Morgunblaðið - 26.08.1972, Blaðsíða 2

2
MQRGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. ÁGÚST 1972
Mesta íþróttahátíð sögunnar
Olympíuleikarnir í Munchen hef jast í dag
Þegar hlaupið verður með Ol-
j'mpiueldinn inn á hinn mikln
leikvang sem reistur hefur ver-
ið í Miinchen í tilefni 20. Ol-
ympíuleikanna, rennur upp stór
stund í sögu borgarinnar. Und-
anfarin ár hefur líf og starf
borgarbúa mótazt á einn eða
annan hátt af hinum væntan-
legu Ieikum, og af þeirra hálfu
hefur verið gert allt sem unnt
var að gera til þess að leikarn-
ir yrðu sem bezt úr garði gerð-
ir. Þýzka þjóðin liefur reyndar
öll unnið nokkurn veginn sam-
liuga að því marki, og árangur-
inn hefur líka orðið glæsileg-
ur. Aldrei fyrr í sögu Olympíu-
leikanna hafa ytri aðstæður
þeirra verið jafn góðar. Það er
sama h vert litið er á Olympíu-
svæðinu — allt er eins og bezt
verður á kosið og fyrir öllu hef
ur verið hugsað. Spumingin er
einungis sxi livort Þjöðverjarnir
hafa ekki gengið feti of langt.
Það hefur verið keppikefli
þeirra þjóða sem haldið hafa Ol
ympíuleika eftir heimsstyrjöld-
ina síðari, að búa þá betur úr
garði en áður hefur verið gert.
Þetta hefur tekizt hingað til, en
senniiega verður erfitt að feta í
fótspor Þjóðverjanna- Til þess
að gera það, þarf að minnsta
kosti óhemjuiegt fjármagn, þar
sem kostnaður við íþróttamann
virki þau sem reist hafa verið
vegna leikanna nemiir 1972
milljónum marka, eða upphæð
sem svarar til 54230.000.000,00
íslenzkra króna. Reyndar mun
tölu verður hluti þeirrar upp-
ha-ðar skila sér aftur í seldum
aðgöngumiðum að leikunum, og
eftir standa svo öll mannvirk-
in, sem munú heldur vaxa I
verði fremur en hitt. Og vist
er að með tilliti til íþróttaað-
stöðu verður Munehen fremst í
flokki borga um ófyrirsjáan-
lega framtíð.
Það var Þjóðverjum mikið
keppikefli að halda þessa Ol-
ympiuieika, og kom það til af
mörgu. Ein meginástaeðan er þó
sú, að með leikunum ætluðu
þeir sér að beina athygli jarðar
búa að þýzku þjóðinni — sýna
þeim hvers hún væri megnug að
eins tæpum þremur áratugum
eftir að stór hluti allra mann-
virkja var jafnaður við jörðu í
hildarleik styrjaldarinnar og
þjóðin leið hina sárustu örhirgð.
Þeir ætla að sýna umheiminum
nýtt Þýzkaland sem reist hefur
verið af grunni á rústum fortið-
arinnar. Betra Þýzkaland, og
sterkara Þýzkaland en nokkru
sinni fyrr.
OLYMPÍUSVÆÐIÐ
Bæði á leikunum í Tokíó 1964
og í Mexikó 1968 var kvartað
yfir því að lamgt væri úr búð-
um íþróttafólksin-s til mann-
virkjanna, og því höfðu Þjóð-
verjar það að leiðarljósi þegar
þeir skipulögðu Olympdusvæðið
að koma mannvirkjunum þann-
ig fyrir, að keppendurnir
þyrftu að fara sem skemmsta
leið til þess að komast á vell-
ina. íþróttafólkið vill nefnilega
fara eftir eigin geðþótta um það
hvenær það heldur til vallanna,
og hvort það æfir á þessum eða
hinum vellinum í það og það
skiptið. Olympíusvæðið í Múnch
en tekur yfir um 3 ferkílómetra
svæði, og á því er Olympiuleik-
vangurinn sem tekur um 80.000
áhorfendur, sundhöUin sem tek
ur um 9.000 áhorfendur, íþrótta
höll sem tekur um 11.000 áhorf
endur, hjólreiðarbraut með um
5.000 áhorfenda svæði, hnefa-
leikahöll sem rúmar 7.000 áhorf
endur, blakhöU sem rúmar 3.700
áhorfendur, hokkívöllur sem
rúmar 10.000 áhorfendur, og svo
sjálft OlympSuþorpið þar sem
12.000 manns munu búa meðan
á leikunum stendur.
Að byggingu þessara mann-
virkja hafa aUt að 15.000 verka-
menn og iðnaðarmenn starfað
allt upp í sex ár. Um tíma
reyndist erfitt að fá nægjanlega
marga verkamenn til starfanna
í Vestur-Þýzkalandi, og voru þá
fluttir inn, aðallega frá Norður-
Afrikuríkjunum fjölmargir
menn. Alls munu menn af 18
þjóðemum hafa starfað við
byggingu mannvirkjanna.
