Morgunblaðið - 20.08.1974, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. ÁGÚST 1974
11
snar þáttur í frægð hans og rétt-
lætisbaráttu. Sú umhyggja er
hvatinn að bók hans um miðstöðv-
ar „betrunarvinnubúðanetsins"
sem dreifist um Ráðstjórnarríkin
eins og eyjar um Eyjahafið.
Er bókstafur lagagreina fáranleg-
ur?
Áðurnefndir sleggjudómar Sig-
urðar A. Magnússonar eru ekki
ábyggilegar lagaskýringar. Það
hefði vissulega farið betur á því,
að hann hefði bent á einhverja af
hinum fáránlegu greinum meið-
yrðalöggjafarinnar, sem hann tel-
ur vera, svo lesendur hefðu getað
gert sér grein fyrir efnisatriðum í
stað þess að þurfa að spá í það,
hvað liggi að baki sleggjudómun-
um.
Stjórn Blaðamannafélags Is-
lands og tólfmanna nefnd rithöf-
undasambandsins hafa hvorugar
bent á einstakar greinar, sem þær
telji, að ekki eigi rétt á sér, né
heldur á annan hátt gefið vís-
bendingu um, hverra breytinga sé
þörf.
Tólfmanna nefnd rithöfunda-
sambandsins vex hins vegar í aug-
um bótakröfur og hugsanlegar
refsingar, sem sakborningarnir
eiga yfir höfðum sér. Hún neitar
afdráttalust að „Votergeit“-
taglhnýtingin sé gróf aðdróttun,
þótt útilokað sé að líta á nafnið án
þess, að það tengist mesta stjórn-
málahneyksli aldarinnar, en
margir þátttakendur í hneykslinu
hafa verið dæmdir í fangelsi
vegna beinna glæpa í því sam-
bandi. Nefndin stingur höfðinu í
sandinn og neitar að taka tillit til
þess, að ærumeiðingarnar beinast
að mörgum mönnum og eru marg-
þættar. Engum dettur þó í hug að
mæla þeirri hugsanlegu reglu bót,
að þjófar eigi að sleppa hlutfalls-
lega betur fyrir dómi, ef þeir stela
oft og frá mörgum.
Uppgjöf rithöfundarins.
Undir lok greinar sinnar telur
Sigurður A. Magnússon upp nokk-
ur uppnefni, upptalningunni lýk-
ur með; o.s.frv., svo ekki er gott
að vita, hvort uppnefni eins og
t.d. ameríkanamellur, amenkana-
dulur, þjóðvillingar, hundflatur
skrælingjalýður, þjóðnfðingar,
landráðamenn, Votergeitdeild og
CIA-daðrarar geti átt þar heima.
En Sigurður A. Magnússon segir
orðrétt í grein sinni: „Þegar
menn eiga yfir höfði sér langa
fangelsisvist og stórar fjársektir
fyrir að nota orð eins og: „mann-
vitsbrekkur", „landvarnarmenn",
„hugprúðir dátar“ o.s.frv., þá er
verið að gera þesskonar tilraun til
að fletja út tunguna og gerils-
neyða öll þjóðmálaskrif, að því
verður ekki unað, hvorki af rit-
höfundum, blaðamönnum né öðr-
um þeim, sem beita vilja Iifandi
og mergjuðu máli.“
Orðin, sem Sigurður A. Magnús-
son nefnir, eru rofin úr samhengi.
Það er ekki ávallt stefnt fyrir
einstök orð, stundum er einnig
stefnt fyrir fulla hugsun, sem ein-
stöku sinnum má finna út úr setn-
ingunum, sem geyma hrakyrðin.
Hér að farman hefur verið gefið
lltið sýnishorn af hinu „mergjaða
og lifandi máli“ Sigurðar A.
