Morgunblaðið - 22.04.1972, Blaðsíða 17

16
MORGUNBLAÐIO, LAUGARDAGUR 22. APRfL 1972
Oitgefandi hf Án/akut', Reykjavfk
FramkvæmdaS'tjó'ri Harsidur Sveins&on.
Rittatjórar M.atiihías Johannessen,
Eyjóllfur Konráð Jórisson.
Aðstoðarritstjóri Styrmir Gunnarsson.
RitstjórnarfiuMitrúi Rorbljöm Guðmundsson
Fréttastjóri Björn Jólhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsspn.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sfmi 1Ó-100.
Augiiýsingar Aðalstræti 6, sfmi 22-4-BO.
Áskriftargjaid 225,00 kr á 'mániUði innanlands
I iausasölu 15,00 Ikr einta'kið
tla mætti, að stærstu
framfarasporin í virkjun
raforkunnar landsmönnum
öllum til hagsbóta, hafi verið
tekin með einhug allra stjórn-
málaflokka. En svo er ekki.
Tveir áfangar í raforkumál-
um gnæfa upp úr, virkjun
Sogsins og bygging Búrfells-
virkjunar og í bæði skiptin
varð að heyja harða baráttu
við afturhaldsöfl, sem vildu
bregða fæti fyrir þessar
framkvæmdir.
Reykjavíkurborg átti á sín-
um tíma allt frumkvæði að
virkjun Sogsins, en sjálfstæð-
ismenn, sem þá eins og nú,
voru 1 meirihluta í bæjar-
stjórn Reykjavíkur, urðu að
berjast harðri baráttu til þess
að ríkisábyrgð fengist fyrir
lántöku til þessara fyrstu
meiriháttar virkjunarfram-
kvæmda í landinu. Þá var við
völd fyrsta vinstri stjórnin á
fjórða áratugnum og pólitískt
ofstæki hennar var svo mikið,
að hún neitaði fyrst í stað að
veita slíka ríkisábyrgð, en að
lokum fékkst málið fram og
Sogið var virkjað.
Annar stóráfangi í virkjun
fallvatnanna var bygging
Búrfellsvirkjunar. Enn er
mönnum í fersku minni, að
Framsóknarflokkurinn og Al-
þýðubandalagið börðust hat-
rammlega gegn fyrirætlun-
um um þessa miklu virkjun-
arframkvæmd, en afturhalds
öflin voru ofurliði borin að
lokum, Búrfellsvirkjun varð
að veruleika og fyrsta stór-
iðjufyrirtæki á íslandi byggt
í tengslum við hana. í báðum
þessum tilvikum voru vinstri
sinnuð stjórnmálaöfl í land-
inu andstæð miklum fram-
farasporum á sviði orkumála.
Á sl. vetri, þegar Viðreisn-
arstjórnin var enn við völd,
kom það enn í hlut Alþingis
að marka framtíðarstefnuna
í orkumálum og veita heim-
ild til nýrra stórvirkjana.
ISlík heimild var veitt, en þeg-
ar umræður fóru fram í þing-
inu, kom í ljós, að vinstri
menn áttu sem fyrr erfitt
með að sætta sig við djarfar
áætlanir um virkjun foss-
anna. Magnús Kjartansson,
sem nú er orkumálaráðherra,
vildi láta rannsaka möguleika
á smávirkjun í Brúará. Slíkar
smávirkjanahugmyndir voru
kveðnar niður og Alþingi
veitti heimild til þess, að
áfram yrði haldið á braut
stórvirkjana. Þessi saga sýn-
ir, að jafnan, þegar ný áform
hafa verið á döfinni um virkj-
unarframkvæmdir, hefur
vinstra afturhaldið í landinu
reynt að bregða fæti fyrir
þau áform, reynt að telja
kjark úr mönnum og leitast
við að fá samþykkt fyrir mun
smærri skrefum.
