Morgunblaðið - 04.08.1974, Side 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. ÁGUST 1974
Bjarni Sigurðsson óðals-
bóndi í Vigur—Minning
F. 24. júJÍ 1889.
D. 30. júlf 1974.
Yfir rúminu hennar ömmu
hékk mynd af fallegum ungum
manni f laufskornum pjátur-
ramma, sem skein á eins og silfur.
Oft var mér starsýnt á myndina.
Einn morgun skreið ég svo upp í
rúm til ömmu, herti upp hugann
og spurði af hverjum myndin
væri. „Þetta er hann Sigurður
sonur minn,“ sagði hún og strauk
hendi yfir myndina af mikilli
nærgætni. Mér fannst myndin
vera henni sem helgidómur og
hún vildi eiga hana ein. Ef til vill
mátti ég eiga svolítið.með henni,
þvf óvenju mikið ástríki var með
okkur ömmu. Mig langaði til að
vita meira. Og svo sagði hún mér
af ferð sinni, þegar hún í eitt
skipti fór að heimsækja son sinn,
prestinn f Vigur, sem hún unni
svo heitt, frumburðinn, er bar
nafn föður hennar Sigurðar á
Heiði. — Þannig urðu fyrstu
kynni mfn af frændfólki mínu í
Vigur. — Eftir þetta var oft
minnzt á Vigur og í huga mfnum
hvíldi sérstakur ævintýrablær yf-
ir litlu eyjunni í Sjúpinu, þar sein
frændi minn úr Skörðunum hafði
numið land og gert garðinn fræg-
an. Tíminn leið og þar kom að því,
að yngsti sonurinn, Stefán frá
Vigur, kom til Akureyrar og var
lærisveinn föður míns og heimil-
ismaður í tvo vetur. Stefán var
fallegur og vel géfinn piltur, allra
manna kátastur og hvers manns
hugljúfi, hafði frá mörgu að segja
og brá upp töfrandi myndum frá
eyjunni sinni. Löngunin óx og
mig langaði mest af öllu til að
komast vetur í Vigur, en eygði
engin úrræði.
Eitt vor þegar ég var um ferm-
ingu gerðist ævintýrið, ég fékk að
fara með pabba vestur í Vigur. í
glaða sólskini var lent framan við
bæinn, nýr heimur blasti við, ekk-
ert var ofsagt af því, sem Stebbi
þuldi yfir mér fyrir norðan. Ynd-
isleg grösug eyja, fagur fjalla-
hringur, fugl á hverri þúfu,
hverri snös og fjaran kvik af lífi.
Og þegar komið var heim að bæn-
um, kúrði fugl í dúnmjúku
hreiðri í gluggaskönsunum. Það
var unaðslegt.
Heimilið var mannmargt og
með afbrigðum skemmtilegt. Gott
fólk á ýmsum aldri og misjöfnum
þroskaskeiðum var þar til heimil-
is. Brátt kom þó í ljós, að eitt var
sameiginlegt, það unni heimilinu
og vildi gera allt því til vegs og
virðingar. — Gömlu dyggðahjúi.
er lengi hafði dvalið 1 Vigur, varð
að orði, er fréttist að heimsstyj-
öld væri skollin á 1914. „Skyldi
ekki blessaður presturinn geta
stillt til friðar.“ Slíkur var hugur
fólksins til húsbónda síns.
Þennan vortíma, sem ég fékk að
dvelja í Vigur voru allir bræðurn-
ir heima. Þótti mér mjög mikið til
þeirra allra koma.
Séra Sigurður hélt áleiðis til
Reykjavfkur með föður mínum að
kvöldi, daginn sem við komum
þangað, en frú Þórunn var heima
og Bjarni tók við bústjórn með
móður sinni. Frú Þórunn var yntÞ
isleg manneskja, glöð og kát og
mikil rausnarkona.
Ég hef oft heyrt þá, sem ekki
þekkja eyjabúskap, að þar gangi
allt af sjálfu sér, sé auðvelt í
vöfum. En af þeim kynnum, sem
ég fékk í Vigur, held ég, að því
fari fjarri. Þar er vissulega margs
að gæta og nauðsynlegt að hafa
vökul augu. Bjarni kom mér strax
þannig fyrir sjónir, að hann hefði
auga á hverjum fingri og væri
óvenjulega vaskur maður. Mér
fannst hann geta allt. Það voru
ekki einungis venjuleg bústörf,
sem létu honum vel. Hirðing
varps og veiðiskapur, hvort held-
ur var á sjó eða landi, lék í hönd-
um hans og skotfimi hans var við
brugðið. — Til hans var kallað úr
öllum áttum, ef eitthvað amaði að
eða snöggra átaka var þörf.
