Morgunblaðið - 16.02.1972, Blaðsíða 23

MORCUMBLAÖIÐ, MtÐVIKUDAGUR 16 FE3BRÚAR 1972
23
Er það mikilvægt, hvernig
barna- og unglingabækur eru?
Undainfarið hefur verið rætt
taisvert um barna- og unglinga-
!bækur í blöðum. Það er vei far
ið, ’pví að hingað til hefur þessi
Ibðkmenntagrein eteki verið mite-
ils metin. Þó er það viðuiteennt,
að barna- og unglingabækur
Ihafi meiri áhrif á mótun og
smekk æskunnar en nokkrar
bækur aðrar. Þó hafa höfundar
þessarar bókmenntagreinar litla
uppörvun hlotið við starf sitt og
Æáar viðurkenningar fallið þeim
i skaut.
En n>ú virðist vera að rofa til
I þessium efnum. Þing norrænna
barna- og ungiingabóteahöf'unda
verður haldið í Reykjavíte í
sumar. Er það i fyrsta sinn, sem
slíkt þing er haldið hér á landi.
1 sambandi við þingið er áteveð-
ið að gefa út lítið kyniningarrit
um íslenzkar barna- og unglinga
bsökur og hafa norræna bótea-
sýningu frá öllum Norðurlönd-
unum í Norræna húsinu. Fleira
Ihefur einnig orðið til
að a*uka umræður um þessi mál.
Nokkrar kennsluteonur birtu
fyrir jólin dóma sina um nýjar
barnabæteur. Þær nefna sig Úur
en eru sagðar í rauðum sokk-
um. Þær birtu athyglisverða
greinargerð með þessum stjörnu
dómi sínum, þó að mér virðist
byrjað þar á öfugum enda. Þær
telja útlit bókanna aðalatriði en
enda á að ræða efmi þeirra. Mér
virðist efni barnabóka vera að-
alatriðið, en útlit aukaatriði, þó
að vissulega sé skemmtilegt að
þær líti vel út. Ég tel einnig
kost á bók, að efni hennar sé
tekið úr íslenzfcu þjóðlífi, en
ekki eftiröpun eftir erlendum
bókum. Þá munu mjög steiptar
skoðanir um sj'álfa dómana
einis og við er að búast, enda í
fyrsta steipti að þetta er gert
hér á landi,
Þá finnst mörgum það helzt
til langt gengið, þegar þessar
vísu konur, sem hafa skipað
sjálfar sig í dómnefnd til að
dæma allar barnabækur, gengu
í bókabúðir með þessa stjörnu
dóma sína, eins og þær ætluðu
sér að stjóma allri bókasöiunni.
Það ber vott um mikil sjálfs-
traust.
í greinargerð Rauðsokkanna
er margt vel athugað, sem ég
get fallizt á. En þó virðist mér
eitt hafa gleymzt. Þar er talað
um fræðslugildi bókanna, og vii
ég sízt hafa á móti því, ef það
raskar ekki eðlilegri frásögn og
gerir hana leiðinlega. En það
sem gleymdist var skemmtana-
gildið. Barnabækur mega eteki
vera leiðinlegar. Enda vill svo
til að Úurnar gefa lánu lang-
sokk beztu einteunn eins og
hún á skilið, þó að vinsældir
hennar byggist fyrst og fremst
á skemmtanagildi sögunnar.
Svipað má segja um bókina Við
sagnabrunninn, sem er einhver
bezta unglingabók, sem út hefur
komið í ár við hliðina á Rit-
safni Sigurbjarnar Sveinssonar.
Það ber vissulega að virða
áhuga þessara kvenna til þess
að bæta þessa bókmenntagrein,
Eirikur Sigurðsson.
þótt ég álíti að nefndin hafi haft
of einhliða sjónarmið i dómum
sínum. Ekki er heppilegt, að í
siíikri nefnd séu sértrúarflokkar
þar sem allir eru á sama máli.
Heppilegra mundi að fulltrúax
tilnefndir af menntamálaráðu-
neytinu, Rithöfundasambandi Is-
lands og Sambandi íslenzkra
barnakennara skipuðu siíka
nefnd, og æskilegt væri að
nefndin fengi handritin til yfir-
1 lestrar áður en bókin er prent-
uð. Svipuð tilhögun mun vera í
nágrannatöndum okkar. Nefnd-
in gæfi þá vissum bókuim viður-
kenningu til leiðbeiningar fyrir
bókasöfn og skóla. Það mundl
örva höfunda til að vanda verk
sín að ná þessari viðurkenninigu.
