Morgunblaðið - 17.06.1972, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. JÚNl 1972
Útgofandí hf Árvíflctít, Reylciavík
Framítvæmda stjó-ri HarafcJur Sveinsson.
.Rítsrtj'ófar Mattihías Johannessen,
Eyjóltfur Konráð Jónsson.
Aðstoðarrrtstjóri Styrmir Gurmarsson.
Rrtstjórnarfuh'trúi Þrorbijöm Guðrrtundsson
Fréttastjóri Björn Jóhannsson
Auglýsingastjðrr Ámi Garöar Kriatinsson
Ritstjórn 09 afgreiðsla Aða-lstræti 6, sími 1Ö-100.
Auglysingar Aðaistræti 6, sfmi 22-4-80
Áskriftargjal'd 225,00 kr á 'méniuði innanlands
I fausasöiu 16,00 kr einta'kið
17. JÚNÍ
Tslenzka þjóðin fagnar nú
* þjóðhátíð í einstöku góð-
æri. Síðasta ár hefur verið ár
uppgripanna. Tíðarfar hefur
verið með eindæmum gott og
verðlag útflutningsafurða svo
hagstætt, að um tvöföldun
verðmæta hefur verið að
ræða á stuttu árabili. Og upp-
bygging atvinnuveganna á
undangengnum árum, bæði
á sviði sjávarútvegs, iðnaðar,
landbúnaðar, verzlunar og
samgangna hefur gert kleift
að stórauka verðmætaöflun.
Hið geysimikla aflafé þjóðar-
innar hefur verið til ráðstöf-
unar í margvíslegum tilgangi,
og þess vegna mætti gera ráð
fyrir, að allt léki nú í lyndi í
íslenzku þjóðlífi.
En við íslendingar erum
stundum brokkgengir. Á erf-
iðleikaárunum 1967 og ’68
sýndi þjóðin að vísu þann
þroska að sætta sig möglunar-
lítið við nauðsynlegar aðgerð-
ir til að rétta við efnahaginn,
og furðulega fljótt tókst að
komast út úr erfiðleikunum.
En þegar velgengnin blasti
við allra augum, þótti fólki
tímabært að taka gönuhlaup
og fyrir réttu ári hófst það
tímabil tilraunastarfseminn-
ar, sem nú er að ná hámarki.
í þingkosningum 13. júní 1971
náðu þeir flokkar, sem telja
sig til vinstri, meirihlutaað-
stöðu á Alþingi, og í kjölfarið
fylgdi myndun ríkisstjórnar
Ólafs Jóhannessonar. Þótt á
hátíðarstund sé, þýðir víst
ekkert að skera utan af því,
að lélegri ríkisstjórn hefur
aldrei verið við völd hér á
landi. Við völd, segja menn
og þó er staðreyndin sú, að
þessi stjórn veldur engu verk-
efni. Ástæðan er ekki sú, að
ráðherrarnir séu verri menn
en gengur og gerist, heldur
hin, að þau öfl, sem að stjórn-
inni standa, eru tætingslið,
sem fátt á sameiginlegt annað
en löngunina til að fara með
völd og áhrif.
Nú fer því fjarri, að Morg-
unblaðið harmi, að þessi
stjórn var mynduð. Þvert á
móti lá það í hlutarins eðli,
að þeir, sem áður voru stjórn-
arandstæðingar, en fengu síð-
ar meirihluta á Alþingi, ættu
að taka við stjórnartaumun-
um. Eftir 12 ára samstjórn
tveggja flokka hlutu líka
margir, ekki sízt hinir yngri,
að telja breytinga þörf, og
þeim varð að ósk sinni.
En hverjar eru þá framtíð-
arhorfurnar á þessum þjóð-
hátíðardegi? spyrja menn.
Óhætt ætti að vera, þrátt fyr-
ir allt, að svara þeirri spurn-
ingu svo, að bjart sé fram-
undan. Að vísu fer varla hjá
því, að sú stefna, eða öllu
heldur stefnuleysi, sem ríkir í
íslenzkum stjórnmálum, muni
leiða til vaxandi verðbólgu og
stórfelldrar gengislækkunar,
en íslendingar hafa áður
þurft að glíma við efnahags-
vanda og komizt fram úr hon-
um. Vart mun líða á mjög
löngu, þar til þjóðin fær á
ný trausta og ábyrga stjórn,
og þá mun furðu fljótt verða
bætt fyrir afglöp síðustu
mánaða.
17. júní ber mikið á stúd-
entunum og landsmenn allir
samfagna nýstúdentum. Svo
mun enn verða í dag, og þó er
því ekki að leyna, að lítilli
klíku öfgamanna hefur tekizt
að setja blett á stúdentsheitið.
