Morgunblaðið - 14.01.1975, Blaðsíða 18

26
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. JANUAR 1975
JÓNJ. VÍÐIS
MINNINGARORÐ
F. 31. maí 1894
D. 6. jan. 1975.
Enn einn samferðamaðurinn er
horfinn héðan, öðlingsmaðurinn
Jón J. Víðis.
Mér er það úr minni liðið, hve-
nær fundum okkar Jóns bar fyrst
saman. En haustið 1922, er ég hóf
kennslu i Menntaskólanum var
Jón þar fyrir og kenndi teikn-
ingu, (frá 1919—1929). Jón var
sjálfur afburða teiknari og teikn-
aði m.a. þá gerð af stúdentshúfu,
sem enn er notuð.
En hann var lika ágætur teikni-
kennari og mjög vinsæll af nem-
endum. Við urðum fljótt góðir
kunningjar, þó að hann væri sex
árum eldri en ég.
Og svo var það sumarið 1924, að
Jón stakk upp á þvi við mig að við
skyldum fara í ferðalag inn i
öræfi, en þangað hafði ég aldrei
komið, en á þessum árum var að
vakna áhugí fyrir slíkum ferðum.
Varð það að ráði, að við skyldum
fara á reiðhjólum austur að Geysi
og fara svo gangandi kringum
Langjökul og bera nesti og annan
útbúnað á bakinu. En þegar við
komum að Múla í Biskupstungum
á heitum degi, fundum við, að
bakpokarnir sigu í, svo að við
fengum þar leigðan sinn hestinn
hvor, þó að við værum lítt fjáðir.
Og svo lögðum við af stað inn í
fjallafaðm öræfanna. Eftir rúma
viku komum við aftur að Múla
eftir dásamlega ferð í ýmsu veðri
umhverfis Langjökul.
I þessari ferð kynntist ég Jóni
sem hinum ágætasta ferðafélaga.
Hann hafði alla forustu á hendi,
kunni til allra verka, var athug-
ull, gætinn og úrræðagóður, af-
burða hjálpsamur og velviljaður,
glaðlyndur og jafnlyndur, og svo
reyndist hann mér æ síðan.
Sex árum síðar, siðsumars 1930,
gekkst Sigurður frá Laug fyrir
því að reyna að finna bílfæra leið
frá Gullfossi að Hvítárvatni og
fékk Jón Víðis og Ásgeir frá
Fróða, sem báðir unnu hjá vega-
málastjóra, og mig til liðs við sig.
Með kunnugleik og dirfsku
Sigurðar og aðgæzlu Jóns tókst
okkur að koma gamla Fordinum
hans Sigurðar yfir þýfða móa,
grýtta mela og Sandá og upp Blá-
fellsháls og að Hvítárvatni. Við
villtumst í svarta þoku, en þetta
ferðalag varð til þess, að þessi leið
var fljótlega rudd.
Og svo í ágúst 1933 ók Sigurður
gamla Eordinum, ÁR 77, þverl
yfir landið, Sprengisandsleið yfir
óbyggðirnar, 200 km frá Galtalæk
að Mýri í Bárðardal og síðan til
Reykjavíkur og vorum við þá
með, Jón Víðis, Valdimar Svein-
björnsson og ég. Þeir Jón og
Sigurður réðu ferðinni og völdu
leiðina. Sigurður var áræðinn og
ódeigur, en Jón aðgætinn og
glöggur á aðstæður og fór það vel
saman. Jón hélt nákvæma dagbók
og skrifaði allt hjá sér um færð og
vegalengdir, því að hugsunin var
sú að finna þarna bílfæra leið yfir
landið, sem og varð, þó að meir en
30 ár liðu þar til hún var merkt og
rudd. Skilst mér, að sú leið liggi í
aðalatriðum þar sem þeir Jón og
Sigurður völdu veginn i upphafi.
Þetta var ógleymanleg ferð, að
fara um alókunnar slóðir, ókort-
lagðar þá, svo að við vissum aldrei
hvað við tæki bak við næsta leiti,
með kraftlítinn, ofhlaðinn bíl i
eftirdragi.
Sumarið 1964 fórum við Jón og
Valdimar og ég svipaða leið
norður Sprengisandsleið en það
var með mörgum mönnum með 4
kraftmikla bíla, en það var allt
öðruvísi.
