Morgunblaðið - 06.12.1973, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. DESEMBER 1973
Græn-
lending-
ur í hópi
Hóla-
sveina
1 HÓPI Hólasveina nú í vetur
verður einn Grænlendingur,
Anda Kristiansen frá Ekaluit við
Julianehaab. — Kom hann hing-
að til lands á þriðjudagskvöldið,
en ætlaði norður i gærdag. Þetta
er annar Grænlendingurinn, sem
stundar nám við Hólaskóla.
Það er fyrir milligöngu og fyrir-
greiðslu þeirra Gísla Kristjáns-
sonar ritstjóra og Ludvig Storr
aðalræðismanns, að þessi ungi
Grænlendingur, hann er 21 árs, er
hingað kominn til náms. Faðir
hans, Abel Kristiansen, rekur nú
annað stærsta fjárbúið í Græn-
landi. Móðurbróðir Anda Krist-
iansen er grænlenzki stjórnmálar
maðurinn Nikolai Rosins, sem við
kosningar nú var kjörinn til
danska þjóðþingsins, Þess má og
geta, að bróðir hins grænlenzka
Hólasveins, sem Niels Ole heitir,
er fjárbóndi og að sögn Anda er
hann nú að koma sér upp hrein-
dýrabúi meðfram fjárbúi sínu. —
Hann hefur keypt hálftamin
hreindýr frá Godthaabsvæðinu og
ætlar að hafa þau hálftamin hjá
sér, þ.e.a.s., hann ætlar sér ekki
að byggja hús yfir þau eins og yfir
sauðféð.
Það er vissulega ánægjulegt að
geta orðið grænlenzkum bænda-
efnum að liði með þvi að gefa
þeim kost á að stunda nám sitt
hér sagði Gísli. Sitthvað er sam-
eiginlegt um búskaparhætti okk-
ar og grænlenzkra bænda og því
margt í námi bændaefna, sem fer
saman hjá okkur. Því á það betur
við að þeir leiti hingað en lengra
suður á bóginn.
Þá er þess að geta, sagði Gísli,
að um nokkurt árabil hafa alltaf
verið i verklegu námi við fjárbú
hér einn eða fleiri Grænlending-
ar. Nú í vetur en einn í verklegu
sauðfjárræktunarnámi við fjárbú-
ið á Gilsbakka.
Jú, málið verður auðvitað erfitt
fyrir hinn unga mann til að byrja
með að minnsta kosti, en hann
talar góða dönsku. Sannfærður er
ég um, að skólastjóri og kennarar
á Hólum og reyndar nemendur
3
líka, munu gera sitt til þess að
hjálpa Anda til að komast yfir
byrjunarörðugleikana, sagði Gísli
Kristjánsson.
Aðalfundur LJ.U.:
Ekkert gert til að tryggja
áframhaldandi útgerð
,,NÚ ER fyrirsjáanlegt, að allar
þorskveiðar, jafnt báta og togara,
verða reknar með stórfelldu tapi
á næsta ári, nema gripið verði til
róttækra aðgerða i efnahagsmál-
um, sem styrki rekstraraðstöðu
útgerðarinnar." Þannig byrjar
ályktun aðalfundar Landssam-
bands íslenzkra útvegsmanna um
efnahagsmálin og stöðu útgerðar-
innar um þessar mundir. Það kom
fram á aðalfundinum að mikill
uggur er í útvegsmönnum vegna
minnkandi þorskafla og hinnar
geigvænlegu verðbólgu, sem nú
er að kollriða þjóðinni.
Áframhald ályktunarinnar er á
þessa leið:
„Spáð er, að þorskafli minnki
um 10% á næsta ári miðað við
óbreytta sókn. Verðbólgan, þessi
mesti bölvaldur útgerðar og fisk-
iðnaðar, hefur vaxið óðfluga og
verið óstöðvandi til þessa. Verð á
olíum og veiðarfærum til fisk-
skipa mun hækka a.m.k. um 1.000
millj. króna á næsta ári.
