Morgunblaðið - 04.08.1974, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. AGUST 1974
Sameiginlegt hús
verzlunarstéttarinnar
unarmannafélag Reykjavfkur,
sem telur um 4600 félagsmenn.
Hefur farið fram athugun á lóð
undir bygginguna á svæðinu, þar
sem nýi miðbærinn á að koma
inni við Miklubraut.
Við tilkomu hinnar nýju bygg-
ingar, sem ætti að geta orðið að
veruleika áður en mjög lant um
lfður, ykist aðstaða til fundar-
halda og ýmiss konar sameigin-
legrar félagsstarfsemi og húsnæð-
ið nýttist betur. Þjónusta við þá,
sem erindi eiga við þessi félög og
samtök, ykist stórlega. Á einum
stað fengist afgreiðsla, sem ann-
ars þyrfti að leita vfða, og allt
mundi þetta hafa mikla fjárhags-
lega þýðingu fyrir viðkomandi. Sá
ávinningur yrði samt áreiðanlega
mestur, að á þennan hátt gæfist
tækifæri til þess fyrir verzlunar-
stéttina að kynnast betur, vinna
saman og skilja, að hagsmunahóp-
arnir innan hennar eru greinar á
sama meiði og þessum aðilum ber
öllum jafn mikil skylda til að bera
vatn að rótunum.
Styrkur til stórástaka
Verzlunarráð Islands, sem nú á
sér 55 ára sögu, á að vera að
flestra áliti aðalsamtök þeirra,
sem starfa f verzluninni; innan
þess eiga verzlunarsamtökin að
koma saman til stórátaka, þegar
þess þarf með.
Félagar ráðsins eru f dag 532 og
má þar nefna kaupmenn, bygg-
ingavöruverzlanir, olíufyrirtæki,
flugfélög, bifreiðaverzlanir,
heildverzlanir, banka, trygginga-
félög, fasteignasölur, skipafélög,
ferðaskrifstofur, bókhaldsskrif-
stofur, endurskoðun og lögfræði-
þjónustu.
Gefur auga leið, hvflikur fjöldi
fyrirtækja og einstaklinga í land-
inu er hér undir sama hatti. Sam-
tök þessara aðila þarf að styrkja
enn frekar til að styrkur þeirra
verði meiri til stórátaka.
Stofnun Verzlunarráðs fyrir 55
árum var tákn nýs tfma. Islenzk
verzlun var að vísu á bernsku-
skeiði, en verzlun og siglingar
voru um þær mundir að færast í
innlendar hendur.
Eggert Kristjánsson stórkaup-
maður lýsti í verkefnum íslenzkr-
ar verzlunarstéttar þessa tíma
þannig: „Verzlunarstéttin fékk
það erfiða hlutskipti að gera ein
okaða verzlun frjálsa, að gera fá-
breytta verzlun fjölbreytta, að
gera erlenda verzlun innlenda, að
gera óvinsæla verzlun vinsæla."
Þessu mikla verkefni, sem Egg-
ert lýsti með þessum orðum, er f
rauninni ekki að fullu lokið enn
þann dag í dag, þegar síðast-
nefnda atriðið er hugleitt. Enn er
eins og víða eimi eitthvað eftir af
gömlu tortryggninni í garð þeirra,
sem standa fyrir innan afgreiðslu-
borðið og selja vöruna. Tor-
tryggni frá tíð einokunnar. Skiln-
ingur almennings á frjálsri verzl-
un og þýðingu hennar hefur þó
aukizt gífurlega á sfðustu árum,
en margir aðilar viðskiptalífsins
hafa líka mátt standa í ströngu
við að verja tilveru sína og aug-
ljósan tilverurétt — jafnt gagn-
vart almenningi og hinu opin-
bera.
BLAÐINU hefur borizt eftirfar-
andi frá útbreiðslunefnd nokk-
urra félaga f verzlunarstétt f til-
efni af frídegi verzlunarmanna:
FRÍDAGUR
VERZLUNARMANNA fer nú í
hönd. Árlegur frídagur, sem að
vísu er ekki lengur í einkaeign
verzlunarmanna. Þessi framleng-
ing á helginni er gjarnan notuð til
lengri helgarferða — en um þessa
helgi er lfka eðlilegt, að sá mikli
fjöldi, sem starfar að verzlun og
viðskiptum f landinu, leiði hug-
ann að málefnum sfnum.