Við Jón fórum ekki fleiri ferðir
saman, en við hittumst oft, og alla
ævi sína var hann sá sami góði
félagi, sem ég kynntist í fyrstu
ferðinni umhverfis Langjökul
fyrir meir en hálfri öld, ósérhlíf-
inn og velvinnandi, ákaflega
reglusamur, hjálpsamur og
hjartahlýr, góðlyndur og glað-
lyndur og gegnheiðarlegur dreng-
skaparmaður í hvívetna.
Og nú er þessi samferðamaður
minn og margra annarra farinn á
nýjar leiðir.
Við söknum hans og minnumst
hans með hlýjum huga, þökkum
honum samfylgdina og óskum
honum góðrar ferðar.
Einar Magnússon.
Deyr fé,
deyja frændr
deyr sjalfr et sama,
en orðstfrr
deyr aldrigi
hveims sér góðan getr.
Þessi speki hinna fornu háva-
mála kemur mér i hug, er ég með
fáeinum þakkar- og kveðjuorðum
minnist hins mæta manns, Jóns J.
Víðis, mælingamanns, sem ætt-
ingjar, venzlafólk og aðrir vinir
kveðja hinztu kveðju í dag. En
Jón lézt þ. 6. janúar sl. af völdum
slyss, er hann varð fyrir rétt fyrir
jólin.
Jón J. Víðis fæddist að Þverá í
Laxárdal í S-Þingeyjarsýslu 31.
maí 1894 og varð því áttræður á
s.l. vori þjóðhátíðarársins. Hann
var sonur hjónanna Jóns Jónsson-
ar, Þveræings, Jóakimssonar
hreppstjóra á Þverá Ketilssonar
og konu hans Herdísar Asmunds-
dóttur, en móðir Jóns var Hall-
dóra Sigurðardóttir, bónda í Koll-
staðagerði á Völlum S-Múlasýslu
og konu hans Guðríðar Eiríksdótt-
ur frá Skriðuklaustri. Sigurður
var Guttormsson Vígfússonar, al-
þingismanns á Arnheiðarstöðum
og konu hans Halldóru Jónsdótt-
ur vefara Þorsteinssonar prests
t
Dóttir min og systir okkar,
SIGRÍOUR
HJÁLMARSDÓTTIR
BJERG,
verður jarðsett frá Fossvogs-
kirkju miðvikudaginn 15 janúar
kl. 1.30
Hjálmar Þorsteinsson
frá Hofi og systkini.
t
Eiginmaður minn,
SIGURÐUR BJÖRNSSON,
trésmiður,
Kárastig 7,
lést i Landspitalanum 1 2. þ.m
Málfriður Halldórsdóttir.
að Krossi í Landeyjum. Má þann-
ig rekja ætt Jóns til hinnar kunnu
Vefaraættar.
Árið 1898 fluttist Jón með for-
eldrum sínum og systrum frá
Þverá í Laxardal til Reykjavíkur,
en þangað komu þau einmitt á
fjögurra ára afmælisdegi Jóns.
Þar átti hann heima æ síðan, að
undanskildum 6 árum, er fjöl-
skyldan bjó f Hafnarfirði.
Tengdaforeldrar mínir bjuggu
einnig allan sinn búskap í sama
húsi og Jón, og eftir að tengda-
móðir mín missti mann sinn árið
1971 var Jón henni mikil stoð,
enda alla tíð mikill kærleikur
með þeim systkinum og þau mjög
samrýnd.
Jón var alla ævi ókvæntur og
bjó hann fyrst með foreldrum sfn-
um, en á heimili þeirra ótst upp
systurdóttir hans, Dóra Þorvalds-
dóttir. Siðan bjó hann i mörg ár
með móður sinni, eða þar til hún
lézt árið 1957, að María systir
hans, sem þá var ekkja, fluttist til
hans. Sá hún um heimili fyrir
hann að Eiríksgötu 4 af stakri
alúð og umhyggjusemi þar til
hann lézt.
Jón lauk stúdentsprófi árið
1914. Byrjaði hann í læknisfræði
en hætti námi, og var haft eftir
Guðmundi Hannessyni, prófessor,
að hann hefði séð mikið eftir
þeim nemanda vegna óvenjulegr-
ar handlagni hans. Arið 1918
réðst Jón í þjónustu rikisins og
var þar allan sinn starfsaldur,
lengst af hjá Vegagerð ríkisins.
