Morgunblaðið - 25.09.1974, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. SEPTEMBER 1974
17
á Hofsstöðum varð efstur í keppni klárhesta. Magnús Jóhannsson á Hólum, sem
, situr hestinn. Ljósm. Mbl. Sv. Þorm.
sem hefur reynst á margan hátt
ágætlega þó að það hafi sínar tak-
markanir. Við eigum að halda því
hreinu eins lengi og við þorum.
Hornfirzku hestarnir hafa lengi
verið einangraðir og við eigum
ekki að kippa upp öllum horn-
firzkum hestum eitthvað út í
buskann og setja nýtt þar í stað-
inn. Við eigum að reyna að halda
ræktuninni þar innan viss
ramma. Við þurfum endilega að
fá þangað hest sem á þar við til að
bæta hornfirzka hestinn.
Sp: Sem sagt að ræktunin er
alltaf leitin að því bezta hvar sem
það finnst og hvaðan sem það
kemur.
Þorkell: Já
Sp: Eruð þið hinir sammála
þessu?
Gunnar: Já en ég vil þó segja I
hornfirzka dæminu að þó Sokki
frá Vallholti hefði kannski passað
bezt að einhverju leyti við Horna-
fjörð þá hefði ég ekki viljað fara
með hann til Hornafjarðar. Horn-
firzki stofninn þarf að vera í friði
meðan hann heldur sínum ein-
kennum og ekki kemur hnignun
fram. Við erum núna með Árna-
nes, sem er miðpunkturinn þar á
hættustigi. Það eru mikil gæði í
stofninum, og hann er ótrúlega
skyldleikaræktaður en það er
komin svolítil þvermóðska í lund
og ýmislegt leiðinlegt í fari
þeirra. En með góðri heppni má
takast að fá inn í Hornafjörð
heimaræktaðan hest. Kannski
þarf að sækja hann að.
Þorkell: Það má ekki skilja orð
mín svo að ég vilji taka blindandi
hvaða hest sem er og fara með
hann hvert sem er. Það þarf auð-
vitað að vera eftir einhverju
hyggilegu áliti. Eins getum við
ekki lagt að jöfnu stóðhest af
langræktuðum stofni sem mað-
ur þekkir og foreldrarnir eru
tamdir lið fram af lið og annan
stóðhest af algjörlega óþekktum
ættum, þó að hann sýni bæði
fegurð og reiðhestakosti á borð
við langræktaða hestinn. T.d. þeg-
ar rætt er um hornfirzka hestinn
þá tel ég alls ekki að nóg sé að
koma með einhvern álitlegan hest
utan af landi til Hornafjarðar og
setja á undan honum folöld í stór-
um stíl. Fyrst er að athuga hvað
við þurfum að lagfæra í horn-
firzka hestinum, og síðan mynd-
um við leita að hestum sem væru
hér um bil heilir Hornfirðingar,
en með það sem vantar.
Gunnar: En hvað segir þú um
Stíganda frá Hesti.
Þorkell: Skjótti liturinn er nú
ekki vinsæll í Hornafirði en hann
er nú undan Hrafni frá Árnanesi.
Ég myndi frekar velja Tvífara
hans Einars á Hesti t.d. að fara
með austur í Hornafjörð ég álít að
skapgerðin sé svolítið varhuga-
verð og myndi ég því finna hest
sem væri alveg Iaus við skap-
gerðargalla en væri mikill Horn-
firðingur að 3/4 eins og Tvifari
t.d., sem hefur allgóðan fótaburð,
geysilega reisingu og eins er móð-
ir hans alveg frábærlega glæsi-
legt hross.
Gunnar: Þá færðu þetta stór-
vaxna Skugga og Blakks sköpu-
lag upp hjá þér.
En hvað leggur Bogi til mál-
anna.