Bjarni var mjög söngelskur,
hafði fallega rödd og lærði ungur
að spila á orgel. Var hann organ-
isti í Ögurkirkju í tugi ára. Að
loknu dagsverki þótti sjálfsagt að
gripa í orgelið um stund og taka
lagið, því Bjarni unni söng og
gleði. Aldrei var hann ánægðari
en í hópi glaðra og góðra vina á
gleðistund, var hann þá hrókur
alls fagnaðar. — Hvergi hef ég
komið, þar sem ég hef notið meiri
gestrisni og elskusemi eins og í
Vigur. Ef logn var á kvöldin var
siglt kringum eyna um bjarta vor-
nóttina. Bjarni taldi það ekki eftir
að ýta báti úr vör, ef það gat glatt
okkur unglingana. A helgum degi
var siglt upp í Ögur í blíðskapar-
veðri og systurnar í Ögri tóku
okkur með mestu virktum, svo að
dagurinn sá varð ógleymanlegur.
Auðfundið var, að þær systur
virtu Vigurfólkið. Mér fannst þær
breyta um róm, þegar þær minnt-
ust á prestinn. Allt þetta og miklu
fleira, því af mörgu var að taka,
rifjaðist upp fyrir mér, þegar ég
frétti lát Bjarna frænda mfns f
Vigur.
Bjarni var fæddur f Vigur 24.
júlí 1889. Foreldrar hans voru
Sigurður Stefánsson frá Heiði í
Gönguskörðum, prestur og alþm.
og kona hans Þórunn Bjarnadótt-
ir hreppstjóra að Kjaransstöðum
á Akranesi, mikilhæf sómakona.
Ólst Bjarni upp hjá foreldrum
sínum í Vigur. Fór hann ungur í
Flensborgarskólann og lauk það-
an prófi með lofi 1907. — Leiðin
lá aftur heim í Vigur, þar sem
hann átti heima alla ævi. Stóð
hann oft fyrir búi föður sfns, er
oft var að heiman. Árið 1913 gift-
ist Bjarni frændkonu sinni
Björgu Björnsdóttur frá Veðra-
móti og tóku þau við búi í Vigur
vorið 1919.
Ungu hjónin voru frá fyrstu tíð
mjög samhent um alla búskapar-
hætti. Haldið var vel í horfinu og
góður andi sveif þar yfir vötnun-
um eins og fyrr. Bar öllum saman
um, er þangað komu, að heimilið
væri til fyrirmyndar á alla lund.
Sama fólkið var í Vigur ár eftir
ár. Traust þess á húsbændunum
haggaðist ekki. Það treysti á
Bjarna og Björgu, að þau gætu
stillt allan vopnagný, ekki síður
en presturinn, ekkert illt sækti
það heim, og þvf varð að trú sinni.
í Vigur var örugg höfn.
Margir komu í Vigur, rfkir og
fátækir, og var öllum vel tekið.
Umkomulitlir einstæðingar áttu
þar athvarf, ef með þurfti, allt til
æviloka.
Algengt var að koma börnum í
Vigur til lengri eða skemmri dval-
ar. Er oft ærinn vandi að taka
annarra börn og eigi heiglum
hent, en engan hef ég heyrt segja
annað en veran f Vigur yrði þess-
um börnum þroskagjafi.
Bjarni var sannkallaður sveitar-
höfðingi, ekkert var honum óvið-
komandi, er snerti sveit hans og
byggðarlag. Voru honum falin
ótal trúnaðarstörf innanhéraðs.
Fór honum allt vel úr hendi, er
honum var trúað fyrir. Og þá var
ekki að spyrja að Björgu, hún stóð
ávallt vörð um heill bónda síns og
hamingju, enda var hjónaband
þeirra með eindæmum farsælt.
Heimilið f Vigur stóð á gömlum
merg, þar höfðu fornar dyggðir
verið í heiðri hafðar. Engu var
haggað nema sýnt væri, að til
betra horfði ef breytt yrði til.
Fólkinu f Vigur var óhætt að
treysta. Þar voru engir veifiskat-
ar, er voru eitt í dag og annað á
morgun.
Vigurhjónin eignuðust sex
börn, þrjá syni og þrjár dætur,
allt myndarfólk. Þegar börnin
uxu úr grasi, lá leið þeirra til
mennta og var foreldrunum ljúft
að styðja þau til náms, námið
sóttu þau af duganði og samvizku-
semi, eru þau öll systkinin löngu
þjóðkunn.
Það er alltaf gaman að hitta
systkinin frá Vigur. öll bera þau
svipmót æskuheimilis sfns, eru
glöð og elskuleg í viðmóti og áber-
andi tengd sínum uppruna. Frá
þvf þau fóru fyrst að heiman og
fram á þennan dag, hefur heiður
þeirra m.a. verið fólginn í þvf að
að gera heimili og foreldrum sem
mestan sóma. — Slíkt er mikil
gæfa. Enn þá stefnir hugur þeirra
systkina heim í Vigur og segir það
sína sögu. Þangað er haldið, ef
tóm stund gefst. Hvergi er betra
að njóta friðar og unaðsstunda.
