Morgunblaðið - 13.10.1973, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. OKTÓBER 1973
Jón Asgeirsson
skrifar um tónlist
FYRSTU TONLEIKAR SINFONIU-
HLJÓMSVEITAR ÍSLANDS
Stjórnandi: J.P. Jacqvillat,
Einleikari: Erling Blöndal
Bengtsson.
Debussy: L’apresmidi d’un
Faune
Elgar: Cellókonsert
Beethoven: Sinfónla nr. 4.
ÞAÐ er eins og tónlistarlíf
höfuðborgarinnar sé þá fyrst
komið í fullan gang, er Sinfóniu-
hljómsveitin heldur fyrstu tón-
leika vetrarins.
Á verkefnaskrá hljómsveitar-
innar kennir margra grasa, allt
frá Vatnasvítunni og Messias eft-
ir Handel til West Side Story eftir
Bernstein. Sem sagt, eitthvað fyr-
ir alla.
Fyrsta verkefni sveitarinnar
var L’apresmidi d’un Faune, vin-
sælt og fallegt verk, sem I fingerð-
um blæbrigðum sínum gerir mikl-
ar kröfur til hljóðfæraleikaranna.
Þarna var hljómsveitarstjórinn
heima hjá sér og flutningur sveit-
arinnar áferðarfallegur.
Erling Blöndal Bengtsson er
snillingur og var leikur hans sam-
kvæmt þvi. Cellókonsert Elgars
er áferðarfallegt, en e.t.v. of
enskt verk til að gleðja eyru ís-
lendinga þessa dagana.
Síðasta verkið á þessum tónleik-
um var 4. sinfónía Beethovens.
Verkið hefst á hægum og dul-
mögnuðum inngangi, sem við
upphaf aðalstefsins breytist í
fjörugan þátt. Þessar andstæður
voru ekki nægilega undirstrikað-
ar og aðalþátturinn of hratt leik-
inn. Ofsi er ekki sama og f jör, en í
þessum ofsahraða týndust ýmis
fíngerð smáatriði, sem einkenna
verkið og eru, þegar allt kemur til
alls, kannski undirstaða þess.
Aukastefið var rúið söngrænni
fegurð sinni og úrvinnslukaflinn,
sem er dæmigerður fyrir mósaik
vinnubrögð Beethovens, varð eitt
allsherjar tónf laustur.
Annar kafli verksins var í heild
vel fluttur. Hann er ekki síður
viðkvæmur en sá fyrsti. Einkum
er punkteraða stefið, sem gengur
eins og rauður þráður gegnum
allan kaflann, vandasamt og
krefst nákvæmni í leik.
Eitt af sérkennum, þriðja kafl-
ans er vixlun á áherzlum, sem
Beethoven skapar með því að
skipa áherzlum laglímmnar gegn
taktinum. Vegna of mikils hraða
missti þessi áherzluvixlun alla
spennu.
Þó að hljómsveitin stæði sig
með mestu prýði, þjónar svona
„hraðlestrar” útgáfa ekki öðrum
tilgangi en að sýna „vírtúósitet”
sitt. Greinilega er hljómsveitar-
stjórinn frábær verkmaður, en að-
gát skal höfð í nærveru sálar, því
óþjálfuð eyru almennings þurfa
áreiðanlega Iengri tíma til úr-
vinnslu svo margbreytilegra
hljóða, sem ein Beethovensin-
fónía er, en sem sjálfur hljóm-
sveitarstjórinn þarf og skammtaði
tónleikagestum.
Jón Ásgeirsson.
FIMM NÝJAR BÆKUR
FRÁ HELGAFELLI
HELGAFELL hefur sent frá sér
fimm nýjar bækur, sem bárust
blaðinu í gær. Þær eru hin
alkunna ævintýrabók Muggs,
Dimmalimm, sem ekki hefur
verið fáanleg 1 mörg ár, og er nú á
fjórum tungumáium. Þá er komin
ný útgáfa af Pilti og stúlku Jóns
Thoroddssen, fagurlega mynd-
skreytt af Halldóri Péturssyni og
ný myndarleg útgáfa af sjálfsævi
sögu Jóns Steingrimssonar ásamt
frægum ritgerðum hans, þ.a m.
Eldritið frásögn um Skaftárelda,
Um Kötlugjá og „Um að ýta og
lenda i brimsjó fyrir söndum”.
Þessar ritgerðir koma nú út í
fyrsta sinn i bók. Ný og glæsileg
heildarútgáfa frumsaminna og
þýddra ljóða Steingrfms Thor-
steinssonar í útgáfu Hannesar
Péturssonar skálds, sem einnig
ritar inngang, og er hennar getið
annars staðar í blaðinu. Loks er
ný bók, frumverk ungs manns,
Sigurðar Guðjónssonar, sem hann
kallar Truntusól.