Það hygg ég að yrði betra en
að gefa bókum einfcunnir eins
og skólabörnum, sem alltaf
yrðu vafasamar.
Ég hef grun um að Iengra bil
sé hér á landi milli unglinga-
bóka og almennra skáldsagna,
en á Norðurlöndiutm. Auðvitað
eru unglingabækur þeirra Stef-
áns Jónssonar og Ármanns Kr.
Einarssonar skáldsögur, þó að
þær séu ætlaðar unglingum. Og
þær eru íslenzkar að efni, laus-
ar við óhroða „ismanna", sem
spratt upp úr siðari styrjöld-
inni. Ég hygg að þarna sé heppi
legra, að hafa ekki skörp skil
milli unglingabókanna og skáld
sögunnar, enda eru unglinga-
bækur vinsælt lesefni hjá full-
orðnu fólki.
Þetta greinarkorn er ritað til
að benda á, að hér þurfi að fara
nýja leið um mat á barna- og
unglingabókum, og að ekfci sé
æskilegt að halda áfram á sömu
braut og byrjað var á í vetur
með hinni sjálfskipuðu dóm-
nefnd. uosspjnSis -ni>l«Ka
— Bækur ársins
Framhald af bls. 13
minningar, sem gefa líflegri
mynd af Rússlandi fjórða ára-
tugarins en nökkur önnur bók,
sem ég hef lesið þar um.“
The Letters of A. E. Hous-
man segir Toynbee að sé einnig
ein fyndnasta bók, sem hann
hafi lesið, þó vart geti hann
ímyndað -sér ólíteari heima en
Rússland Stalíns og Cambridge
á árunum 1890—1930. Lotes nefn
ir Toymbee Midnight Oil, síðara
bindi æviminninga V. S. Pritch-
ett.
KENNETH TYNAN
Tvær fangelsissögur steara
fram úr bókum ársins að dómi
Tynans. The Joint, bréf banda-
ríska fangans James Blake, seg
ir hann lýsa skemmtilega, hvern
ig þessi fyndni kynvillingur
finnur mun meira umburðar-
lyndi innain fangelsisanúrainna en
utan. Soledad Brother: the Prl-
son Letters of George Jaekson,
segir á áhrifaríkan hátt frá
reynslu mannsins, sem eyddi tíu
síðustu æviárumum í fangelsi
fyrir að hjálpa vini sínum til að
stela 70 pundum. Jackson þessi
var myrtur í fangelsinu.
Þriðja bókin, sem Tynan vel-
ur er The Honse of Harms-
worth eftir Paul Ferris, sem seg
ir Ijóst frá þvi, hvemig hinn
ofsafengni blaðakóngur Miorth-
cliffe lávarður, breytti brezkri
blaðamennsku úr „hógværum
hluta bðkmenntanna í kitlandi
æsihluta steemmtanaheimsins.“
JOHN WAIN
„Það myndi vékja furðu mína,
ef flestir yrðu ekki á einu máli
um, að Hope Against Hope eft-
ir frú Mandelstam, væri frábær-
asta bók ársins, einkum i hinni
snilldarlegu þýðingu Max Hay-
ward.“
Aðdáun Wains vekur einnig
National Winner efitir Emyr
Humpihrey og af Ijóðabókum
segist hann mest hafa hrifizt af
Life is a Platform og Deatli is a
Pulpit eftir Kegan Paul, sem
Wain segist ekki geta aðskilið,
þótt skáldið vilji halda þvi fram,
að bækurnar séu sjálfstætt
verk hvor um sig.
JOHN WKKJIITMAN
„Þetta ár hefur ein frönsk
bðk áitt hug minn al'lan; L’ldiot
de 3a famille eftir Jean-Paul
Sartre. (Tvö bindi yfir 2000 þétt
letraðar síður).“ Þetta venk seg
ir Weightman að sé „brjálæðis-
iegt, óeðlilegt og óábyrgt" og
fjalli um allt milii himins og
jarðar. „Þvi er ætlað að láta
alla prófessora Sorbonne froðu-
felLa,“ segir Weightmain.
