Morgunblaðið - 04.08.1974, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. ÁGUST 1974 3

jft Yw Ul r vermu EFTIR EmAR SIGURÐSSON
DANIEL Willard Físke Traustason, skipstjóri og útgerðarmaður,
Vestmannaeyjum, er ættaður úr Grfmsey og heitir eftir hinum fræga
háskólakennara við Harvard f Bandarfkjunum. Prófessorinn gaf 3
bókasöfn hingað til lands og Grfmseyingum skólahús auk tafla á hvert
heimili f Grfmsey og sérstakar gjafir til allra kvenna f Grfmsey.
Danfel skipstjóri var farinn að róa 9 ára gamall með fullorðnum, og
gerði móðir hans, sem var ekkja, að aflanum, er f land kom. Hann er til
sjós sem háseti, þar til hann fer á Stýrimannaskólann og útskrifast
þaðan 1955 og hefur sfðan verið skipstjóri. Ctgerðarmaður gerðist
hann 1965, er hann keypti m/b Kóp, 92 lesta bát, sem hann á enn.
Danfel var aflakóngur á vetrarvertfðinni f Vestmannaeyjum f vetur.
TíðarfariÖ
Norðan- og norðaustanátt var í
vikunni, stundum stöluverður
strekkingur, og voru handfæra-
bátar í landi flesta daga. Annars
var gott veiðiveður hjá stærri
skipum.
Aflabrögð
Afli var misjafn í trollið. lítið
hjá heimabátum, en bezt hjá
þeim, sem voru austur í bugtum.
Þessir komu með beztan afla í
vikunni: Til Grindavíkur: Haf-
berg með 38 lestir og Ársæll 32
lestir. Til Þorlákshafnar: Þor-
lákur með 28 lestir og Brynjólfur
40 lestir. Til Akraness: Sigurborg
með 32 lestir. Til Vestmannaeyja:
Þórunn Sveinsdóttir 52 lestir, Leó
25 lestir, Elías Steinsson 28 lestir,
Surtsey tvisvar samtals 65 lestir,
Heimaey 20 lestir, Danski Pétur
21 lest, Árni í Görðum 27 lestir og
Andvari 34 lestir.
Spærlingsveiðin er mjög treg,
40—50 lestir eftir 2 og 3 sólar-
hringa. Samtals lönduðu 7 bátar í
Eyjum sl. hálfan mánuð 910 Iest-
um.
Togararnir
Togararnir hafa verið á víð og
dreif. Þessir lönduðu f vikunni:
Freyja 97 lestum, Engey 251 lest,
Snorri Sturluson 210 lestum, Júní
150 lestum, Otur 110 lestum, Jón
Vfdalín 160 lestum, Sléttbakur
227 lestum og Svalbakur 190
lestum. Samtals lönduðu Akur-
eyrartogarnir 5 sl. mánuði 1800
lestum.
Köld kveðja
Þjóðhátíðargestir dáðust að
fulltrúum erlendra þjóða, sem
fluttu þeim árnaðaróskir, kveðjur
og gjafir á þjóðhátfðinni og
glöddust yfir nærveru fulltrúa 33
fjölmennustu jafnt sem fámenn-
ustu þjóða heims. Þótt þessi
hópur hafi verið stór 1930 og
1944, þá var hann stærstur nú.
Meðal þessara ágætu fulltrúa
voru tveir forsætisráðherrar, sem
gáfu sér tíma á annasömum
starfsdegi að sækja okkur heim,
forsætisráðherra frænda okkar
Norðmanna, eins og við erum
vanir að segja, og forsætisráð-
herra fyrrum sambandsþjóðar-
innar Dana, sem Islendingar hafa
sætzt við fullum sáttum við
sambands- og konungsslit, hand-
ritaskilin og fyrir margháttaða
vináttu, sem Danir hafa síðan
sýnt Islendingum.
En Kvöldið eftir, þegar verið
var að skýra frá f útvarpi og sjón-
varpi gjöfum og vinahótum for-
sætisráðherra Dana, Poul Hartl-
ings, berast fréttir af ummælum
annars dansks ráðherra, þar sem
kveður við nokkuð annan tón. Það
er sjávarútvegsráðherra Dana,
Niels Anker Kofoed, sem hótar
Islendingum, að ef þeir færi land-
helgi sfna út f 200 mílur, kunni
Norðursjávarsvæðið að verða lýst
sameiginlegt fiskveiðisvæði fyrir
aðildarrfki Efnahagsbandalags
Evrópu eingöngu og afleiðingin
geti orðið mestu fiskveiðiátök sög-
unnar. Með öðrum orðum, að
Norðursjónum kunni að verða
lokað fyrir íslendingum.
