Morgunblaðið - 02.08.1973, Side 17

MORGUNBLAÐIÐ — FIMMTUDAGU'R 2. ÁGÚSr 1973
17
( . '

SwttSrt*#!:

*v*» iV
•.£■» :

X'ov.yo<;',»': . .fý
•ý > <?4* H&i'j
.V oi.'-ftAK'At.,
Wxv.i ■:■ • •;

ötá(0«

SxðftvfÝ
.fMn.'Vci'/n;:

,.V*a

;nVV.ÍW.::

tó' '
?#:fV:->Ísí.
;:,Wt
'- j
Pttwoxd

:-K|>W;öftUíI$í$«:W>:;

kco'iot’.iocí

{S:«b]3!<:

tíV«ö jtfþJÖU
:•/:'• V.
•••,••'•:«•■:
>>•>•*»:;•»*;>'Aö/vc' i<>: •' • •:

ASKdA’.
►Cxcyoifts-
[rlAWJ' s

>J>«
vX?vt
'v«<. w)
pV.x>^A-ix.» .

■
í:, ••
.%>
ú-w'uti:;
fcA'Ötai*
5::|V; , \ \ð<
Áf<ft<AfíVA.?íiVj
tRVUAOYrVííJ'A.
>•', --' >’-'•

i
J
,^-ovu J
V
V* , .’ •
■■ ««*»><; ,t
XÍSSfvS:

o\o'<^o:

f fc-i.-.'-x!
SSiSSiiteil*

'■hiCAíAfíV
■■ .
9y»K|- >
i’ftjoo.'tx:

Ví ■"--'■'OxlcoSiNtc
V í W-COsOOt V
4k.-W»;iC $

■•:'■ : '
>v Sft XUiCftM PV« >'«Wv>Í>C
'.... ......... ■ ■ ■ . j. ■■
At'X.'VAtJ

■XRjáí'SKttíK::
x«Sft>K,>«'
MbV'W'A*

■>■>:■;-<
..S:.v»oK«<>,
w> ft> i
:■■•: :>:•::;:.:
||fcMpx£ttVftKA:

X$^VCk.u
■;*x «<>■«> i

: kvW'.,'
.',>.' V
V^;
SK.-.íwíxA,':
. V ,
kí ••►,•• k-^r.W'.'
'+• :$ SLxsoo
;,<:r ■„■•:;■ S-:.-;

ðwftysösífc
at-v.tA-

VS<t0Í>.v,iv

<-?. Í " V;
<.<<V<v>
ÍN,.',K<j
>'.•••-•:; y.(,

ft<» foS
y ið > . ;

• X**"* «>\ ps»x s
<lv-»4>v>ljí'X N. ,
* . >

v* •■ • .<■;<'
X]<: "•;':
:-5!N5-9fc>.:'<X'>:.