ANGUS WILSON
„Þær tvær bækur, sem mér
félliu bezt á árinu, voru Los
Angeies eftir Reyner Banham,
töfrandi og elskuleg frásögn um
þessa æsilegu borg, og The
Ifelrvival of the Englisi*
Countryside eftir Victor Bon-
ham-Carter, gleggsta frásðgn
um vandamál enska dreifbýlis-
ins, sem ég hef lesið.“
— Framhalds-
menntun
Framhald af bls. 15
Skólianum verði steipt í deiidir
eftir námsgreinuim, þannig að
hver deild annist kennsilu í til-
ibekinni grein eða greinafliokki,
og sé yfir hverja deiild settur
deildarstjóri, er sé námssitjóri
Hkólans í greinum deildarinnar.
Námsefni í hverri grein verði
skipt í einingar, þannig að hver
eining sé annars vegar sjáifstæð
heild með tiiteknum námslokum
og hins vegar undirbúningur
undir framhaldseininigar í sömu
grein. Einingar á sama stigi
verði ólíkar að efni og þyngd,
Hvo að sem flestuim standi til
boða námsefni í samræmi við
þarfir þeirra og getu.
Námsibrautir verði steipulagðar
á grundvelili deildaskiptinigar og
námiseininga, þannig að í stað
þeirra fyrirfram tiltetknu náms-
heilda, sem tíðkazt hafa (þ. e. nú-
verandi „dei'lda“ í framhaldssteól-
um), kotmi fjölbreytt samval ein-
inga innan hinna ýmsu deiida,
a'ltt eftir þörfum, áhuga og getu
hvers einstaks nemanda. Jafn-
firamt verði gert ráð fyrir sam-
eiginleguim lágmarkskjama allra
námsbrauta. Frá upphafi verði
gert ráð fyrir eftirtöldum náms-
brautu'm: Háskólabrauit, tækni-
braut, viðskiptabraut, félags-
fræðabrau t, heimilisf ræðabraut,
myndlistar- og handíðabraut,
iðnaðar- og iðjubraut með grein-
ingu imnan hverrar brautar eftir
því sem þörf krefur og ástæður
leyfa.
Námsárinu verði skipt í anmir
og námsupphaf og námslok
bundin við annimar en ekki við
skólaárið, þannig að nemendur
geti ef á þarf að halda fellt
starfsreynslu eða þjálifun á
vinnustað inn í nám siitt og
einnig skipt um námsbraut með
sem minnsbri tímatöf. Gert verði
ráð fyrir misl'öngum námsferluim
innan hverrar námsbrautar,
þannig að nemendur eigi þess
kost á hverju námsári að Ijúfca
Skiilgreindu námi, er veiti þeim
tiltekin róttindi eða tiltekna
starfs'hæfni, og enginn þurfi að
hverfa írá hálfloknu námi.
Jóhann S. Hannessom vék næst
að starfskröftuim sameinaðs
framhaldsskóla. Kvað hann það
lönigum hafa staðið framhalds-
skólum fyrir þrifum, að aildrei
hefði verið kannað raunhæft,
hvaða mannafila þyrfti til að ná
þvi rnarki, sem allir teldu ákjós-
anlegt, og þess vegna væri svo
ofit tevartað yfir þvl, að markinu
tæíkist aldrei að ná. Taldi hann
einsýnt að við mannaráðningar
till Skólans yrði að setja undir
þennan lieka.
Loks lagði ræðumaður áherziu
á, að við gerð kennsiuskrár fyrir
Skólann þyrfti nauðsynlega að
kanna, hvað „viðtalkendur“, ann-
ars vegar sérSkólar og háskóli,
hins vegar vinnuveitendur og
starfsgreinasaimtök, hefðu fram
að færa varðandi tillögur um
námsefni hinna ýmsu náms-
brauta og viðurkenningu prófa
frá skólanum.
— Ræða
Ólafs
Framhald af bls. 20
Þá taldi hann til bóta, að ákveð
ið er að unnið skuli áfram í sam
ráði við fiski.fræðinga að ströngu
eftirliti með fiskistofnum við
landið, og sett-
ar, eftir því
sem nauðsyn-
legt reynist,
reglur um frið-
un þeirra og
einstakra fiski-
miða til þess að
koma í veg fyr-
ir ofveiði. Hann
sagði, að það
væri mjög gagnlegt, að þetta
kæmi fram, þar sem það hefði
ekki verið í upphaflegu tillögu
ríkisstjórnarinnar. Að vísu væri
gengið nökteuð skemmra en í til-
lögu sjálfstæðismanna en æski-
legt héfði verið.
