Morgunblaðið - 27.06.1974, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 27. JUNl 1974
Þór Vilhjálmsson prófessor:
Sænsk lög
og íslenzk lög
ÞEGAR undirskriftasöfnunin
um varnarmálin undir kjörorð-
inu VARIÐ LAND var að hefj-
ast, var margt sagt til að reyna
að telja fólki trú um, að lítt
myndí verða á henni byggjandi.
EStt með öðru var, að meðal
undirskrifta myndu verða nöfn
barna og unglinga, tilbúin nöfn
og tvf- eða margskriftir áköf-
ustu fylgismanna. Þess hefði
mátt vænta, að því yrði fagnað,
þegar forgöngumenn Varins
lands réðust I að kanna undir-
skriftalistana til að merkja við
nöfn, sem athugaverð væru af
fyrrgreindum orsökum. Þessi
könnun tók nokkrar vikur og
reyndist erfið, þó að beitt væri
tölvuvimslu að vissu marki. I
könnuninni fundust 549 tvírit-
anir, 448 nöfn fólks, sem ekki
hafði náð 20 ára aldri 1. marz,
og nokkur fölsuð nöfn. Var að
sjálfsögðu ekki reiknað með
þessum undirskriftum, þegar
fundin var endanleg tala þeirra
Islenzku kjósenda, sem beindu
áskoruninni um varnarmál til
Alþingis og ríkisstjórnar:
55.522. Þess er rétt að geta, að
flestir, sem ekki höfðu náð til-
skildum aldri og voru því ekki
teknir með, voru mjög nálægt
aldursmarkinu og hafa nú öðl-
azt kosningarétt. — Því fór
fjarri, að andstæðingar Varins
lands tækju þessari athugun á
undirskriftalistunum vel. Að
vísu hljóðnaði gagnrýnin um
tilbúin nöfn og aðra ágalla svip-
aða. í staðinn var gripið til þess
ráðs að segja, að það hefði verið
óheiðarlegt að framkvæma
könnunina. „Gerð skrárinnar
er glæpsamlegt trúnaðarbrot og
heyrir undir grófustu njósna-
starfsemi um persónulega hagi
fólks,“ var sagt I Þjóðviljanum.
Um tölvunotkunina ræddi
Ragnar Ingimarsson prófessor I
viðtali I Morgunblaðinu 24.
febrúar sl. og Ragnar Þorvald-
ur Búason eðlisfræðingur, Þor-
steinn Sæmdunsson stjörnu-
fræðingur og Valdimar J.
Magnússon framkvæmdastjóri
gerðu málinu einnig skil I
grein, sem birtist í Morgunblað-
inu 14. júní. I þessum greinum
var því lýst, að nöfnum á undir-
skriftalistunum var raðað eftir
heimilisföngum. Þann lista
hefði verið nær ógerningur að
bera saman í tölvu við þjóð-
skrána og enn síður var unnt að
bera hann saman við aðrar
skrár. í greinunum var einnig
harðlega mótmælt öllum ásök-
unum um misnotkun, enda eru
þær ásakanir ósannar. Má um
allt þetta vísa til fyrrnefndra
tölublaða Morgunblaðsins.
Það er athyglisvert, að í
áróðrinum gegn Vörðu landi
hefur því oft verið haldið fram,
að notkun tölvu til að finna
ágalla á undirskriftalistunum
myndi hafa varðað fangelsis-
vist f Svfþjóð. Þannig sagði til
dæmis í Þjóðviljanum 28.
febrúar: „Þeir, sem í Svíþjóð
gerðu skrá á borð við þá, sem
VL-menn hafa gert hér, yrðu
dæmdir í fangelsi og þeir yrðu
skaðabótaskyldir gagnvart þvi
fólki, sem þeir hafa misgert
við.“ Það er mál út af fyrir sig,
að við, sem stóðum að undir-
skriftasöfnuninni, höfum ekki
neinar misgerðir á samvizk-
unni. Hitt er líka athygli vert,
að frásögnin af sænskum lögum
er næsta ónákvæm svo að ekki
sé meira sagt. Samkvæmt lög-
um, sem samþykkt voru þar í
landi 1973, en ekki koma til
fullra framkvæmda fyrr en 1.
