Morgunblaðið - 23.08.1973, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, — FIMMTUDAGUR 23. ÁGÚST 1973
3K*vgmir!afrttí
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Askriftargjlad 300,00 kr.
I lausasölu
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sími 10-100.
Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
18,00 kr. eintakið.
A ð undanförnu hefur undir-
búningsnefndin vegna
hafréttarráðstefnu Samein-
uðu þjóðanna, sem hefst
væntanlega á næsta ári, setið
á fundum í Genf. Er gert ráð
fyrir, að þetta verði síðasti
fundur undirbúningsnefndar-
innar. Um framhaldið sagði
Hans G. Andersen í samtali
við Morgunblaðið í gær:
„Allsherjarþingið mun nú
taka til meðferðar skýrslu
fundarins og þá taka ákvörð-
un Um aukafund, ef þörf
þykir. Það ætti að vera næg-
ur tími til að skjóta honum
inn í janúar-febrúar. Annars
eru flestir þeirrar skoðunar
hér, að slíks aukafundar sé
ekki þörf.“
Af þessum ummælum Hans
G. Andersen má marka, að
flest þátttökuríkin telji, að
nægilegt undirbúningsstarf
hafi þegar verið unnið og að
unnt verði að halda fyrri
áætlun um sjálfa hafréttar-
ráðstefnuna. Hins vegar eru
blikur á lofti, sem vara ber
við. Fulltrúar Sovétríkjanna
hafa talað um, að nauðsyn-
legt sé að fresta hafréttar-
ráðstefnunni vegna ónógs
undirbúnings. Bretar hafa
farið sér hægt, en óhætt er
að fullyrða, að þeir telji
frestun sér í hag. í athyglis-
verðum umræðum, sem fram
fóru um þessi mál í lávarða-
deild brezka þingsins í júlí-
mánuði sl. lét lafði Tweeds-
muir í ljós þá skoðun, að
ekki yrði unnt að ljúka störf-
um hafréttarráðstefnunnar í
Chile á næsta ári og vel
mætti vera, að ráðstefnan
yrði að halda störfum áfram
í Vínarborg á árinu 1975.
Telja má víst, að stórveldi á
borð við Sovétríkin og Bret-
land, sem telja augljósa
hættu á, að ráðstefnan verði
þeim í óhag, reyni að fá
fram frestun ráðstefnunnar
eða reyni að tefja störf henn
ar, þegar hún er komin sam-
an til fundar til þess að draga
svo sem verða má, að niður-
staða fáist. íslendingar og
aðrar þjóðir, sem hagsmuna
eiga að gæta verða að vera
á varðbergi fyrir slíkum
starfsaðferðum stórþjóð-
anna.
Ljóst er, að á undirbún-
ingsnefndarfundinum, sem
nú er senn að ljúka, hefur
fylgi enn farið vaxandi við
200-mílna efnahagslögsögu.
Er nú talið, að 80—90 ríki af
150 styðji í grundvallaratrið-
um 200-mílna regluna eða ná-
lægt tveir þriðju þeirra ríkja,
sem hafréttarráðstefnuna
munu sitja.
Þessi öra þróun sýnir, að
sú framtíðarstefna, sem mörk
uð var í landhelgismálinu á
20. landsfundi Sjálfstæðis-
flokksins er rétt en þar segir
m.a.: „Fundurinn ítrekar þá
grundvallarstefnu íslendinga,
að landgrunn íslands og haf-
svæðið yfir því sé hluti af
íslenzku yfirráðasvæði og
tryggja ber óskorað forræði
þjóðarinnar yfir því. Full-
trúum íslands á hafréttarráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna
verði falið að vinna ötullega
að fullri viðurkenningu ríkja
heims á rétti strandríkja til
að stjórna og nytja lífræn
auðæfi landgrunnshafsins
allt að 200 mílum.“
Framvinda mála á undir-
búningsnefndarfundinum ýt-
ir einnig undir jákvæð við-
brögð stjórnmálaflokkanna
við áskorun 50-menninganna
um 200 mílna fiskveiðilög-
sögu við ísland. Þótt fullur
sigur sé ekki unninn vegna
útfærslunnar í 50 mílur má
það ekki verða til þess, að
íslendingar sitji auðum hönd
um, þegar þróunin er svo ör,
sem raun ber vitni um.
Ástæða er til að ætla, að
sigri 200 mílna fiskveiði-
lögsögu verði fagnað um
leið og deilan um 50 mílurnar
er úr sögunni.
VAXANDI FYLGI VIÐ
200 MÍLUR
*
„Eg er ekki túristi hér“
Viðtal við Chopra, indverska
sendiherrann á íslandi
Chopra se'ndilierra ásamt eiginkonu sinni.
(Ljósm. Mbl.: Br. H.)
