Morgunblaðið - 12.12.1973, Blaðsíða 14

14
MOHC'.UNBLAÐIÐ. MIÖVIKUDAC.UR 12. DKSKMBER 1972
UMHORF
í UMSIÓN ANDERS HANSEN
Á opinber
GAGN-
RÝNI
rétt á sér?
Sfðu |)i‘ssiiri hclur að undan-
l'iirnu vcil/l sá vafasami hciður
að vcra (il umræðu í hinum
lircmur nöalmálgögnum ríkis-
sl jóruariiinar. t’ó að |iau skrif
scu í rauiiinni varla svaravcrð.
|>á cr þar ýniislcsl. scin cr
niikkurrar íhugunur vcrt.
I'að kíinn jalnan ail m ka
nukkurs ivfniii'lis. ])cuar yami-
rýni á stjiirnmálaflokk kcnmr
Iram í málmii'iii flokksins cða
stuóinnushlaói hans. Sií spurn-
iii” vaknar cólilcya. hvort uayn-
rýnin sjcri mcira uastn cða
óssassn. Vcrður ln'm til sjóils lyrir
viðkomandi flokk cða ficr hún
c.l.v: an(lstici1in.s;iiin hans f
hciulur |>au vopn. cr örlussarík-
kunna aó rcynast.’ Því cr lil aú
svara. að sc yaynrýnin jákvæð
o;; hcinist frctnur að málefnum
cn cínstaklumum. ])á hlýtur
hún að vcra til yiiós, Komi liins
venar fram yaynrým í líkiimu
\iú ])á. cr nýlcssa hirtisl á
S.U.F.-síðu iTímanum. þar scm
cinkum var vcyiú aó tvcim
ákvcðnum miinnum os; þcir
ycróir tortry«;"ilcuir á flcski
lunil. þá hlýtur ht'in að hafa
ncikvæð áhrif oy vcra flokkn-
um til óþurftar. í>aó cr því ckki
ncma von. að vfðavanssskrifari
Tínians yrípi fc”ins heiuli
hvcrja þá yaunrýni. cr fram
kann ad koma í Mormmhladinu
á Sjálf.sttcdisflokkinn. Um
l'jiidviljann cr ]);t(1 ad scs;ja. ad
i slíku hlaði. scm cr jafn r;cki-
lcs;a rilskodad os; raun hcr
vitni. hlýtur iill frjáls umræda
og uaynrýni ad vckja hina
mcstti furdu os; þykja í meira
l;i”i frcttnæm. Kn jafnvd þólt
sídasta Umhorfssída þætti frclt-
n;cm nj; hirt væri úr hcnni þad.
scm mcst púdur þótti f. þá síátu
ritstjórar tvcycja ádurnefndra
hlada ckki vcrid þ'ckktir fyrir
annad cn ad matrcida „krásirn-
ar" á rcttan hátt ofan í lcscnd-
ur hlada sinna. Þcir hafa vafa-
laust ályktad scm svo. ad allt úr
Morsuinhladinu v;cri hættulcsst
os; því ckki annad þorandt cn ad
laya þad iirlítid til ádur cn þad
yrdi framreitl f máls;öí;nuin
þcirra.
Sá calli var þó á sjöf N’jard-
ar. ad cftir mcdfcrd þcirra var
urcinin óþckkjatilcs; mcd iillu.
oy hafdi þcim ..Þjódvilja 'mönn-
um þó tckizt sýnu hctur til cn
þeim á Tfmanum. cnda vanari
slikum vinnuhriis;duin. Ad vísu
var ordalasú ckki hreytl.
cn mcd adstod skæra os;
ýmissa innskota var mcrk-
in'g osí innihald jírcinar-
innar ad cngu ordid. Er illt
til þcss ad vita. ad til sc á
Islandt das;hlad. scm virdist
hafa þad ad leidarljösi ad bcra á
hord fyrir lcscndur sína annad-
hvort rans;færdar cda upplostn-
ar frcttir. Er fyllsta ástæda til
ad vara fiilk vid ad tnia yfirleitt
nokkru ordi sein í „Þjódviljan-
um" stcndur.