Á sl. hausti varð ríkis-
stjórnin að fallast á, að
Landsvirkjun notfærði sér þá
heimild, sem Alþingi undir
forystu Viðreisnarstjórnar-
innar veitti, að hafinn yrði
undirbúningur að nýjum
virkjunarframkvæmdum við
Sigöldu. Hins vegar er allt
enn í tvísýnu um þessa fram-
kvæmd. Fyrirhugað hafði
verið, að útboð færi fram
snemma á þessu ári, en því
hefur verið frestað a.m.k.
fram á sumar. Sagt er, að
tæknilegar ástæður valdi, en
líklegra er þó, að komið sé í
ljós, að hæstvirtur orkumála-
ráðherra geti ekki tryggt
nægan markað fyrir orkuna
frá Sigöldu með húsahitun
einni ásamt öðrum innan-
landsþörfum, eins og hann
hefur prédikað árum saman
að gert skuli og að nú sé ver-
ið að reyna að bjarga málinu
við og finna orkukaupanda
fyrir utan landsteinana.
Það verður þá ekki í fyrsta
skipti, sem hæstvirtur orku-
ráðherra verður að éta ofan
í sig fyrri staðhæfingar.
En þegar allar tilraunir til
þess að koma í veg fyrir
djarfar og stórhuga virkjun-
arframkvæmdir hafa brugð-
izt, er gripið til þess ráðs, sem
kommúnistum er næst skapi.
Hingað til hefur frumkvæði í
uppbyggingu raforkuvera að
verulegu leyti verið í hönd-
um sveitarfélaga smárra og
stórra og Reykj avíkurborg
verið helmingsaðili að Lands-
virkjun ásamt ríkinu. En nú
er stefnt að því að ríkið taki
smátt og smátt í sínar hendur
alla yfirstjórn þessara mála
og augljóst er, að stefnt er
að algerri þjóðnýtingu orku-
vera landsmanna.
Geir Hallgrímsson, borgar-
stjóri, gerði skilmerkilega
grein fyrir þessum fyrirætl-
unum ríkisstjórnarinnar i
ræðu fyrir nokkru, og er sér-
stök ástæða til að vekja at-
hygli á henni. í ræðu þessari
benti borgarstjóri á, að stefnt
væri að því að koma á sterkri
miðstjórn, yfirstjórn ríkisins
í orkuvinnslu og orkudreif-
ingu. Það þýðir, að valddreif-
ing á sviði orkumála og lýð-
ræðisleg þátttaka fjölda
sveitarstjórnamanna víðs veg
ar um landið í ákvörðunum
um orkumál, verður skert
smátt og smátt. Fyrst í stað
er látið líta svo út, sem lands-
hlutarnir og fulltrúar þeirra
skuli eiga aðild að málum, en
í raun er stefnt að algerri
þjóðnýtingu. Þannig vinnur
þessi ríkisstjórn markvisst
gegn straumi tímans, gegn
valddreifingu og eflingu lýð-
ræðis.
VINSTRA AFTURHALDIÐ
OG RAFORKUVERIN
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. APRfL 1972
17
Gylfi Þ. Gíslason hefir lýst
fylgi við 25% fóðurskattinn
Aukning mjólkurframleiðsl-
unnar á samlagssvæði Mjólk-
ursamsölunnar í Reykjavík
nam 4,9% frá fyrra ári og var
53 millj. 567 kg. Rekstursaf-
koma Mjólkursamsölunnar
var ágæt á árinu. Útborgað
meðalverð til bænda fyrir s.l.
ár var kr. 16.04 og' er það að-
eints yfir grundvallarverði.
Nýmjólkursala jókst um 2,4%
og varð um 63% af innvigt-
aðri mjólk. Sala á rjóma jókst
um 34%. Mjólkursamsalan
hefur tekið upp ýmiss konar
nýbreytni í framleiðslu, sem
hefur orðið til þess að auka
söluna og úppfylla óskir neyt
enda. Bændur fengu í sinn
hlut 72,18% af söluverði
mjólkur og mjólkurafurða.
Verður það að teljast góð út-
koma og er þetri heldur en
gerist hjá nágrannaþjóðun-
um. Það er hagsmunamál
bænda og neytenda að dreif-
ingar- og vinnslukostnaður
verði ávallt sem minnstur.