Þar er þeim líka ávallt vel fagnað,
þvf miklir kærleikar eru með
þeim systkinum öllum.
Fyrir um það bil 20 árum
brugðii þau hjón búi Bjarni og
Björg og tveir bræðurnir tóku við,
Baldur og Björn. A Baldur fyrir
konu Sigríði Salvarsdóttur frá
Reykjafirði við Djúp, en Björn er
ókvæntur. Bjarni og Björg hafa
þó haldið kyrru fyrir í Vigur,
þótt bræðurnir tækju við búi.
Hefur það verið mikilsvirði fyrir
þau að vera áfram á gamla heimil-
inu sínu í Vigur. Hafa þau notið
þar umhyggju sona sinna og
tengdadóttur, sem öll hafa gert
sitt ýtrasta til þess að þeim liði
sem bezt. önnur börn þeirra Vig-
urhjóna eru Sigurður sendiherra
í Kaupmannahöfn, giftur Ölöfu
Pálsdóttur myndhöggvara, Þor-
björg, skólastjóri húsmæðraskól-
ans á Isafirði, gift Brynjólfi Sam-
úelssyni, húsasmfðameistara, Þór-
unn gagnfræðaskólakennari, gift
Lárusi Árnasyni málarameistara,
Sigurlaug, menntaskólakennari
og alþm., gift Þorsteini Thoraren-
sen rithöfundi. Auk þess ólst upp
í Vigur Þórey Sigurðardóttir og
synir hennar tveir Þórarinn og
Arni. — Kjartan Magnússon kom
þangað 11 ára og dvaldi þar til
tvítugsaldurs.
Sagt er, að vort lán búi í oss
sjálfum, leynist undir hjartarót-
um vorum. Þó eru menn misjafn-
lega fundvísir á það, leita langt
yfir skammt. Bjarni og Björg leit-
uðu á réttum stað. Lánið fylgdi
þeim alla tfð.
Skarð er fyrir skildi, þegar
Bjarni er allur, en bót er í máli, að
þegar litið er til baka má líta
bjarta braut.
Ég átti tal við eina frændkonu
mína í gær, og spurði, hvað henni
hefði fundizt mest um vert í fari
Bjarna fræanda okkar. Hún var
skjót til svars og sagði: „Mér
fannst hann hafa allt til að bera,
sem prýða má einn mann.“
Lengra verður vart komizt.
Hulda A. Stefánsdóttir.
Utför Bjarna frá Vigur fer fram
frá ögurkirkju næstkomandi
þriðjudag.
Svið æskuára minna við Djúp
vestur er bráðum autt. Ein af
annarri ganga höfuðpersónur
þess lffsþáttar fyrir ætternis-
stapa. Nú síðast féll í valinn sá,
sem öndvegi skipaði f ögursveit
um áratuga skeið, Bjarni bóndi í
Vigur.
Bjarni Sigurðsson var fæddur í
Vigur hinn 24. júlí 1889, og var
því réttra 85 ára er hann andaðist.
Foreldrar hans voru hinn þjóð-
kunni stjórnmálamaður og klerk-
ur séra Sigurður Stefánsson í Vig-
ur, Stefánssonar bónda á Heiði í
Gönguskörðum og konu hans Guð-
rúnar Sigurðardóttur, og Þórunn
Bjarnadóttir, Brynjólfssonar
dannebrogsmanns og þjóðhaga-
smiðs á Kjaransstöðum á
Akranesi og konu hans Helgu
Ólafsdóttur Stephensen.
Séra Sigurður í Vigur fékk veit-
ingu fyrir ögurþingum 1881 og
sat þau með mestu sæmd til
dauðadags 1924. Hann var hinn
mesti atkvæðamaður og þjóðskör-
ungur og sat á Alþingi á fjórða
tug ára, ýmist sem þingmaður
Norður-Isfirðinga eða ísafjarðar-
kaupstaðar. Séra Sigurður átti
fleiri kosta völ en ögurþinga.
Hann var kjörinn dómkirkju-
prestur í Reykjavík árið 1886 með
miklum yfirburðum. Hann tók
ekki því embætti en kaus að
þjóna áfram fólki sínu norður við
hið yzta haf og hugðarefnum þess.
Frá öndverðum búskap þeirra
hjóna í Vigur, séra Sigurðar og
frú Þórunnar, var Vigurheimilið
annálað fyrir reisn og höfðings-
skap. Á þann myndarbrag hefir
ekki fallið síðan.
Þeim séra Sigurði varð þriggja
sona auðið, Bjarna og þeirra
Sigurðar, sýslumanns Skag-
firðinga um langa hrfð, og
Stefáns, verzlunarmanns á ísa-
firði. Þeir eru báðir látnir fyrir
nokkrum árum.