Þad cr raunar ckki ný hóla.
ad ritstjórar Tfmans ot; „Þjód-
viljans " tclji sis; vcrda vara vid
klofnins; innan Sjálfslædis-
flokksins. Næssirl því sainhandi
ad minna á skrif þcssara hlada
fyrir tvo sídustu landsfundi
flokksins. Þau skrif lial'a ucnj;-
id svo lanyl. ad stappad hcfur
nærri siedveiki. Klokkurinn á.
ad þcirra söhii. ad vcra mars;-
klofinn. h;cdi þvcrs oy kruss.
þar cru ntcnn sa.cdir vcra Uunn-
ars-mcnn. (icirs-mcnn. Jó-
hanns-mcnn. óánæudir.
ánændir og yfirlcitt allt þad.
cr nöfnum tjáir ad nefna.
Þcssi klofninstur hcfur þó
aldrci verid til stadar ann-
ars stadar cn í hus;skoli ád-
urnefndra ritstjóra. scm cflir
ad hafa horft á vinstri menn f
landinu klofna nidur í æ
smærri cininstar. s;cta ckki skil-
id þá samstödu. scm jafnan hcf-
ur ríkt os; rfkir cnn. innan
Sjálfstædisflokksins. Marstur
hcfdi þó haldid, ad nú væri tali
þcirra um klofnins; lokid. cn
svo cr þö ckki. Er þad frcttist.
ad á þins;i S.U.S. yrdtt fleiri cn
cinn madur í kjöri. þá hlaut ad
vcra þar á ferdinni „djúpstæd-
ur os; alvarlcsiur ás;rcininj;ur“.
Ekki var hcldur sparad ad stad-
sctja formannsefnin í cin-
hvcrja þá hluta. scm sinstri
mcnn hafa lengi óskad scr ad
værtt til innan Sjálfstædis-
flokksins. Skodun ungra sjálf-
stædismanna kcnutr hins vcs;ar
skýrt fram í sctninsiarrædu frá-
farandi formanns S.U.S.. Ell-
crts B. Schram, ersagdi m.a.:
„Ilcr á þinginu vcrdur kosid
um nýja forystu. formann og
stjórn. Okkur gctur greinl á um
;ifsti)du okkar til vænlanlegra
framhjódcnda. cn cg vil undir-
strika rækilcga hcr og nú. ad
þadcr hafid yfir alla gagnrýni.
adhcrcru franuirskarandi hæf-
ir menn i vali. Þcssari stad-
rc.vnd skulum vid fagna. og
hvcrnig sctn kosningar kunna
ad enda. þá hvct cg allt ungt
sjálfstædisfólk til ad taka hönd-
um siunait og standa scm cinn
madur uni þá forystu. scm kjör-
in vcrdur. um þau samtök. scm
crtt okkar allra."
Svo mörg voru þau ord. Þarna
kcmur skýrt fram munurinn á
Sjálfstædisflokknum og ödrum
islcnzkum flokkum. Sjálfslæd-
ismcnn kann ad grcina á um
ýmis málcfni. cn þeir lcysa öll
sín vattdamál innan síns cigin
flokks. cn kljúfa hann ckki. Er
|)ctta einn mcginstyrkur f'lokks-
ins.
Þad cr því adeins styrklcika-
mcrki Sjálfstædisflokksins. ad
frant komi gagnrýni á hann op-
inherlega af sjálfstædismönn-
um. Þrátt fyrir þad. ad hcr liafi
vcrid dcildt á ýmislegt í fari
fclaga ungra sjálfstædismanna.
scm hctur mætti fara, þá hcind-
ist sú gagnrýni alls ckki ad
ncinum manni pcrsónulega.
Fráfarandi formadur S.U.S.
hcfur unnid gcysimikid og ócig-
ingjarnt starf. og varsízt ætlun-
in ad kasta rýrd á hann. Þá cr
þad ckki sídur fagnadarcfni. ad
vid formannsefni tckúr ckki
sídur hæfilcikamikill madur.
Fridrik Söpusson. Undirritadur
fagnar þvt af hcilum hug. ad
hann skúli hafa valizt til for-
ystu í S.U.S. Þad breytir hins
vcgar ckki þcitri stadrcynd. ad
æskilcgra hcfdi vcrid, ad þcir
mcnn. cr nú og ad undanförtiu
hafa vcitl S.U.S. forystu. hcfdu
fyrr vcrid komnir af alviiru út i
landsmálaharáttuna. cn yngri
mcnn tcknir vid.