Þá taldi hann tillögu utanrik-
isnefndar um mengunarlögsög-
una til bóta.
Alþingismaðurinn minnti á, að
sjálfstæðismenn hefðu lagt
áherzlu á, að miðað yrði við 400
metra jafndýpislínu, þó hvergi
nær iandi en 50 míiur, og rifjaði
hann upp helztu rökin fyrir því
vegna ummæla, sem fram höfðu
komið.
Einar Agústsson utanríkisráð-
herra sagðist ævinlega hafa á
erlendum vettvangi sem innlend-
um reynt að flytja landhelgis-
málið á grundvelli landgrunns-
laganna frá 1948 til þess að und-
irstrika, að sam
ræmi væri í
stefnu okkar og
að réttur okkar
væri byggður á
landgrunnslög-
unum. Skýrt
hefði komið
fram, að 50 míl-
urnar, sem við
stefndum að,
væri sá áfangi, sem ríkisstjórn-
in ætlaði að taka að þessu sinni,
en ávallt hefði verið talað um
landgrunnið allt sem lokamark.
Utanríkisráðherra sagðist
halda, að ríkisstjórnin hefði hald
ið allvel á málinu. Hann sagði,
að nokkur árangur hefði náðst
í viðræðunum við Breta og Vest-
ur-Þjóðverja, þótt vitanlega væri
mi'kið óunnið. Að síðustu sagð-
ist hann vona, að samstaða yrði
á Alþingi um tillöguna,
Hannibal Valdimarsson sam-
gönguráðherra sagðist vilja á
þessari alvarlegu stund þessa
sögulega dags, er Islendingar
lýstu yfir, að landgrunnið allt að
yztu mörkum þess og hafsvæð-
ið yfir því væri hluti af íslenzku
yfirráðasvæði og færðu fiskveiði
landhelgina út í 50 mílur, lýsa
yfir því, að flotekur sinn veitti
þessu fullan
stuðning og ein
róma. Tillagan
er vottur þess,
sagði hann, að
menn væru sam
mála um að
leggja til hliðar
allan minniihátt-
ar ágreining, en
það er hin eina
— Keene
Framhald af bls. 15
hjálpartæki við endurhæfingu.
Sem dæmi benti hann á
ungan pilt, sem verið hafði
forfallinn eituriyfjaneytandi.
Hann var á hæli, er hann af
tdviljun komisit í kynni við
góðtounhingja okkar Isflend-
intga, R. G. Wade. Wade
kenndi honum að tefla, út-
vegaði honuim sikákbækur og
fékk hann tiil að koma í slkáík-
klúbb. Pilturinn fékk fulllan
bata og er nú a'llesterkuir slkák-
maðun', auk þess sem hann
stundar sína vinnu. Sagði
Keene, að taliið væri vafa-
Laust að sú afþreying, sem
sjúklingur þessi fékk við
taflborðið, hefði átt mikinn
þátt í bata hans. Jafn-
framt benti hann á, að í hin-
um sívaxandi hávaða nútím-
ans væri mönnum nauðsyn-
legra en nokkru sinni fyrr að
geta SLappað af I ró og næði
emdru'm og sinnum, og hvað
er þá heppiiegra en að taka
skák við kunningjann?
Að þessum orðum töluðuim
þökkuðuim við spjailið enda
kotmintn matartími.
Jón Þ. Þór.
lausn Landhelgismálsins, sem Al-
þingi íslendinga og íslenzku þjóð
inni er samboðin. Hann fagnaði
hinni almennu samstöðu og þakl<
aði stjórnarandstæðingum og
utanríkismálanefnd fyrir þessa
farsælu lausn.
Lúðvik Jósepsson sjávarút-
vegsráðherra taldi eðlilegra að
miða við fjarlægð frá grunnlín-
um en dýptarmörkum, enda dýpt
armælingar umhverfis Island
mjög ófullkomnar.
JVUar
útfararskreytingar
blómouQl
IGróðurhúsinu, Sigtúni. ■
sími 36770.
Grensásvegi 50, sími 85560 I
PflGLEGD
ifsifl