Svo virðist, sem almenningur sé
með öllu ófróður um þann
ískyggilega vanda, sem við sjávar-
útveginum blasir. Um hann eru þó
til rækileg og áreiðanleg gögn.
Ríkisvaldið hefir vanrækt að gera
þjóðinni glögga og afdráttarlausa
grein fyrir þessum vandamálum
og hefur það leitt til algerlega
öraunhæfrar kröfugerðar á hend-
Ur atvinnuvegunum. Öhjákvæmi-
legt er þvi, að ríkisvaldið bæti
þegar úr þessum upplýsingaskorti
og þeirri vanþekkingu, sem af
honum leiðir.
Telja verður það algjört frum-
skilyrði þess, að horfið verði frá
þeirri kröfustefnu, sem nú er
fylgt, að þegar I stað verði búið
svo um hnútana, að laun opin-
berra starfsmanna hækki ekki.
Þótt allar kröfur um launahækk-
anir yrðu dregnartil baka, bendir
samt allt til þess, að þjóðin verði
að taka á sig einhverja kjara-
skerðingu í bili, svo að tóm gefist
til að leysa úr þeim erfiðleikum,
sem nú steðja að.
Slík yfirvofandi kjaraskerðing
á sér ýmsar orsakir, sem áður er á
bent, ekki sízt hinar stórfelldu
verðhækkanir olíu og veiðarfæra,
en einnig, að allur almenningur
hefur á undanförnum árum, er
verðlag sjávarafurða hefur hækk-
að óðfluga erlendis, krafizt of
mikils hlutar af afrakstri sjávar-
útvegsins, svo að þess hefur ekki
verið gætt sem skyldi, að tryggja
nægilega vel stöðu hans gagnvart
áföllum eins og stórfelldum,
skyndilegum hækkunum á inn-
fluttum nauðsynjum. Slikar og
aðrar hliðstæðar hækkanir hljóta
að koma niður allri þjóðinni sem
kjaraskerðing, nema til komi enn
frekari hækkanir á fiskafurðum
erlendis, sem bjartsýnustu menn
þora ekki að gera sér vonir um.
Þessi þróun hefur svo leitt til
þess, ásamt þvi þensluástandi,
sem skapazt hefur af alltof mikl-
um umsvifum ríkis og sveitarfé-
laga, að keppt er um vinnuaflið
langt úr hófi fram með þeim af-
leiðingum, að við blasir stórfelld-
ur mannaflaskortur ekki aðeins
til sjósóknar heldur og fisk-
vinnslu.
Vandamál þessi verður þjóðin
að leysa með samstilltu átaki og
vilja til að axla þær byrðar, sem
Framhald á bls. 20
Ástandið minnir á stríðsárin
ALLAR líkur virðast benda til
þess, að þessi vetur verði
Evrópubúum þungur í skauti
vegna olíustríðs og óvenju
kaldrar veðráttu. Morgunblaðið
hafði samband við tvo islend-
inga, sem búsettir eru í
Evrópu, og grenslaðist fyrir um
hagi þeirra og ástandið al-
mennt.
„Mér er sagt, að hér hafi ekki
komið annað eins kuldakast í 40
— 50 ár, og get ég vel trúað
því“, sagði Hjörtur Hannesson,
sem stundar nám í byggingar
verkfræði í MUnchen. Sagði
Hjörtur, að ekki væri um bein-
an olíuskort að ræða i Þýzka-
landi enn sem komið væri, en
verð á olíu hefði hins vegar
hækkað úr öllu valdi nú siðustu
vikurnar. Hefur þetta m.a. haft
þær afleiðingar, að leiga á íbúð-
um hefur farið mjög hækkandi,
einkum í stórhýsum, þar sem
margar íbúðir eru leigðar út, og
er ólga í mönnum af þessum
sökum. Hjörtur gat þess, að á
sunnudögum væri engin bíla-
umferð og i stað bíla notuðu
menn nú hestvagna og skíði til
að komast ferða sinna á sunnu-
dögum. Hafði Hjörtur það eftir
fólki, sem man vel striðsárin, að
sunnudagarnir minntu óneitan-
lega á hið óskemmtilega ástand,
sem rikti á þeim timum. Vegna
kuldans og hins háa olíuverðs
reynir fólk í Munchen nú að
koma sér upp kolaofnum og
skógarferðir til söfnunar eldi-
viðs eru tíðar. Hjörtur gat þess
að lokum, að allar likur væru á
þvi, að raflýstar jólaskreyting-
ar yrðu bannaðar í Þýzkalandi í
ár.
