Morgunblaðið - 31.08.1975, Síða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. AGÚST 1975
Teg. 4260
Léttir og slitsterkir leðurskór með gúmmísólum.
Litur Brúnt/brúnt. Stærðir 35—40 kr. 2.685.—
i eg. 12455
Mokkasíur
Brúnt eða svart
Kr. 3.355,—
Teg. 12450
Mokkasíur
Svart eða brúnt leðui
35—42. kr. 4455,—
Brúnt leður
Nr. 35—42 Kr. 4.455.—
Teg. 12456
Brúrit leður
Nr. 36—40. Kr. 4.395.—
Póstsendum
Skóverzl. Þórðar Péturssonar
Kirkjustræti 8, v/Austurvöll, sími 14181.
Danir hugsa
sig tvisvar um...
DANIR hafa getið sér orð fyrir framleiðslu og
útflutning á klámi og hafa haft dágóðar tekjur af
þessum atvinnuvegi, en um þessar mundir fara á
ný fram miklar umræður þar í landi um gerð
kvikmyndarinnar „Margar ásjónur Krists“, þar
sem kynferðislífi Krists eru í fyrstasinn gerð skil á
kvikmyndatjaldinu.
Vaxandi efasemda gætir nú i
dönsku þjóðlífi um gerð þess-
arar myndar, og það eitt vekur
ærna athygli, að hinir frjáls-
lyndu Danir skuli láta sér slíkt
fyrir brjósti brenna, en hér
gætir e.t.v. að nokkru leyti hins
pólitíska afturkipps, sem svo
mjög hefur orðið vart í Dan-
mörku að undanförnu.
Aðalpersónan í þessu máli er
kvikmyndastjórinn, Jens
Jörgen Thorsen. Á sinum tima
sótti hann um ríkisstyrk til
kvikmyndatökunnar og fékk
hann, en styrkurinn var síðan
dreginn til baka þegar í ljós
kom, að ekkert land vildi veita
styrkurinn verði hækkaður upp
i 900 þús. krónur. Stjórn Kvik-
myndastofnunarinnar sam-
þykkti tillögu hans með naum-
um meirihluta í máílok. Eftir
atkvæðagreiðsluna sögðu
nokkrir þeirra, sem mótfallnir
voru styrkveitingunni, sig úr
ráðinu í mótmælaskyni.
Nú eru stjórnmálamennirnir
komnir i slaginn á ný. Samtök
jafnaðarmanna á Norðurlönd-
um hafa löngum verið meðmælt
frjálslyndi og afskiptaleysi,
verið fylgjandi frjálslyndi í ást-
um og átakalitlu andrúmslofti í
velferðarríkjum sínum.
Bindindismenn ýmsir aðrir
ur framleiðandinn sjálfur að
verða sér úti um tvær milljónir
króna. Um leið benti nefndin á
það, að Thorsen yrði nú enn á
ný að svipast um eftir landi þar
sem kvikmyndatakan gæti farið
fram.
Krafa dönsku stjórnarinnar
um að fá vitneskju um hvar
kvikmyndatakan eigi að fara
fram er byggð á mikilvægari
forsendum en virtzt getur i
fljótu bragði. Mótmælaflaum-
urinn í kjölfar fyrstu atrennu
Thorsens-málsins var afdráttar-
laust merki þess, að aðgæzlu
væri þörf. Upphaflegar áætlan-
ir um kvikmyndatöku f Suður-
Frakklandi urðu að engu þegar
rómversk-kaþólska kirkjan
skarst I leikinn. Aðrir staðir,
sem hafa komið til greina, eru
Síaní-eyðimörkin og Líbýa, en
nú er allt útlit fyrir, að kvik-
myndatakan fari að mestu fram
í sandnámu í nágrenni Kaup-
mannahafnar.
Danska stjórnin hefur fengið
lögfræðilegum ráðunautum sin-
... varðandi klám-
mgndina um Krist
kvikmyndagerðarfólkinu við-
töku af siðferðilegum ástæðum.
Ummæli Thorsens urðu fleyg
og komust í fyrirsagnir margra
blaða: „Jesús hefur ekki fengið
að eiga neitt kynferðislíf i tvö
þúsund ár, en nú ætla ég að
gefa honum slíkt líf.“ Við nán-
ari athugun kom svo í ljós, að
Thorsen hafði tekið fullgrunnt
í árinni, en nýlega voru frétta-
mönnum sýndar glefsur úr
myndinni. Þar sást Jesús í ásta-
leik með Maríu Magdalenu, í
,,þrihyrningi“ með Maríu
Magdalenu og Mörtu, og siðan
var brugðið upp nútímamynd
af Kristi í samförum með
palestínskri sveitastúlku.
Höfundar kvikmyndar-
handritsins eru ekki sáttir við
það, að Jesús hafi einungis lif-
að venjulegu og heilbrigðu kyn-
ferðislifi, heldur eru í mynd-
inni atriði, þar sem Kristur og
Jóhannes skírari eru orðnir
kynvillingar eftir upprisuna.
Því hefur verið haldið fram,
að ónefndur félagi í Baader-
Meinhofhópnum, sem nú af-
pláni níu ára fangelsisdóm í
Vestur-Þýzkalandi, hafi aðstoð-
að við gerð kvikmyndahandrits-
ins.
Eftir miklar umræður í Dan-
mörku og hörð viðbrögð erlend-
is árið 1973 varð Ijóst, að
Thorsen myndi ganga erfiðlega
að koma áformum sinum í
framkvæmd og festa hugmynd-
ir sinar á filmu, en viðbrögðin
erlendis urðu reyndar sýnu
harðari en heima fyrir.