Auk þess vann hann í tómstund-
um sínum að margvislegum
hugðarefnum, gerði t.d. fjölda
uppdrátta af húsum, er reist hafa
verið hér í borginni og annars
staðar á landinu. Studdist hann í
þessum efnum við ýmiss konar
erlend rit um byggingarlist, þvf
enga háskólamenntun hafði Jón í
þessari grein. Ég ætla mér ekki að
rekja starfsferil Jóns frekar, þar
sem ég veit, að aðrir munu ger£
ýtarlega grein fyrir hinum um
fangsmiklu störfum hans í þágu
rfkisins og Ferðafélags Islands,
þar sem hann var heiðursfélagi f
mörg ár.
Auk aðalstarfs síns hafði Jón
mikinn áhuga á ferðamálum og
náttúruskoðun og ræktun lands-
ins var honum mjög hugfólgin.
Nokkrar ferðir fór hann til út-
landa, en helzt kaus hann að ferð-
ast um sitt eigið land, og mun
hann hafa þekkt það betur en
flestir aðrir Islendingar af
ferðum sínum um landið þvert
og endilangt. I nóvember s.l.
bauð Ferðafélag Islands Jóni í
Þorsmerkuferð, og gekk
hann þá á Valahnjúk, þótt
átiræður væri. Þetta var síðasta
kveðja hans til íslenzkra öræfa.
Jón þekkti þvf nær hverja fs-
lenzka jurt og geysimörg örnefni
landsins voru honum kunn, enda
minni hans frábært. Starfaði
hann og lengi að örnefnasöfnun
vegna kortlagningar Islands. A
þessum ferðum sfnum eignaðist
Jón fjölda kunningja um allt land
og var vfða aufúsugestur, enda
bjó hann yfir frásagnargleði í rfk-
um mæli og hafði yndi af að fræða
aðra um hin margvíslegustu efni.
Jón var að flestra dómi ákaf-
lega sérstæður maður, búinn
mörgum og góðum eðliskostum.
Hann var hlédrægur mjög um eig-
in hag og hógvær í allri fram-
komu og vildi öllum gott gera,
enda stóðu margir f þakkarskuld
við hann. Jóni var mjög margt til
lista lagt, drátthagur mjög og
teiknari góður. Kenndi hann
teikningu við Menntaskólann f
Reykjavík um 11 ára skeið, og
hefi ég heyrt, að nemendur hans
hafi rómað mjög hæfni hans til
þess starfs. Má geta þess, að Jón
teiknaði stúdentshúfuna um það
leyti, sem hann varð stúdent, og
átti hún því 60 ára afmæli á s.l.
ári. Einnig aðstoðaði hann dr.
Bjarna Sæmundsson við teikning-
ar fjölda dýramynda, sem notaðar
voru lengi við kennslu i M.R.
Jón skrifaðis snilldarrithönd
eins og áður er getið, og hann átti
kyn til, þar sem faðir hans skrif-
aði fagra rithönd og Benedikt
Jónsson frá Auðnum, föðurbróðir
hans, var sagður hafa kennt Þing-
eyingum að skrifa. Allt sem Jón
lét frá sér fara bar merki hins
mikla hagleiksmanns, og sam-
vizkusemi og nákvæmni ein-
kenndu öll hans störf. Hann var
iðjusamur svo af bar og féll aldrei
verk úr hendi. Var sama, hvenær
litið var til hans, ætíð var hann
sístarfandi í tímstundum sínum
að ýmsum verkefnum. Stundum
var hann að teikna merki eða
fána fyrir Oddfellowstúkur á Is-
landi, en hann var mjög virkur
félagi þess félagsskapar og
heiðursfélagi st. Ingólfs nr. 1.
Einnig var hann oft önnum kaf-
inn við að útvúa hringsjár (út-
sýnisskífur) fyrir Ferðafélag Is-
lands eða aðra aðila. Svo mætti
lengi telja.
Ég átti þvf láni að fagna að búa
ásamt fjölskyldu minni í húsi
Jóns Víðis á Eiríksgötu 4 um 10
ára skeið. Er ég þakklátari en orð
fá lýst fyrir það, að synir mínir
ölust upp fyrstu bernskuárin sín
ekki aðeins undir verndarvæng
afa og ömmu, heldur einnig í
skjóli frændfólksins góða á efri
hæðinni, Jóns og Marfu. Þar voru
þeir ætíð velkomnir, og gaf Jón
sér ævinlega tíma til að sinna
þeim. Kom þar glöggt f ljós,
hversu barngóður hann var, enda
hændust börn mjög að honum alla
tíð.
