Morgunblaðið - 17.03.1974, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. MARZ 1974
stálbátar tll sölu
140 tonna byggður 1 960, er að koma úr klössun.
100 tonna byggður 1 960, í góðu ástandi til
afhendingar strax.
Aðalskipasaian
Austurstræti 14. 4. hæð sími 26560.
heimasímar 30156 og 8221 9.
Götuskór
Glæsilegt úrval af
götuskóm
Póstsendum
s M IS E L
LAUGAVEGI60 SÍMI 21270
Þórarinn Jónsson tónskáld
Kveðja frá Tónskálda-
félagi íslands.
I DAG verður Þórarinn Jónsson
tónskáld til moldar borinn. Með
honum er gengið eitt ástsælasta
tónskáld þjóðar vorrar. Hann var
höfundur fjölda sönglaga og tón-
verka, sem urðu sameign allrar
þjóðarinnar. Verk hans sum, urðu
svo óaðskiljanlegur hluti íslenskr-
ar menningar, að manni fannst
þau alltaf hafa verið til, og eigin-
lega enginn höfundur að þeim.
Þau voru eins og sungin út úr
þjóðarsálinni sjálfri.
Þðrarinn var Austfirðingur að
ætt og uppruna. Hann stundaði
sjóróðra í heilan áratug þar
eystra áður en hann hóf tónlistar-
nám í Reykjavík. Eftir tveggja
ára dvöl í höfuðborginni hélt
hann til Berlinar til frekara
náms, og lagði stund á tónsmíðar
og tónfræði hjá próf. Friedrich E.
Koch við Tónlistarháskólann.
Hann dvaldi þar fram til ársins
1950 en þá settist hann að á ís-
landi. Á þessum árum voru verk
hans flutt víða í Þýskalandi og
raunar i ýmsum öðrum löndum,
einkum í Bandaríkjunum. Eftir
að heim kom starfaði Þórarinn að
tónsmiðum sínum, en var auk
þess organleikari, kennari og
gagnrýnandi.
Þórarinn aðhylltist rómantíska
stefnu í tónlist, eins og flestir af
hans kynslóð. Hann fann
snemma tjáningarmáta, sem
hentaði honum og breyttist lítið
upp frá þvi. Hinn rómantiski stíll
Þórarins var af þjóðlegum toga
spunninn, breiður og kröftugur.
Hann rúmaði meiri andstæður en
maður skyldi ætla i fljótu bragði.
Þarf aðeins að bera saman tvö
laga hans, sem hvert mannsbarn
þekkir, Fjóluna í sínum tæra
lýríska einfaldleik og Norður við
heimskaut, magnþrungið og há-
dramatískt. Lög þessi eru gjör-
ólík, en bera samt greinileg merki
höfundarins.
Þórarinn dvaldist langvölum
við nám og störf erlendis, sem
fyrr segir. Þó held ég að eðli hans
Kveðja
og innri maður hafi ekki breyst
svo mjög við þá dvöl, en með hefð
evrópskrar tónmenningar að baki
þróaðist og fágaðist handverk
hans. Þá leikni handverksins sjá-
um við í Forleiknum og tvöföldu
fúgunni yfir nafnið BACH fyrir
einleiksfiðlu. Sama er að segja
um karlakórslög hans, eins og
Lákakvæði, Ár vas alda og Huld-
ur, sem eru perlur í tslenskum
kórbókmenntum. Þórarinn tók
virkan þátt í félagsmálum ís-
lenskra tónskálda og réttindabar-
áttu þeirra. Hann starfaði I mörg-
um nefndum fyrir Tónskálda-
félag Islands og var kjörinn heið-
ursfélagi þess árið 1961. Hann sat
einnig í stjórn STEFs til dauða-
dags.
Hann var og einn af stofnend-
um Bandalags íslenskra lista-
manna.
Þórarinn var einkar hæglátur
maður og hlédrægur. Hann átti
sér fjölda áhugamála utan tón-
listarinnar, sérstaklega -á sviði
stjörnu- og stærðfræði. Kona
hans, frú Ingibjörg Stefánsdóttir
var stoð hans og stytta í starfi sem
list. Fyrir hönd íslenskra tón-
skálda vildi ég votta henni samúð
okkar.