x> ,
«*> *-ft

» HWiÍil

Einar Þ. Guðjohnsen:
ÖKULEIÐIR UM HALENDIÐ
FJÓRIR aðalfjall'vegir Itiiggja
urn h.álemdið, en auk þeirra er
fjöldimn .al’lur af hWðarsilóðum
og ökiuleiðuim inm á ákveðin
svæði. V.ð skuluma huga hér
moktouð að þessuim lieiðutm. Við
byrj uim á aðalf j all veigumium og
hliðarsl'óöum frá þeim.
1. Kaldidalur, 40 km frá
Brunnium áð HúsaMli, Þetta er
eini fjafflvegurtan, sem telja
má færtan fyrir aila bíia, a.m.k.
þegiar aksturssk.lyrði eru sæmi
leg. Skarnmit fyrir norðan
Brunoiia er ekið um leir- og
moidarkeninda mela, og gettur
þar oft verdð hált og jafnvel
ófært vagna polla í vegiimum ef
miikið riignir. Á þessari leið er
fjallasýn fögur i góðu veðri.
Nú er verið að brúa Geitá norð-
arlega á Kaldadal og verður þá
bílfært iintn í Þjófakrók morðan
Geditlian‘dsjökuls, þar sem í
framtóðinni verður sumarskíða-
land og mögulieikar á jötolaferð
um fiyrir almemntag. Þarma er
ágæt framitaiksemi á ferðtamli.
Sunmairlegia á Kaldadal er jeppa
slóð inn m'eð Þórisjökli otg itnn
að Prestahnúk.
2. Kjöhir, 165 km frá Guill-
fossi i Bíöndudal. Það er nokk-
uð algenigt, að Kjöiur sé ekinn
á Mtium íólto'sbílium, «n ég ræð
ölilum frá því að legigjia >góða oig
dýra srmábila í slikt. Fyrstba
himdrunin sunman meg'tn er vlð
Sandá, sem renrnur úr Samd-
vatimi austu.r í Hvítá. Grjót er I
botmi, áin oft grugguig svo að
ekki sést til botns, og vatn ofit-
ast í hné eða dýpra. Rétt imraain
við Satndá er 14 km hMðarslóð
upp að Hagavatni, hiindr'unar-
laus oig auðveld þeim bílium,
sem imn yfir Sandá komast. Við
Hagavatn og Jarlhetitur er táil-
komiumikið gömgiulamd. Rétt
neðan við Blláfel er Grjótá, en
hún er sjaldnast nokkur farar-
táimi. Sömiuleiðis er Stóragil
vestan i Bláfelli.
ímman við Bláfell komum við
að Hvútá, þar sem garnla Sogs-
brúin hefu.r verið síðan 1935,
og á síðustiu árum hætltiuleg
þeim stóru og þungu bil'um,
sem um f jöllin faira. Nú er ver-
ið ,að brúa þarna að nýju, og
verðuir þá væntanléga auðvelt
að fara Kjöl á stærstu bílium,
og mertoilegur áfangi i umferð-
armáiuim Kjalar. Á móts við
Fremiri-Skúta er Svarttá á vegi
oktoar óbrúuð og tæpast í hné.
Frá Kjalvegi er hliöarvegur
upp i Ásgarð og Skiðaskólann
í Kerlinigarfjöllum, 9 km latng-
ur. Á þeiirri leið er Ásgarðsbrú
óbrúuð og Stundum til trafal’a,
en varla þó jeppum og stærni
bíium. Siðsumarsleið fyrir drif-
bíla er norðan Kerlinigarfjallia
um Illahrauin, Fjórðumgssand
og á Gljúfurlieitarveg niður í
Þjórsiárdial. Á þeirri leið eru
helzt árnar Kisa og Dalsá til
trafla. Stundum hefur hliðinu
á Sandfelli við Þjórsárdal ver-
ið læst, en slíkt nær ©kki nok;k-
urri átt og er aligarlega rétt-
laíuislt. Þessi Gi.júfiurleitarvegur
liiglguir að miestu á hinni fomu
vörðuiðu Sprenigisandsleið, þús-
uind ára þjóðleið.
Auston Jökulfaills (Jöltoul-
kvíslar) á Keritagarfjallaleið
er hliðai’slóð niður að Tuingu-
felDi í Hrunamaninahreppi, en
aðeims fær jeppatbílum a.m.k. á
köfilum. Stórir bíitar geta þó ek-
ið niiður uindir Keritagará.
Skammt sunnan vi>ð Geirsöldu
er hliðarlieið áleiðis að Beinihóli
við KjalfeH erfið vestan til
