Morgunblaðið - 17.03.1974, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. MARZ 1974
19
gerðu yfirlit um skógræktarmál-
efni og drög að skógverndar- og
skógræktaráætlun, sem felld var
inn i heildaráætlun nefndarinnar
um landgræðslu og gróðurnýt-
ingu. 1 álitinu eru birtar allar
álitsgerðirnar, sem borizt hafa frá
búnaðarsamböndum og gróður-
verndarnefndum, enda til ætlazt,
að þetta yfirlitkomi fyrir almenn-
ingssjónir. Eru þarna mjög fróð-
legar skýrslur um landnýtingu og
gróður í öllum sýslum landsins og
í hreppum.
Auk fimm ára landgræðslu- og
gróðurverndarályktunarinnar,
sem er í 4 köflum, eins og f.vrr er
sagt, gerir nefndin tillögur um
frumvarp til laga um breytingu á
lögum um afréttarmál, fjallskil
o.fl., frumvarp um breytingu á
lögum um landgræðslu, frumvarp
til laga um heftingu landbrots,
tillögu um samstarfsnefnd þeirra
stofnana, sem hafa með höndum
framkvæmd landgræðslu og gróð-
urverndaráætlunarinnar og til-
lögu um fjárstuðning ríkisins við
landshlutasamtökin, til þess að
þau hafi forustu um landnýting-
arskipulag í samráði við sveitar-
stjórnir eða sveitar- og sýslu-
stjórnir.
í kaflanum um skógrækt er
m.a. getið um brýnustu verkefni
skógverndar og skóggræðslu, sem
eru rannsóknir, endurskipulagn-
ing plöntuframleiðslunnar, ný
lönd til skógverndar og skógrækt-
ar og skjólbelti.
Þar sem fjallað er um félagsleg-
ar aðgerðir til bættrar nýtingar á
beitilöndum og til gróðurverndar
er rætt um meðferð á landinu og
not fólksins af því. Lögð er
áherzla á eftirfarandi:
1. Félagslegar ráðstafanir á veg
um bænda til að stuðla að hag
kvæmustu nýtingu afrétta o^
heimalanda. Þ.á m. aukna ræktur
beitarlanda
2. Auknar rannsóknir á hag-
kvæmustu meðferð og nýtingu
gróðurlenda.
3. Auknar leiðbeiningar um
meðferð beitilands og landnýt-
ingu
4. Stuðning við gerð afréttar-
vega (útvistarvega).
5. Vistfræðilegar rannsókr1
sem bæði beinast að því að kanna
áhrif landgræðsluaðgerða á um-
hverfið og að kanna skaðsemi
villtra dýra, gæsa, álfta og hrein-
dýra fyrir gróður á afréttum, út-
högum og ræktuðu landi.
6. Nauðsynlegar breytingar á
löggjöf, sem fyrr eru nefndar.
7. Skipuð verði samstarfsnefnd
með fulltrúum þeirra stofnana,
sem að þessum málum vinna.
I kafla, sem nefnist „auknar
leiðbeiningar“, ieggur nefndin
m.a. til, að ráðinn verði sérstakur
ráðunautur, sem leiðbeini um af-
réttarmálefni og nýtingu beitar-
landa og starfi hann á vegum
Búnaðarfélags íslands.
Þá leggur nefndin til, að land-
búnaðarráðherra setji á fdt sam-
starfsnefnd til þess að efla sam-
vinnu þeirra stofnana, sem hafa
með höndum landgræðslu og
gróðurverndaráætlunina. Ráð-
herra skipi formann nefndarinn-
ar að eigin vali, en aðrir nefndar-
menn verði þessir: landgræðslu-
stjóri, búnaðarmálastjóri, skóg-
ræktarstjóri og framkvæmda
stjóri rannsóknastofnunar land-
búnaðarins. Samstarf þessara að-
ila við framkvæmd áætlunarinnar
gæti orðið upphaf að varanlegu og
víðtækara samstarfi þeirra.
1 frumvarpi til breytinga á lög-
Landeyðingin er ör.
um um afréttarmál o.fl. er grein,
sem segir: Þar sem talin er þörf
bættrar meðferðar afréttar og
verndar á gróðri, að mati gróður-
verndarnefndar og Landgræðslu
rikisins, er stjórnum fjallskila
deild heimilt að grípa til eftirfar-
andi aðgerða:
a) Akveða að fjallgöngur á
hausti skuli færðar fram eða að
smalað sé af tilleknum hlutum
afréttar fyrir göngur.
b) Akveða hvenær fyrst megi
reka hverja búfjártegund á af-
rétt.
c) Láta girða sérstök svæði á
afréttum eða í heimalöndum fyrir
hrossabeit.
d) Banna að stóðhross séu rekin
á afrétt enda séu þau þá undan-
skilin fjallskilum.
e) Eiga frumkvæði að félags-
legum aðgerðum til hagsbóta i
samráði við gróðurverndarnefnd
og Landgræðslu rikisins.
f) Eiga frumkvæði að itölu,
ákvæði 17—25.
Nefndin leit á það sem annan
þátt verkefnis síns, að ihuga land-
nýtingu f víðtækustu merkingu.
Með því er átt við skipulagshlið
málanna, þ.e.a.s. hvernig því
verður haganlegast komið fyrir i
landinu, sem þar þarf að vera,
þannig að þjóðin geti framvegis
lifað góðu lífi i eðlilegu umhverfi.
Er lögð áherzla á, að landnýt-
ingarskipulag verður að vaxa upp
í byggðarlögunum sjálfum, en
getur ekki og á ekki að koma að
utan frá einu eða öðru mið-
stjórnarvaldi.
Er þaðtillaga nefndarinnar, að
ríkið veiti landshlutasamtökun-
um fjárstuðning til þess að þau
hafi forystu um að undirbúa
áætlanir um landnýtingarskipu-
lag í samráði við sveitarstjórnir
eða sveitar- og sýslustjórnir.
Þannig verði stuðlað að því að
undirbúningur hefjist sem allra
fyrst í öllum landshlutum og að á
þeim grundvelli verði síðan
ákvaðraðar framkvæmdir, þ.á m.
þær lagabætur, sem til þurfa að
koma og ráðstafanir aðrar til þess
að stuðla að skynsamlegri nýtingu
landsins.
Melskurður við Þorlákshöfn, sem unninn var af sjálfboðaliðum sl. haust.