Bjarni í Vigur var af góðu bergi
brotinn. Að honum stóðu þeir ætt-
stofnar, sem þjóðkunnir eru fyrir
ágæti sitt. En þeir sem þekktu
hann þurfa engrar ættfærzlu
með. Hann var mikill og frábær
maður af sjálfum sér.
Bjarni ólst upp á umsvifamiklu
heimili við algeng störf að búskap
og sjósókn. Vigur er hlunninda-
jörð fyrir þá sem á kunna að
halda. Á þvf hafa þeir feðgar haft
lag svo af ber, séra Sigurður,
Bjarni og sfðast synir hans tveir,
sem setið hafa Vigur hina tvo
sfðustu áratugina.
Bjarni varð kornungur formað-
ur á útvegi föður síns og lét hon-
um það starf hið bezta. Utræði var
stundað frá Vigur vor og haust
meðan fiskur gekk á mið Inn-
djúpsmanna, þótt allmög drægi úr
sjósókn þeirra feðga hin síðari
árin. Enda var búskapurinn
undirstaðan og svo arðsemi
hlunninda, dún- og fulglatekja.
Meðan æðarvarp hefir farið mjög
minnkandi f landinu sfðari ára-
tugina, hefir dúntekja í Vigur
vaxið og ber það eitt með öðru
fagurt vitni um elju og umhyggju
ábúenda. Og þannig var allt
búskaparlag Bjarna í Vigur, hvar
sem borið er niður.
Bjarni brautskráðist úr Flens-
borgarskóla í Hafnarfirði árið
1907. Hann hvarf þegar að námi
loknu heim í Vigur að búi föður
síns og tók við búforráðum 1919.
Sat hann sfðan Vigur til ársins
1953 að synir hans tveir, Björn og
Baldur, tóku við.
Hinn 16. september 1914
kvæntist Bjarni Björgu
Björnsdóttur frá Veðramóti í
Skagafirði, Jónssonar, danne-
brogsmanns og hreppstjóra og
konu hans Þorbjargar Stefáns-
dóttur, Stefánssonar á Heiði, og
voru þau Bjarni og Björg því syst-
kinabörn.
Þeim Bjarna og Björgu varð sex
bama auðið: Sigurður, fyrrv.
alþingisforseti og ritstjóri og nú-
verandi sendiherra tslands f
Kaupmannahöfn, kvæntur Ólöfu
t
Bálför eiginmanns míns, föður okkar, tengdaföður og afa
MAGNÚSAR ÁGÚSTSSONAR
(Max Peschel)
glerskurðarmeistara,
Auðbrekku 19, Kópavogi,
verður gerð þriðjudaginn 6 ágúst frá Fossvogskirkju kl. 1.30 e.h.
Ida Anna Karlsdóttir,
AnnaUsa Magnúsdóttir, Kristján Gr. Tryggvason,
Viktor Magnússon, Hulda G. Þórólfsdóttir
og barnabörn.
t
Utför eiginmanns mins, föður, tengdaföður og afa,
BJARNA SIGURÐSSONAR,
trésmíðameistara
frá Hraunsási,
Njálsgötu 98,
fer fram frá Fossvogskirkju miðvikudaginn 7. ágúst kl 13.30. Blóm
vinsamlega afþökkuð.
Margrét Skúladóttir,
Guðrún Bjarnadóttir, Einar Sverrisson,
Helga Bjarnadóttir, Guðmundur Þorsteinsson
Sigurður Bjarnason, Ása Guðjónsdóttir,
Skúli Bjarnason, Sigurlaug Halldórsdóttir
og barnabörn.
t
Útför eiginmanns míns, sonar, föður okkar og tengdaföður
KRISTJÁNS JÚLfUSSONAR
loftskeytamanns
Kvisthaga 18,
fer fram frá Dómkirkjunni þriðjudaginn 6. ágúst kl. 13.30. Blóm
vinsamlega afþökkuð, en þeir sem vildu minnast hins látna, láti
liknarstofnanir njóta þess.
Anna Björg Óskarsdóttir
JúHus Kr. Ólafsson
Óskar Kristjánsson Emilía B. Möller
Guðmundur Sveinn Kristjánsson Katrln Jónsdóttir
t
Útför eiginmanns mlns, föður, tengdaföður og afa,
ÓLAFS KR. TEITSSONAR,
Skólavörðustlg 20a,
sem andaðist 27. júlí, fer fram frá Fossvogskirkju þriðjudaginn 6.
ágúst kl. 10.30.
Vilborg Magnúsdóttir,
börn, tengdaböm og barnabörn.
Þeir sem vildu minnast hans, er bent á Frfkirkjuna I Reykjavlk.