Enn fremur er haft eftir danska
sjávarútvegsráðherranum: „Is-
lendingar hafa til þessa ekki sýnt
neina tilhneigingu til að fara eftir
alþjóðlegum samningum, og ef
þeir kjósa að sýna hörku
neyðumst við til að gera hið sama
. . . Annaðhvort verða íslendingar
að hverfa af sviðinu eða við
verðum t.d. að setja viðskipta-
hömlur á þá,“ sagði Kofoed. Það
er að segja hátolla islenzkar
sjávarafurðir f Efnahagsbanda-
lagslöndum Evrópu enn meira en
nú er, og væri það í samræmi við
núverandi tollstríð EBE við Is-
lendinga, eða jafnvel banna með
öllu innflutning þeirra.
Þegar islendingar færðu land-
helgi sfna út f 50 milur, leyfðu
þeir Færeyingum að veiða innan
hinnar nýju landhelgi, sem var að
sjálfsögðu sama og leyfa Dön-
um það, og hefðu Islendingar
einnig áreiðanlega leyft dönskum
fiskimönnum það sama, ef Danir
hefðu farið fram á það, og sama
hefði gegnt um grænlenzka fiski-
menn, ef þeir hefðu getað eða
viljað hagnýta sér slíka veiði-
heimild.
En Efnahagsbandalagið, sem
Danir eru í eins og kunnugt er,
hefur á annað ár beitt Islendinga
refsiaðgerðum og hindrað, að Is-
lendingar nytu þeirra tollkjara,
sem þeir höfðu samið um f góðri
trú, að kæmu til framkvæmda á
umsömdum tíma og islendingar
uppfylltu að sínu leyti að fullu og
gengu þá um tíma lengra í þeim
efnum en gagnvart beztu við-
skiptalöndum sínum.
Um þessar mundir er ár liðið
siðan „50-menningarnir“ skoruðu
á alþingi og rikisstjórn að færa
þegar í stað íslenzku landhelgina
út f 200 mílur. Kom þetta skriði á
málið og hefur hugmyndinni
stöðugt vaxið fylgi á þessu ári. Nú
berjast fulltrúar íslendinga á haf-
réttarráðstefnunni harðri baráttu
fyrir framgangi þessa máls, en
fari svo mót vonum manna, að
tilskilinn meirihluti fáist ekki
fyrir 200 mílunum, svo að þær
verði að alþjóðalögum, er áreiðan-
lega mikill meirihluti þjóðarinnar
því fylgjandi, að útfærslan verði
engu að siður framkvæmd fyrir
árslok 1974.
Þegar íslendingar hafa helgað
sér 200 milna fiskveiðilandhelgi
og ef til vill nokkurt landgrunn i
viðbót, er ekkert sennilegra en
islendingar séu þess albúnir að
semja við önnur strandrfki um
gagnkvæmar veiðiheimildir, til að
mynda við Dani um veiðar við
ísland gegn veiðiréttindum í
Norðursjó og við Grænland.
Hitt er svo annað mál, að Is-
lendingum er enginn akkur í að
selja fisk sinn óunninn til Efna-
hagsbandalagslandanna, þar sem
vinnsla á honum í landinu veitir
landsmönnum mikla atvinnu og
gefur þeim um 50% meiri gjald
eyristekjur. Hvorra gæti þá orðið
barnargreiðinn?
Markadsfréttir
Engin breyting hefur orðið á
freðfiskverðinu i Bandaríkjunum
nýlega. Þorskblokkin er nú í 60
centum pundið og ýsublokkin í 63
centum. Verðið hefur fallið þetta
úr 82 og 85 centum pundið síðast-
liðið haust og fyrst á þessu ári.
Verðið á þorsk- og ýsuflökum
hefur haldizt óbreytt.
Saltfiskurinn, sem hækkaði í
verði síðastliðið haust og í byrjun
ársins, hefur haldið verði sínu
enn sem komið er, en það er
ágætt.
Skreið hefur hækkað mikið
síðan I fyrra, og er gott útlit með
sölu á því litla magni, sem til er,
en það er aðeins um 1200 lestir.
Fiskimjöl lækkaði um meira en
helming í vetur og vor, en er nú
aðeins farið að hækka aftur f
verði. Meginorsökin er, að upp-
skera á sojubaunum, sem fram-
leitt er úr mjöli með svipuðu
fóðurgildi og fiskimjöl, hefur
brugðizt, svo að sojumjöl hefur
hækkað i verði.
Verzlun og viðskipti
i júní voru gefin út af ríkissjóði
200 milljón króna af svonefndum
vfsitölubréfum og aðrar 200 millj.
króna í júlí, hvorttveggja í sama
flokki. Öll fyrri bréfin eru seld og
um helmingurinn af seinni bréf-
unum.
Alls hafa þá verið gefnir út 2
milljarðar króna af þessum
bréfum, og eru það nú tæpir 6
milljarðar með höfuðstól, vöxtum
og vísitölu.