Styrkurinn, sem Kvikmynda-
stofnun danska ríkisins veitti
til kvikmyndatökunnar á sinum
tíma og dreginn var til baka,
nam 600 þús. dönskum krónum.
Listfræðilegur ráðunautur
stofnunarinnar við styrkveit-
ingar til kvikmyndagerðar,
Gert Fredholm, lagði mikla
áherzlu á það, að styrkurinn
yrði veittur, en danska ríkis-
stjórnin, dyggilega studd af
Páli páfa, var þvi algerlega
mótfallin.
Núverandi ráðunautur, Sví-
inn Stig Björkmann, hefur tek-
ið þetta mál upp að nýju, og
leggur meira að segja til að
andstæðingar hvers konar
spillingar hafa þó jafnan átt
sterk ítök i jafnaðarmanna-
hreyfingunni frá því fyrir alda-
mót. Mat það, sem þessi öfl
leggja á mál þetta, er, að stjórn
jafnaðarmanna, sem tók við
völdum í ársbyrjun, hafi þegar
fengið á sig þann stimpil, að
hún stuðli að siðferðilegu upp-
lausnarástandi i þjóðfélaginu.
Menningarmálaráðherrann,
Niels Matthiasen, hefur tekið
mjög eindregna afstöðu til
málsins og virðist mörgum
hann líta á Thorsen sem
nokkurs konar útsendara
djöfulsins.
Ráðherrann hefur orðið fyrir
miklum þrýstingi af hálfu þing-
manna, og þrátt fyrir það, að
Iögum samkvæmt sé stjórn
Kvikmyndastofnunarinnar
óháð stjórnvöldum í ákvörðun-
um sínum, hefur honum tekizt
að koma í veg fyrir það, að
Thorsen fái styrkinn greiddan,
meðan rannsókn málsins fer
fram. I síðasta mánuði lét
menningarmálanefnd danska
Þjóðþingsins stöðva alla ríkis-
aðstoð við kvikmyndagerðina
meðan á lagalegri rannsókn
stæði. Nefndin samþykkti með
yfirgnæfandi meirihluta at-
kvæða að setja ákvæði í
gildandi lög um rikisstyrki til
menningarmála, svo og ákvæði
í stofnskrá Kvikmyndastofnun-
arinnar þar sem kveðið er á um
menningarlega sérstöðu henn-
ar, en upphaflega var stofnun-
inni gefið sjálfdæmi, svo að
hún yrði óháð afskiptum stjórn-
málamanna.
Ríkisstjórnin heldur þvi
fram, að með þessu sé ekki ver-
ið að skerða frelsi stofnunar-
innar, en eins og við var að
búast, var rekið upp ramakvein
og stjórnin ásökuð um að hafa
tekið upp ritskoðun.
Menningarmálanefndin hef-
ur samt sem áður ekki gefið
nein fyrirmæli um að gerð
myndarinnar verði stöðvuð,
heldur er þess krafizt, að Thor-
sen uppfylli skilyrði, sem sett
eru í stofnskrá Kvikmynda-
stofnunarinnar, til að hægt sé
að veita honum hinn umdeilda
900 þús. króna styrk. Sam-
kvæmt þessum skilyrðum verð-
um það verkefni að álykta
hvort bann við sýningu mynd-
arinnar yrði innan ramma lag-
anna. I Kaupmannahöfn er al-
mennt álitið, að Jesú-myndin
myndi brjóta í bága við löggjöf
um guðlast og jafnvel lög um
höfundarétt, en þeir, sem
höfundaréttarlögin yrðu brotin
á, væru i þessu tilviki höfundur
Nýja testamentisins.
Menningarmálaráðherrann
hefur ekki farið dult með van-
þóknun sína á Jens Jörgen
Thorsen og hefur það vakið
nokkra undrun meðal al-
mennings. Þá hafa blaðamenn
tekið málið, sem þeir telja vera
eins konar persónulega kross-
ferð ráðherrans á hendur hin-
um trúlausa kvikmyndastjóra,
óstinnt upp.
Matthiasen menningarmála-
ráðherra, sem greinilega er bú-
inn að fá sig fullsaddan af
þessu máli, tilkynnti nýlega
Þjóðþinginu (eða kannski
Guði?), að þætti hans I „þessari
Thorsen-uppákomu“ væri lok-
ið.
Hann lýsti þvi yfir, að hann
teldi skyldu sína að stöðva það,
sem hann væri sannfærður um
að væri bein ögrun við sið-
ferðisvitund almennings og til-
ræði við það skipulag, sem kom-
ið hefði verið á styrkveitingar
til menningarmála.
Flokkur jafnaðarmanna í
Danmörku vilar fyrir sér að
þrengja á nokkurn hátt hið
rúma kerfi, sem komið hefur
verið á í sambandi við opinber
fjárframlög til óháðra
menningarstofnana í landinu,
en hluti stjórnarandstöðunnar
er hinn vígreifasti og vill láta
til skarar skríða.
Eva Rothenborg, aðsóps-
mikill talsmaður þeirra gall-
hörðustu í hópi þingmanna
Framsóknarflokks Glistrups,
hefur lagt til að þingið taki við
stjórn Kvikmyndastofnunar-
innar til þess að firra frekari
vandræðum. Þegar umræður
um málið fóru fram í Þjóðþing-
inu nýlega, sagði hún m.a.:
„Thorsen hefur enga þörf
fyrir aðstoð við kvikmyndagerð
— það, sem hann hefur raun-
verulega þörf fyrir, er aðstoð
sálfræðings."