gunnars í félagahópnum
vottum þeim öllum einlæga sam-
úð okkar, um leið og við kveðj-
um hann með sökn uði með
þessum fátæklegu orðum.
Gísli G. Isleifsson.
Islendingum hefur sjaldnast
lánazt hermennska. Það er llkt
og þá bresti þann aga, sem til
sliiks þarf. En eitt er þó víst,
eins og þjóðskáldið oklkar, Ein-
ar Benediktsson í einu ljóða
sinna, Tínarsmiðjum, komst að
orði:
„Flokkasundrung,
fjandskapsmál,
fylkjast, tala einum rómi.
Þegar býður þjóðarsómi,
þá á Bretland eina sál.“
Og eins á við um Island.
Við vorum máski ósköp „per
visin“, þessi 83, sem útskrifuð-
umst á 100 ára afmæli Mennta-
skólans í Reykjavík, en við höfð
um deilt með okkur súru og
sætu, og mörg okkar áttu eft.ir
að halda þeirrri iðju áfram fram
eftir árum, því er mér spum
eftir öll þessi ár: Hver ætlast
til þess, að við séum öll sam-
mála? En úr þessum fjölmenna
hópi, sem þó er víst ekkert stór
á landsvísu í dag, sem sagt 83,
alit meðtalið, er einn fallinn í
valinn fyrir manninum með Ijá-
inn, fyrstur manna. Skyldi það
nú aldrei takast þessu mann-
kyni að biðja um grið? Nei,
sjálfsagt ekki, og kemur þá
margt til. Sumir telja þetta að-
eins stuttan aðskilnað, aðrir
lengri, og þetta er allt eins og
það gengur, en ennþá hef ég eng
an hitt, sem taka vill áhættuna
af því að trúa ekki því, að eitt-
hvað sé hinum megin. Trúuðu
fóiki þarf ég hins vegar ekki
að lesa lexíuna, einfaldlega
vegna þess, að það hefur aldrei
efazt, og megi það áfram lifa
sælt í sinni trú.
Uim daginn lézt Einar Gunn-
ar Einarsson, sýslumannsfull-
trúi á Isafirði. Orð eru fánýt,
þegar minnast skal góðs manns.
Liggur við að taki þvi ekki að
rifja upp sameiginlegar endur-
minningar, ekki beinlínis frá
apakattal'átum í MR, heldur
jafnvel fyrst og fremst þegar
alvara lífsins var farin að hita
okkur i hamsi.
Aldrei skal það viðurkennt,
að við, þessi 83, sem út í heim
héldum, að vori 1946, þessir 100
ára stúdentar, höfum búizt við
að lifa ailar ártíðir. Einn er fall
inn, Einar Gunnar, ionur hjón-
anna Guðrúnar Guðlaugsdóttur
bæjarfulltrúa og Einars Krist-
jánssonar byggingameistara. Ég
og hann áttum löngum heima i
nágrenni hvor við annan. Þess
ar fáu og fátæklegu línur, sem
ég skrifa hér á eftir, áttu ekk-
ert sérstaklega að vera upprifj-
un á lífshlaupi þessa bekkjar-
bróður míns í MR og deildar-
bróður í lagadeildinni, enda er
ég alls ekki viss um, að Einari
Gunnari væri það eitthvað
óiskaplega kært. Máski verða
ÍHka aðrir til að rekja hans
lembættisferil, sem ég af reynslu
veit, að aldrei fðll skuggi á.
Fyrst og fremst eiga þessar
Unur að færa þér, Einar Gunn-
ar þakkir og icveðjur frá ofck-
ur, sem með þér þoldum súrt og
sætt, bæði í MR og Hl, en þó
framar öllu eiga þar að flytja
öllum þínum nánustu vinurn
og vandamönnum innilegar
hluttekningarkveðjur. Ég er
heldur ekki alveg viss
um, að þú hefðir neitt kært þig
um það, Einar Gunnar, að ég
hefði farið að fara með einhverj
ar alkunnar ljóðllnur eftir
skáld í lokin, en samt má ég
til með að tilfæra fáeinar ljóð-
línur eftir móðurbróður þinn,
hið þjóðkunna skáld, Jónas Guð
laugsson, sem svo vel syngur
þér inn í morgunroða nýs lifs,
og kallar kvæðið „Biundar nú
sólin“ — og þær ganga svona:
„Blundar nú sólin
í bárunnar sæng:
húmskuggar læðast
frá haustnætur vaerng,
sveipa svörtu
hinn sofandi dag.
En andvarinn kveður
hans útfararlag.
