Morgunblaðið - 14.01.1975, Page 25

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. JANUAR 1975
33
S
ÍSJ Morö ó kvenréttindaraðstefnu
Jóhanna
Kristjönsdóttir
þýddi
15
fyrir sér, HVERSU heimsk ein
manneskja megi vera, sem er fast-
ráðin við Konunglega leikhúsið
Það er komið fram yfir mið-
nætti, þegar hún hefur að lokum
tekið ákvörðun og læðist niður í
litla herbergið, sem Louise hefur
látið útbúa sem símaklefa og
þaðan er hægt að hringja án þess
að verða fyrir nokkurri truflun.
Það er kannski orðið fuil áliðið
til að hringja á ókunnugt heimili í
öðrum bæ . . .
En það er orðið enn meira fram-
orðið, þegar samtalinu er loksins
lokið.
Þau höfðu svo fjarska margt að
segja hvort við annað. Hún hefur
sagt honum allt af létta og Christ-
er sagði eitthvað á þá leið að hún
væri greinilega i andrúmslofti,
sem væri í senn lævíst og hlaðið
spennu.
— Ég skal koma og sækja þig á
stundinni ef þú vilt, hvað segirðu
um það?
En það vill hún ekki heyra
nefnt. Þannig hegðar maður sér
ekki. Hann hlýtur að skilja það
. . . Hvort hún sakni hans ekki
ofurlítið? Ef hann hafi hugsað sér
að bera fram fleiri spurningar af
þvi tagi, þá er hann svo vitlaus að
hún ætlar ekki að eyða fleiri við-
talsbilum á hann. Hvers vegna
hélt hann eiginlega að hún hefði
hringt til hans?
Og svo talar hún i sjö viðtalsbil
til viðbótar, og fer þá loks út úr
símakiefanum og nú uppgötvar
hún, sér til óendanlegs léttis að
kyrrð er yfir öllu húsinu. Flestar
kvennanna eru farnar út í gesta-
álmuna, þjónustufólkið er farið
til sins heima og Louise hefur
læst báðum aðaldyrunum og allar
hinar eru sjálfsagt á herbergjum
sinum á efstu hæðinni. Kannski
eru þær að fá sér drykki einhverj-
ar saman? Camilla heyrir raddir
úr svefnherbergi Louise. Hún
heyrir einnig glasaglaum úr her-
bergi Bettis.
Henni tekst að smeygja þröng-
um kjólnum yfir höfuð sér. Svo
snyrtir hún sig í fljótheitum og
þegar hún leggst á koddann
klukkan fimm mínútur yfir hálf
tvö, sæl og ánægð, hugsar hún
með sér að það sé betri hljóðein-
angrun milli herbergjanna en út
á ganginn.
Sem betur fer.
Hún sofnar og veit ekki, hvort
hún hefur sofið í nokkrar sekúnd-
ur eða heilan sólarhring. Hún
heyrir að dyr falla að stöfum.
Einhvern tíma síðar heyrir hún
óp. Óskaplegt og hálfkæft hróp,
sem hlýtur að koma úr draumum
hennar.
Hún byltir sér órólega og snýr
sér á hina hliðina.
Enn sefur hún.
NOTTIN
— Þú . . . þú ert svo stuttur i
spuna. Þú heldur sennilega að ég
sé mó-móðursjúk, vegna þess að
ég er að hr-hringja til þin klukkan
þrjú að nóttu til að . . .
— Cam! Elsku Camilla min!
Reyndu nú að vera róleg. Ég hef
dálitlar áhyggjur af þér, en ég er
feginn að það skyldi vera þín
fyrsta hugsun að hringja til mín.
En ég heyri ekki betur en tenn-
urnar glamri f munninum á þér
. . . og. . .
— Heyr-heyrirðu að te-
tennurnar glamra í mér?
— Elsku vina min. Reyndu nú
að herða þig upp og segja mér
þetta allt eins skilmerkilega aftur
og þér er unnt. Og nákvæmara.
Þú heyrðir sem sagt óp . . . sagð-
irðu?
— Jaá. En ég hélt mig væri að
dreyma. Og svo sofnaði ég aftur.
Sko . . . það var eins og ég vildi
ekki vakna og fara að hugsa um
þetta óp . . .
— En samt vaknaðirðu að
lokum. Þú reist upp og fórst fram
á ganginn . . .? í hverju ertu?
— Ég fór í náttslopp utan yfir
náttkjólinn.
— Ertu viss um að hann sé nógu
hlýr.
— Christer. Þú mátt ekki gera
grin að mér . . .
— Ég er alls ekki að gera grín
að þér. En þú hefur fengið tauga-
áfall, eða snert af því og þá er
betra að vera i einhverju hlýlegu,
annars verður allt verra. Er ekki
neitt þarna nálægt þér, sem þú
getur sveipað um þig?