Bogi: Það á að hreinrækta eins
og hægt er, en hún þarf ekki
alltaf að verða til bóta. Þar sem
hreinræktunin hefur verið eins
og í Hornafirði hefur hesturinn á
margan hátt spillst. I Svaðastaða-
kyninu voru mikil gæði, en það
stórspilltist. Þetta voru orðnar
truntur. Af 24 hestum sem komu
hingað og ég þekkti undan Hofs-
staða-Brún 169 voru 14 sem varð
að lóga. Aðeins tveir voru gæðing-
ar og sex reiðhestar. Þetta var
orðið svo smátt og lélegt að það
var alveg fyrir neðan allar hellur.
Svo er með Hornfirðinginn, ég
(§) Komast þarf í hreyfingarsamband við hestinn
# Eitt hestakyn í landinu
® Hringferð á góðum stóðhestum til gagns
® Svaðastaðakynið stórspilltist
® Sveinn á Sauðárkróki sigurvegari ræktunarmanna
® Skortir skipulag á fræðslustarfsemina
® ReiðskóliáVífilstöðum
þekki hann nú dálitið og á nú
einn núna. Hesturinn hefur
óskaplega mikla hæfileika og
gæði, en er alveg meingallaður í
skapi. Hann er undan Verði.
Gunnar: Ég fór austur í fyrra
og reið allmörgum fallegum hest-
um úr Árnanesi. Fyrst gengu þeir
allir afturábak og slógu taglinu
lengi. Svo þegar maður var búinn
að taka þessa gusu úr þeim þá var
allt í lagi.
Þorkell: Ef ég má koma aftur að
því sem við vorum að tala um hér
áðan um að dreifa hestunum um
landið og annað slíkt, hvort það sé
gerandi.
Varla verður nú um það deilt að
í dag stendur nú Sveinn á Sauðár-
króki með pálmann f höndunum
af einstaklingi að vera, eftir alveg
þrotlaust starf sem enginn hefur
hugmynd um. Hann er búinn að
vinna hálft dagsverk á morgnana
þegar aðrir fara til vinnu.
Eins og Gunnar hefur bent á,
þá er hann með þrjá þætti í sínum
hrossum, og kemur fram sem al-
gjör sigurvegari ræktunarmanna.
Gunnar: Með skyldleikarækt.
Þorkell: Já, með skyldleika-
rækt.
Sp: Svo vikið sé að fræðslu- og
skólamálum á sviði hestamennsk-
unnar. Skortir ekki skipulag á
alla fræðslustarfsemina?
Bogi: Jú, það er það sem alveg
vantar og hefur gert I mörg ár.
Þarna á Landssambandið að
ganga á undan og Búnaðarfélagið.
Þorkell: Þetta er að sjálfsögðu
alveg sér verkefni sem ekki er
hægt að búast við að sé í lagi
nema með miklu meira fjármagni
og miklu fleiri starfskröftum en
við höfum nú ráð á.
Sp: Hvað getur hinn almenni
þátttakandi í hestamennskunni
gert fyrir hrossaræktina?
Þorkell: Tamið hrossið sitt vel
og farið vel með það. Hans eign
á hrossinu getur orðið til þess að
það komi fram sem í hrossinu býr,
bæði vegna góðrar reiðmennsku
og góðrar meðferðar. Þannig get-
ur hann hjálpað okkur því
kannski fáum við þetta hross í
samanburð, í afkvæmadóm.
Gunnar: Það má segja líka að
maður, sem á góðan gæðing, situr
hann fallega, og fer vel með hann,
að allir sem sjá slíkan mann og
hest þeir dást að þeim.
Sp. Hvað teljið þið að lokum að
sé brýnasta verkefnið framundan
í íslenzkri hrossarækt?
Gunnar: Það er nú að halda
eins og horfir með kynbæturnar
og passa það að almenningur
hverfi ekki út úr þessu, að það
verði ekki neinar stofnanir hins
opinbera, einhverskonar
sósíalismi, sem yfirtekur starfið.