Hefur það hverju sinni áhrif
á útsöluverð vörunnar. Á
sölusvæði Mjólkursamsölunn
ar eru 159 sölustaðir, þar af
75 sölustaðir, þar af 75 i
hiöndum samsölunnar sjálfr-
ar. Ellert Schram og fleiri
sjálfstæðismenn hafa flutt
frv. til 1. um breytingu á lög-
um um Framleiösluráð land-
búnaðarins, verðákvarðanir,
verðmiðlun, sölu á landbúnað
arvörum o.fl. Gengur frv. í
þá átt, að gera mjólkursölu
frjálsari en hún nú er. Gert
er ráð fýrir, að þær matvöru
verzlanir, sem uppfylla til-
skilin skilyrði heilbrigðisyfir
valda og mjólkursamsölunnar
eigi þess kost að hafa mjólk
til sölu. Stjórn Mjólkursamsöl
unnar telur vandkvæði vera
á því, að gefa mjólkursölu
frjálsa. Að hennar áliti gæti
það leitt til aukins dreifingar
kostnaðar. Skoðanir manna
eru mjög skiptar um þetta.
Líklegt er, að sala mjólkur og
mjólkurafurða aukist með
fjölgun sölustaða. >á mun
það einnig verða til þæginda
fyrir neytendur, að sölustað-
ir verði sem víðast. Vera má,
að fyrrnefndu frv. þurfi að
breyta að einhverju leyti til
þess að það nái þeim tilgangi,
sem því er ætlað að gera. Frv.
er nú í landbúnaðarnefnd
neðri deildar alþingis. Von-
andi verður það skoðað með
jákvæðum huga og afgreitt
með þeim breytingum, sem
nauðsynlegar teljast, til þess
að tryggja hagsmuni bænda
og neytenda.
MEGINHUITIBÆNDA ER
Á MÓTI FRUMVARPI
RlKISSTJÓRNARINNAR
Aðalfundur Mjólkurbús
Flóamanna er nýlega afstað-
Ingólfur Jónsson.
inn. Var rekstrarafkoma
mjólkurbúsins mjög góð og í
samræmi við það, sem áður
er sagt um Mjólkursamsöluna
i Reykjavík, en þangað selur
Mjólkurbú Flóatnanna alla þá
mjólk, sem fer ti'l neyzlu á
Reykjavikursvæðinu.
Innvegið mjólkurmagn hjá
Mjólkurbúi Flóamanna nam á
s.l. ári 35.3 millj. kr. og er
það tæplega 4% framleiðslu-
aukning frá árinu áður. Á að
alfundi Mjölkurbúsins var
fjölmenni að þessu sinni eins
og venjulega. Pétur Sigúrðs-
son bóndii í Austur-Koti í
Sandvíkurhreppi storifar um
mjóikurbúsfundinn í Suður-
land og segir þar m.a.:
„Þá kom fram tillaga frá
Pétri Sigurðssyni Austur-
koti, Engilbert Hannessyni
Bakka, Jóni Ingvarssyni,
Skipum og Helga Ingvarssyni
Hólum þess efnis, að Alþingi
frestaði afgreiðslu á frv. til
laga um Fram’eiðsluráð land-
búnaðarins, til þess að mönn
um gæfist tími til að kynna
sér það, en til vara, ef sam-
staða næðist ekki um slikt, að
3. gr. frv. yrði felld burt. Að
alefni hennar er, að heimila
álagningu 25% álags á kjarn
fóður miðað við útsöluverð i
Reykjavik. Um þetta mikla
hagsmunamál urðu miklar um
ræður. Tillaga fjórmenning-
anna var felld með 18 atkv.
gegn 18, en mjög margir voru
farnir af fundi þegar til at-
kvæðagreiðslu kom. Þar
að auki voru margir, sem
ekki neyttu atkvæðisréttar.