Systursonum sínum var Jön
sem bezti faðir. Tók hann þá unga
drengi með sér sem aðstoðarmenn
í vegamælingum, hvern á fætur
öðrum, alls um 30 ára tímabil. Var
það ómetanlegur skóli fyrir þá
alla og þeim hollt veganesti, og
má segja, að þetta hafi markað
lífsstarf þeirra að miklu leyti.
Margir fleiri piltar, bæði skyldir
og óskyldir störfuðu með Jóni á
sumrin, og trega þeir nú góðan
læriföður og vin.
Jón var mjög umhugað um, að
styrkja ættartengslin, og hann
gerði sitt ýtrasta til að svo mætti
verða. Hann vildi greiða götu okk-
ar allra og veita aðstoð og holl ráð,
ef hann taldi þörf á. 1 hinni ár-
legu Víðisferð, sem ungir og aldn-
ir innan fjölskyldunnar tóku þátt
í hin síðari ár, naut Jón sín vel,
eins og reyndar ávallt, er fjöl-
skyldan var saman komin. Þar
kom að góðu gagni hinn mikli
fróðleikur hans í ríki náttúrunn-
ar, og honum gafst tækifæri til
þess að fræða okkur um það, sem
á vegi okkar varð eins og grös,
blóm, steina og skeljar.
Þegar Jón varð áttræður á s.l.
vori, var það ósk hans, að nokkrir
úr fjölskyldunni færu með hon-
um vestur að Hellu í Vatnsfirði til
þess að girða þar land, sem systir
hans, Sigrfður og mágur, Jóhann
Skaptason, fyrrv. sýslumaður á
Húsavík, áttu. Hugsun Jóns var,
að þarna skyldi ættinni helgað
land til gróðursetningar f framtíð-
inni. Á þann veg kaus hann að
halda hátíðleg þessi tímamót í lífi
sínu.
Við hið sviplega fráfall Jóns
Víðis hefur Island misst góðan
son og fjölskylda hans styrka stoð
og sinn bezta hollvin. Þakklæti er
okkur þó efst í huga á þessari
kveðju- og saknaðarstundu fyrir
allt það, sem hann var okkur i
lifanda lffi. Blessuð sé minning
Jóns J. Víðis.
Guðrún Kristinsdóttir
Góður drengur kvaddur.
SEINUSTU helgina í október-
mánuði nýliðins árs vorum við
Jón Vfðis saman i stórum og glöð-
um hópi vina og ferðafélaga inni í
Skagfjörðsskála í Þórsmörk.
Þar bar m.a. dálítið á góma,
hvað gamlir við værum hvor um
sig. Jón hafði þá orðið áttræður
fyrir um það bil hálfu ári. Hinn
vantaði fáeina daga að sama tíma-
marki. Svona var mjótt á milli.
Hinn aldni félagi okkar rifjaði
þar upp í ágætri og skemmtilegri
S. Helgason hf. STEINIÐJA
Clnhoili 4 Stmar 14677 og 14254
t
Eiginmaður minn og bróðir,
STEFÁN AÐALSTEINSSON,
Austurbrún 2
lézt aðfaranótt mánudagsins 1 3. janúar.
Sesselja Jónsdóttir
Móses Aðalsteinsson.
Mágur minn, t
SIGURÐUR BJÖRNSSON,
Laugavegi 39,
lézt að Hrafnistu 11 þ.m.
Fyrir hönd vandamanna,
Helga Sveinsdóttir, Görðum, Álftanesi.
t
Eiginmaður minn, faðir og sonur,
DANÍEL JONASSON,
viðskiptaf ræðingur,
lézt að heimili sínu 1 1 þ.m
Esther Rosenberg Jónasson,
Alfred Rosenberg Jónasson,
Ásta Jónsdóttir.
t
Föðurbróðir okkar,
ÓLI VILHJÁLMSSON,
andaðist í Borgarspitalanum að kvöldi föstudags 10 janúar
Thor Vilhjálmsson,
Helga Magnússon,
Guðmundur W. Vilhjálmsson,
Margrét Norland.
t
Móðir okkar,
ÓLÖF SIGURÐARDÓTTIR,
Bakkaflöt 7, Garðahreppi,
áður húsfreyja að Laugarvatni, andaðist laugardaginn 1 1 janúar.
Karl Guðmundsson og systkini.