Dómur vegna útboðs á málningu
íbúða Framkvæmdanefndar
UEXUI.W cr í Hæslarctti dömur
vegiia ágrcinings. scm rcis á sín-
um tíma um úthod á málningu
íhúdarhúsa Framkvæmdancfndar
hyggingarátct lunar ríkisins.
Framkvæmdancfndin varstofnud
á grimdvelli yfirlýsingar ríkis-
st.jórnarmnar árid 1ÍM55 til þcss ad
hafa yfirttms.jón mcd hyggingtt
1250 ihúda i Reykjavfk. scnt út-
hluta skyldi ad mcgin lilula til
láglaunafólki i vcrkalýds-
hrcyfingunni
Þad cr upphaf þcssa ntáls. ad f
júlímáuudi 19(59 haud Fram-
vicmdaucfndin út ýmsa vcrkþiclti
og efni. vpgna f'ramkvæmda vid
hyggingu 1H() t'húda i Bividholts-
hvcrfi. þar á mcdal málun. Þn'r
adilar scndu inn tilhod og þcgar
]>;m voru iipnud 22. ágúst 19(59 kom
i Ijös. ad hcgsthjödcnd ur voru
Einar S Knstjánsson og Eyþór
Uudimmdsson. Ti Ihod þcirrá
hljódadi upj) á kr. 5.220.000.00
þegar drcgnir höfdu vcrid l'rá
lidiruir satulspartl og máliin á
|)ökum Þrcmur dögum cftír
opnun tillmda harsl Frain-
kvicmdancfndinni hrcf frá
Málaravcrklökum s.f.. scm gcrl
h'ifdu tilhod ad fjárh.cd kr.
10.728.00 og scm talid hal'di vcrid
h;cst. Skýfdtr þcrr nú svú frá. ad
hod þcirra hcfdi cinnig innil'alid
sandsparlal ad ttpphæd kr.5.599.-
421.00. þannig ad raunvcrulcgt
tilhod þeirra í málun itman- og
iitanhúss v;cri kr. 5.129 477.00.
(íögti þatt. scm Málavcrkastakar
s.f. liigdti fram máli sínu til
studnings. voru athugud og virtist
ckki ástæda lil ad vcfcngja. þau
cn sökutn þess. hvc scint þau
hártist. taldi ncfndin sig ckki gcta
tckid tillil t il skýringa þcirra.
Þatm 2. scptembcr harst Frain-
kvæmdancfndinni hrcf l'rá
Vinnuvcitcndasamhandinu. þar
scm skorad var á ncfndina ad
scm.ja ckki vid Einar og líyþór.
þar scm slíkt myndi skap;i öfyrir-
sjáanlcga crl'idlcika og málarcksl-
ur niidi'M'álarál'clags Rcykjavík-
ur og Málaramcistai'al'clags
Rc>k.ja\íkur Bcndir Vinnttvcit-
(■ndasamhandid á. ad þcir Einar
og Eyþór sctt málarasvcinar og
því fclagar í Málaral'clagi Rcyk.ja-
víkur. Samkvæmt gildandi k.jara-
sainninguin sc þcim þvi óhcinult
ad h.jóda f inálaravinnu
Þann 4. scptcmhcr skrifar
M álarafclyg Rcykjavíkur Fram-
kyæmdancfndinni Incf scm svar
vid áskorun Vinnuvcilcndasam-
handsins. Kr þar skýrt svo frá. ad
þann 19. ágúst 19(59 hafi Einar S.
Kristjánsson sagt sig úr fclaginu.
Enn frcmur. ad cf'tir tilmælum
l'clagsins Ital'i Eyþór (ludtniinds-
son l'allizt á ad draga sig til l)aka
tir tilhodinu
Þann 17. scptcmhcr s;ckir Ein-
ar S. Kristjánsson ttm inngöngu í
Málaramcislarafclag Rcykjavíkur
o.g tckur stjorn fclagsins utn
söknina fyrir á stjórnarfundi sam-
dægurs o.g hafnar hcnni. Sam-
kv;cmt upplýsingtim. scm fram
komu í málmu l'rá Einari. taldi
hattn sig hafa unnid scm sjálf-
stædur málaramcistari l'rá árinu
19(52 og vcrid mcdlimur Málara-
l'clags Rcyk.javíkur.
