Morgunblaðið - 14.08.1974, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. AGUST 1974
19
Minning:
Einar Geir Jónsson
svo bar undir, en ávallt sann-
gjarn, enda réttsýnn og glöggur.
Við fyrstu kynni virtist Gunnar
hrjúfur og fáskiptinn og ekki auð-
velt að blanda við hann geði. Víst
var hann seintekinn, en tryggur
félagi, þegar menn höfðu kynnzt
honum og drengur hinn bezti.
Tók hann ávallt málstað þeirra,
sem minna máttu sín, ef honum
fannst á þá hallað og lýsir það
manngæzku hans vel.
Hin seinni ár átti Gunnar við
heilsuleysi að stríða, en aldrei
heýrðist hann kvarta. Stundaði
sín störf, þegar kraftar leyfðu og
dró ekki af sér. Fyrir rúmu ári
notaði Gunnar sumarleyfi siít og
rifjaði upp gömul kynni
sjómannsáranna með því að
ráðast sem skipverji á m.s. Gull-
foss I hans seinustu ferð til
Miðjarðarhafsins. Ef til vill hefur
Gunnar fundið að hverju stefndi,
því að það varð einnig hans
seinasta sjóférð. Að lokinni þeirri
för tók heilsu hans að hraka, en
eigi að síður hélt hann áfram
störfum æðrulaus unz hann gekk
undir uppskurð við illkynjuðum
sjúkdómi, sem ekki reyndist unnt
að vinna bug á og dró Gunnar til
dauða á fáum mánuðum. Við, sem
störfuðum með Gunnari hér
syðra, munum ávallt minnast
hans í hvert sinn, sem við heyrum
góðs manns getið.
Vinnufélagar.
F. 5. ág. 1900.
D. 4. ág. 1974.
I dag fer fram frá Dóm-
kirkjunni útför Helga Sigurðsson-
ar, húsgagnabólstrara, Leifsgötu
17 hér í borg.
Foreldrar Helga voru Sigurður
Sigurðsson, verkamaður, ættaður
af Suðurnesjum og Sigrún
Guðmundsdóttir, ættuð frá
Rangárvöllum. Þau bjuggu að
Brennu á Eyrarbakka, er Helgi
fæddist og var hann þar til 5 ára
aldurs, að hann fluttist til Reykja-
víkur ásamt fjölskyldu sinni.
Helgi átti bróður, er dó korn-
ungur, og eftirlifandi systur,
Guðrúnu, gifta Guðgeiri Jónssyni,
bókbindara. Mikill kærleikur
ríkti alla tíð með þeim systkinum.
Helgi byrjaði ungur að vinna
eins og títt var um aldamótamenn
og lærði hann húsgagnabólstrun
og rak sitt eigið verkstæði frá
árinu 1921 og lengst af i eigin
húsnæði að Njálsgötu 22. Fyrir-
tæki Helga var eitt af stærri og
traustari fyrirtækjum i sinni
grein.
Jón Ólafsson var fæddur 24.
júli 1925, sonur hjónanna Ólafs
Jónssonar læknis og Láru Ingi-
bjargar Lárusdóttur. Ólafur var
sonur Jóns Arasonar prests á
Húsavík Jochumssonar og var
Matthias Jochumsson þannig
langafabróðir Jóns. Lára var dótt-
ir séra Lárusar Jóhannessonar á
Sauðanesi. Guðríður föðuramma
Jóns var dóttir Ólafs Guðmunds-
sonar bónda og hreppstjóra í Mýr-
arhúsum á Seltjarnarnesi.
Ólafur læknir féll frá í ársbyrj-
un 1933, aðeins 43ja ára að aldri.
Björn Ólafs í Mýrarhúsum,
ömmubróðir Jóns, bauð móður
hans að taka hann til fósturs, og
ólst Jón því upp í Mýrarhúsum.