Haukar að hantri,
hrafnar í tó
Musta nú hnípnir
á hljóðið, sem dó.
Langarnir, sem leita
að Ijósinu enm,
detta niður um myrkrið,
sem drukknandi menn.“
Og þannig viljum við nú
kveðja þig, gamili félagi og
skólabróðir, sem fyrstur hefur
orðið fyrir ljánum. Þetta á vist
fyrir öilum að liggja að lokum
og taktu nú svoiitlum „gálga-
humör“ i leiðinni, að þessi
bók, sem við bekkjarsystkini
þin ætluðum að fara að gefa út,
getur ekki gengið niður til þin.
Ætli við verðum ekki að taka
geknrvísindin í þágu okkar á sín
um tíma ti)l að senda hana upp
til þin, því að þar vitum við, að
þú ert. Vertu svo heill genginn
guðs á veg, og frá okkur bekkj-
arféiögum þinum að lokum. Sjá-
um þig seinna?
Friðrik Sigurbjörnsson,
Miimiog;
Jóhanna Sigríður
Hannesdóttir
Aðfararnótt annars jóladags
s.l. andaðist Jóharuna Sigríður
Hannesdóttir að heimili sínu
Flókagötu 14 í Reykjavík. Út-
för hennar var gerð frá Foss-
vogskapellu 30. desember. Þau
fáu minningarorð, sem hér fara
á eftir, eru þvi siðbúnari en
skyldi.
Jóhanna var fædd í Stóru-
Sandvík 4. maí 1897. Hún var
elzt þeirra 12 barna hjónanna
Hannesar Magnússonar og Sig-
ríðar Jóhannsdóttur, er upp
komust. Átta þeirra systkina eru
enn á lífi. Látin eru auk Jó-
hönnu Ari Páll, bóndi í Stóru-
Sandvik d. 1955, Oddur, raf-
virki í Hafnarfirði d. 1968 og
Sigríður, húsfrú i Kaupmanna-
höfn, d. 1970.
Elzta barn í stórum systkina-
hópi hlaut á þeim árum, sem hér
um ræðir, að venjast við mikla
og þrotlausa vinnu. Jóhanna bar
þess þó engin sýnileg merki, að
hún hefði ofgert sér i uppvexti,
enda var henni gefið óhemju-
þrek með kappi. Hins vegar mun
hún þegar á bamsaldri hafa lært
að meta gildi vinnunnar og að
þakka að verðleikum þá dýr-
mætu gjöf góða heilsu og starfs-
krafta. Þess ber hún menjar alla
ævi, henni féll aldrei verk úr
hendi, enda var hún óvenjuvel
verki farin. Ég held ég hafi eng
an þekkt, sem átti jafnerfitt og
hún að vera aðgerðarlaus. Það
var henni beinlínis kvöl, ef hún
neyddist til að sitja auðum hönd
um. Þvi var það t.d. að ævinlega
var bezt að ræða við hana, ef
hún starfaði að einhverju um
leið. Það gat verið unun fyrir
latan mann og værukæran að
sitja á eldhúsbekknum hjá
henni, þar" sem hún var sívinn-
andi og ræddi um alla heima og
geima, ætið af hófsemi og rétt-
sýni, þrátt fyrir ákveðnar skoð
anir. En bæri svo ólíklega til, að
hún settist niður án þess að hafa
nokkuð fyrir stafni, var miklu
fremur eins og hún týndi þræði
í samtali. Allir sem þekktu hana
vissu þó vel, að hún var laus við
taugaveiklun. En hugsunin um
ólokið verk, sem einhvers stað-
ar kynni að bíða hennar, gat
ekki vikið frá henni.
Ég hef dvalizt hér við þá eig-
inleika í fari Jóhönnu, sem bezt
lágu í augum uppi og engum
duldust, er kynntust henni. Því
fer þó fjarri, að henni sé lýst
með þvi einu, enda yrði henni
seint gerð skil jafnvel ekki í
löngu máli, svo sérstæð var hún
um margt. Hún -var hvorki skóla
gengin né víðlesin. Samt var
hún gagnmenntuð. Hún hafði
lært að þekkja sinn heim og
þroskast af honum betur en marg
ir, sem fleira hafa numið af bók
úm. Hún var ekki laus við
feimni. Samt var hún einörð og
ákveðin í fasi og framkomu og
gerði sér aldrei mannamun. Hún
gerði miklar kröfur til sjálfrar
sín og ætlaðist raunar til hins
sama af hverjum þeim, sem hafði
fulia heilsu og nægilegt starfs-
svið. Þó var hún hvorki tilleitin
né afskiptasöm um annarra hagi,
nema þá til hjálpar, ef hún
vissi hennar þörf, þá var hún
jafnan með þeim fyrstu á vett-
vang. Hún átti afar bágt með að
horfa á aðra aðgerðarlausa, ef
hún vissi þá eiga skyldum að
gegna. Þó var hún umburðar-
lynd og skildi siíka menn flest-
um öðrum betur. Hvert það verk,
sem hún vann, varð stórt af
þeirri alúð, sem hún lagði við
það.
