Morgunblaðið - 05.04.1975, Qupperneq 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. APRlL 1975

eftir R AGNAR
BORG
Um gull-
peninga,
gullverð
og fleira
Efst:
LandhelgispeninKurinn frá
1972 18 karöt, 20 grömm.
1 miOiö:
Þjóöhátíöarpeningurinn,
10.000 krónur, frá 1974, 15,5
grömm, 900/1000 gull.
Neóst:
lleimsmeistaraeinvfgió í skák,
minnispeningur 2. serfa. 22
karöl gull, 20 grömm. Peningur
þessi selst nú fyrir um 20.000
krónur. Serían kostaói up^t
runalega 10.900 krónur.
llió virta brezka timarit „The
Eeonomist" getur þess nýlega,
aö gullverö hafi verið þetta frá
117 til 197 dollarar fyrir úns-
una. Er ég rak augun í þetla fór
ég aó velta því fyrir mér hvern-
ig væri nú háttaó veróinu á
nokkrum gullpeningum, sem
slegnir hafa veriö og gefnir út
hér á landi á undanförnum
árum, ef reiknaó væri aóeins
meó verðmæti þeirra i gulli.
Söfnunargildi og annaö væri
sett til hlióar. Skyldu pening-
arnir ekki standa alveg fyrir
sínu, meö vöxtum og vaxtavöxt-
um? Eg veró að játa, aó útreikn-
ingurinn á þessu er ekki alveg
eins auóveldur og sýnist i fljótu
bragói. Þess er fyrst að geta, að
ekki er alveg hreint gull i gull-
peningunum. Þeir eru þetta frá
18 til 22 karöt. Gullúnsan,
Trjóu únsan, er 21,1035 grömm
(avoirdupoids únsan er 28,3495
grömrn. Hún er ekki notuð við
vigtun á gulli). Ein Trjóu únsa
eru 480 grain og eitt grain eru
64,8 milligrömm. Eitt karat,
metrískt, eru 200 milligrömm.
Hreint gull er 24 karöt. Ég
reiknaði svo út, að gullpening-
urinn, sem Seðiabankinn gaf út
á síðastiiðnu ári, 10.000 krónu
peningurinn, og er 15,5 grömm
að þyngd, að 900/1000 hlutum
gull, myndi vera 11.943 krónu
virði 1 dag, miðað við guliverð
178 dóllara á únsuna og gengi
dollars kr. 149,60. Þessi pening-
ur var seldur á 10.200 krónur
fyrir ári siðan og hefir því gefið
af sér um 17 prósent vexti á ári,
ef reikna má með því að fá fyrir
hann þessar 11.943 krónur.
Þess ber þó aó geta, sem flestir
vita, að þessi peningur er i
miklu meira verði sem safn-
gripur. Hér innanlands er hann
keyptur á 24.000 krónur og
enskan myntsala sá ég um dag-
inn auglýsa eftir honum og
vildi láta fyrir hann 80
sterlingspund, sem eru í dag
eitthvað um 29.000 krónur.
Margir voru þeir, sem hugðu
gott til glóðarinnar, er skák-
keppnin mikla fór hér fram.
Menn rekur kannske minni til
þess, að þá voru gefnar út 3
seríur minnispeninga. Kopar,
silfur og gullpeningur i hverri
seríu. Voru peningar þessir
seldir á yfirverði, til að stand-
ast hluta af þeim mikla kostn-
aði, sem varð, vió þetta skákein-
vigi aldarinnar. Þeir voru
margir, sem keyptu nokkur
sett, í þeirri von, að þau myndu
brátt verða eftirsótt af söfn-
urum um allan heim. Sú von
hefir brugðist flestum, hingað
til. Þvi er nefnilega öðruvisi
farið með medalíur og mynt, að
myntin er alls staðar skráð
vegna þess að hún hefir verð-
gildi. Minnispcningar aftur á
móti hafa ekki verðgildi og er
þvi undir hælinn lagt hvort
þeir eru skráðir eða ekki. Það
eru til sérstök tímarit, sem skrá
og selja minnispcninga, þ.e.a.s.
geta um verðmæti þeirra á
hverjum tíma, og oft koma
minnispeningar á uppboð hjá
félögum myntsafnara og hjá
kaupmönnum. Ég fyrir mitt
leyti held að verðmæti minnís-
penings fari mest eftir því hve
vænt manni þykir um pening-
inn. En það var nú ekki þetta,
sem ég ætlaði að skrifa um
heldur hitt að skáksettin, þótt
dýr hafi verið upphaflega og
hafi ekki verið seld mikið
manna í milli, eru í dag orðin
nokkuð mikils virði. Með lækk-
andi gengi krónunnar og hækk-
andi gullverði getur verið, að
skáksettin standi alveg fyrir
sínu. Það er því iíklegt, að þeir,
sem ekki kæra sig um að eiga
þessi sétt sem safngripi, og fá
ekki það verð sem þeir vilja
með sölu á þeim til annarra
safnara, geti nú fengið sæmi-
legt verð fyrir peningana hjá
gullsmiðum, sem bræða þá upp.
