Morgunblaðið - 07.04.1973, Blaðsíða 14

L,árus Jónsson;
Byggðaröskunin þjóðinni fé-
lagslega og efnahagslega dýr
Tillögu sjálfstæðismanna um
byggðaþróun fylgt úr hlaði
LÁBUS Jónsson mælti fyrir
þingsályktunartillögu um skipu-
lag byggðamála og auknar ráð-
stafanir til hagkvæmrar byggða-
þróunar, en meðflutningsmenn
hans eru 8 aðrir þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins úr öllum kjör-
dæmum. Frá efni þessarar til-
lögu hefur áður verið greint
ýtarlega í Mbl., en hér fer á eft-
ir hluti lír ræðu Lárusar Jóns-
sonar, er hann fylgdi tillögunni
úr hlaði:
„Sú staðreynd, að þimgmenn
úr ölllum kjördæmum landsiins,
þ. á m. Reykjavík, flytja svo
ýtarlega og aifdráttarlausa þings
ályktunartillögu um byggðamál-
in, undinsitrikar þá skoðun þing-
flokks sjálfstæðiismanna, að á-
framhaldandi röskun byggðar,
sé félagslega og efnairaigslega
dýr þjóðinini allri, hvar sem
menn búa — í sveit eða við sjó,
í borg eða bæ.
Áframhaldandi aðflutningur
fódlks til höfuðborgarinnar skapar
þrýsting á húsnæðismarkaðin-
um og aukna þörf sífellt dýrari
opinberra framkvæmda. Á
Reykjavíkursvæðinu er riisin
öflug höfuðhorg, sem gegnir
prýðilega þvi hlutverki að vera
miðstöð þjóðiifsin.s. Af þeiim
sökum er hraðstækkun höfuð-
bargarsvæðisins með aðflutndng
uim fólks frá landsbyggðinni
óþörf, en jafnframt ákafiiega dýr
því fóMd, sem þar býr. Á hinn
böginn nýtast mannvirki og auð-
Jindir þjóðarinmar verr ein skyldi
á landsbyggðinnd vegna brott-
fduitnings fólks úr heiilum lands-
hliurtum. Af þessum sökum fylg-
ir tvöföld efnahagsleg og félags-
leg verðmæiafóm áframhadd-
andi byggðairöskun, bæðd í höf-
uðborgarþéttbýMnu og strjál-
býlinu.
Samhengið milild þeirrar starf-
semi, sem rekin er í höfuðborg-
arþéttbýKinu og á landsbyggð-
ALLMIKLAR umræður urðu um
frumvarp til laga um hæstarétt,
en megin breytingin, sem frum-
varpið gerir ráð fyrir er sú, að
dómurum við hæstarétt verði
fjöigað úr 5 í 6. Er gert ráð fyrir
því, að tekin verð: um verkaskipt
ing i dóminum, þannig að um hin
smærri mál fjalli aðeins þrír dóm
aranna, en fimm þeirra, þegar
um meiri háttar mál er að ræða.
Umræðurnar snerust þó einkum
um það atriði, að hæstaréttar-
dómarar skuli stórhækka í laun
uin eftir að þeir láta af störfum.
Ástæðan er sú, að samkvæmt
stjórnarskránni njóta hæstarétt
inni er mjög flókið i nútímaþjóð-
félagi. Veruleg verkaskiptiing er
orðin á miil'lii fóJksins, sem býr
i þesisum byggðainllögum. Á liamds
byggðdnnii fer fram megnið af
útflutningsiframlei'ðsdunni og
matvælaframleiðsdu fyrir inn-
lendia neyzlu, en á höfuðiborgar-
svæðinu starfair mikidd fjöldi
manna að þjómuistustörfum, sem
verður að fraimkvæma til þess
að hin tæknii- og vélvædda frarn-
leiðBla á landsbyggðliinnd geti átt
sér stað. Þar er aiuik helduir mið-
stöð visinda, iista, me>nn'tun'ar og
menningar i þjóðfédiaiginu, svo
nokkuð sé neifnt. Ekkert nútírna
ardómarar fullra launa eftir að
þeir láta af embætti, en þá fá
þeir einnig lífeyrissjóðsgreiðslur
eins og aðrir starfsmenn. Við um
ræðurnar kom fram, að mánað
arlaun hæstaréttardómara eru
nú um 120 þúsund, en hækka
upp í 212 þúsund eftir að þeir
Játa af störfum.
