Morgunblaðið - 07.04.1973, Blaðsíða 12

1 O
H If/'VT* r"»T T'*-'T » T>tr>
hjUíiU U x\
LAUGAUDAGUR 7. APRiL. 1973
íslendingar á sam-
yrkjubúi í ísrael
Rætt við Sigurð Grímsson frá Ísafirði
sem stóð fyrir ferð ungmennahóps þangað
A SAMYRKJUBÚINU
SHAMIR, nyrzt í ísrael,
starfa nú 15 íslenzk ung-
menni á aldrinum 18—25
ára, 12 piltar og þrjár stúlk-
ur, frá höfuðborgarsvæðinu
og úr Borgarfirði og frá ísa-
firði. Hópur þessi fór til
búsins til þriggja mánaða
dvalar eða lengur fyrir
milligöngu íslenzks pilts,
sem þar hafði dvalizt um
skeið í fyrrasumar og haft
svo mikla ánægju af, að
hann taldi rétt að gefa öðr-
um kost á að njóta slíkrar
ánægju líka. Hann heitir
Sigurður Grímsson og er frá
ísafirði og eftir um fjögurra
vikna dvöl í ísrael að þessu
sinni er hann nú kominn
aftur heim til fslands. Atti
Mbl. viðtal við hann um
þessa dvöl íslendinganna á
samyrkjubúinu.
„Við lögðum af stað frá
Keflavíkurflugvelli. 20. febrú-
ar og fórum fyrst til Kaup-
mannahafnar, þar sem dvalizt
var i tvo daga, en síðan var
áfram haldið beint til Tel Aviv.
Á flugveliinum beið bifreið
eftir okkur og ók beinustu leið
til búsins, um fjögurra stunda
akstur. Þegar í áfangastað var
komið, var rigning og dálítið
kalt, sem er óvenjulegt á þess-
um árstíma. Þetta var á fimmtu
dagskvöldi og næsta dag átti
hópurinn frí, eins og alltaf er
eftir komu tii búsins, en síðan
kom laugardagur, sabbath,
hvíldardagur Gyðinga og þá
er aldrei unnið. En síðan var
hafizt handa á sunnudagsmorg
un; þá var sitytt upp og hefur
verið sólskin þar syðra síðan.
Flestir íslenzku unglinganna
unnu á eplaekrum eða á greip-
aldin- og appelsínuekrum.
Vinnan hófst kl. 07 á morgn-
ana og lauk fljótlega eftir há-
degi. Hámarksvinnan á hveirj-
um degi er sex tímar, en sum
verk er hægt að vinna i ákvæð
isvinnu og ljúka þeim kannski
á tveimur tímum. Menn geta
svo safnað sér frídögum með
því að vinna meira en sex tíma
á degi hverjum og alltaf er frí
á laugardögum. Auk þess fá all
ir tvo heila frídaga i mánuði að
auki.
Síðdegis voru menn lausir og
gátu gert hvað sem þeir vildu;
körfubolti var mikið iðkaður
og margt annað var gert. Nú
ætti sundlaugin á staðnum líka
að vera komin i gagnið, en hún
er alltaf mjög vinsæl. Á kvöld-
in vorum við mikið í klúbbn
um á staðnum, drukkum kaffi,
hlustuðum á tónlist og létum
okkur líða vel. Öllum íslenzku
Nú er vor þarna og allur gróð-
ur blómsírar, en síðan kemur
þurrkatími frá maí til október-
loka. Þá kemur ekki dropi úr
lofti og allt skrælnar. Hitinn
er þó aðeins um 35 gráður að
jafnaði, getur farið upp i 40
gráður, en þar sem lítill raki
er í loftinu, finnur maður ekki
svo mjög fyrir þessu. Þessi
timi er kallaður ,,hamsim“-dag
ar. „Hamsim“ er arabískt orð
og þýðir 50 og er talið, að slík
„Jú, fiskurinn er dálítið sér-
stakur — þeir rsekta hann
sjálfir. Þeir eru með margar
fiskitjarnir, sem eru um 1/2
ferkílómetri hver að stærð,
fremur grunnar. Þar rækta
þeir vatnafisk, sem þeir kalla
á ensku „watercarb". Þeir
fóðra hann bæði með því að
setja næringarefni út í tjarn-
irnar og með þvi að blása yfir
þær einhvers konar mjöli. Svo
er alltaf verið að færa á milli
tjarnanna, eftir þvi sem fiskur
inn stækkar. Þegar hann svo
hefur náð fullri stærð, er tapp
inn tekinn úr tjörninni, ef svo
má að orði komast; allt vatnið
er látið renna úr henni um
skurðakerfi, þar til aðeins er
eftir smápollur i enda hennar
og allur fiskurinn þar í. Þar
vaða þeir út í með litla herpi-
nót og loka fiskinn inni í henni
rétt eins og við veiðum síld,
og síðan háfa þeir hann upp
úr og setja í tanka, þar sem
hann geymist lifandi til næsta
Tveir piltanna að starfi á epla krn — við undirbúning fyrir sumarið.