Atli Heimir Sveinsson.
Fyrstu kynni mín af Þo'rarni
Jónssyni sem tónskáldi eru tengd
laginu Ár vas alda. Hljómskiptin
við endurtekningu á „vasa sandur
né sær né svalar unnir“ eru mér
ógleymanleg og slógu bjarma á
tónskáldið, sem ungur hélt á
vit ævintýranna, eins og forn
skáldin til að kveða konungum
drápur. Löngu seinna kynntist ég
þessum hægláta manni, sem þrátt
fyrir erfiðar stundir hafði varð-
veitt sérkennilega Ijúft og skop-
glöggt skap sitt, góðum dreng,
sem ávallt lagði gott eitt til allra
mála. Við, sem nutum samvista
við Þórarin, bæði í Stefi, Tón-
skáldafélaginu og sem tónskáld,
minnumst góðs félaga. Eftirlif-
andi konu hans og aðstandendum
votta ég samúð mína og þó sér-
staklega bróður hans, Borgþóri,
sem sannarlega hefur misst mik-
ið. Veit ég, að hann mun taka
undir og kveða með mér vísu
Bólu-Hjálmars, er hann kvaddi
með Sigurð Breiðfjörð.
Ef ég stend á eyri vaðs,
ofar fjörs á línu,
skal ég kögglum kaplataðs
kasta að leiði þínu.
Jón Asgeirsson.
Er ég minnist Þórarins Jóns-
sonar tónskálds, þá flýgur margt í
gegnum huga minn, margar góðar
og skemmtilegar endurminningar
frá rúmlega 20 ára samstarfi í
stjórn STEFs og einnig sem fé-
laga í Tónskáldafélagi íslands.
Ég tel mig hafa haft mjög gott
af kynnum mfnum við vin minn
og félaga Þörarin, og er ég
áreiðanlega ekki einn um það.
Þórarinn Jónsson var mjög sér-
stæður persónuleiki. Manni leið
alveg sérstaklega vel í návist
hans, en það var vegna þess, að
hann var mjög yfirvegaður, vin-
gjarnlegur, gáfaður og glettinn.
Það, sem hann lagði til málanna,
var ávallt vel hugsað og til góðs og
framfara félagi okkar STEFi og
höfundarréttarmálum í heild.
Þórarinn var svo óheppinn að
vera fæddur um aldamótin sið-
ustu austur í landi, þar sem eng-
inn skildi drenginn og þrár hans
til bókmenntanáms og tónsköp-
unar. Að vissu leyti rættist þó úr
þessu og komst hann til Þýzka-
lands og gat numið tónvísindi þar.
Hann samdi flest sinna góðu tón-
verka í Þýzkalandi, sem því miður
íslenzka þjóðin þekkir ekki nema
sára lítinn hluta af.
Þórarinn öðlaðist mikla lífs-
reynslu í Þýzkalandi og lifði þar
bæði sætt og súrt fyrir Hitlerstím-
ann, á Hitlerstímanum og í síð-
ustu heimsstyrjöld. Er hann losn-
aði frá öllu þessu kom hann til
íslands reynslunni ríkari og hóf
sin tónlistarstörf hér heima, þjóð
okkar til heilla. Ég vil hiklaust
segja það hér, að islenzka þjóðin á
Þórarni mikið að þakka um ókom-
in ár fyrir öll þau fallegu lög og
verk, er hann samdi.
Við í stjórn STEFs og félagar
hans í Tónskáldafélagi íslands
þökkum Þórarni gott samstarf og
góðar samverustundir og söknum
hans mikið.
Mikið lán var það Þórarni, er
hann kynntist eftirlifandi konu
sinni, Ingibjörgu Stefánsdóttur,
en hún var hans sterka stoð og
yndi i lífinu.
Éfe votta henni mína dýpstu
samúð.
Skúli Halldórsson.
a* JWorgunblníiib
IsmnRGFniDHR
I mRRKRD VOHR
Bllaverkstæðl
tll sðlu
Uppl. í síma 41 579 í dag og eftir kl. 7 á kvöldin.
Stúdentar
MA 1968
Bekkjarkvöld að Þinghóli við Álfhólsveg 1 1, Kópavogi
laugardaginn 23. marz kl. 21.
FjölmenniS.