Það kom fram við umræðum
ar að i alls'herjarnefnd efri deild
ar er samstaða um að þessu at
riði yrði að breyta, en skiptar
skoðanir voru um, hvort gera
þyrfti á þessu breytingu áður en
frumvarpið um fjölgun dómara
við réttinn yrði að lögum.
veilferðarþjóðifélag getur Mfað
án þessarar starfsemi, sem rek-
in er i framiamgreiindum lands-
Mutuim.
Þau þáttas'kiii urðu einmig á
síðasta áratug að tokii n var upp
ný byggðaistefna. Hún var í því
fólgin að leggja höfuðáherzlu á
að efla byggð í hverjum landis-
hJudia sem heild í stað þess að
áður var stefnt að því að við-
halda byggð þar sem byggð var
fyrir án tillllilts tid aðstæðina og
vaxtarskidyrðia. Hin nýja stefna
hefur það m.a. í för með sér að
lögð er áherzlia á að efda þau
byggðarlög, sem bezt hafa vaxt-
Magnús Jónsson kvaðst ekki
mundu greiða frumvarpinu at-
kvæði nema áður yrði fengin
ótvíræð yfirlýsing frá forsætis-
ráðherra eða fjármálaráðherra,
um að launaatriðinu yrði breytt
áður en nýr dómari yrði ráðinn
við embættið.
Geir Gunnarsson tók mjög í
sama streng. Hallðór E. Sigurðs-
son fjármálaráðhera sagðd að nú
væri verið að undirbúa frumvarp
þar sem því yrði breytt að þeir
dómarar :sem ráðnir væru eftir
lögfestingu þess, nytu fullra ef-
iriauna auk starfslaunanna.
Lárus Jónsson.
arskilyrði innan hvers lands-
fjórðungis, þanniig að hei'ldar-
mannf jöldialþróun hans verðd sem
hagstæðust, jafnfraimt þvi— og
þaið viil ég sérstaklega undir-
strika — að mimnli og veikari
byggðarlög séu efld eftir því
sem unint er.
Þes/si byggðastefna, sem hvar-
ve ina hefur hlotið vi'ður-kenn-
írngu fróðra manna um byggða-
mál', bæði hér á landi og í ná-
grannalöndunium, styðst við þau
augljós'u rök að mikiilvægir mála
flokkar þróaist í takt við hei'ld-
aribúatöl'u ákveðinna lands-
svæða.
Þegar hin nýja stefna og
viomubrögð i byggðamálum
voru tekin upp á síðastia áratug,
undir foruistu sjál'fstæðiism'anna,
stóð þannii'g á í íslenzku þjóð-
lífi að verðhrun og aflabrestur
dundu yfir þamnig að útfliU'tnings
tekjur þjóðarinnar miinmkuðu á
skömimum tímia um helmimg.
Verulegt aljvinnuleysi sigildi í
kjölfar þessarra áfailla, svo sem
væmta mátti og við þstta kom
skýrt i Jjós hver sérstaða at-
vinnulífslns er á Jaind'sbygigðinni,
því atvinnuleysi varð þar mikl-
um mun meira en hér á höfuð-
borgarsvæðlim'u, einkum var
Hæstaréttardómarar með 212 þús.
á mánuði eftir að þeir láta af starfi
NÝ LÖG
UNDANFARNA daga hefur
mikið verið um að vera í þing
deildum og nefndum þings-
ins eins og jafnan er síðustu
daga þinghalds. Rikisst.jórnin
stefnir að því að ijúka störf-
um Alþingis fyrir páska, en
Jóhann Hafstein, formaður
Sjálfstæðisflokksins, hefur Iát
ið að því liggja, að óvíst sé
hvort siíkt megi takast, þar
sem nú síðustu dagana kem-
ur fram hvert stórmálið af
öðru, sem nauðsynlegt sé að
gaumgæfa mjög vel og al-
gjört ábyrgðarleysi væri að
flaustra í gegnum þingið.
Fjöidamörg frumvörp hafa
orðið að lögum síðiistu dag-
ana og hefur um fæst þeirra
verið ágreiningur.
BÚFJÁRRÆKTARLÖG
Búfjárræktarlög, sem er
viðamikill lagabálkur í 11
köflum, hafa verið afgreidd
sem lög frá Alþingi. Laga-
frumvarpið tók allmiklum
breytingum í meðferð Alþing
is, en frumvarpið tekur mið
af þeirri þróun sem orðið hef
ur i kynbótum og búfjárrækt
á síðu.sHi tímum, þá breytast
ákvæði um búfjársýningar
og verðlaun á slíkum sýning-
um og fl.
LÖG UM BREYTINGAR Á
MEÐFERÐ OPINBERRA
MÁLA
Hér er einkum um að
ræða breytingar vegna
ákvæða sem úrelt eru orðin
vegna verðlagsbreytinga.