Hann lauk verslunarskólaprófi,
en eftir það starfaði hann hjá
Rúti föðurbróður sínum, er var
frumherji i skriftvélavirkjun hér-
lendis. Var Jón i hópi þeirra er
fyrstir hlutu réttindi sem meist-
arar í þessari iðngrein. Síðar gekk
hann á loftskeytaskólann og tók
próf sem loftskeytamaður. Eftir
það starfaði hann um langt skeið
sem loftskeytamaður, lengst á tog-
aranum Karlsefni, en síðar á tog-
aranum Hafliða frá Siglufirði. A
Siglufirði kynntist Jón Svövu
Jóhannsdóttur, er varð eiginkona
hans og lifir manns sinn.
Fæddur 5. janúar 1955.
Dáinn 1. ágúst 1974.
Svo verður hver og einn að
hlýða kalli, hvað sem að aldri líð-
ur. Foreldrar hans eru: Jón Geir
Árnason rakarameistari og Sig-
ríður Einarsdóttir, sem lengi
hefur verið mín góða vinkona. Er
drengurinn minn Sigurður Páll
slasaðist þá hann var nfu ára gam-
all, kom það bezt í ljós, að vin-
skapur þeirra hjóna var ekki yfir-
borðið eitt, heldur, að sá er
sannur vinur, er bezt reynist, þá
maður á erfiðast.
Nauðþurftirnar spyrja ekki að
ástæðum, ekkert að tala um annað
en gera eins og fyrir var lagt, fara
með drenginn út til Englands til
sjúkrameðferðar.
Ekki var Einar þá nema á
fermingaraldri og vanheill af
hjartabilun, en neytti þeirrar
orku er hann átti í svo ríkum
mæli til að gleðja og styrkja minn
dreng. Hann lét fjarlægðina ekki
hamla, sendi bréf og kort jafnt og
þétt, sem voru okkur sem íslenzk-
ir sólargeislar yfir hafið.
Er við fórum svo út öðru sinni,
fór hann einnig sömu erinda, að
Árið 1924 giftist Helgi Stein-
unni F. Guðmundsdóttur Magnús-
sonar frá Bíldsfelli, Grafningi, og
Vigdísar Steinsdóttur frá Steins-
bæ, Eyrarbakka.
Móðir Steinunnar, Vigdís, bjó á
heimili þeirra þar til hún lézt 85
ára árið 1957. Ég minnist þess,
Framhald á bls. 27.
Jón og Svava fluttust til Reykja-
víkur fyrir fimm árum. Starfaði
hann fyrst hjá fyrirtækinu Stál-
húsgögn um þriggja ára skeið, en
réðst síðan að Menntaskólanum
við Hamrahlíð, þar sem hann
gerðist tækjavörður og viðgerðar-
maður, jafnframt því sem hann
annaðist vélritun og fjölritun
fyrir skólann.
Orð fór af snilli Jóns 1 vélaþjón-
ustu og viðgerðum, hann léki sér
leita sér bóta á meini sínu og þó
árangur þess yrði ekki að óskum,
brast ekki hug hans né vilja til að
styrkja og styðja sinn veika með-
bróður sem áður.
Er hann nú var á ferðalagi um
Kaupmannahöfn, var öllum að
óvörum klippt á þráðinn.
Þeir, sem guðirnir elska, deyja
ungir, er gömul sögn, sem ef til
vill má skiljast svo, að mann-
dómur og þroski þurfi ekki lengri
hérvistar við, þó öðrum virðist
naumast duga löng ævi.
Harmabót foreldrum og öðrum
unnendum þessa glæsilega ung-
mennis er það þó, að hann hafði
þegar á sinni stuttu ævi, öðlazt þá
viðurkenningu, sem fornmenn
völdu að vitnisburði hinum beztu
mönnum: Þar fór góður drengur.
Við Sigurður biðjum Herrann,
sem kallaði hann heim, að launa
honum fyrir okkur og mýkja
saknaðarsárin.
Birna Einarsdóttir.