unglingunum líkaði mjög vel
vistin á búinu og vandamál
komu engin upp, nema smá-
erfiðleikar í upphafi vegna
ókunnugleika, t.d. vegna matar
ins, en hann er um sumt mjög
frábrugðinn þvi, sem við eig-
um að venjast, sérstaklega mik
ið af grænmeti, ávöxtum og
siíku."
— Hrjáði hitinn Islending-
ana ekkert?
„Nei, ekki svo að heitið gæti.
Menn gættu sín vel í upphafi
og aðeins örfáir fengu lítils
háttar sólbruna. Hitastigið er
nú að jafnaði 20—25 gráður,
en getur farið upp í 30 gráður.
Islendingarnir i
skemmtiferð um
vörubíl.
Golan-lueðlr
aftan
ir dagar séu 50 á hverju ári,
en sú tala stenzt sjaldnast. Á
þeim árstíma er heitast kl.
10—14, en síðan kemur heit
gola, þurr vindur frá arabísku
eyðimörkinni á leið til strand-
ar.
Auðvitað var þessi hiti, sem
algengastur var 20—25 gráður,
mikill í Islendinga augum og
krakkarnir hlupu um fáklædd
ir, á stuttbuxum og slíku. Þessi
tími er hins vegar ekki hlýr
timi í hugum Israelsmanna og
þeir gengu ennþá í síðbux-
um og jafnvel þykkum úlp-
um. Enda hlógu þeir að krökk-
unum, þegar þau voru að stripl
ast — og skjannahvít að auki.“
— Þú sagðir, að fæðið hefði
verið frábrugðið þvi, sem við
eigum að venjast.
„Já, að sumu leyti. En þetta
mætti helzt kallast alþjóðlegt
fæði — það íslenzka er í raun
mjög sérhæft -— einkum var
mikið um grænmeti, en annars
var svo margt á boðstólum.
T.d. á morgnana var hlaðborð
með alls konar réttum, t.d,
grautum, brauði, áleggi, ávöxt-
um og öðrum léttum réttum. 1
hádeginu er eina heita máltíð-
in og þá er alls konar kjöt eða
fiskur, allt nema svínakjöt, sem
Gyðingar borða ekki af trúar-
ástæðum. Annars var það einn
morguninn, sem við vorum
þarna, að gefið var bacon í
fyrsta skipti í sÖgu búsins —
og Israelsmennirnir átu það
með beztu lyst og þótti mjög
gott. Kvöldmaturinn er aft-
ur létt máltíð, svipaður morg-
unverðinum. Nú, og svo er að
sjálfsögðu kaffi um miðjan dag
inn, eins og alls staðar."
,— Hvernig var sá fiskur,
sem þama var borðaður? Var
hann ekki mun verri en sá ís-
lenzki ?
morguns, að hann er Duttur í
tankbílum til markaðanna og
og seldur þar lifandi. Þeir
seldu þetta 12 lestir á viku af
30—35 sentimetra stórum fiski.