Þrátt. fyrir að steinsteypa,
stál og plast sé áberandi á Ol-
ympíusvæðinu, hafa Þjóðverj-
arnir lagt mikið upp úr því að
koma gróðri fyrir á öUum þeim
svæðum sem mögulegt var. Má
geta þess til gamans að ákveð-
ið var að koma upp nokkurs
konar Olympíuskógi, en í hann
var plantað trjáplöntum frá öll-
'Um þátttökuríkjunum. Frá Is-
landi komu t.d. birkiplöntur í
skóg þennan, og varð birkið fyr
ir valinu sem tákn fyrir ís-
lenzkan trjágróður. Var birk-
inu plantað fyrir nokkru, og
gerðu það HjÖrt'ur Hansson ís-
lenzkur námsmaður í Múnchen
og fulltrúi íslenzku Olympíu-
nefndarinnar á staðnum, Perrey
STEIK ARPANN A —
EÐA HVAÐ?
Það mannvirki sem vekur
hvað mesta athygli á Olympíu-
svæðinu er sjálfur Olympíuleik
vangurinn, sem eins og fyrr seg
ir rúmar um 80.000 áhorfendur.
Yfir vöU þennan hverfist plast-
himinn sá sem tvimælalaust er
umdeildasta mannvirki Ol-
ympiuleikanna.
— Himinninn hef ur aldrei ver-
ið ætlaður sem skjól fyrir áhorf
endur, enda hefur reynslan sýnt
að í rigningu eru tíu heðstu
sætaraðirnar ekki í skjóli, sagði
leiðsögumaður við undirritaðan,
er hann skoðaði mannvirkin,
skömmu áður en leikarnir hóf-
ust. — Þetta er fyrst og fremst
og reyndar eingöngu arkitektúr
bætti hann svo við. Vissulega er
þessi arkitektúr fallegur og
raunar ógleymanlegur þeim sem
hann hefur séð, en hins vegar
liggur ekki á hreinu, hvort
hann er beinlínis til óþurf tar.
Reynslan hefur þegar sýnt að
hiiminn þessi heldur loftinii
hreyfingarlausu á leikvanginum
ef það er logn, og eins í ákveð-
inni vindátt. Þá befur því einn-
ig verið haldið fram að plastið
í þakinu verki sem brennigler,
og í miklu sólskini og logni, sé
nærri því ðlíft niiðri á velilin-
um, og þó sé ástandið sýnu
verra á áhorfendasvæðinu, und
ir himninum. „1 dag er 30 gráðu
hiti í forsælu, og ég hef sjald-
an lifað annað eins og að sitja
hérna,“ skrifar einn af blaða-
mönnum danska blaðsins Poli-
tiken, fyrir skömmu.
Það tekur töluverða stund að
garaga frá inngangshliðunum að
Olympíuleikvanginum og upp í
efsta áhorfendasvæðið. Þegar
litið er þaðan niður á götuna,
hinum megin við leikvanginn,
sér maður fyrst hversu hæðin
er svimandi, og ef einhver félli
þar niður, þá þyrfti sá hiim
sami tæpast að komba hærumar.
En á því er tæpast mikil hætta,
þar siem hátt og rammmgert
stálhandrið er meðfraim gang-
inum. Efst uppi er svo stjóm-
stöð leikanna, en inn í hana er
engum heimilt að koma nerna
starfsmönnum ákveðins fyrir-
tækis, sem sér um stjórn ails
þess sem fram fer niðri á vell-
inum. Það sem stöðin var ekki
alveg fullbúin fékk ég leyfi til
þess að fara þangað inn, og er
helzt hægt að lSkja þvl sem þair
bar fyrir augu við myndir þær
sem maður hefur séð af stjóm-
tækjum geimstöðva. Tölvur
voru í hóif og gólf, stórar og
smáar, litlum sjónvarpstækjum
var drepið í flestar smugur, o.
s.frv. 1 þessari byggingu verða
tímar á hlaupurum teknir og
köst og stökk mæld. Má taka
eina grein, kringlukast, sem
dæmi um, hvernig mælingunum
er háttað.
Um leið og kringlan er kom-
in niður munu dómarar stinga
niður litlu áhaldi þar sem hún
lenti. Tæki þetta gefur frá sér
són eða geisla, sem berast til
tölvunnar í stjómstöðinni, sem
á sekúndubroti reiknar út hyað
kastið var langt. Tölvan er svo
einnig í sambandi við ljósatöfl-
una, og þarf mælingarmaðurinn
í stjómstöðinni ekki að gera
annað en að ýta á hnapp til
þess að árangurinn komi á hina
risastóru ljóstöflu. Og Þjóðverj
ar hafa séð fyrir öllu. Nú er
sama þótt heimsmetin væru
bætt meira en nokkurn grunaði.
Tæknin mun samt halda gildi
sinu. Á leikunum i Mexikó var
notuð hliðstæð aðferð til þess að
mæla stökklengdir, en þegar
Bob Beamon náði risastökki
sínu, 8,90 metrum, í langstökk-
inu brást tæknin og draga varð
málband fram í dagsljósið.
Þegar ég var þarna á ferðinni
hafði kappmót verið þrivegis
haldið á leikvanginum. Þar
hafði' vestur-þýzka meistaramót
ið í frjálsum íþróttum farið
fram, knattspyrnulandsleikur
milli Rússlands og Vestur-Þýzka
lands og loks knattspyrnukapp
leiikiur milli 1. deildar liðantia
þýzku Sohatke 04 og Bayera
Sundhöllin í Múnchen er séistætt og fagurt niannvirkl. Þar rúmast 9.000 áhorfendur í sæd.
Olympíuþorpið er í aðeins no kkur hundruð metra fjarlægð f rá Olympíiilcikvanginuni. Þar
munu 12.000 iþróttamenn og I eiðtogar biía á meðan á leikun um stendur.