Þann 25. scplcmhcr 19(59 ritar
M ci st arsam ha nd hyggi n ga r-
nianna Framkvicmdancf ndinni
hrcf. þar scm þad lýsir því yl ir. ad
Málaramcistarafclag Rcyk.javíkur
njöti fyllsta stiidnings mcistar-
samhandsins og þad muní vcita
því alla adstod lil ad fá málid lcyst
á \ idunandi Itált.
Samþykkl ad leita samninga
Af þcim málavöxtum. scm rakt-
ir hal'a vcrid hcr ad frantan. cr
Ijöst. ad tilbod Einars S.
Krisljánssonar. sciil vcríd hafdi
mcdlimur f s\ cinafclagi málara.
þar til fáctnum dögum ádttr cn
Hlhod vorn opnud. Iial'di þcgar
vakíd vcrulcg andnueli mcislara-
fclagsins og var ckki óliklc.gt til
ad valda frckari ágrciningi. Engu
ad sfdur mun Framkvicindancfnd-
í n haf'a mctid adsticdur svo á þciin
tíma. adlaka hæri því tilhodi. scm
hcgst hcfdi rcynzl á úthodsdcgi.
þvi á l'tindi sínuin 20. scptcmhcr
19(59 samþykkir ncfndin ad I'cila
santninga vid Einar S. Kristjáus-
son um ináltinina.
Af ýmsum siikum dróst þó l'rain
á vor 1970 ad samningavidrædur
hícfust. 1 mi llitídinni hafdi þö
Framkvæmdanefndin aflad
ýmissa gagna frá Einar um gctu
hans til ad annast verkid. Vcrdur
ckkt annad scd. cn ad hann lial’i
fullnægt öllum óskttm ncfndar-
innar í þcim cfnum. A þcssum
tima hiifdu cnnfrctnur ordid ýms-
ar vidrædur og fundahöld tnilli
ádila um inálid. scm of langt mál
yrdi ad rekja hcr. cn þar kom
mcdaJ annars frain. ad Brcidholt
h.f.. sem adah erktaki vid
byggingu umræddra ihúda. scndi
Eínari S Kristjánssyni þann 7.
júlí 1970 tímaáætlun fyrir inni-
vinnu í fyrstu fjórum stigahúsun-
um. o.g hodadi hann jafnfram til
vikulcgra funda ntcd undirvcrk-
tökum vid smídi t'húdanna.
\ crkið hoðið út að nýju
Þann 24 júlí 1970 tckur málid
nýja stcfnu. A fundí Fram-
kvicmdancfndar hyggingar-
á;ctlunarinnar þann dag cr saitl-
þ.vkkt ad hjöda tnálnnina út ad
ný.ju. „vcgna mikilla hrcytinga á
verklýsingu o.g 'öryggislc.vsis um
framkstcmd vcrksins" samkvæmt
því. scm scgir í höktin ncfndar-
innar. .Jafnframt var Einári S.
Krist.jáilssyni tilkynnt. ad tilhodi
hans ltcfdi vcrid hafnad.
I framhaldi af þcssari ákvördun
ncfndarinnar var málttnm hodin
út adný.jti. Bárusl nú átta lilhod.
Rcyndist hid hcgsta vera frá
Málaravcrktökttin s-.f.. og satn-
þykkti Framkv;cmdancfnd ad
laka |)\ í Einar S Kristjánsson
var einn af þcitn átla. scm scndtt
inn tilhod í sfdasta skiptid, cn
jafnframl lýstí lianii því yfir. ad
liann lcldi mcd þcsstt hrotna vid
sig samninga og áskildi scr rctt lil
ad Itafa uppi hötakröfur af því
t ilcl tii.
Er hcr var komid haldi mál
þetta vakid mikla alhygli.
Spunnust út af |)\ í löluvcrd hlada-
skrif. Mcðíii annars hirti Morgtin-
hladid langa grcin tiitt málid 22
scplcnihcr 1970. þar scm rakin
vorn sjónarmid adila. Var grciii
] F\ Árni Grétar Finnsson RÁHÆSTARI m

þcssi mcdal fjölda málskjala. scm
lögdvoru fram í málinu sídar.
Dóinur undirrcttar
Einar S. Kristjánsson vildi ckki
sætta sig vid þcssi málalok.