Nú er í hjartanu söknuður sár,
við sorgina berum í hljóði,
björt er þín minning
um ókomin ár,
ástríki vinurinn góði.
Þegar við ritum þessar örfáu
línur eigum viö bágt með að trúa
því, að Einar sé horfinn burtu í
blóma lífsins, en maðurinn með
Ijáinn gerir ekki boð á undan sér.
En mestur hlýtur söknuðurinn að
<vera á Skarphéðinsgötu 6 hjá ást-
ríkum foreldrum, systur og ömmu
og sendum við þeim okkar dýpstu
samúðarkveðjur og megi algóður
Guð styrkja þau I þeirra miklu
sorg.
Einar var fæddur í Reykjavík 5.
janúar 1955. Bjó hann hjá foreldr-
um sínum að Skarphéðinsgötu 6.
Okkar fyrstu kynni af Einari voru
þegar hann kom 8 ára i sveit til
foreldra minna og frænda að
Valadal í Skagafirði og var hann
þar 4 sumur í röð, og frá þeim
tima getum við minnst margra
ánægjulegra samverustunda, sem
við áttum þar með Einari og þær
stundir verða okkur ógleyman-
legar. Óg hann unni sveitinni og
hélt tryggð við dalinn og fór
þangað á hverju sumri til að
komast í snertingu við náttúruna
og dýrin, sem voru honum svo
hjartkær.
En tímarnir breyttust, við
stækkuðum og alvara lífsins fór
að segja til sín en vináttuböndin
slitnuðu aldrei. Hann var alltaf
sami sanni, góði vinurinn. Hann
fór í Menntaskólann og síðastliðið
vor lauk hann prófi úr 4. bekk
með mjög góðum árangri.
að þvi að gera við ratsjár og önnur
flókin siglingatæki úti á rúmsjó
með fátæklegum tækjakosti.
Þegar hann réðst hér að. skól-
anum, varð ég þess fljótt var, að
þar var ekki farið með neinar
ýkjur, hann hafði óvenjulega
innsýn í allt, er að vélum og tækj-
um laut, og öll störf af þvi tagi
léku í höndum hans. En hann var
einnig ágætur skrifstofumaður og
aðstoóaði okkur meðal annars i
hönnun skírteina og eyðublaða,
einnig var hann mikill smekk-
maður og listamaður i uppsetn-
ingu f jölritaðra kennslugagna. Þó
skipti hitt ekki síður máli, hve
ljúfur og lipur hann var i allri
umgengni og samvinnu við kenn-
ara og nemendur.
Jón gekk ekki heill til skógar
hin síðustu ár. Síðastliðið vor var
Ijóst, að heilsu hans fór hrakandi,
og nú er hann genginn eftir stutta
legu á Borgarspftalanum. Á
starfssviði skólans stendur opið
skarð, sem erfitt verður að fylla,
en við öll, sem með honum
unnum, söknum vinar og sam-
starfsmanns og sendum ekkju
hans og öðrum vandamönnum
samúðarkveðjur.
Guðm. Arnlaugsson.
Framtiðin blasti við Einari, en
brátt dró ský fyrir sólu og
örlögum lífsins verður ekki breytt
því að þeir, sem guðirnir elska,
deyja ungir.
Við þökkum Einari fyrir allt og
allt.
Blessuð sé minning hans.
Hans einlægu vinir,
Dilla og Kiddi.
Hann Einar er dáinn,
drengurinn bezti
dýrðlegar rætur í huga okkar
festi.
Vinurinn trusti svo tryggur
i lund,
með tárum hann kveðjum
á skilnaðarstund.
U.J.
