Morgunblaðið - 17.06.1972, Blaðsíða 4
4
MORGUNBLAÐH), LAUGARDAGUR 17. JONÍ 1972
'P
® 22*0-22-
RAUOARÁRSTÍG 31
------——-------'
14444 ■S125555
mm
BILALEIGA - HVEFISGQTU 103
14444 25555
BÍLALEIGA
CAR RENTAL
21190 21188
BÍLALEIGAN
AKBllATJT
S> 8-23-47
Wl sendum
SKODA EYÐiR MINNA.
SKOOfí
LEIGAN
AUÐBREKKU 44-46.
SlM! 42600.
LESIO
DIICLECII
Bezta aufijýsingattaöið
Sr. ÞórirStephensen:
HUGVEKJA
Guð vors lands
f DAG er þess minnzt, að liðin eru 28 ár
síðan við Islendingar endurheimtum al-
gjört sjálfstæði og stofnuðum lýðveídi.
17. júní er því dagur þeirra tilfinninga,
sem fara hvað hlýjustum höndum um
hjarta og sál. Þær höfða til alls þess
bezta, sem inni fyrir býr og knýja fram
heitar óskir, já, heitustu þrár hvers þess
manns, sem gerir sér ljóst, hvers virði
frelsið er, að rnega selja það óskert í
hendur niðjanna. Og þar sem 17. júní er
einnig fæðingardagur Jóns Sigurðsson-
ar, þá fær hann tvöfalt gildi sem hvati
stíkra tilfinnmga.
En hver eru sterkustu sameiningar-
tákn þjóðarinnar á degi sem þessum?
Þau eru án efa fáninn og þjóðsöngurinn.
Þau boða bæði tvö hið sama, svo að
ekki verður um villzt. Þau benda bæði
sterklega á þann grundvöll, sem menn-
ing okkar og sjálfstæði standa á. Hann
er kristin trú.
Krossfáninn táknar það, að innviðir
islenzkrar menningar eru kristinn arfur,
og i þjóðsöngnum biðjum við „Guð vors
lands“ að gefa hér „gróandi þjóðhf með
þverrandi tár, sem þroskast á Guðsrikis-
braut".
En hvers virði eru þessir hlutir, sem
fáni okkar og þjóðsöngur höfða svo
mjög til, hvers virði eru þeir fyrir fram-
tíð hins islenzka lýðveldis, þá framtíð,
sem við berum svo mjög fyrir brjósti
í dag?
Lýðveldið er algengasta stjómarform-
ið meðal ríkja heims nú á dögum. En
lýðveidin eiga sum fátt sameiginlegt
með Islandi stjómarfarslega séð, nema
nafnið lýðveldi. 1 þeim sumum er ein-
ræðisstjóm og frelsi, þ.e. persónufrelsi,
málfrelsi, prentfrelsi, fundafrelsi og
annað þvíííkt þekkist þar ekki. Lýðveld
ið sjálft tryggir þvi ekki raunverulegt
frelsi þjóðanna. Það er aðeins heiti á
[>vi stjómarfyrirkomulagi, þar sem
æðsti maður nefnist forseti. Frelsi ein-
staklinganna er mikliu betur tryggt i
ýmsum konungsrikjum en þeim lýðveld-
um, sem búa vlð eánræði. Lýðveldi er
þvi ekki lausnarorðið og það er í raun-
inni ekki það eitt, sem við þökkum fyrir
á þjóðmálasviðinu í dag, heldur einnig
og fyrst og frernst lýðræðið, hið vestr-
æna lýðræði, sem hér hefur rikt og þró-
azt, svo að til gæfu og heilia hefur orðið
fyrir land okkar og þjóð.
Lýðveldið táknar fyrir okkur fyrst og
fremst það, að við erum sjálfstæð þjóð.
Yfir því fögnum við, en lýðræði okkar,
freisi til hugsana og athafna, það hefur
gefið lýðveldinu gildi.
Jesús Kristur sagði, að hans ríki væri
ekki af þessum heimi. Hann sagðist
vera konungur sannleikans. Páil postuli
segir um Guðsríkið, að það sé hvorki
matur né drykkur, heldur réttlæti, frið-
ur og fögnuður. — Friður, réttlæti og
sannleikur eru hlutir, sem eru Guðs
ættar. Og þeir eru jafnframt hinar þrjár
höfuðstoðir lýðræðisins. Við höfum ekki
efni á að slá slíkar stoðir undan þeirri
byggingu, sem við höfum verið að reisa
hér á Islandi sl. áratugi. Við þurfum
miklu fremur að efla þær og treysta.
Við skulum ekki gleyma þvi, að í
boðskap Jesú Krists voru þær hugsjónir
sóttar, að aliir menn væru skapaðir jafn-
ir fyrir Guði, ættu jafnan rétt til lands
og fjár, menntunar og mannréttinda.
Kristin trú er þvi móðir lýðræðisins.
Hún hvetur alls staðar til réttlætis, frið-
ar og sannleiksástar. Hún hvetur til
bræðralags og hollustu við allt, sem
heyrt getur undir hugtakið kærleikur.
Af manngildishugsjón hennar eru frels-
ishugsjónir lýðræðisins sprottnar. Án
kristindómsins hefðu þær ekki fæðzt.
Án hans verða þær heldur ekki varð-
veittar.