Jón Kristinsson arkitekt í
Deventer í Hollandi sagði, að
fólk þar í landi gerði sér fulla
grein fyrir alvöru málsins án
þess þó, að nokkur óttti hefði
gripið um sig. 1 Hollandi kom
vetur fyrr en venjulega og
sagði Jón, að óvenju kalt hefði
verið þar að undanförnu miðað
við árstíma. ekki hefur enn ver-
ið gripið til skömmtunar á
brennsluolíu til hitunar, en
mönnum er ráðlagt að loka
gluggum og draga gluggatjöld
fyrir glugga í þvf skyni að halda
sem mestum hita í húsum. Á
opinberum skrifstofum er
slökkt á hita tveim tímum fyrr
en venjulega, og almennt er
kynnt 1 — 2 gráðum minna í
sparnaðarskyni. Sagði Jón, að
efnaiðnaðurinn ætti i mestum
erfiðleikum vegna oliuskömmt-
unar og hefði framleiðsla í
þeim iðnaði verið skorin niður
um 30%. Flest hús í Hollandi
eru hituð upp með jarðgasi, en
það er nú sú orka, sem lands-
menn treysta á. Hollendingar
selja mikið jarðgas úr landi og
taldi Jón, að úr þvi, sem komið
væri, væri ekki um annað að
ræða fyrir Hollendinga en taka
fyrir þessa sölu og lýsa yfir
neyðarástandi í landinu.
„Við erum nú þegar farin að
finna áþreifanlega fyrir
þessu,“ sagði Guðni Pálsson,
sem stundar tækninám í Kaup-
mannahöfn. „A flestum stöðum
er ekkert heitt vatn að fá nema
um helgar og mikill hörgull er
að verða á hvers konar plastvör-
um, svo sem umbúðum ofl.“
Sagði Guðni, að dimmt væri
yfir Kaupmannahöfn á kvöldin,
þar eð raflýsingar í verzlunum
eftir lokun væru bannaðar, auk
þess sem slökkt væri á öðru
hverju götuljósi. Danir væru
mjög háðir ólíunni, þar sem um
80% af allri orkunotkun í Dan-
mörku mætti rekja til hennar.
Það væru því fyrirsjáanlegir
miklir erfiðleikar þar í landi nú
í nánustu framtið. Guðni full-
yrti þó, að vandamálið hefði
sinar góðu hliðar, þar sem þetta
vekti menn til umhugsunar um
raunverulegar þarfir og ýtti
undir nýjar hugmyndir um
orkugjafa. Sagði Guðni, að t.d.
væru menn nú fyrst að gera sér
grein fyrir þvi, að sunnudaga
mætti nota til að gera ýmislegt
annað og þarfara en að aka um í
bifreiðum. Að lokum gat Guðni
þess, að almenningur í Dan-
mörku væri nú rétt að ranka
við eftir Glistrup-hneykslið og
væri um fátt annað rætt þar í
landiþessadagana.
Stórkostlegt úrval jólakorta
Vinamargt fólk finnur öll jólakortin i Pennanum.
HAFNARSTRÆTI 18 LAUGAVEGI 84 LAUGAVEGI 178
n Uií'Hi'i'A* i 'io ign rut
.[Jar J'íiiUiui
-<I'í»d H