Nýtt hús — nánara sam-
starf
Eitt af því, sem nú er efst á
baugi, er frekari sameining
þeirra, sem starfa í viðskiptalíf-
inu. Er þá um það að ræða að
þjappa betur saman þeim hópi og
hinum ýmsu félögum þeirra og
samtökum og auka verkaskipting-
una.
Þá er einnig unnið að þvf um
þessar mundir að koma atvinnu-
rekendum og launþegum við-
skiptalffsins undir sama þak. Það
er augljóst, hversu mikið óhag-
ræði það er, þegar skyld félags-
samtök eru að vinna sitt í hvoru
lagi bæði hvað snertir húsnæði og
svo störf að ýmsum hagsmuna-
málum.
Félögin, sem vinna að undir-
búningi að byggingu sameiginlegs
húss, eru Verzlunarráð Islands,
Félag íslenzkra stórkaupmanna,
Kaupmannasamtök Islands,
Verzlunarbanki Islands, Lffeyris-
sjóður verzlunarmanna og Verzl-
Liðin tfð — krambúðin gamla. —
Myndin er tekin á þróunarsýningunni f Laugardalshöll.
„Engin þjóð sýnt börnum sínum
Héraðsmót Sjálfstæðisflokksins
Skúli Jóhannsson forseti Þjóð-
ræknisfélags tslendinga f Vestur-
heimi.
í fjarlægð jafn mikla vinsemd
Rætt við Skúla Jóhannsson forseta Þjóð-
#
ræknisfélags Islendinga í Vesturheimi
Vestur-fslenzki hópurinn, sem
hingað kom á þjóðhátfðina, hélt
heimleiðis f gær. Mbl. ræddí við
Skúla Jóhannsson forseta Þjóð-
ræknisfélags tslendinga í Vestur-
heimi daginn áður en hann hélt á
ný vestur um haf og var f sam-
talinu fjallað um starfsemi Þjóð-
ræknisfélagsins og menningar-
lífið hjá fslenzka þjóðarbrotinu í
Vesturheimi.
Skúli Jóhannsson hefur verið
forseti Þjóðræknisfélagsins frá
árinu 1969, er sr. Philip M.
Pétursson, sem þá var forseti,
varð menningarmálaráðherra
Manitobafylkis. Innan Þjóð-
ræknisfélagsins eru starfandi 10
deildir, sem halda árlega þjóð-
ræknisþing í Winnipeg í janúar-
mánuði. Hefur Skúli ákveðið að
láta af forsetastörfum í félaginu á
næsta þingi þess. Hann hefur
búið vestan hafs f rúm 19 ár, er
sonur Jóhanns Eyjólfssonar frá
Sveinatungu f Norðurárdal og
Ingibjargar Sigurðardóttur konu
hans. Skúli er yngstur í hópi 11
systkina, sem nú eru öll látin
nema tvö, Skúli sjálfur og Helga
systir hans.
Við byrjuðum samtalið á að tala
um hátíðarhöldin, sem verða f
Manitoba á næsta ári í tilefni 100
ára afmælis varanlegrar byggðar
Islendinga þar.
— Upphaf varanlegs landnáms
Islendinga í Manitoba er miðað
við 21. október 1875, sagði Skúli,
en bá kom stór hópur landnema f
Víðines við Winnipegvatn rétt hjá
Gimli.
— Hátíðarhöldin á næsta ári
verða í tvennu lagi. Annars vegar
verður dagskrá í kringum hinn
árlega tslendingadag, en hann
höldum við hátíðlegan með
þriggja daga hátíð á hverju ári f
byrjun ágúst. Hins vegar verður
svo önnur þriggja daga hátfð f
kringum sjálft afmælið f október.
Við vonum, að sem flestir Is-
lendingar geti komið á þessar
hátíðir og eigum nú þegar von á
fjórum kórum og tveimur leik-
flokkum á ágústhátfðina. Þá eig-
um við von á, að fólk af íslenzkum
ættum um gervöll Bandaríkin og
Kanada komi á októberhátíðina.