Magnússonar. Það minir óneitan-
lega á mergjaðorðfæri „kollega"
hans, framkvæmdastjóra rithöf-
undasambands Ráðstjórnarríkj-
anna, sem vitnað er til í Morgun-
blaðinu 4. ágúst s.l., en fram-
kvæmdastjórinn mun hafa sagt
um Solzhenítsyn: „Hann er eins
og rauð og hvít gorkúla, með stór-
an hatt og stóran fót, en eitruð
engu að síður.“
Mönnum er nú einnig minnis-
stætt, er það kom fram á afritum
af segulböndum Hvfta hússins,
þegar þau voru lögð fyrir dóms-
málanefnd fulltrúadeildarinnar,
að Nixon forseti hafði einmitt
tamið sér „mergjað og lifandi
mál“. Það vakti hneykslun um
víða veröld, og um engan veit ég,
sem hefur tekið að sér að verja
orðbragð forsetans. A sama tima
hafa nokkrir íslenzkir rithöfund-
ar gengið fram fyrir skjöldu og
Iýst yfir algjörri uppgjöf gagnvart
því að rita kjarnyrt og lifandi
mál, nema þeir fái ábyrgðarlaust
að krydda mál sitt ærumeiðing-
um.
Sigurður A. Magnússon telur
þjóðmálaskrif gerilsneydd, ef
hann fær ekki óátalið að stunda
sýklahernað gegn æru náungans
með uppnefnum eins og þýlyndur
þjóðvillingur og kerfisþræll.
Hann virðist telja málfar höfunda
flatneskjulegt, nema það sé ýft
með hrakyrðum, og gætu orðin
Votergeitdbild og landráðamenn
t.d. verið meðal eftir sjárverða
hrakyrða. Hefur nokkur íslenzkur
rithöfundur fyrr eða síðar lýst
yfir jafn algörri uppgjöf við að
beita íslenzku máli?
Gífuryrði og meiðyrði virðist
vera eina vopn sumra andstæð-
inga okkar, og er þá að vonum, að
þeir hinir sömu vilji fá að beita
þessu vopni sínu án afskipta dóm-
stólanna. Þeim er ekki lagið að
beita röksemdum, þeir eru haldn-
ir áróðursþráhyggju.
Um vörn fyrir tjáningarfrelsi.
Það er rétt að velta því aðeins
fyrir sér, hvers vegna andstæð-
ingar okkar völdu ófrægingarher-
ferð sem vopn gegn undirskrifta-
söfnun Varins lands og forystu-
mönnum hennar.
Hver var tilgangurinn? Mark-
mið ófrægingarherferðarinnar
var sennilega fyrst og fremst að
reyna að telja kjark úr þeim, sem
voru okkur sammála. Með ósann-
indum og’ skammaryrðum var
reynt að fá okkur og samherja
okkar til að hugsa sem svo, að
betra væri að láta ekki í ljósi
skoðanir sínar, ef skoðanirnar
féllu ekki blaðamönnum Þjóðvilj-
ans og áhangendum hans, gæti
það leitt til þess, að viðkomandi
yrði opinberlega rægður, jafnvel
á Alþingi eða ógnað með vald-
níðslu. Nægir í þessu sambandi að
minna á rógburð alþingismann-
anna Lúðvíks Jósepssonar, Ragn-
ars Arnalds og Svövu Jakobsdótt-
ur á Alþingi, að ógleymdri ógnun-
inni, sem fólst I orðum Stefán
Jónssonar, nú alþingismanns, er
hann sagði I kynningarþætti Al-
þýðubandalagsins í sjónvarpi um
forystumenn Varins lands: „.. .á
þeim má taka“. Við lítum á þessa
rógsherferð sem tilraun til skoð-
anakúgunar og ógnun við tjáning-
arfrelsið. I landslögum er reynt
að hindra slíka misnotkun með
meiðyrðalöggjöfinni. Hliðstæð lög
vernda borgara í öllum siðuðum
löndum. Við höfum stefnt æru-
meiðingum til dómsstólanna, svo
að meiðyrðalöggjöfin veiti við-
nám gegn þeirri skiðanakúgun,
sem nú hefur verið reynt að koma
fram með rógi og skammaryrðum.