Mega þetta teljast mikil mis-
tök af hendi fulltrúanna, þar
sem fullvíst er, að allur þorri
bænda á Suðurlandi mun
vera mjög mótfallinn þessum
ákvæðum frv.“
NOKKRIR ÞINGMENN
STJÓRNARLIÐSINS ERU Á
MÓTI FRUMVARPI
RÍKISSTJÓRNARINNAR
Það er rétt, sem fram kem
ur hjá Pétri Sigurðssyni um
afstöðu sunnlenzkra bænda
til nefnds frv. En það eru
ekki aðeins bændur á Suður-
landi, sem eru á móti frv.
Fjöldi bænda um land allt
er andvígur því. Á aðalfundi
Mjólkurbús Flóamanna var
sérstaklega rætt um 3. gr.
frv. Eigi að síður eru mörg
fleiri atriði þess mjög var-
hugaverð. Var því lýst ný-
lega í umr. um málið á Al-
þingi. Morgunblaðið hefur
skýrt lesendum greinilega frá
þeim aths., sem þá voru gerð
ar við frv. Rik;sstjtórnin virð-
ist ætla að knýja málið fram,
þótt bændur séu því mótefalln-
ir. Það vekur athygli, að einn
af þm. Framsóknarflokksins,
hefur heitið því að beita sér
fyrir breytingum á frv. Kom
þetta fram í umr. á Alþingi,
eftir að landbúnaðarráðherra
hafði lýst ágæti frv. og því,
hve vel það væri undirbúið
að öllu leyti. Líklegt er, að
2—3 þm. Framsóknarflokks-
ins snúist gegn frv. ef ekki
fást gerðar víðtækar breyt-
ingar á því. En landbúnaðar-
ráðherra þarf sennilega ekki
á stuðningi alllra flokks-
bræðra sinna að halda við
þetta mál. Gylfi Þ. Gislason
hefur lýst stuðningi sín-
um við 25% fóðurbætisskatt-
inn. Ef þm. Alþýðuflokksins
hafa sömu skoðun og flokks-
maðurinn að þessu leyti, verð
ur fóðurbætisskatturinn og
sennilega fleiri atriði áður-
nefnds frv. samþykkt, þótt
nokkrir menn úr stjórnarlið-
inu snúist gegn því. Bændur
um ailt land bíða milli vonar
og ó'tta, þvi að þeir vita ekki
Framhald á bls. 19.
— EKKI ég, heldur hinir,
svaraði Halldór Laxness,
er danski blaðamaðurinn
Kjeld Rask Therkilsen
spurði skáldið, hvort það
hygðist halda upp á af-
mælisdaginn sinn á sunnu-
daginn kemur. í viðtals-
grein þeirri, sem fer hér á
eftir, en birtist í danska
blaðinu Berlingske Tid-
ende sl. sunnudag, segir
Laxness sjálfur, að athygl-
isverðasta bók sín sé „Vef-
arinn mikli frá Kasmír“.
Halldór Kiljan Laxness er
önnúr Hekla íslands, sem gýs
með leiftrandi frásagnarlist,
ofinni sterkum þráðum
óbWðrar atburðarásar, ljóð-
rænni skynjun, brennisteins-
mögmuðu og jökulköldu raun-
raunsæi, þjóðfélagstilfinn
imgu, hlýleika og dulrænu,
sem er þokuhjúpuð og þumg
sem Eddukvæðin.
Þannig hefur hann skrifað
í 53 ár og þannig skrifar
hann enn bækur, ritgerðir,
greinar og lei.krit.
Nú situr hann þarna, rétt
að verða Sjötugur, vel til
haldinn og kiæddur af mokk-
urri sundurgerð, tweedfötum
og prjónavesti. Hann kann að
virðast hrokafuiilur, ef hon-
um sýnist s>vo, í algjöru frelsi
sínu og sjálfstæði. Kalli mað-
ur hann fornskáld, (skjald)
verður honum flökurt af
skandinaviskum misskilningi.