Jóhanna giftist umg og flutt-
ist úr föðurgarði. Umhyggja
hennar og ræktarsemi við for-
eldra sína og yngri systkin var
þó söm alla ævi. Hugur hennar
var jafnan við bú foreldra sinna
og síðar bræðra í Stóru-Sand-
vik. Þar vann hún öll sumur
meira eða minna, og hag þess
bar hún fyrir brjósti sem sinn
eiginn. Og þegar hún veiktist s.l.
haust af höstugri lungnabólgu,
átti hún þá ósk heitasta að kom-
ast svo fljótt á fætur, að hún
gæti starfað að gulrófmauppsker-
unni. Að þeirri ósk varð henni,
og enn gekk hún að hverju
verki með sömu lífsgleði og áð-
ur, þótt nokkuð muni hún hafa
tekið að kenna heilsubilunar síð
ustu vikurnar. Enginn bilbugur
varð þó á henni fundinn. Á Þor-
láksmessu naut ég gestrisni henn
ar síðast eins og svo margoft
áður. Enn var jafngott að ræða
við hana, og óvenjumargt bar á
góma. Hún var jafnkvik og skýr
í hugsun sem áður. Enn hafði
hún gamanyrði á vörum, enda
kunni hún einkar vel „að finna
kimni i kröfum skaparans, og
kankvís bros í augum tilverunn-
ar“. Hún var sátt við alla, bar
ekki kala til nokkurs manns.
Hún gat litið til baka yfir lamga
og giftudrjúga starfsævi. Henni
var ekkert að vanbúnaði til að
leggja upp í ferðina miklu, sem
við eigum öll fyrir höndum. Hún
naut jólahelgi og jólagleði með
ástvinum sinum. Á jóladags-
kvöld spilaði hún whist. Um mið
nætti gekk hún til hvílu og vakn
aði ekki aftur til þessa lífs. Alla
ævi hafði hún tekizt óhrædd á
við erfiðleika lifsins, og alltaf
hafði hún sigrað — og vaxið við
hverja raun. Og í síðasta spil-
inu hafði hún gert alslemm í
grandi,
Jóhanna giftist 22. sept. 1922
Katli Finnboga Sigurðssyni,
sýsluskrifara á Eyrarbakka og
síðar bankafulltrúa í Reykjavík.
Framhald á bls. 20.
Valgerður Guðmunds-
dóttir — Minning
Fæðingarstaður hennar var
Reykjavík. Foreldrar hennar
voru hjónin Dagbjört Brands-
dóttir og Guðmundur Einarsson
múrari, og var hún næstelzt 12
barna þeirra. Ekki urðu það þó
götur höfuðborgarinnar, sem
slitu barnsskónum hennar Val-
gerðar.
Purkunarlaus prettvísi náung-
ans olLi straumhvörfum í lífi fjöl
skyldunnar. Foreldrarnir voru
flutt, eignum svipt, austur í Bisk
upstungur með börnin sín, þau
sem þá voru í heiminn alin, og
fjölskyldan tvístraðist. Valgerð-
ur var þá á fjórða ári og fékk
dvöl að Fellskoti hjá þeim hjón-
um Katrínu Þorláksdóttur
og Guðlaugi Eirikssyni, en þeir
voru systkinasynir Guðlaugur
og Guðmundur faðir Valgerðar.
Afi þeirra var Hafliði á Birnu-
stöðum á Skeiðum, sem margt
manna rekur ætt sína til, sem
vonlegt er, þar sem hann átti
9 börn, sem öll komust upp, gift
ust og eignuðust afkomendur.
Eigi munu allir þeir, sem
sættu slíkum aðgerðum hins op-
inbera hafa verið jafnheppnir
og hún og sum hennar systkini
með aðbúnað og atlæti x uppeld
inu hjá fósturforeldrum. Á þeim
tímum var eðlilegt og sjálfsagt
að öllum væri haldið til vinnu
svo sem unnt var. Lífsbaráttan
leyfði engan leikaraskap. Hugs-
unarhátturinn var m.a. mótaður
af átökum við illt árferði. Vinn-
an var sú lífsbjörg, sem fólkið
átti og væri þess ekki kostur að
nota vinnuafl sitt, þá beið ekk-
ert nema umkomuleysi bónbjarg
armannsins, hrakhólar þurfa-
lingsins.