— Rannsóknir
á Íslandi
Framhald af bls. 15
jarðhiti fáist á Austfjörðum. En
tæknin getur átt eftir að þróast og
breyta því. A Vestfjörðum? Þar
gegnir nokkuð öðru máli, Cn það
er önnur saga. Þar yrði frekar um
að ræða að finna staðbundin,
fremur smá jarðhitasvæði. Við
jaðar nýja beltisins fyrir norðan
eru nú að koma fram jarðlög, hlið-
stæð jarðlögunum á syðri hluta
eldra beltisins. Þannig er í Suður-
Þingeyjasýslu svæði, sem hvað
heitt vatn snertir, er sambærilegt
við jarðhitasvæðin i Gullbringu-
sýslu og Árnessýslu.
— Sama má vist ségja um
grunnrannsóknir ykkar á jarðlög-
unum á Vesturlandi. Þær veita
líka mikilvægar og hagnýtar upp-
lýsingar, er það ekki? 1 hverju
eru þær rannsóknir fólgnar?
— Þetta eru æði yfirgripsmikl-
ar rannsóknir, til að fá
yfirlit yfir jarðlagastaflann
þarna. Við höfum rakið okkur
gegn um meiri hluta jarðlaganna
á þessu svæði, sem nær frá Kolla-
firði norður fyrir byggðir Borgar-
fjarðar, og auk þess stóran hluta
af Suðurlandsundirlendinu, og
reynt að glöggva okkur á þeim.
Við þekkjum orðið aldurinn á lög-
unum, gerð þeirra og þykkt og
höfum fundið upphleðsluhraða
þeirra. Þessar jarðlagasyrpur,
sem við höfum rakið okkur í gegn
um, ná 7 milljón ár aftur og síðan
samfellt fram á miðja ísöld, sem
hefur hafizt hér fyrir um 3
milljónum ára.
Það sýnir sig, að þekking á þess-
um atriðum hefur grundvallar
þýðingu fyrir jarðhitarannsóknir.
T.d. kemur f Ijós, að gjöfulustu
lághitasvæðin fylgja ísaldar-
mynduninni, sem er yngsti hluti
jarðlagastaflans og liggur næst
vestra eldgosabeltinu. Þar er hita-
stigull enn mjög hár og mikið um
lek jarðlög, sem geyma heitt vatn.
Þekking á brotahreyfingum og
dreifingu innskotsbergs, sem við
reynum að afla okkur jafnframt,
hefur líka afgerandi þýðingu í
jarðhitarannsóknum, einkum
þegar kemur út fyrir ísaldar-
myndunina niður I tertiera jarð-
lagastaflann. Síðan koma önnur
atriði inn í myndina, eins og þeg-
ar fyrir verða þétt lög i fornum
útkulnuðum háhitasvæðum, sem
eru oft illa vatnsgeng, en geta
ráðið miklu um það, hvernig
rennsli heits vatns hagar sér í
nágrenninu. Með einföldum jarð-
fræðirannsóknum öflum við
þannig mjög hagnýtra upplýsinga
áúdýran hátt.
— Má ég skjóta inn spurningu?
Hvað eru þessi jarðlög lengi að
hlaðast upp?
Helgi Sigurðsson
— Minningarorð
Jón Ólafsson — Minning
— Með segulmælingum og bein-
um aldursgreiningum á bergi
finnum við út aldurinn á jarðlög-
unum. Þegar við svo höfum aldur-
inn og þykkt jarðlagastaflans, þá
er hægt að reikna út upphelðslu*
hraðann. Og hann er ekki fjarri
því að vera um 100 metrar á 100
þúsund árum að meðaltali. Ein-
kennandi fyrir jarðlagastaflann
eru fornar megineldstöðvar,
samskonar og finnast t.d. á
Hengilssvæðinu eða Kröflusvæö-
inu í virka gosbeltinu, og þekkjast
oft á líparítinu. Slík eldfjöll hald-
ast virk allt upp í lA milljón ára.
Þá lognast þau út af. liklega
vegna þess að þau hefur rekið i
millitiðinni út á jaðar gosbeltis-
ins, en önnur tekið við. Háhita-
svæðin eru ávallt tengd meigin-
eldstöðvunum og haldast við liði
álika lengi og þær, en virðast
lifna við og dala, allt eftir þvi,
hvað mikið treðst af innskotum
inn í rætur þeirra á hverjum
tíma.