júlí n.k., er hugsanlegt, að þurft
hefði leyfi til að nota tölvu við
könnun undirskriftalista Var-
ins lands. Engin ástæða er til að
ætla, að slíkt leyfi hefði ekki
fengizt, enda var hér um að
ræða undirskriftir fólks, en
ekki upplýsingar, sem aflað
hafði verið að því fornspurðu. I
sænsku lögunum eru ekki önn-
ur ákvæði en krafa um leyfis-
umsókn, sem hugsanlegt er, að
forgöngumenn Varins lands
teldust hafa brotið, ef þau giltu
hér á landi. — Það er verðugt
umhugsunarefni fyrir þá, sem
haldið hafa því fram hver eftir
öðrum í fáfræði og hugsunar-
leysi, að sænsk lög hefðu bann-
að tölvunotkunina hjá Vörðu
landi, til hvaða aðila forgöngu-
menn þess hefðu átt að sækja
um leyfi til að nota nýjustu
tækni til að ganga sem bezt frá
undirskriftunum áður en þær
voru afhentar. — Auðvitað er
allt þetta tal andstæðinga Var-
ins lands um tölvunotkunina
enn eitt áróðursbragð þeirra og
á sandi byggt eíns og önnur
slík. Það er einnig athyglisvert,
hve oft hefur verið minnzt á
fangelsisvist í þessum skrifum.
Mættu þeir, sem lesa Þjóðvilj-

ann þessa dagana, hafa það f
huga.
Við þvf mætti búast, að menn,
sem hampa sænskum lögum f
skrifum sínum og álíta, að þau
ætti að virða á tslandi, teldu
sjálfsagt að fara eftir fslenzk-
um lögum. En sfðustu daga hef-
ur mátt sjá í Þjóðviljanum, að
því fer fjarri. Margt af því, sem
sagt hefur verið um forgöngu-
menn Varins lands í því blaði
og vfðar, virðist bersýnilega
andstætt fslenzkum lagaákvæð-
um um móðganir og aðdróttan-
ir. Allt frá söguöld hefur slíkt
orðbragð verið refsivert hér á
landi og þarf ekki að rangtúlka
sænsk lög til að finna ákvæði,
sem brotin hafa verið í herferð-
inni gegn Vörðu landi. — For-
göngumenn undirskrifta-
söfnunarinnar hafa verið æru-
meiddir með orðum, sem sýnis-
horn voru af í grein minni hér f
blaðinu f gær. „Hundflatur
skrælingjalýður“ var aðeins
eitt þeirra. Fyrir utan þetta
skammaryrði og fleiri slík, eru
margs konar aðdróttanir:
„Hverjir hafa svikið trúnað?
Það skyldi nú ekki vera, að þeir
VL-menn hafi svikið trúnað
fleiri en þeirra, sem skrifuðu
undir skjalið? — Ef svo er, þá
þarf ef til vill ekki að bíða eftir
nýrri lagasetningu til þess að
beitt verði réttarfarsaðgerðum
vegna tölvuvinnslu VL.“ Hér er
talað um „réttarfarsaðgerðir"
og ekkí farið f launkofa með, að
þeim ætti að veita ef unnt væri.
Tólf af forgöngumönnum
Varins lands hafa ákveðið að
una ekki þeirri rógsherferð,
sem enn stendur yfir gegn þeim
fyrir þá sök, að þeir notuðu
sjálfsögð mannréttindi sfn til
að koma á framfæri skoðunum
meirihluta kjósenda á varnar-
málunum. Við höfum því höfð-
að dómsmál til að fá úr þvf
skorið, hvort sú skoðun okkar
sé rétt, að með rógsherferðinni
hafi ekki aðeins verið brotnar
eðlilegar umgengnisreglur í
siðuðum löndum heldur og
ákvæði hegningarlaga landsins.
Það mun koma í ljós á sfnum
tíma, hvernig dómstólarnir líta
á málin og verður að bíða þess.