En ná andstæðingar okkar
nokkrum árangri með þessum
ófrægingar skrifum sfnum?
Margir vilja halda þvl fram að svo
sé ekki, ofstækið sem felist I skrif-
unum dæmi sig sjálft. Eg held
hins vegar, að óhróðursmennirnir
viti, hvað þeir vilja. Þrjá menn
hef ég nýlega hitt, sem allir sögðu
eitthvað á þessa leið: Mér hefur
stundum dottið í hug að stinga
niður penna um pólitík, en mér
hefur hrosið hugur við níðskrif-
um Þjóðviljans, sem sennilega
fylgdu I kjölfarið, og níðið gæti
um hafa tólf okkar I run samein-
ast um nýtt
Sennilega eru þeir nokkuð
margir, sem þannig hefur verið
þaggað niður I.
Forystumenn Varins lands sam-
einuðust upphaflega um það
verkefni að gefa almenningi kost
á að tjá sig um varnarmálin með
þvl að undirrita ótvíræða yfirlýs-
ingu. Árangurinn varð stórsigur,
meirihluti kjósenda lýsti sig and-
vígan stefnu vinstri stjórnarinnar
I varnarmálum. Með málaferlun-
um hafa tólf okkar í raun samein-
ast um nýtt mál: að vinna að þvf,
að tslendingar njóti tjáningar-
frelsis I reynd og geti tjáð skoðun
sfna að siðaðra manna hætti án
þcss að sæta ófrægingum, ályg-
um, uppnefnum og svfvirðingum.
Það sem andstæðingar okkar
kalla „.. .að standa á verði gagn-
vart hverskonar, atlögum að rit-
frelsi og tjáningarfrelsi yfir-
leitt" virðist einungis, þegar bet-
ur er að gáð, vera fólgið I þvl að
halda uppi vörnum fyrir götu-
strákaroðbragð og ærumeiðingar.
Það er dálítið sérstætt innræti,
sem lýsir sér I því að telja götu-
strákaorðbragð ómissandi þátt
bióðmálaskrifa.
13. ágúst 1974.
Þorvaldur Búason
Selassie
valdalaus
Addis Ababa 17. ágúst —
AP
HERINN f Eþfópfu svipti I
gær Haile Selassie keisara
öllum raunverulegum völdum,
og er hann nú aðeins formleg-
ur þjóðhöfðingi. Sfðan hélt
herinn mikla sýningu á styrk-
leika sjálfs sfn með hergöng-
um um höfuðborgina og
öskrandi orustuþotum yfir
henni. Er þetta afleiðing
mikillar óánægju hersins
vegna spillingar f stjórninni.
Fagnaði almenningur hernum
vel. Aður hafði keisarinn
alræðisvöld f Eþfópfu, en þau
hafa smátt og smátt verið snið-
in af honum.
0 '%P *%P 'Zp’
MENU
X IaA. FÁG0

AU 6500

kr.69.500
2x60 sinuswött
kr.53.200
2x43 sinuswött
kr.437()0
2x32 sinuswött
#
kr.29.900
*§■> AU 505
#
■á

\n
2x25 sinuswött ■4^*'
Aiv--
kr.19.900
m
m au 101
Scursu-L
Þeir eru girnilegir Sansui magnararnir. Þó skiptir
meira máli, það sem ekki sést þ.e.a.s. það sem
inni í þeim er. En vandvirkni og frágengni við
gerð Sansui magnara á sér ekki hliðstæðu í
sögunni. Þetta eru stór orð, en orð sem við
getum staðið við, hvar sem er og hvenær sem
er. Ef þið viljið fá það besta sem til er í
magnaragerð, hvort sem það er fyrir kr.
1 9.900,-, eða kr. 69.500,-, þá er Sansui svarið.
2x15 sinuswött