Höfdadi hann því mál á hcndur
Framkvæmdancfnd hyggingar-
áætlunar lyrir hæjarþingi
Rcykjavfkur. þar scm hann
krafdist í cndanlcgri kröfugcrd
skadahóta um fjárhæd kr. 924,-
225.59. auk vaxta og kostnadar.
Framkvæmdancfndin krafdist
adallcga sýkntt. cn til vara. ad
bólaupphædin yrdi lækkud vcru-
lcga.
Þann 20. scptcilihcr 1972 var í
borgardömí Rcykjavtkur kvcdinn
upp dömur i málitut. I forscndum
dómsins scgir m.a.: „Samkvæmt
úthodsskilmálunuin var stcln-
andi Einar S. Kristjánsson ckki
hundinn vid tilhod sitt Icngur
cn Ijörar vikur frá opnuit 111 -
hoda 22. ágúst 19(59. Þcssi tfmi
var úlruiimmt. þá cr liann
þann 22. scptcmhcr 19(59 haudst
til a<1 láta tilhod sitt standa
áfram uin óákvcdinn líma cftir
nánari samkomulagi. Ad siign
stcfnanda sjálfs cr þctta hrcf rit-
ad án scrstaks tilcfnis frá Fram-
kvæmdancfndinni. Ordalag sam-
þykktar stcfnda (Frantkvæmda-
ncfndar) frá 20. scptember 19(59
þykir ckki vcrda ödrtt vfsi skýrt
cn ad tim samningaumlcitanir sc
ad r;cda og (isatmad cr, ad
stcfnanda hafi verid gcl id annad í
skyn. Vcrdur þannig ckki á þ;(d
lallizt. ad samningur hafi tekizt
mcd aliljum haustid 19(59. „Þá
scgir cnnfrcmur í (löninum: „Þcg-
ar þad cr virt. ad stcfndi sleit
samningaumlcitim vid stcfnanda.
án þcss ad háitn gæfi tilefni lil
])css. cftir ad líafa gcfid lionuin
ást;cdt( lil ad ætla. ad vid hami
yrdi saiitid og drcgid samninga-
umlcitanir vid hann f svo langan
tíma. scm raun hcr vitni, og ad
sainningsuinlcitunum cr slitid á
grundvclli forscnda. sctn stcfnda
var óhcimilt ad hcra fyrir si.g.
þ.vkir hann vcra hötaskyldur
gagnvart stcfnanda. Þcgar virt cr
umfang vcrksins og tilhodsvcrd
stcfnanda mcd hæfilcgum
hreytingum. þykja h;ctur til hans
hicfilcga mctnar kr. 180.000.00"
])á var framkvæmdanefndin cinn-
ig dæmd til þcss ad grcida 7"(j
ársvcxti frá 1. á.gúst 1970 og kr.
20.000,00 í málskostnad fyrir
tindi rrctti.
Dóimir Hæstarcttar
llvorugur málsadila vildt una
undirrcttardóininum og skutu
þcir því tnálinu til ILcslarcttar.
Þann 25. oktöber s.l. kvad Ihcsti-
rcttur upp döm sinn í inálinu. Var
ilidurstaadan sú. ad Fram-
kvæmdanefnd hyggingaráætlun-
ar skyldi sýkn af kriifttin Einars
S. Kristjánssonar, cn málskostn-
adur var fclldur nidur, scm þýdir.
ad hvor adili uin sig hcr sinn
kostnad af málinu.
í dötni llæstars'ttar scgir m.a.:
„A þad hcr ad failast. scm f
Itcradsdómi grcinir. adsamningur
hafi ckki komízt á mcd adiljum
uni vcrk þad. scm ttm cr fjallað f
máli þcssu. Ekki vcrdur hcldur
lalid. ad samningavidrædur þær.
cr fram fóru milli adilja. cda önn-
ur samskipti þcirra Itafi verid á
þanit vcg. ad þau vcillll gagn-
áfryjanda (Einari S. Kristjáns-
syni) rclt til hóta. eitis og hann
gcrdi f júlí 1970 o.g hydi verkid út
af nýju mcd alincnnti úthodi."
Lögmcnn adila voru þcir .lón
Þorstcinsson. sctn flutti málid fyr-
i r Framkvæmdancfndina og Sig-
urdtir (lizurason scm flutti tnálid
fyrir Einar S. Kristjánsson.