Fyrstu bréfin voru gefin út
1964. 1. júlí síðastliðinn var
10.000 króna bréf leyst út með
111.000 krónum, eða rúmlega
ellefu falt.
Engar sveiflur hafa verið
undanfarið á verði fasteigna.
Meira framboð er nú en áður, og
helzt hefur þetta mikla framboð
áhrif í þá átt að lækka útborgun,
en hún er nú um % af kaupverð-
inu, eitthvað hærri eða lægri eftir
því, hvort um gömul eða ný hús er
að ræða. Vextir hafa verið 10% af
því fé, sem seljandi hefur lánað,
en eru nú eitthvað breytilegir
eftir vaxtahækkunina.
Verið er að byrja á nýjum
blokkum og ekki sjáanlegur
neinn samdráttur sem heitir,
enda virðist hyldýpi milli kaup-
getu almennings og afkomu
útflutnings atvinnuveganna.
„(Jr verinu“
kemur ekki út um sinn vegna
fjarveru höfundar.
G6Ö loðnuveidi
við Kanada
Skilyrði hafa verið göð til
loðnuveiði við Kanada í sumar.
Hafa einstök skip þegar fengið
upp í 3500 lestir. Rússar hafa
veitt þarna á 5 stórum verk-
smiðjuskipum um 25.000 lestir af
loðnu og fryst hana fyrir Japans-
markað. Hefur þessi loðna líkað
vel, verið stærri en sú íslenzka og
í henni meira af hrognum,
18—20%. Hér er byrjað að frysta
loðnu, þegar hún er komin með
10%.
Rússar seldu í ár alls til Japans
42.000 lestir af frosinni loðnu. is-
lendingar 19.000 lestir og Norð-
menn 7.500 lestir.
Fiskur og olía
Fiskimenn i Norðursjónum
hafa nú nokkrar áhyggjur af hvað
muni koma fyrir, þegar hundruð
oliupalla eru dreifð á fiskimiðum
þeirra í Norðursjónum og olíu-
leiðslur liggja til lands.
Fleiri og fleiri
þátttakendur
Það ber nú stöðugt meira og
meira á, að lönd auka fiskveiði-
flota sína, enda þótt þau eigi ekki
land að sjó eða séu fjarri fískimið-
unum. Svo er til að mynda um
Búlgarfu, sem nú áformar að auka
togaraflota sinn með 40 úthafstog-
urum með frystiaðstöðu og 11
fiskflutningaskipum fyrir 1980.
Það er merkilegt, að þessar
þjóðir skuli ekki heldur vilja
kaupa fisk af fiskveiðiþjóðum,
sem liggja mitt í fengsælum físki-
miðum, eins og Islendingum, og
selja þeim í staðinn vörur, sem
þessi Iönd eru vel fallin til að
framleiða. Þetta gera engar af
þessum þjóðum neitt sem heitir
nema Svoétríkin.
Fiskveiðar
Pólverja
Síðastliðið ár veiddu Pólverjar
500.000 lestir af fiski, eða % af
ársafla Islendinga.
Allir fara í ferð með Utsýn
Nú eru síöustu sætin í Utsýnarferöum
sumarsins á þrotum:
Þægilegt þotuflug Kvöldflug lengirsumarleyfið. Útsýnarþjónusta
tryggir ánægjulega ferð. Fyrsta flokks gæði — sama lága verðið.
COSTA DELSOL
TRYGGASTI SÓLSTAÐUR
ÁLFUNNAR
8EZTU GISTISTAÐIRNIR
FERÐASKRIFSTOFAN
AUSTURSTRÆTI 1 7
SÍMI 26611 — 20100
lOIInur.
7 igúst
12 ágúst
14 ágúst
21. ágúst
26 ágúst
28 ágúst
4 sept. -
9 sept. -
11 sept. -
18 sept —
23 sept. -
25sept. -
- 4 sæti laus
- Gppselt
- llppselt
- Pppselt.
- Lppselt
- Uppselt
- Uppselt
■ l’ppselt
- 2 seti laus
6 sæti laus
- 8 sæti laus
- 6 sæti laus
EinkaumboS á
íslandi
TJÆREBORG
AMERICAN
EXPRESS.
STÆRSTA
OG
VANDAÐASTA
FEROAÚRVALIÐ
Kaupmannahöfn
London
Rínarlönd
Austurrfki
Gardavatn
Grikkland
Rhodos
Costa Brava
Mallorca
ITALÍA
HEILLAR
GULLNA STRONDIN
STAÐUR SEM
SLÆR í GEGN
31 mai — uppselt
1 5. júnf —uppselt
2. júli — uppselt
16. júll — uppselt
30. júli — uppselt
13. ágúst — uppselt
27. ágúst -— uppselt
10. sept. —uppselt