Beint undir myndarlegu nef
inu situr stór vindill í fyndn
um litl'um þríhymdum munn-
inm. Þarna er komin al-
þjóðahyggja íslands, sem er
norræn innan mjög víðra tak
marka. Það er dásamlegt, að
við mitt í leirkenndu ruggi til
raunasf efnunnar (eksperi-
mentalismans), höfum mann
eins og Laxness, sem er jafn
nýtízkiulegur og nokkur ann-
ar, en ræður yfir meiri þekk-
imgiu og er sveigjanlegri en
flestir aðrir. Með þrótti sín-
um og karlmannlegri fyll-
ingu er hann samt mjög við-
kvæmu r fyrir og óttasleginn
um, að óhamin orð kunni að
verða til þess að særa eim-
hvem.
— Hinn 23. apríl haldið þér
upp á sjötugsafmælið á Is-
landi.
— Ekki ég — held'ur hinir.
Ég hef aldrei haldið upp á
afmæii mitt. Mjög ofit hef ég
verið á ferðalagi. Ég veit, að
það kermur út bók, „Skegg-
ræður gegmum tíðina“, er rit-
stjóri þess blaðs, setn er Berl
imgske Tidende á íslandi, hef-
ur safnað efninu i gegmum ár
in. Hér á landi (Danmörk)
koma út síðustu ritgerðir mín
ar (essays) — fiyrir fólk með
ábuga á skandinavískri mið-
aldamenningu. Ég hef lesið,
að nýtt leikrit (með efni úr
Sj'álfstæðu fól'ki) verði fært
á svið í Þjóðleikhúsimu á af-
mælisdaginn minn. Ég hef
líka lesið, að ég verði skip-
aður doctor litterarum island
iearum honoris causa. Og gull
hamrar . . . en það má ekki
Mta svo á, að ég sé ekki stolt
ur og að mér finnist mér ekki
sómi sýndur vegma þessa. Og
bolla af súkkulaði fæ ég lik-
lega einnig þennan dag.
FRELSI, JAFNRÉTTI
OG PLAST
—- Á nú enn einu sirnni að
ásaka okkur fyrir, að við töl
um ekki íslenzku reiprenn-
andi?
— Þegar íslenzk vinmu-
koná getur lært d" ísku á
einni viku . . . leiðin frá ís-
lenzku til skandinavísku er
reyndar ekki lengri en frá
skandinavísku til íslenzku.
En nú eru allar vinnukonur
orðnar barónsfrúr. Við höif um
freisi, jafnrétti og bræðralag
— og það þýðir, að allir geta
fengið eins mikið af plasti,
og þá lystir. Það er enginn
mumur á barómsfrú og vimniu-
r
Eg er aðallega leikritaskáld
Eftir Kjeld Rask Therkilsen
konu. Allt það, sem ég sé og
snerti á, er að meira eða
minna leyti úr plasti. Hvar-
vefcna fær maður plast/mat.
Allar vinnukomur eru baróns
frúr, sem emgan tíima hafa
til framreicte'Iiustarfa. Þær
sitja nefmilega annars staðar
og borða sinn plastimat.
— Þér eruð fyrsti íslend-
ingurimm, sem hefur getað lif
að af því að vera rithöfund-
ur, af þv' ~’mu að slkriifla.
— Ég kannaði málið fyrir
nokkru og það kom í ijós, að
á Islandi eru nú að minnsta
kosti 10—12, sem lifa aif því.
f Þýzkaiandi eru, að því er
vitað er, aðeims fjórir merun,
sem lifa af þv' að vera ritihöif
umdar. Hinir vinma við alls
kyms hluti aðra.
— Óbeit yðar á þvi, sem
þýzkt er; hefur kanns'ki
minnkað með árumum?
— Ég hef búið árum saman
I Þýzkalandi og á stöðugt
gott samstarf við Þjöðverja.
Þeir eru á meðal beztu kaup-
enda bóka minna (Forlög
Laxness á þýzku eru 20). Um
þessar rnumdif vinn ég að
gerð íslenzkrar kvikmyndar i
Haimborg fyrir Norddeutsch-
er Rundf'unk. Það eru bæði
Danir og Svíar, sem vinna að
þessu verkiefmi, en það eru
Þjóðverjamir, sem fá að
'greiða miiljónimar. Við erum
sannarleiga bezteu vinir, en
það er rétt, að ég get ekki
þolað þýzíka heimspeki.