— Ekki annað en gólfteppið eða
gluggatjöldin! En ég held þetta sé
i lagi. Mér er ekki eins kalt núna.
Já, ég gekk fram á ganginn. Þar
var dauðahljóð.
— Hvernig tókst þér að átta þig
á því, hvaðan ópið kom?
— Ég gat eiginlega ekki gert
það. En ég hugsaði með mér að
það hefði komið frá ganginum,
eða úr einhverjum herbergjanna.
Þar búa . . . þar bjuggu . . .
— Já, já, ég veit það.
— 1 öðru þeirra bjó þessi óþol-
andi kvenpersóna Betti Borg, sem
hafði tekizt að lenda i rifrildi við
næstum alla félaga í klúbbnum. I
hinu Eva Gun, sem þið virðist
heldur ekki allar unna óskiptum
hugástum. Nú, nú, þú opnaðir
bara þær dyr, sem hendi voru
næstar. . .
— Já, en það var dimmt i her-
berginu og einhver lá sofandi í
rúminu.
— Eða lét eins og hann svæfi.
Haltu áfram.
— En svo var það hitt herbergið
. . . ó, Christer. Ég get ekki. . .
— Jú, svona nú. Og þar fannstu
einhverja lykt?
— J . . . ja . . . það var eins og
viskflykt.
— Og loftljósið var kveikt?
— Já, bæði loftljósið og litli
borðlampinn yfir . . .
— Hafði hún afklætt sig . . .
— Nei. Það hef ég reyndar ekki
hugsað út í fyrr. Hún var í öllum
fötunum.
— Ertu viss um að hún sé dáin?
— Já. Hún . . . hún var svo
óhugnanleg. Hún var blá í andlit-
inu og hakan var svo stif og und-
in. Og augun . . . þau voru galop-
in. Það var . . . það var svo ægi-
legt.
— Hlustaðu nú á mig Camilla.
Það er læknir þarna á ráðstefn-
unni, ef ég man rétt. Sú, sem þið
kusuð fyrir formann. Hvers
vegna vaktir þú hana ekki strax?
Svaraðu mér! Hvers vegna hring-
ir þú til mín, áður en þú biður
lækninn að lfta á líkið?
VELVAKANDI
Velvakandi svarar í síma 10-100
kl. 1 0.30 — 1 1.30, frá mánudegi,
til föstudags. |
% Vonbrigði með
sovézka
barnamynd
í íslenzka
sjónvarpinu
Guðrún Guðmundsdóttir
skrifar:
„Velvakandi:
Það lýsir kynlegum smekk hjá
forráðamönnum íslenzka sjón-
varpsins að velja sovézku kvik-
myndina um börn Grants skip-
stjóra handa landsmönnum að
horfa á síðastliðið nýjársdags-
kvöld.
Sagan um börn Grants skip-
stjóra eftir Jules Verne er svo
fræg um heim allan, (vegna þess
hvað hún er ævintýraleg og
skemmtileg), og þá einnig hér á
landi, að manni dettur i hug, að
sjónvarpsmönnunum hafi þótt
nafn myndarinnar út af fyrir sig
nægileg trygging fyrir því, aó um
skemmtilega mynd hlyti að vera
að ræða, — það væri bókstaflega
ekki hægt að gera leiðinlega
mynd úr svo góðum efniviði, — og
því hafi þeir látið hjá liða að
kynna sér myndina fyrir sýningu.
Ég trúi því nefnilega ekki, að þeir
hefðu tekið hana til sýningar,
hefðu þeir verið búnir að skoða
hana. En kannski hefur Útvarps-
ráð skipað þeim að sýna hana, af
því að sendiráð Sovétrikjanna
hefur þrýst á? Eða er það rétt, að
sovézkar myndir eigi að vera
ákveðið hlutfall í barnaefni (og
öðru efni) sjónvarpsins? Af ein-
hverjum ástæðum að minnsta
kosti er áberandi mikið um
sovézkt efni i barnatímum sjón-
varpsins. Af skiljanlegum ástæð-
um eru sovézkar sjónvarpsmyndir
hvergi i heiminum eftirsótt sjón-
varpsefni. Þær eru varla útfíutn-
ingsvara nema til landanna í
Austur-Evrópu og Kúbu, og svo
núna seinustu árin til Islands. Af
hverju?
Eftir að okkur var bannað að
leyfa börnunum okkar að njóta
hinna stórskemmtilegu og menn-
ingarlegu barnatima i Keflavíkur-
sjónvarpinu er enn meira árið-
andi að vanda valið hjá íslenzka
sjónvarpinu.