Vonandi bera stúdentar gæfu
til að reka þá sendingu af
höndum sér, því að enn sem
fyrr ber þeim mönnum, sem
þjóðin hefur búið aðstöðu til
mennta, að gæta sóma lands
og þjóðar.
Á þjóðhátíðardaginn leiða
menn hugann að sjálfstæðis-
málunum, og ekki er það að
ófyrirsynju, því að við búum
í voveiflegum heimi, þar sem
lýðræði á undir högg að
sækja og þjóðir hafa glatað
sjálfstæði sínu og fólkið
frelsinu, bæði vegna innan-
landsátaka og erlendra ógna.
Eðli málsins samkvæmt höf-
um við íslendingar skipað
okkur í sveit með öðrum
vestrænum lýðræðisþjóðum
og tekið á okkar herðar skuld
bindingar um sameiginlega
varðstöðu þessara þjóða gegn
ásókn heimskommúnismans.
Mesta glæfraspil vinstri
stjórnarinnar var yfirlýsing-
in um, að stefnt skyldi að
brottför varnarliðsins frá ís-
landi á yfirstandandi kjör-
tímabili. Sem betur fer hefur
nú tekizt að brjóta þær fyrir-
ætlanir á bak aftur, enda er
ljóst mál, að þjóðir At-
lantshafsbandalagsins mega
ekki einhliða draga úr vörn-
um sínum, heldur verður að
semja um gagnkvæma minnk
un herafla, eins og að er
stefnt með öryggismálaráð-
stefnu Evrópu.
Hér í blaðinu hefur áður
verið vakin á því athygli, að
lýðræðinu sé ekki fisjað sam-
an á íslandi, úr því það fær
með góðum hætti staðizt jafn
lélegt stjórnarfar og við nú
búum við. Þegar öllu er á
botninn hvolft, eigum við
þess vegna að geta litið von-
glöð fram á veginn, því að
engu því hefur verið glatað,
sem ekki er unnt að endur-
heimta, og þess er áreiðanlega
skammt að bíða, að á ný ríki
hér heilbrigðir stjórnarhætt-
ir.
•tt......i|||
IiiiiII
umhverfi manns
Dr. Svend-Aage Malmberg haffræðingur:
Losun efna í sjó IV
I»orskur.
Sem fyrr sagði þá eru vesturmörk
þess svæðis, sem Osló-sáttmálinn nær
til, við Hvarf á Grænlandi, svo að
Island og Grænland eru á útjöðrum
þess. Milli Austur-Grænlands og ís-
lands er Grænlandshaf, sem gegnir
þýðingarmiklu hlutverki sem svo-
nefnt „loftforðabúr heimshafanna“
og einnig telst það til frjósömustu
hafsvæða jarðarinnar. Á sama hátt
eru Noregshaf og Norðtir-Græn-
landshaf sénstæð hafsvæði, þac sem
mikil lóðrétt blöndun sjávar á sér
stað á vetuma, en þessi blönd-
un milli hiýsævarins úr siuðri
og kaldsjávarins úr norðri — pól-
fronturinn — stuðlar að frjósemi
Norður-Atlantshafsins heggja vegna
neðansjávarhryggjanna frá meg-
inlandi Ameríku um Grænland, Is-
land og Færeyjar til meginlands
Evrópu.
Haffræðilega verður að teija haf-
svæði þau, sem nefnd voru hér að
ofan sérstaklega, og Norður-Atlants
haf almennt, afar illa til þess fallin
að nýta þau til losunar á efmim, sem
geta breytt eðli umhverfisins.
Meðfylgjandi mynd, sem sýnir út-
Hafsvæðið á Norðnr-Atlantshafi sem Osió-sáttmálinn um regliir um Iosun
efna í sjó nær tii, ásamt þeim svæðum, sem uppfylla ákveðin skilyrði við leyfi
til losunar — a.m.k. 2000 m dýpi og 150 sjómílur til næsta lands.
breiðslu nokkurra helztu nytjafiska
Norður-Atlantshafs eins og síldar,
þorsks, karfa og lax, sýnir glöggt,
að útbreiðslan er einmitt háð hin-
um sérstöku haffræðilegu skilyrðum
á þessum slóðum.
Margar fiskveiðiþjóðir eiga
hér hagsmuna að gæta, en þó fáar
eða engar í jafn ríkum mæli og Is-
lendingar, auk Færeyinga og Græn-
lendinga.
Viðhorf sumra iðnaðarþjóða
til íosunar og einnig einkaréttar á
hafsbotni, en ekki í sjónum yfir til
fiskveiða, sannar líka svo ekki verð-
ur um villzt, að fiskveiðar eru þess-
um þjóðum vart það alvörumál, sem
Framh. á bls. 19