En undarlegt er, að nú skuli
þeir kveinka sér vegna væntan-
legra sekta og skaðabóta, er
þurfa að standa fyrir máli sfnu
fyrir fslenzkum dómstólum
vegna fslenzkra laga, en áður
hafa talað um fangelsi vegna
sænskra laga og sagt, að til slfks
hafi aðrir unnið. Þessi viðbrögð
eru gott umhugsunarefni fyrir
„hernámsandstæðinga" með
óbrenglað rökskyn.
Vert er að minna á það að
lokum, að baráttu um þjóðmál
má heyja með ýmsum hætti.
Það er hægt að deila um skoð-
anir af einurð og festu, en án
persónulegra illyrða. Það er
góð barátta og nauðsynleg í lýð-
frjálsum löndum. Það er líka
hægt að ata andstæðinga sína
auri, beita persónulegum fúk-
yrðum og nfði. Þeir, sem það
gera, eiga oftast í vök að verjast
f málef nabaráttunni. Andstæð-
ingar Varins lands hafa gripið
til þessara vopna. Menn geta
velt því fyrir sér, hvað af þvf
megi ráða.
Systrabörn frá Akureyri
hæst á stúdentsprófi
AF ÞEIM mikla fjölda stúdenta,
sem útskrifuðust frá menntaskól-
unum f landinu f vor hlutu tveir
Akureyrarstúdentar hæstu eink-
unnir, þau Páll Jónsson, sem fékk
9.75, og Þóra Þóroddsdóttir með
9.74. Þau Páll og Þóra eru ná-
skyld, systrabörn. Foreldrar Páls
eru Jón Á. Jónsson menntaskóla-
kennari á Akureyri og María Páls-
dóttir, en foreldrar hennar eru
Þóroddur Jónasson læknir á
Akureyri og Guðný Pálsdóttir.
Tfðindamaður Morgunblaðsins
hitti Pál að máli á Akureyri fyrir
nokkru. Ætlunin var að ræða
einnig við Þóru, en hún var þá
komin til Færeyja, þar sem hún
mun starfa á sjúkrahúsi f sumar.
Við spurðum Pál fyrst, hvernig
hann skipulegði vinnubrögð sfn í
sambandi við námið. Sagðist hann
aðeins læra fyrir hvern dag það,
sem sett væri fyrir af kennurun-
um. Ef ^gkkert hefði verið sett
fyrir reyndi hann að lesa það, sem
hann teldi lfklegast, að farið yrði
yfir.
Páll var í eðlisfræðideild
Menntaskólans á Akureyri og á
sviði raungreina liggur áhugi
hans. í stærðfræði fékk Páll 10
bæði f lesnu og ólesnu. Fyrstu tvo
vetur Páls og Þóru unnu þau mik-
ið saman, en eftir að leiðir skildu,
Páll fór í eðlisfræðideild og Þóra f
náttúrufræði, lagðist samvinna
þeirra nær alveg niður. Næsta
vetur hyggst Páll nema við Dart-
mouth-háskólann í Bandarfkjun-
um og þá annað hvort stærðfræði
eða eðlisfræði. Þóra mun hins
vegar ekki vera alveg ákveðin í,
hvað hún ætlar að læra.
Við spurðum Pál, hvort hann
væri ánægður með Menntaskól-
ann á Akureyri. — A margan hátt
finnst mér skólinn góður, en þó
mætti ýmislegt betur fara. T.d.
eru tæki til eðlisfræðikennslu
ónóg og í nokkrum greinum eru
kennsluaðferðir á eftir tfmanum.
Þá er þriggja anna námsárið ekki
heppilegt og tíminn nýtist illa
vegna stöðugra prófa, tveggja
anna kerfið hlýtur að vera miklu
heppilegra, sagði Páll að lokum.
Dúxarnir Þóra og Páll ásamt afa sfnum og ömmu, en nýstúdentarnir
bera nöfn þeirra.
i niniitf mtiiftiiimif riuit i iimí f i ihih imiíh I fiitiillf if ttiillf ittlltf I insiil
ifiiiu i t
(i i mi a i f