vegna ledirflaga og hraiun-
hryiggjia. Síiðsumarsi'eið fyriir
jeppa er af Kjalvagi yfir
Blöndu og aiustur með Hofs-
jö'klii að norðan, á Sprefnigiisands
leið úr Skagafiirði. Þessi leið er
allerfið á köflum, en Skagfirð-
iinigar hyggja á lagfæriogar á
nsest'unni. Af þeirrd lieið er
jeppavegur niiður í Svartárdal.
Frá Hveravöltam er akfært í
Þjófiadali fyrir jeppa og stærri
f jórdrifabiia og þaðan skemmiti
legar göniguleiðlr. Norðain
Hveravalla eru nokkrar ár og
Seyðisá helzt, en ektoi verri en
aðrar ár á Kjal'vetgi. Norðan
Sandkúluifells er síðsuimarsleið
fyrri jeppa vestur á Stórasiand
og Arnarvatnisheiði. Aðrar leið-
iir á Amarvatnsheiði eru frá
KalmanBitungu og úr Viðidal
og Vatnsdia'l, en þær l'e'.ðir eru
naumiaist fyrir aðra bíla en
jeppa og geta verið mjöig erfiið-
ar í vætutíð. Einlkum getur ver-
ið erfitit að ,aka um Þorvalds-
háls, norðan og austan vdð
Su.rtshelM.
Norðarlega á Auðkúluheiðd
hefur lönigum verið erfitt í
vætutíð, en nú mun hafa verið
borirn möl í vegtan þar sem
verst var, og þá væntanliegia ráð
in bót á erfiðleikunum. Á þess-
uim slóðuim, eða við Galtaból,
sikal vegfiairandum réðlaigt að
giera hlé á akistriinum og goniga
aiustiuir að Blöndugili, sem er
þar djúpt og stórfieniglegt.
3. Fjallabaksvegur nyrðri,
117 km frá Gaitalæk að Bú-
liandd í Skafitántumigu. Ýmsar
breyttagar hiafia orðið á þessari
leið aö undanfömu. Samkvæmt
iögunum á leiðin að llggja um
Dóm'adalsiháis, en sú leið heifiur
etoki verið lagfærð undanfarin
ér og má teljast i'll'fiær. Hins
vegar hefur leiðin verið tierngd
hinium ágæta Þórisvatmsvagi á
Sigöldiu og lögð ný slóð um hálf
gert ruddahraun, hjá Einbúa
og Bjallavaði að Dyngj'um, og
áfram hjá Tjörfafelii að Froste-
staðavatni, þar sem hún toem-
ur saman við Dóm'adal'sleiðina.
Margir hafa ekiö á smábítam
'tii'l Landmannalauga, en lelöim
er um sanda og hraun og ber
því að atoa irueð íullri aðgát.
Austiam Kýlinga versnar leiðin
og er ekið inn IUiagiI, mangstan-
iis yíir ána, sem oft vex í riign-
inigum, og er ekki fyrir litla
fólksbila, þó að sumir böðlist
þeisisa leOð. Eins er í Jökuldötan
um, að þar eru margar srnáár
og l'ækir, erfiðar smábilum.
Tvær leiðir liggja inn að Lamga
sjó af Fjaliabaiksvegi, um
Faxasund og önniur austuir hjá
Herðubreið. Síðari leiðln er auð
velldari am.k. stórum bílum, en
einisdrifis bilar komiast na'umast
inn að Sveimstimdi. Þá er kom ð
í Eldigjá, eina af peirtam ís-
lanzkrar náttúru. Nokkrar ötou-
leið'ir eru um gjána og við hama
og flestar merkitar. Aka má
langleiðina tan >að Ófærufqssá,
og eins má aka upp á austur-
barm gjárinnar oig að Gjátindi,
en aílbratt er upp að fara Qg
erfiittt stórum bítam, þegar
blautt er. Þarma hafia jeppa-
menn stórskemmt mosavaxið
landið með óþarfaaksti'i. Hald-
i'ð ykkur á 'aðalslóðunum og
hlífið landtau.
Sunnan Eldigjár er hliöar-
slóð að Álfitavatni og suður yfir
Svartahnúksfjöll á Fjallabaks-
veg syðri við Hólmsá. Þessi leið
er 'aðeins fyrlr f jallabíla og er
nú tæpast orðin fær. Leiöin frá
Eldgjá tiil byggða í Skaftár-
tiunigu er nú orðim miklu betri