% „Rússnesk
afbökun“
Ég vil að lokum leyfa mér
að taka undir oró sjónvarpsgagn-
rýnanda í einu dagblaðanna, en
honum farast orð á þessa leið:
Nýja árið hófu sjónvarpsstjórar
svo með því hneykslanlega athæfi
að setja rússneska afbökun á sög-
unni um börn Grants skipstjóra á
dagskrá á nýjárskvöld.
Verr gerða mynd hefur undir-
ritaður ekki séð um ævina og á
áreiðanlega ekki eftir.
Verðum við aðeins að vona, að
nýjársheit þeirra sjónvarpsstjóra
sé ekki i sama gæóaflokki,,.
— Svo mörg voru þau orð, og er
ég þeim fyllilega sammála. A
mínu heimili eru þrjú börn, og
ætluðu þau ásamt tveimur gest-
komandi frændsystkinum sinum
að skemmta sér við þaö þetta há-
tíðakvöld að horfa á myndina. Öll
höfðu þau marglesið söguna og
hlökkuðu þvi mikið til. Ekki tókst
þó' betur til en svo, að smám
saman tóku þau að tínast út úr
herberginu, þar sem sjónvarps-
tækið er, og að lokum sat einn
fullorðinn þar eftir!
Er hægt að fá verri einkunn i
kvikmyndagerð? Að hægt skuli
vera að misþyrma svo slikri
ágætis-barnasögu, að börnin
haldist ekki við?“
0 Ekki eftirsótt
efni
— Ekki þykir Velvakanda
nú líklegt, að stóra sendiráðið
þrýsti beint á útvarpsráð, hvernig
svo sem sambandi einstakra
manna i ráðunum báðum kann að
vera háttað. En satt er það, að
einkennilega mikið er um sovézkt
efni hér hjá okkur núna. Þeir,
sem eitthvað hafa dvalizt eða
ferðast erlendis, vita, að sovézkt
sjónvarpsefni sést þar afar
sjaldan eða ekki, enda er auðséð
af því, sem okkur er boðið upp á
hér á íslandi, að sovézka fram-
leiðslan þolir engan samjöfnuð
við það, sem gert er i frjálsri
gæðasamkeppni á Vesturlöndum.
0 Er ordid „strögl“
íslenzka?
„N'ámsmaður skrifar:
„Kæri Velvakandi!
Nafnorðið „struggle" er til i
enskri tungu. Það er svo þýtt í
Énsk-isienzkri orðabók eftir Sig-
urð Örn Bogason „Barátta; stim,
þraut."
Stundum heyrist þvi slett i
tungutaki Islendinga, t.d.: „Þetta
ætlar nú að verða meira
strögglið." Oftar er þó enska sagn-
orðið notað, svo sem:
„Hvað er hann alltaf að ströggla i
þessu?“
Ekki hélt ég, að þetta orð væri
viðurkennt bókmál, ekki einu
sinni blaðamál, fyrr en ég sá
fimm dálka fyrirsögn í einu dag-
blaðanna:
„Valdaströgl nú framundan hjá
Hartling og Jörgensem."
Blaðamenn bera talsvert mikla
ábyrgð á framtíð íslenzkrar
tungu. Þeir geta fest ambögur í
málinu og ráðið miklu um upp-
töku nýyrða.
Ég get ekki neitað þvi, að mér
þykir orðið „strögl" alger óþarfi
sem nýyrði. Auk hinna þriggja
orða, sem Sigurður Örn Bragason
tilgreinir í orðabók sinni, á is-
lenzkan mörg önnur orð, sem
alltaf geta komið i staðinn fyrir
umrætt orð. Minna má á, að
„power struggle" eöa „struggle
for power" er oft þýtt i blöðum
„valdastreita" eða „valdstieita",
og þótt mér finnist það ekki til-
takanlega skemmtileg þýðing, er
það þó skárra en „valdaströgl".
£ Þarna vantaði
ekki einu sinni
rímorð“
Ekki var einu sinni þörf á
þessu „nýyrði" sem hentugu rím-
orði, þvi að fyrir eru í islenzku
orð eins og gögl, högl, mögl, nögl.
tögl og vögl — bg sjálfsagt fleiri,
þótt ég komi þeim ekki fyrir mig i
svipinn. — Nei, k:eru blaðamenn,
hlífið okkur við þessu oró-
skripi."
Guðmundur
Sigurjónsson
á minningarmóti
Golidse
Eins og fram kom í fréttum á
sínum tima tók Guðmundur
Sigurjónsson þátt I skákmóti, sem
fram fór í Tiblisi i Sovétríkjunum
fyrri hluta desembermánaðar.
Mótið var haldið til minningar um
skákmeistarann V. Golidse og
urðu úrslitin sem hér segir: 1. —
2. Geogradse og Gufeld 10 v.
(sovétr.), 3. — 4. Bagirov og
Holmoff (Sovétrikin) 9 v„ 5. — 8.