Ég er ekkert hrifinn af honum.
— Hann er helzt. svipaður
vatnasilungi og borðaður
steiktur eða soðinn, auk þess
sem súrsaðir fiskhausarnir
eru herramannsmatur í augum
ísraelsmanna."
— Er fiskirækt aðalatvinnu-
vegurinn?
„Nei, en það er stór liðux í
framleiðslu búsins. Epla- og
greipaldinrækt er stærs-ta
greinin, en síðan koma appel-
sínu- og bómullarrækt. Þá
eiga þeir í SHAMIR stærsta
býflugnabúið i landinu og
reka nautgripabúskap með um
500 gripum. Svo eru þeir einn-
ig með litla verksmiðju, sem
framleiðir smásjárgler. Hún er
kafli út af fyrir sig.
Fyrir nokkrum árum voru
tveir menn sendir til Banda-
rikjanna til að nema glerslíp-
un og við komuna þangað voru
þeir spurðir, hvað þeir hefðu
unnið við áður. Það vakti ekki
litla kátinu þegar þeir sögð-
ust m.a. hafa verið við kúa-
rekstur og eplarækt, En þeir
luku náminu og komu svo heim
og stofnsettu verksmiðjuna, fyr
ir um fjórum árum síðan. Þeir
keyptu i upphafi þýzkar vélar,
en hafa nú upp á síðkastið smíð
að allar sínar vélar sjálfir. Og
í fyrra sendu þeir slípuð gler
á sýningu i Bandaríkjunum og
þá kom i ljós, að það voru
langbezt unnu glerin, setn þar
voru á boðstólum. Þetta eru
dæmiigerðir Gyðingar.“
— Br þetta þá ekki alveg
risastórt samyrkjubú?
„Jú, það er geysistórt, eitt af
þeim stærstu í landinu. T.d. má
nefna, að bómullarframleiðslan
var á síðasta ári um 1.000 lest
ir. Þarna vinna að jafnaði um
400 manns: 280 félagar í sam-
yrkjubúskapnum og fjölskyld-
ur þeirra og svo aðkomufólk,
sem skipta má í þrennt: ísra-
elsk börn frá vandræðaheimil
um, sem alast þarna upp að
öllu leyti, að jafnaði um 30
talsins; sjálfboðaliða, eins og Is
lendingarnirK sem eru þarna um
skeið, frá 20—70 talsins, og um
20 mannis eru að jafnaði í „ulp-
an“, sem er hebresikuskóli fyrir
innflytjendur eða Gyðingaböm
frá Bandaríkjunum. Þetta sam-
yrkjubú hefur geysilegt land-
flæmi til afnota endurgjalds-
laust, en allt landið er í eigu
ríkisins. — Þess má geta að í
ísrael eru um 230 samyrkju-
bú og í þeim eru um 80 þúsund
manns. íbúar ísraels eru um
þrjár milljónir talsins. Hebr-
eska er að sjálfsögðu aðalmál
ið, en allir geta skilið ensku,
þannig að við áttum ekki í nein
um erfiðleikum með að tjá okk-
ur.“
— Voru íslendingarnir al-
gjörir sjálfboðaliðar, eða
fengu þeir eittvert kaup?
„Sjálfboðaliðar á það að
heita, en allir slíkir fá vasapen
inga, sem nema um 1.000 ísl.
krónum á mánuði, og svo fá all
ir sérstaka peninga, sem ein-
ungis gilda i verzlun búsins, og
þar fá þeir keypt tóbak, snyrti
vörur og ýmiss konar hress-
ingu o.fl. Og að sjálfsögðu fá
allir fæði og húsnæði og vinnu
fatnað. íslendingarnir höfðu
allir með sér gjaldeyri að heim
an og gátu m.a. verzlað á mark
aði í Jerúsalem, þar sem mikið
úrval var af arabískum vörum,
t.d. fatnaði o.fl. Þar gildir sú
Framhald á bls. 24.
I skemmtiferð um Golanhæðir.
legur fyrir
Gamall skriðdreki var forvitni
Islendinga.