Það er svipuð tilfinning fyrir þá
að fara þangað og fyrir okkur að
koma hingað til Islands. Þjóð-
ræknisfélag Islendinga hér á
landi, en sr. Bragi Friðriksson er
formaður þess, mun annast fyrir-
greiðslu fyrir þá, sem vilja heim-
sækja okkur á næsta ári, og það er
áreíðandi, að þeir snúi sér
snemma til félagsins.
— A hátfðinni verða haldnir
fyrirlestrar og listamenn koma
fram. Ákveðið er að halda
nokkrar myndlistarsýningar, t.d.
verður sýning á verkum Emils
Walters, en hann er þekktasti list-
málari í hópi Vestur-Islendinga.
HÉRAÐSMÓT Sjálfstæðisflokks-
ins á þessu sumri halda áfram um
næstu helgi. Verða þá haldin þrjú
mót á Vestfjörðum, Bfldudal,
Hnífsdal og á Þingeyri.
Bíldudalur: Þar verður héraðs-
Sigurlaug
mót föstudaginn 9. ágúst kl. 21,00.
Ávörp flytja Matthías Bjarnason
alþm. og Ólafur Kristjánsson
skólastjóri.
Hnífsdalur: Héraðsmótið í
Hnífsdal verður haldið daginn
eftir, laugardaginn 10. ágúst, og
hefst kl. 21,00. Ávörp flytja Matt-
hías Bjarnason alþm. og Jón Ólaf-
ur Þórðarson lögfræðingur.
Þingeyri: Lokamótið á Vest-
fjörðum verður á Þingeyri sunnu-
daginn 11. ágúst kl. 21,00. Ávörp
munu flytja Sigurlaug Bjarna-
dóttir alþm. og Einar Oddur
Kristjánsson frkvstj.
Skemmtiatriði á héraðsmótun-
um annast hljómsveit Ólafs
Gauks ásamt Svölu Nielssen,
Svanhildi og Jörundi Guðmunds-
syni. Hljómsveitina skipa: Ólafur
Gaukur, Svanhildur, Ágúst Atla-
son, Benedikt Pálsson og Carl
Möller.
Að loknu hverju héraðsmóti
verður haldinn dansleikur, þar
sem hljómsveit Ólafs Gauks leik-
ur fyrir dansi.
Matthfas.
Þá verður sýning á verkum ungs
listafólks svo menn geti séð vest-
ur-fslenzka list hundrað árum eft-
ir landnámið.
Við snerum talinu að íslenzku-
kennslunni vestan hafs og varð-
veizlu tungunnar meðal yngra
fólks þar.
— Það var mikið lán fyrir
okkur, sagði Skúli, þegar íslenzku
deildin var stofnuð við Manitoba-
háskóla, en það var í marz 1951.
Fyrsti íslenzki prófessorinn þar
var Finnbogi Guðmundsson, sem
nú er landsbókavörður, og var
hann í því starfi í 5 ár. Þá tók við
prófessor Haraldur Bessason og
gegnir hann starfinu enn. Báðir
þessir menn hafa unnið sérstak-
lega gott starf og er „fslenzki
stóllinn" í afarmiklu áliti. I fyrra
Framhald á bls. 31
Einn undirstöðuatvinnu-
veganna
Verzlunin hefur ætíð orðið út-
undan, þegar talað er um undir-
stöðuatvinnuvegi. Þeir, sem fjalla
um verzlunina, telja hana hins
vegar vera einn af helztu fram-
leiðsluatvinnuvegum landsins.
Það væri ekki hægt að framleiða
ef ekki væri hægt að selja. Þess
vegna er verzlun jafn nauðsynleg
og aðrir atvinnuvegir og má hik-
laust skipa á bekk með landbún-
aði, sjávarútvegi og iðnaði.
Rétt eins og sjávarútvegur er
styrktur til rannsókna, útflutn-
ingsbóta og markaðsleitar og rétt
eins og iðnaðurinn er styrktur til
tækniþróunar og markaðskann-
ana þarf að styrkja verzlunina til
markaðsleitar, markaðsrann-
Framhald á bls. 31