Menn skyldu alls ekki taka orð
mín of bókstaflega og hlaupa til
og selja þessi sett til bræðslu.
Þetta er bara skrifað i þeim
tilgangi, að benda mönnum á,
að gullið hefir haldið áfram að
stíga og krónan hefir lækkað í
verði. Þótt mönnum hafi fund-
ist þeir kaupa dýrt i upphafi,
voru kaupin ekki eins mikil
feilspekúlasjón og síðar virtist.
Söfnunargildi peninganna er
minna en ætlað var, en verð-
gildið hefir stigið í málmunum.
Gullið i peningunum er nefni-
lega gott, 22 karöt, og sterling
silfur í silfurpeningunum.
Nú og hvað þá með gutlið í
framtíðinni. Heldur það áfram
að stíga? Ég hefi engan ómerk-
ari fyrir mér, en sjálfan Harry
Schultz, fjárfestingarráðgjafa i
Amsterdam. Samkvæmt viðtali
við hann, i alþjóðaútgáfu The
Journal of Commerce hinn 3.
marz síðastliðinn, spáir hann
því, að gullverð fari upp í 250
til 300 dollara, únsan, á seinasta
ársfjóróungi þessa árs. Harry
gerir ráð fyrir því að hin mikla
verðbólga í Bandaríkjunum og
önnur atvik í heimsmálunum
muni stuðla að þessu. Það er
líka óþarfi að farga þeim is-
lenzku gullpeningum, sem eru
svo til nýkomnir í umferð, en
þetta verður hver og einn að
gera upp við sig.
Fundur verður hjá Myntsafn-
arafélagi íslands i Templara-
höllinni laugardaginn 12. apríl,
þ.e. á laugardaginn kemur.
Uppboðið verður með merkara
móti. Koma þar fram vörur og
brauðpeningar, Náttfarapen-
ingarnir báðir, Alþingishátíðar-
sería og verður hver peningur
seldur fyrir sig, 20 krónu gull-
peningur, danskur frá 1873 og
auk þessa peningar frá Noregi,
Svíþjóð, Grænlandi og Þýzka-
landi.
Peugeot 604.
Bílasýn-
ingin í
Genf
BÍLASYNINGIN, sem haldin
er árlega í Genf, er nú nýafstað-
in. Hún hefur smátt og smátt
öðlast hærri sess i heimi bíla-
sýninganna og er nú á góðri leið
með að verða mikilvægari en
haustsýningarnar en þær eru í
Paris, London og Tórinó. Á sýn-
ingunni nú voru margir nýir
bílar sýndir i fyrsta sinn og má
það kallast allmerkilegt þar eð
mikið hefur verið rætt um
erfióleika bilaiðnaðarins
undanfarið.
Heiðurssætið myndi, ef í boði
væri, væntanlega hljóta hinn
nýi Rolls Royce Camargue, sem
á að vera fullkomnasti lúxus-
bíll, sem völ er á í heiminum í
dag. Þó margir ímyndi sér enn
að Rolls Royce sé ávallt ekið af
einkabílstjóra er hinn nýi
Camargue sagður spennandi í
akstri fyrir þá sem um það
hugsa. A hinum enda verðlist-
ans var svo Vauxhall Chevette
sýndur i fyrsa sinn, en um hann
var rætt i bílaþætti fyrir
skömmu.
Alls konar stórglæsilegir
sportbilar voru að venju mjög
áberandi Ferrari Dino,
Maserati Merak, Lancia Beta
Monte Carlo, Alfa Romeo og
margir fleiri.
Renault-verksmiðjurnar
frönsku sýndu nýjan lúxusbil
30TS, sem er meó V6 vél, 2664
rúmsm. sem er einnig notuð af
Peugeot og Volvo. Nýr Peugeot
604 kom skemmtilega á óvart.
Hann er með vélina að framan
og afturdrifinn og er lengri og
þyngri en Renaultinn en með
samskonar V6 vél.
Volkswagen verksmiójurnar
kynntu enn einn bílinn, VW
Polo. Hann er með 900 rúmsm
vél, sem er að framan, liggur
þvert og drífur framhjólin.
Ameríkanar sýna m.a. AMC
Pacer, sem er nokkuð óvenju-
legur útlits en þykir breiður.
Honum hafa áður verið gerð
nokkur skil hér.
Á sýningunni gat einnig að
líta margs kyns boddýhönnun,
„pínubíla" og mikið safn af
kappakstursbílum.
br.h.
Tilraunir með aukið öryggi bíla verða sffellt yfirgripsmeiri og
fleiri og fleiri framleiðendur hafa smfðað „tilraunaöryggisbfl". Hér
sést bfllinn frá Renault á því sviði, Penault BRV. BRV stendur
fyrir Basic Research Vehicle.