„Við enim vissulega fjarri
hver öðrum lantlfrseðilega. En
það þarf ekki að þýða að við
viljum ekki kynnast hverjir
öðrum. Við höfum haft ágætt
samband okkar í milli hjá
Sameinuðu þjóðunum, en um
samband milli landanna sem
slikra hefur varia verið að
ræða. Ég er hingað kominn
til þess að reyna að leggja
grundvöll að slíku sambandi.“
Indverski sendiherrann talar
með þeirri hægð og fágun
sem mönnum úr hans heims-
hluta virðLst einatt svo eðli-
leg. Það er eins og sumt þetta
fólk sé sífellt með nirvana í
bakhöndinni og geti svissað
yfir eftir hentugleika, likt og
þegar Vesturlandabúar breyta
um bylgjulengd á transistor-
tæki.
Shri Chopra var hér í um
vikuheimsókn fyrir skömmu
Og þlaðamaður ræddi við hann
eima morgunstund. Hann af-
henti embættisbréf sitt á síð
asta ári, en kom nú í lengri
heimsókn til þess að komast
í nánari tengsi við landið,
stjóm þess og íbúa. Chopra
hefur aðsetur í Osló, en þar
hafði hann verið í 4 ár, áður
en hann bætti Islandi við um-
dæmi sitt. Indverjar hafa haft
sendiráð í Noreg! í 15 ár.
„Samband Noregs og Ind-
iands er orðið taisvert náið,
óg samgöngur miiiii iandanna
eru greiðar. Þannig var utan-
rikisráðherrann okkar t.d. í
Osló fyri-r viku. En tengsl okk
ar við Islendlnga eru rétt að
komast á. Ég bind vonir við
að Islendingar skipi fljótlega
sendiherra í Delhi, og þá ættu
Samskipti landanna að fara
að aukast.“
Chopra hefur ver ð á heims
homaflakki siðan árið 1948.
Hann hefur starfað fyrir ind-
versku utanirikisþjónustuna í
Sviss, Tyrklandi, Iran, Nýja-
Sjálandi, Ástralíu, Madagasc-
ar og Thailandi, en áður hafði
hann m.a. verið ritstjóri dag-
blaðs og útvarpssitjóri í Nýju-
Delhi.
Hann hefur stöðugt verið að
koma og f-ara inm og út úr
ættliandi sámiu, og hanm hefur
séð nýtt land i hvert sinn.
„Bireytingamar á Indlandi
hafa verið næstum algerar
síðan 1948,“ segir hamn. „Það
var þá eigimlega alveg ám iðn-
aðar, en nú getum við fram-
leitt allt frá títuprjóni upp í
flugvéliar. Uppbyggimg at-
vínnuveganna er gjörbreytt.
En við teljum að hún breytist
emgu að siður ekki nógu hratt
til þes-s að við getum veitt
fólkim-u sómasam-lega lífskosti.
Þeir verða náttúmlega ekki
jafnir llfskostum Evrópu-
búa. Það er afar fjarlægt tak-
mark. En við þurfum að geta
fætt og klætt allt okkar fólk
og veiitt þvi góða atvinmu og
húsaskjól. Tii þesis að það tak
ist þurfum við öra iðnvæð-
in-gu án þess þó að vamrækja
liandbúnaðinn. Og hanm er enm
vanþróaður. Regmguðimir
hafa hann of mikið í hendi
sér.“
En jafnvel framfarir hafa
vandamál í för með sér í landi
eins og Indiiamdi. „Árið 1948
gat Indverji ekki búizt við að
Mfa Jen-gur en að meðaltali 23
ár. Nú er meðalaldur orðimn
56 ár. Þessir framlengdu líf-
dagar hafa svo skapað offjöl-g-
unarvandamál, þvi fæðinga-
tíðnin hefur ekki min-nkað að
sama skapi.
Aðeins iðnvæðing getur
leyst þennan vanda. Og ég
held að við getum gert okkur
góðar voniir um að verða með-
al fjöguma mestu iðmvelda
heims áður en 1-angt um líður,
kan-nski inman 10 ára. Við höf
um bæði vim-nuaflið og nátt-
úruauðiindimar. Indland er of
stórt og of mikið í miðpunkti
Asíu tiil að halda áfram að
vera vanþróað. Annaðhvort
verðum við að halda stöðugt
framhaldandi þróu n elilega-r
sundrast.
Við höfum valiið okkur
stjórnarform sem er erfitt fyr
ir stórt, mannmar’gt og fá-
tækt larnd, þ.e. lýðræði. Það
gerir all-ar framfarir hægar.