— Á tftmabiili höifðuð þér
ekkert á móti Marx.
— Hann var Þjöðverji og
Gyðinigur. Það er eftirtektar
verð blanda. En ég hef liesið
mikið eftir Freud. Ég get
elkki skilið, hvers vegna fólk
hefiur þessa þráíhyggju um
mig og Marx. Ég hef verið
samflerðamaður marxista,
eirnkum á Hitilerstíimanum. Ég
hef séð bækur eftir Marx en
aldrei lesið þær. Afitur á móti
hef ég lesið afar mikið eftir
Freud. Sem unigur maður í
Þýzkalandi var ég fylgismað
ur expressionismans.
Þegar hér var komið, dró
Kurt Petersen Ijösmyndari
gluiggatjiöMin aðeins fyrir i
hefberginu. Of mákið at apríl
slkáltjösi. ÓsjáSfráitt oig ör
Haildór Laxness.
geðja gre’p Laxness tækifær-
ið og saigði:
— Ja, þarna höfum við það.
Misskilnimgur arkitektanma
enn eimu sinni. Stórir glugg-
ar mót suðri í löndium, þar
sem sólin kemst aldrei i him-
inhvirfilinn, en skín mestan
h’uta ársins lárétt imn um
giuggana með hræðileigum a-f-
leiðingum. Arkitektar á Norð
urlöndium hafa gleymt því, á
hvaða breiddarbráðu þeir
búa. Þe’r fá okkur einhvern
timann með drepandi sól-
skini símu til þess að formæla
sólimni.
EDtir þennan útúrdúr höld-
um við áfram noktourn veg
inn rólegir:
— Hvað er það, sem skipt-
ir mestu máli hér og nú fyr
ir Laxnesis 70 ára?
— Hið sama og í gær og í
fyrradag. É'g er b'.aðamaður,
skrifa ritgerðir og leikrit,
skáldsögur. . .
. . . sem þér Iiýstuð yfir fyr
ir nokkru, að þér mynduð
ekki fiást við framar.
— Það hef ég aldrei sagt.
Ég hef að visu gagnrýnt
skáldsöguna sem tæki, ef til
vill einkum á okkar tíimum,
þegar það er frermur hrópið
á götumuim, sem er formið.
— Hvert er svo aðalverk
Halldiórs Laxness á 53 ára rit
höfundarf'erli?
Ég geri alla hluti eins vel
og ég get. Svona spurnimgu
■get ég ekki svarað. Aðalverk
mitt sikrifaði ég raurnar 23 ára
gamall á Sikiley. Það heitir
„Vefarinn mikli frá Kasbm-
ír“. Sagan kom út á Islandi
og hún hefur verið lesin. Það
er meðal annars til þýzk dokt
orsrifcgerð um hana. Já, hún
er senniiega athyglisverðasta
bók min. 1 Danmörku þektoir
hana enginm.
ÉG ER NEFNILEGA
LEIKRITASKÁLD
— Þér s’krifið ritgerðir
(essays) en þó einkum leikrit.
— Þrjú af leikritum mínum
ganga fyrir fullu húsi á ís-
landi. Eitt þeirra er nú verið
að sýna í 135. sinn fyrir fullu
húsi. Á Islandi er ég nefni-
lega leikritaskáld. Ég hef 9
leikrit að baki og tvö hafa
orðið til á þessu vori. Það
þriðja er sem sagt verið að
æfa og það verður frumsýnt
á afimælisdaginim.
— Hér (í Danmörku) hefur
aðeins verið sýnd Dúfnaveisl-
an, í Árósum, sem einniig var
sýnd i Noregi,
— Þrátt fyrir gotit lista-
fólk íór það leikrit fiyrir of-
an garð og neðan. Á Islandi
var það sýnt i bvö ár — og
allir skildu það. Ég sikil
ekki, hvers vegna ég á að
vera bjáni, þegar ég skrifa
leiikrit, en að ég er ágætur,
þegar ég skrifa skáldsögur.