Einhver ykkar á meðal, lesenda þess-
ara orða, á e.t.v. i garði sínum tré, sem
hann hefur gróðursett árið 1944 i minn-
ingu lýðveldisstofnunarinnar. Það eru
a.m.k. víða til slíkir hlynir, sem síðan
hafa vaxið og dafnað og breitt æ meira
úr limi sinu, eftir þvi sem árin hafa
orðið fleiri. Þeir hafa vaxið þvi meira,
sem betur var að þeim hlúð, og þvi ver
9em lakar var að þeim búið. Svo mun og
verða með islenzka lýðveldið og menn-
ingu þess.
En tré eru lífseig, nái þau að festa vel
rætur. Jafnvel þótt illvirki komi og
höggvi tréð niður, þá er það ekki dautt.
Upp af rót þess mun vaxa nýr tein-
ungur, sem mun rísa hátt, er tímar líða.
En sé höggvið á ræturnar og þær eyði-
iagðar, þá mun verr fara. Þá hættir
stofninn að fá nærin.gu og mun brátt
fúna og falia, og þá er engin von um
nýjan grænan sprota, er teygi þar aftur
lim móti sól.
Íslenzka lýðveidið er enn ung-
ur hlynur og veikbyggður. Því
er honum á ýmsa vegu hætta
búin og þess mikil þörf, að vel sé
að rótum hans hlúð, svo að gæfa og
gengi þjóðarinnar megi vaxa og blómg-
ast. Fáninn og þjóðsöngurinn mega
gjarnan minna á rætumar, sem sækja
þjóðarmeiðnum hina hollu, já, Mfsnauð-
synlegu næringu í jarðveg hins kristna
trúarlifs. Ef við höggvum á ræturnar,
afneitum þeim eða vanrækjum þær hug-
sjónir, sem fáni okkar og þjóðsöngur
tákna, þá eyðileggjum við um leið frelsi
okkar, lýðræði og menningu.
Slíkt vill enginn sannur íslendingur
hugsa til enda i dag. í stað þess skulum
við horfa á fánana, sem við sjáum hvar-
vetna við hún og taka i anda undir bæn
þjóðsöngsins, er við heyrurn hann leik-
inn:
„íslands þúsund ár
verði gróandi þjóðlíf með þverrandi tár,
sem þroskast á Guðsrikis braut.“
Hafliði Jónsson garðyrkjustjóri:
Hollar hendur-græn grös
„1 moldinni býr ormur,
sem margan dag ég sá
teygja sig í ljósið,
sem litlir ormar þrá.“
Þannig hefst eitt af Ijóðum
Bjöms Braga Magnússonar,
9em var eitt af okkar athyglis-
verðustu skáldum, en lézt að-
eins 23 ára að aldri árið 1963,
og með þessari tilvitnun í
ljóðabók hans „Dögg í grasi“,
skulum við vikja að umræðu-
efni þessa þáttar.
Margir huga nú að veiði-
skap í ám og vötnum, og þeir
sem það gera, telja nauðsyn-
legt að afla ánamaðka í veiði-
förrna til að beita fyrir lax
og silung. Ánamaðkasafnarar
eru mörgum garðræktendum
hvim'leiðir gestir, einkum
vegna þess, að veiðiskapur
þeirra fer fram að nóttunni
og oft eru gróðurbeð íMa troð-
in eftir þá. Þessi ánamaðka-
veiði er orðin stórum hópi
manna hér á höfuðborgar-
svæðinu drjúg tekjulind o>g
trútega skattfrjáls. Nú væri
öll þessi mikla og Irvimleiða
herferð þessara ánamaðka-
veiðimanna inn á tóði-r ein-
sta/klinga og skrúðgarða borg-
arinnar með öllu óþörf, ef ein-
hver hugleiddí það i alvöru að
koma sér upp ánamaðkabúi
og mættu þá allir vel við una,
ekki sízt garðeigendur og lax-
veiðimenn.
Eldisstöðvar fyrir ánamaðk
er ólíkt áhættuminna fyrir-
tæki, en stofnun minkabúa og
garðyrkjusitöðva, en með
stofniun búskapar af þessu
tagi yrði hægt að draga veru-
lega úr átroðningi og næbur-
göltri um skrúðgarða borgar-
búa og tryggja um leið lax-
og siluingsveiðimönnum valda
og fullfríska ánamaðka á
öngla sína.
Ánamaðkar geta að visu
verið vandamál í mörgum
skrúðgörðum, þar sem mikið
er um þá og þeir svo gott sem
tæta í sundur grasflötina með
tilvist sinni. Þar er samtímis
mikil gróSka í öllum gróðri
þvi á öðrum stöðum verður
sjaldnast áberandi mikið um
áinamaðkinn. Með því að bera
á kalk, dregur fljótlega úr
maðkimum og mikil notkun
tilbúins áburðar hefur sömu
verkanir. Ánamaðkur þrífst
aðeins þar, sem nægilegt er af
robnandi láfræsnum efnum í
jarðveginum. Hið sama gildir
um snigla, sem eru garðeig-
endum afar hvimleiðir, ekki
Framh. á bls. 25
*
f
New York
Osló
mánudaga
miðvikudaga
föstudaga
Luxemborg
Kaupmannahöfn
^ þriójudaga /
V\ mióvikudaga^
I fimmtudaga jl
, I sunnudaga
1.maí-31.okt.
Farpantanir
ísíma 25100