og jafmivel fær smábílum, eftir
að Syðri-ófæra var brúuð.
4. Sprengisandur, tæpir 600
km jni'M byiggða, er f jórði aðal-
fjaliveigurimm og sá lenigsti.
Fyrslt lággur leiðin inn að Þór-
isvatmli og áfram tan yfir Ós-
ölduir inn að Köldiuikviísl. Á
þeirri leið er hMðairvegur hjá
Vatnsfelíi og Þóristiindi tii
Veiðivatna og Jökulh.eimia.
Veiðivatnalei'ðm má teljast
sæmilieg fjallaleið, en þó eru
lausar sandbrekkur á leiðinni
ög óbrúaðár ár, Vatei'akvisl og
Fosisavatnakvísl, sem eru í
dýpra laigi fýrir smábíla. Jötoul-
heiim.al'eiðim er laiusari og erfið-
ari fyrir smábíla, og sanduriinn
■getur rotoið svo, blautur eða
þurr, að bílar verði sandblásn'
iir á stoömmum tiimia. Austam
Þórisvatnis er hliðarslóð frá
Jöikiulheimaleiðinnii að Þórisósi,
en sú leið er víða sandorpin og
Iaus, ©nida llítið ekin. Enn sem
komið e.r liggur leiðin yfir
Köl’duikvíslarbrú og austanverð
ar KjaÍiöSdur að Þveröldu, en nú
er verið að laggja nýja leið frá
Þórisósmannivirkj unum, austan
Sauðaiíells og um Illugaver.
Þetta styttir Sprengisandsleið
veruiiaiga og ætti að bæta. Hlið-
arieið frá eldri leiðinni er sutwv
an Kjalvai'ma og niiðuir á Búðar-
háls á kiiáfinn hjá Haldi, eða
upp með Þjórsá að austaru
Ske'mmt'iiag jeppaleið en erfið-
ari. Allimiiki; slóðafiiiækja er á
svæðónu, en veigvísuim hefuir
verið karoið fyrir á helzitu vegia
mótium, eð'a koma á n'æstunni,
sett'ir af Lionsklúbbnium Fi-ey.
Næstu vegiamót innan við Þver
öldu eru við Kistuöldu, en það-
an liigig'ur síóð vestur í Eyvtad-
arver við Þjóirsá og áfiram n'ið-
ur eða upp með Þjórsá, og þá
á Spren'gisandsvag skamimt fyr
ir siuninain Nýjadal (Jökuidal).
Við Tumigmafielilsjökul eru tivær
ár, Nýjadalsá og Haga'kvíisl,
sam sbundum eru tiil traifa'Ia, etn
ég itreka það einu sinni emm, að
Sprengisandsleið er ekki fyrir
l'itla fói'ksbila, aðeins jeppa og
stóra bíla.
Norðan Tunigniafellsjökuls
lúgg'ur hliðarvag'ur til austurs
um Gæsavötn, Dyngjuháls og
Urðarháis og miöur hjá Upp-
typpinguim, um Herðubreiðar-
lindir á hriingveg'nn hjá Hrossa
borg. Þessi hlðarleið er tietoim
sem álmia frá Sprengi'sandsvegi
og mun vera fyrirhuigiað að laig-
færa hana í framfíðinn'i og
brúa Jötouísá hjá Upptyppimg-
um. Emn s©m komið er em
þetta framt'íðardra'Umiar og leið
in nú ófiær á köfluim vegm'a
snjóa, enda i U00 m hæð yfir
sjó. Sunman Dynigjuf jial'la er
hTðarleið um Dyingjuifjalladal
og Suðurárbotna að Svartár-
tootii í Bárðardal, eöa til Mý-
va'tns hjá Grænavatni. Þessi
leið er sei'nfarin og Mtið etoin
og vairla fær enin, vegna snjóa.
Suninan og austan Dynigj'ufjaíla
er mikill og laus foksamdur.
Aðalie'ðin um Sprengisand
Miggur áf.ram vestan Fjórðungis-
öidu og greinist í sunnanverð-
um K iðafiel ls d röguma. Ligigur
önmur leiðin tiil vesturs tiiil
Lauigaifells og um brúna á
Auísitari-Jökuilsá tiil Síkaiga-
fjarðardala. Allgóð leið fyrir
fjallabíla og stóra bila. Aí
þeirri leið eru slóðir vestur á
Kjalveg svo sem áðiur er sagt,
og Klglgja þær um Ásibjamiar-
yötn, föguir fjailavötm. . Þessi
Skaigaf jarðarátma. er 80 km frá
vagamótium til bygigða.
Fi-amhald á bls. 23