N. Gaprindashvili (Sovétr.), Guð-
mundur Sigurjónsson, Ubilava
(Sovétr.) og Ciocaltea (Rúmenia)
8 v„ 9. — 11. Bohosjan
(Búlgaría), Keene (England) og
Nicevsky (Júgóslavía) 7,5 v„ 12.
— 13. Gurgenidze (Sovétr.) og
Schmidt (Pólland) 6,5 v„ 14. —
15. Lebredo (Kúba) og Tuzovsky
(Sovétr.) 5 v. og 16. Znapik (Pól-
land) 4,5 v.
Frammistaða Guðmundar í
þessu móti hefur ef til vill valdið
einhverjum vonbrigðum, en hún
er engu að siður ágæt. Þátt-
takendurnir eru að vísu fæstir
heimsþekktir, en þetta hefur ver-
ið mjög sterkt möt. Gufeld er t.d.
einn af öflugustu stórmeisturum
Sovétríkjanna, þótt hann sé nokk-
uð misjafn. Sama er að segja um
Holmoff, en Bakkus karlinn hef-
ur átt það til að gera honum
óþægilegar glettur öðru hvoru.
Bohosjan var skákmeistari
Búlgariu i fyrra og Schmidt er
sterkasti skákmaður Pólverja um
þessar mundir. Þannig mætti
lengi telja, en nú skulum við líta á
eina af skákum Guömundar frá
þessu móti.
Hvítt: Guðmundur Sigurjónsson
Svart: Bohosjan
Sikileyjarvörn
I. e4 — c5, 2. Rf3 — Rc6, 3. d4 —
cxd4, 4. Rxd4 — g6, 5. Rc3 — Bg7,
6. Be3 — Rf6, 7. Bc4 — Da5,
(Hér er mun algengara að leika
7. — 0-0, eða 7. — d6, en svartur
vill auðsjáanlega forðast mjög
troðnar slóðir).
8. 0-0 — 0-0, 9. Bb3 — d6, 10. h3 —
Bd7, 11. Hel
(Eða 11. f4 — Rxd4, 12. Bxd4 —
Bc6).
II. — Rxd4,
(Svartur vill eðlilega létta á
stöðunni með uppskiptum, en 12.
— Hac8 kom þó ekki siður til
greina).
12. Bxd4 — Bc6,
(Ekki 12. — e5, 13. Be3 — Bc6,
14. Dxd6 — Rxe4, 15. Rxe4 —
Bxe4, 16. Bd2 — Dd8, 17. Dxd8 —
Hfxd8, 18. Bg5 og hvitur vinnur
lið).
13. Rd5 — Bxd5,
(Til álita kom einnig 13. — e5,
14. Bc3 — Dd8, 15. Bb4 — a5, 16.
Ba3 — b5, 17. c3 — Hb8).
14. exd5
(Nú verður bakstæða peðið á e7
svörtum eilíft áhyggjuefni).
14. — Hfe8, 15. Df3 — Rd7, 16.
Bxg7 — Kxg7, 17. He3 — Rc5, 18.
Hael — Rxb3,19. axb3 — Hac8,
(Svörtum hefur tekizt að ná
frekari uppskiptum, en engu að
síður á hann við mikla erfiðleika
að stríða).
20. Ddl! — Hc7, 21. c3 — Db6, 22.
He4 — a5, 23. Hle3 — Dc5, 24. h4!
(Hótar að opna h-línuna og til
þess að koma í veg fyrir það tekur
svartur á sig enn meiri veik-
leika).
24. — h5, 25. Hg3 — Hh8, 26. Hf4
(Peðið á e7 er vel valdað og nú
beinir hvítur spjótum sinum að f7
reitnum).
26. — e5,
(Opnun taflsins er hvítum í
hag, en eitthvað varð svartur að
aðhafast gegn hótuninni 27. Df3).
27. dxe6 frhj. hl. — De5,
(Ekki 27. — fxe6 vegna 28. Dd3,
t.d. 28. — Hh6, 29. Hc4 — Db6, 30.
Dd4+ og vinnur).
28. Hxf7+ — Hxf7, 29. exf7 —
Hf8,
(Nú tapar svartur öðru peði, en
eftir t.d. 29. — Kxf7, 30. He3 var
staða hans vonlaus. Lokin
þarfnast ekki skýringa).
30. Hg5 — Df6, 31. I)xh5 — Hxf7,
32. Öe2 — He7, 33. I)d2 — He5,
34. Hxe5 — dxe5. 35. Dd7+ —
Kh6, 36. Dxb7 — Dxh4, 37. Da7 —
Í)h5, 38. De3+ — Kh7, 39. Dh3 og
svartur gafst upp.