En frjálslymt stjóm-arform
mun bera ávöxt í fyllMnigu tlm
ans. Það er hægt að koma
ýmsum framkvæmdum á mun
fljótar í löndum þar sem
menn fá ekki að kjósa þær
sjálfir heldur eru neyddir til
að meðtaka þær. Slik fram-
kvæmdasem-i er greidd dýru
verði. Allt í kringum okkur
eru ríki sem gjam-an myndu
vilja ýta okkur út í hiitt og
þetta. E-n við förum okkur þá
frekar hægt, höldum jafnvæg-
im-u og í staðimn hölduin við
líka okk-ar sjálfsákvörðunar-
rétti.“
Þó sagði Chopra að sam-
bandið við nágranm'arikin færi
heldur batn-andi. „Við höfum
Nepal og Kína í norðri, Bamglia
Desh og Burma í austri, Ceyl-
on i suðri og Paklstam 1 vestri.
Samband okkar við Nepal,
Burma og Ceylom er mjög
gott. Sanmbandið við Kíma hef
ur verið frosið síðan 1962, en
við vonum að það komisit í
eðl-ilegt horf áður em langt um
líður. Sambandið við Bangla
Desh er mjög gott, og við
Pakistan ættu samsíkiiptim líka
að lagast. Pakiistam, Indiand
og Bangla Desh eiiga svo mik-
ið af sameiginJiegum vanda-
málium, bæði menmimgarleg-
um, efnahagslegum og félags
legum, að þeim er nauðsyn
að sameimast urn lausn þeirra.
Þesisi lönd eru eigimilega sam-
bærileg við Norðurlömd að
þessu leyti. Ei-tt slíkt vanda-
mál eru flóðim á þessum slóð-
um að undanförnu. Þannig
vanda verður betur mætt í
andrúmslofti friðar em spemnu.
Og Indland er of stórt og
milkiivægt ríki til að verða
gleypt af einhverju öðru ríki.
öryggi okkar stafar ekki mik
il hætta af þessum nágrönn-
um. Við erum ekki að hrópa
„úifur, úlfur!" en við reynum
að halda vöku okkar sjálfír.
Varnir okkar er góðar, og við
þurfum ekki að vera í skjóii
undir regnhlif annarra rikja.“
En nú ætlar Copra að fara
að koma á gagnkværmim sam
skiptum miffi þessara tveggja
landa, íslands og InidJiamds.
„Mjög fáir Indverjar vita eitt
hvað af ráði um lslamd,“ segir
banm. „Og enm færrd vifa nokk
uð um hversu emstakiega fag-
urt iamd það er. Mig lian-gar til
að fræða þá nokkuð um það.“
Hanm segist bæðS hafa I
hyggju að koma upplýsimjgum
um landið til stjórmar simnar
og til viðskiptaafliainma i land-
tau, og um grumdvöl fyrir
gagnkvæm viðskipti hefur
dvöl hans að mestu snúizt nú.
Þá ætlar h-anm jafnvel að nýta
þekkingu sina á fjölmiðlunum
í Indlandi til þess að koma á
framfæri upplýstagum við
landa sina.
„Þið eruð afar heppim að
bú-a á þessu iaindi. Það er ein-
stakt að menningu og nátt-
úru, — etas hreimit og hreint
getur orðið. ístandtaigar eru
Mk-a afslappaðri en Norðmenn,
virðast eiga við mu-n minni
streitu að etja. Mér sýn-ist
þeir hafa hæfileikamm til að
halla sér aftur í rólegheitum
Og njóta lífsiins ám tilMt-s til
skarkaia dagsims. Þegar ég
kem til nýs liands, þá geng ég
alHtaf tam í bólkiabúð, þvi þar
getur maður séð ljóstega
hvernig menntaigu og manm-
l'ífi er háttað á hverjum stað.
Ég var mjög undramd-i og á-
nægður með að sjá í bókiabúð-
um hér ístenzkar bækur um
svo til al'lJt milM himims og
j-arðar. Þetta er afreik hjá svo
lítilIM þjóð. Svoma sér maður
hvar áhugi lamdsmamma og
iiumdarfar ilig-gur."
Chopra semdiherra bafði við
dvöJ staa rætt vdð ístenzka
ráðamemn um grundvöll auk-
inina samskipta 1-amdaaima, og
lét afar vel af þeirni vdðræð-
um. „Ég býst við að nú i árs-
lok liggi nokkuð ljóst fyrir á
hvaða sviðum vdðskipti oikkar
geta helzt orðið.“
Og hanm hefur í hyggju að
koma tvisvar eða þrdsvar á
ári tiJ ltandstas héðam í frá.
„Það er ekkert vit i að Mta hér
við etau sta-ni og fara svo tíl
baka. Ég er engimn túristí hér.
Ég vonast tri-1 að koma fteiru í
verk en sk-oðunarferð um land
ið.“
— Á.Þ.