Leikritin mín eru ekki einu
sinni iesin. Hvers vegna?
— Ef til vill vegna þess, að
þau hæfa okkur siður en
„eyjahugsunarhættinum".
— Já en hér er um að
ræða öfugan eyjahugsunar-
hátt. Ég mæti ekki andstöðu,
að því er snertir leikrit mín,
heldur fullkomnu tómlæti. Og
ég hef samt etoki varið minna
en 8 árum af ævi minni ein-
göngu í leikrit. Fólk nennir
ekki einu sinni að reyna að
sjá, hvað um er að vera. Og
hvað snertir islenzka eyja-
hugsunarháttinn, þá er hann
þjóðsaga, sem á rót sina að
rekja til rangs hugsunarháfct-
ar í Skandinavíu.
— Að svo margir skuli geta
hugSBð jafn vitilaust í eimu,
— Sýnið mér, hyar i verkum
mimuim unnt er að benda á
nökkuð, sem snertir eyjahugs
unarhátt.
— Ætlið þér nú á hausti
lífsins að stíga á ný í væng-
inn við kaþólskuna?
— Ég er ekki kaþólikki í
reynd. En ég hef iært meira
af kaþólskri trú en nok’kurri
annarri andslegri stefmu.
LIST. EKKI SAGNFRÆDI
Á fösbudag koma út hjá
Gyldendal „Vímlandispunkt-
ar“. Það eru ritgerðir, sem
fjalia um hið listræna og til-
gamgsfuila i hinuim einstöku
Islendimgasöguim. Allt sitit líf
hefur Laxness fengizt við ís-
lendingasögurnar, sem flrá
skáldlegu sjónarmiði hafa
gegmuimsýrt hann eins og alla
íbúa Islands. Nú lýsir hann
þvi opinskátt yfir, að hanm
líti á þessi rit frá miðöldum
sem listaverk en ekki sem
sagnfræðileg heimildarit.
Hann er svo sannarlega feer
og reiðubúinn til nokkurra
hóimgangna enn um þetta
eflni, um afchyg'lisverðustu
þættina í fornkvæðu.num.
Það er einstakt að ræða við
Laxness. Hann er viðsjAll, vit
ur, fullur þekkingar og
barnalegur. Verk hans hafa
verið gefin út í 46 löndum,
en hann segist vinna hægar
en nokkur skyldi halda. Bezt
milli kl. 22 og kl. 1. — Ég
verð að hugsa mig rækilega
uim, þegar ég ætla að skri.fa,
segir hann. HaUdór Kiljan
(kaþólskt skírnarnafn hans,
sem er fengið frá írskuim dýrl
ingi) Laxness verður ævareið
ur á íslenzka vísiu og finnst
sér gróflega misboðið með
því að imprað er á tilgerð í
spurningu til hans. Við verð-
'um aldrei sammála uim velivilj
aða merkin.gu þessa orðs á
dönsku. Hann vefur teygju-
bandi utan um fimm síigarett-
ur og reykir þær allar sam-
an í einu til þess að gefa til
kynna, að þrátt fyrir mikinn
reyk, þá geti þær ekki komið
í staðinn fyrir.góðan vindil.
Kimnigáfa hans er mjúk
eins og barnsihönd og samtirn
is hvöss. Laxness er hrein ull
án nyions. Hann er sjálfur
bæði Gerpla og Paradisar-
heimt, kaþölikkinr, sem
skipti ungur um trúarskoðun,
súrrealíska ljóðskáldið,
ekspressionistinn, þióðlélaigs
legur förunautur þeirra Upt-
on Sinclairs og Sinclair Lew
is, sagnaskáidið, ieikrita-
skáidið. Frjá’.s maður, sjáltf-
stæður maður. Nóbeishöifund-
ur.
ísTandsld'ukka.
70 ára.