— Er ekki að finna í þessum
grundvallarrannsóknum ykkar
skýringu á jarðskjálftúnum i
Borgarfirði nýlega?
— Nei, það væri of mikið sagt.
Það er löngu vitað um sprungu-
og eldstöðvabelti, sem nær vestan
af Snæfellsnesi yfir i Borgarf jörð.
Jarðskjálftarnir eiga upptök sin
austast í þessu sprungubelti, sem
augljóslega er ungt og enn þá
virkt og eðlilegt að líta svo á, að
þeir séu samfara brotahreyfing-
um. Hins vegar má geta þess í
leiðinni, að jarðhitinn i uppsveit-
um Borgarfjarðar fylgir að veru-
legu leyti brotlínum, sem eru í
austurendanum á þessu sama
sprungubelti.
— Og hvað gerið þið nú? Haldið
þið kannski áfram út á Snæfells-
nes með þessar jarðlagarannsókn-
ir?
— Athygli okkar beinist meót a»
svæðum. bar sem jarðhita er að
finna. Ég býst því frekar við að
við teygjum okkur næst horður ■
í Húnavatnssýslur og Skagafjörð.
Þar er allhár hitastigull og vel
hugsanlegt að finna þar stór jarð-
hitakerfi. Utan slíkra svæða eru
raunar einnig jarðhítasvæði, en
þau eru minni og meira bundin
við byggingu bergsins og brotalín-
ur.
— Mér hefur skilizt, að þessar
yfirgripsmiklu rannsóknir ykkar
á Vesturlandi séu mjög mikilvæg-
ar fyrir þekkingu á ísöldinni?
— Já, þær auka mjög við þekk-
ingu á henni, enda hafa mehn
hingað til svo til eingöngu haft
setlög með þekkjanlegum lífræn-
um leifum að byggja á og reynt að
tína saman fróðleiksmola úr set-
lögum, sem varðveitzt hafa innan
um hraunlög á ýmsum stöðum , og
þaú eru yfirleitt heldur þunn og
gloppótt. En þarna geymast upp-
lýsingarnar í jarðlagastaflanum
sjálfum. Við höfum þarna berg-
lagasyrpu meira en 2000 m á
þykkt, sem má rekja sig i gegnum
og finna þar menjar eftir hvert
jökulskeiðið á fætur öðru. Jöfn og
hröð upphleðsla veldur því, að
lítil hætta er á að fá eyður. Sam-
kvæmt þessum rannsóknum virð-
ist hafa komið hér eitt jökulskeið
á hverjum 100 þúsund árum, en
staðið misjafnlega lengi. Þykkar
og samfelldar móbergsmyndanir,
eins og koma fyrir í Esju og aust-
anverðri Arnessýsku, vitna um
löng jökulskeið. Jökulbergslög án
teljandi móbergsmyndana bera
hins vegar vott um styttri skeið.
Það fjölgar æði mikið þekktum
jökulskeiðum, sem telja má að
hafi verið allt að 30 talsins.
— Venjulegu fólki er það nokk-
uð framandi, þegar talað er svona
í milljónum ára og tugum jökul-
skeiða. Líklega skynjið þið jarð-
fræðingarnir tímann allt öðru vísi
en við?
— Eg held, að þar sé enginn
munur á. Viðfangsefnin krefjast
þess einfaldlega, að maður taki
tímann með í reikninginn og
hann er nú ekki mældur á kvarða
mannsævinnar f jarðsögunni.
Sjálfur hef ég þó satt að segja
minni áhuga á svo ungu bergi,
eins og er að finna á yfirborði í
eldgosabeltinu. Mér finnst meiri
fengur í eldri jarðlögunum , þar
sem lesa má söguna milljónir ára
aftur í tímann, sagði Kristján að
lokum og hló við. — E.Pá.