Heldur að það verði hestamenn-
irnir og bændurnir sem vinni
saman eins og upp hefur verið
byggt. Það eina sem ríkið gæti
gert núna, væri að gefa okkur
reiðskóla. Hann væri bezt settur á
Vífilsstöðum.
Bogi: Já, ég tek undir þetta. Ég
vil láta ræktunarmenn halda
áfram á sömu braut og þeir eru
nú komnir á. Gera eins mikið af
því og þeir mögulega geta að af-
kvæmaprófa hrossin, bæði hryss-
ur og stóðhesta. En halda áfram á
svipaðri braut og verið hefur.
Sem sagt, ég reikna ekki með að
hægt sé að gera betur í þessum
málum en nú er.
Svo er annað að það þarf að efla
reiðmennsku í landinu og það
verður bezt gert með því að
styrkja Félag tamningarmanna.
Það er komið þó dálítið af stað,
hefur sýnt stórvirki, og þetta er
félagsskapur sem þarf að styrkja
bæði með ráðum og dáð.
Ég er mjög ánægður með fram-
farirnar, bæði í reiðmennskunni
og hrossaræktinni.
Þorkell: Ég get nú undirstrikað
þessi atriði, sem félagar mínir hér
hafa bent á. Ég held að það sé
ákafalega þýðingarmikið að halda
þessum áhuga fjöldans. Við fáum
ekki nógu mikið út úr þessu ef
aðeins nokkrir menn eru að garfa
í þessu. Það gerir þetta svo miklu
skemmtilegra og breiðara við-
fangsefni, að það sé ekki einhver
þröngur hópur manna, sem situr
um þetta, heldur að þetta verði
eign allrar þjóðarinnar. Það þykir
mér vænst um af öllu og vil óska
að það haldist og það gerir þetta
starf svo frjótt og skemmtilegt, að
maður hittir alls staðar, hvar sem
maður dettur niður úr skýjunum,
áhugasama menn um hross. Þessi
tilfinning er það gleðilegasta við
þetta.
Gunnar: Maður getur ekki tekið
frí á íslandi.
Þorkell: Einmitt, og í framhaldi
af því, þá álít ég það væri mjög
nauðsynlegt, bæði fyrir fólkið og
sem hjálpartæki við ræktunina að
koma upp reiðskóla. Þetta er nú
hugmynd sem hefur legið niðri
núna en ég vil minna á það að
þetta var rætt hér fyrir nokkuð
mörgum árum síðan og t.d. faðir
minn bar fram um það tillögu á
búnaðarþingi fyrir mörgum árum
siðan að Búnaðarfélagið styddi
við bakið á þeim tilraunum sem
gerðar höfðu verið með reiðskóla,
eins og t.d. á Hvanneyri, þar var
vísir að reiðskóla og eins eru
tamningarstöðvarnar, sem eru
reknar á bændaskólunum núna
vísar að reiðskólum. Þetta þarf að
efla og finna form á.
Að lokum vil ég benda á að nú
er hlaupin af stokkunum stóð-
hestastöð á Litla-Hrauni sem
Búnaðarfélag íslands og landbún-
aðarráðuneytið hafa komið á lagg-
irnar og ég vona að henni eigi
eftir að vaxa fiskur um hrygg.
Persónulega hefur það lehgi verið
mitt hjartansmál að koma þessu
fram og nú er það orðið að veru-
leika en framhaldið er allt sam-
an eftir og spennandi að sjá
hvernig tekst til.
Að endingu, þessi sýning var
mér afskaplega hjartfólgin og
mér finnst ánægjulegt að heyra
álit ykkar, sem ég veit að þið
meinið heilshugar. Ef ég hefði
getað ýtt á takka og pantað það
bezta, sem ég hef séð hjá þessum
eða hinum hesti eða hryssu og
þeir hefðu gert allt það bezta, sem
þau hafa einhvern tíma gert fyrir
mig, þá hefðuð þið fyrst orðið
hrifnir.
Sörli Sveins Guðmundssonar á Sauðárkróki