Um bók séra Jóns segir bók-
menntaráðunautur forlagsins:
Séra Jón Steingrímsson var
Skagfirðingur að uppruna, og
gekk í Hólaskóla, gerðist djákni á
Reynisstað, fór síðan búferlum
suður í Skaftafellssýslu og
eignaðist þar mikla sögu. Hann
gerðist mikill guðsmaður, en líka
hugvitssamur búandi og sjósókn-
ari, læknir, skáld, þýðari og rit-
höfundur en endaði ævi sína
harmkvælamaður, snauður og
þrotinn að heilsu. Þvf verður saga
hans margbreytileg og snertir
þjóðlífið allt.
Með þessari nýju útgáfu ævi-
sögunnar hefur Kristján Alberts-
son tekið til viðbótar þrjár rit-
gerðir séra Jóns, Eldritið, hina
mikilfenglegu frásögn um Skaft-
árelda, Um að ýta og lenda í brim-
sjó fyrir söndum, um Kötlugjá.
Eru þá meginrit séra Jóns komin
saman á einn stað. Enginn
íslenzkur rithöfundur á undan
séra Jóni hefur lýst tilfinningalífi
sínu jafn-bersögult (og raunar
ekki margir síðan). I þeim
skilningi má hann með réttu kall-
ast okkar fyrsti nútímahöfundur.
Bókin er 440 bls. og fylgir henni
teikning af Skaftáreldasvæðinu
með nöfnum þeirra bæja, sem
getið er í bókinni.
Um „Truntusól” Sigurðar Guð-
jónssonar segir á bókarkápu:
Bókin er raunveruleg frásögn
úr lífi höfundar. Hann er ungur
maður, sem á við andlega van-
heilsu að etja um skeið og leitar
lækningar á geðdeild stofnunar
einnar, sem hann nefnir Mikla-
spítala. Hann rekur ýtarlega og að
því er virðist ýkulaust skipti sín
við lækna og sálfræðinga og kynni
af fjölda fólks, sem hann um-
gengst á spítalanum. Það er fólk á
ýmsum aldri og sízt „undarlegra”,
a.m.k. í fljótu bragði, heldur en
fólk gerist og gengur, en það
hefur leitað hér aðhlynningar, at-
hvarfs eða lækningar. Suma þjáir
eituriyfjanotkun til dæmis, aðra
þunglyndi eða taugabilun, eiris og
það myndi vera kallað hversdags-
lega, hvað sem það kann að heita
á máli læknisfræðinnar.
Höfundur lýsir þessu fólki með
skarpri eftirtektargáfu,
nákvæmni og yfirleitt mikilli
samúð. Bókin er safn fjölbreyttra
mannlýsinga.
Hver lesandi mun að sjálfsögðu
draga af þessari bók þær sálfræði-
legu athuganir og skýringar, sem
honum standa næst. Höfundur
fer síður en svo í launkofa með
sálarástand sitt, heldur lýsir því í
smáatriðum. Samt fer þvi fjarri,
að bókin leiði til vonleysis.
Fjörugur stíll og hugmyndaflug
höfundar, bókmenntaáhugi og
tónlistariðkun (hann mun einmitt
hafa mjög góða hæfileika í þeirri
grein) benda þvert á móti til lífs-
vilja.
Vll kaupa góffa jörff
á Suður eða Suð-Vesturlandi.
Þarf að vera vel hýst og góð til búreksturs.
Tilb. sendist Mbl. fyrir 30. þ.m. Merkt: Jörð 3006.
EINBÝLISHÚS TIL SÖLU
Fallegt einbýlishús í austurborginni. Rúmgott hol, stofa, 4 svefn-
herbergi. stórt eldhús, tvö baðherbergi, þvottahús, góðar geymslur
ásamt 40 ferm. bílskúr.
Upplýsingar i sima 85306.
Til sölu
Trilla 8'/2 tonn. Báturinn er byggður i Bátalóni '62. Vél
Bólinder Mustad.
Fasteignasalan,
Laugavegi 1 7, 3. hæð.
sími 18138.
Dómkórinn
óskar eftir söngfólki.
Upplýsingar í síma 19958.
Stjórnin.
TROPICANA er hreinn safi úr u.þ.b.
2V4kg. af Flórida appelsinum.
í hverjum dl. eru minnst 40 mg. af
C-vitamini og ekki meira en 50 hita
einingar.
sólargeislinn
frá Florida
kr 85-
l^kg
appelsínur
kr 169,-