Auk þess er heimild til sak-
sóknara að fela fulltrúa sín-
um sókn máls fyrir hæsta-
rétti, enda fullnægi hanin laga
skilyrðuim í embætti saksókn
ara. Hingað til hefur saksókn
ari orðið að flytja mál sjálf-
ur fyrir hæstarétti.
ÚTFLUTNINGSGJALD
AF SJÁVARAFURÐUM
Með þessum lögum eru gerð
ar all-verulegar breytingar á
útflutningsgjöld af sjávaraf-
urðum, þá éru og felld í ein
lög þau ákvæði, sem í gildi
eru um útflutningsgjöld af
sjávarafurðum.
SÉRSTAKUR DÓMARI f
FÍKNIEFNAMÁLUM
Samþykkt hafa verið lög
um sérstakan ávana og fíkni
efnamáladóm, og rannsóknar
deild í þeim málum. Dómur-
inn miun hafa aðsetur í
Reykjavík, en dómarinn get-
ur haldið dómþiing hvar sem
er á landinu. í 9. gr. laganna
segir að við embætti dóm,ara
í ávana- og fíknimálum skuli
starfa sérstök deild lögreglu-
manna,
FJÖLBRAUTASKÓLI
Samþykkt hefur verið laga
frumvarp um fjölbrauta-

■jKaiHE
í STUTTU MÁLI
skóla, sem felur í sér heim-
ild til að setja á stofn til-
raunaskóla á framhaldsskóla-
stiginu á Reykjavíkursvæð-
inu eða öðrum sveitarfélögum
landsins.
LÖG UH HAPPDRÆTTI
HÁSKÓLANS OG DAS
Samþykkt hafa verið lög
um happdrætti Háskólans og
Happdrættis DAS og fela lög
in einkum í sér framleng-
ingu á heimildum þessara að-
ila til reksturs happdrættis,
BREYTINGAR Á LÖGUM
UM RANNSÓKNIR f ÞÁGU
ATVINNUVEGANNA
Lagabreytingin er svo-
hljóðandi:
1. gr.
Á eftir 27. gr. laganna, á
undan V. kafla, komi ný
grein, þannig:
Rannsóknastofnun fiskiðn-
aðarins starfrækir rannsókna
stofur uitan Reykjavlkur sam
kvæmt ákvörðun ráðherra og
að fengnum tillögum aðila og
fiskiðnaðarins. Leita skal
sarwstarfs við fiskiðnað, aðra
matvælaframleiðendur og
sveitarfélög á viðkomandi
svæði. Skulu þessir aðilar
leggja fram helming stofn-
kostnaðar. Sömuleiðis skal at
hugað að nýta aðstöðu og
samstarf við menntastofnan-
ir á staðnum.
Rannsóknastofur þessar
skulu veita fiskiðnaði og öðr-
um matvælaiðnaði á viðkom-
andi svæði þjónuistu með
rannsóknum, gæðaeftirliti og
leiðbeimmgum gegn greiðslu
samkvæmt gjaldskrá Rann-
sóknastofnunar fiskiðnaðar-
ins.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
2. gr.
LÖGREGLUSTJÓRI f
HAFNARHREPPI
Samþykkt hafa verið lög
um stofnsetningu lögreiglu-
stjóraembættis í Hafmar-
hreppi í Austur-Skaftafells-
sýslu. Er þetta embætti sett
á laggirnar til að bæta úr því
erfiða ástandi, sem himar
miklu vegalemgir frá sýslu-
manmsembættinu í Vík hafa í
för með sér fyrir fólik í Aust-
ur-Skaf taf ellssýslu.
Lögreglustj órinn í Hafnar-
hreppi á að hafa á hendi
dómsvald, lögreglustjóm, toll
gæzlu og innheimtu á tollum
og gjöldum þeim, - sem inn-
heimtumönnum ríkissjóðs er
ætlað að innheimta, notarial-
gerðir, yfirfjárráð og fl.
LOÐNA TIL BRÆÐSLU
Samþykktar hafa verið
breytingar á lögum um skipu
lag á löndun loðnu til
bræðslu og fela þær í sér
stofnum loðnuflutmiingasjóðs,
VÉLSTJÓRANÁM
Samþykkt hefur verið laga
breyting við lög um vél-
stjóranám og segir þar, að
halda skuli mámskeið, sem
þarf til að ljúka 1. stigi vél-
stjóranáms árlega á þessuim
stöðum: Reykjavík, ólafs-
firði, ísafirði, Akureyri, Höfn
í Hornafirði og Vestmanma-
eyjum.
Þá hefur verið samþykkt
ártalsbreyting við lög um
stofnun og slit hjúskapar.