Vinna á góðum heimilum var
börnum og unglingum hollt vega
nesti á lífsleiðinni. Valgerður
þurfti líka að taka til hendinni
á lífsleið sinni, og hún þurfti
einnig að nota þá góðu eigin-
leika, sem henni voru áskapað-
ir og áunnir. Góðlyndi, jafnað-
argeð og bjartsýni vonarinnar
voru hennar leiðarvisar og lífs-
ljós.
Á annan dag jóla 1922 giftist
hún eftirlifandi manni slnum Sig
urði Bjargmundssyni, húsasmíða
meistara, og er þvi skammt til
merkisafmælis hjónabandsins.
En örlögin eru ekki bundin tíma
mótum, sem við mennirnir höf-
um fundið upp okkur til tilbreyt
ingar frá hversdagsleikanum.
Valgerður hafði snemma á ævi
sinni reynt erfiðleika sjúkdóms
og þeirrar sáru saknaðartilfinn-
ingar sem fylgir koimiu „manns-
ins með ljáinn". Hún varð að sjá á
bak f jórum börnum sínum, tveim
ur á barnsáldri og tveimur efni-
legum uppkomnum sonum.
Erfiðan og lífsskæðan sjúk-
dóm bugaði hún með dyggilegri
hjálp hins ágæta læknis Matt-
híasar Einarssonar og að-
stoð sinna nánustu. Síðustu ævi-
ár sin lifði hún við þann heilsu
brest að kalka í mjöðm, átti því
erfitt með gang, er olli þvi að
lokum að hún datt og hlaut lær-
leggsbrot við fallið.
Eftir það komst hún ekki úr
rekkju. Naut hún fyrst sjúkra-
hússdvalar, en var síðan flutt
af Heilsuverndarstöðinni á Elli-
heimilið Grund, og þar lauk
hún jarðvist sinni.
Við sem þekktum hana rifj-
um nú upp góðar minningar um
kynninguna og samverustund
irnar, og aðrar minningar en góð
ar höfum við ekki. Eins og áð-
ur segir einkenndist skaphöfn
hennar af góðsemi og ástúð til
allra, sem hún umgekkst. Jafn-
lyndi hennar setti svip á næsta
umhverfi, og þegar við bættist á
heimilinu einstakt jafnaðar-
geð og ljúfmennska húsbóndans,
má ljóst verða að þar ríkti ró-
semi og gágnkvæm ástúð.
Eftirlifandi börn þeirra Val-
gerðar og Sigurðar eru: Björn
Jóhann múrari, ókvæntur og hef
ir jafnan dvaiið á heimiii for-
eldra sinna. Eybjörg gift Geir
Geirssyni vélstjóra. 1 veikindum
Valgerðar var hún, — þá ný-
fædd — tekin til fósturs á heim-
ili föðursystur sinnar Lovísu
Bjargmundsdóttur og manns
hennar Þorvaldar Egilssonar
fiskmatsmanns, en þau áttu þá
ekkert barn. Ölst hún þar upp
við ástriki og umönnun,
sem þeirra eigin dóttir. Vinátta
og frændsemi voru með ágætum
milli fjölskyldna þessara. Dag-
björt gift Kjartani Guðmunds-
syni stórkaupmanni, og yngst er
Erna, gift Pétri Kjartans-
syni húsgagnabólstrara og
bjuggu þau í sama húsi og for-
eldrar Ernu.
Um leið og við hjónin vottum
þeim samúð okkar, er bæði rétt
og skylt að minnast með þakk-
læti þeirrar umhyggju og elsku
semi, er þau öll sýndu móður
sinni í síðustu sjúkdómslegu
hennar.
Eiginmanninum Sigurði send-
um við þakklætis- og vinarkveðj-
ur á þessari reynslustund. Vel
má það verða öllum huggun að
Valgerður var viss um
framhaldslíf, trúarskoðanir
hennar voru frjálsar og einlæg-
ar, og hún lifði eftir getu í sam-
ræmi við kristnar siðferðisskoð-
anir. Mætti okkur öllum auðn-
ast að geta sagt hið sama um
ókkar lifnaðarhætti, og það mun
vera einlæg ósk hinnar brott-
fluttu systur.
Guðjón B. Baldvinsson.
Aliar
útfararskreytingar
blómciöGÍ
IGróðurhúsinu. Sigtúni. |
sími 36770.
Gransásvegi 50. sími 85560 I
DHCÍECff