Morgunblaðið - 11.10.1975, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. OKT0BER 1975
Þorvaldur Garðar Kristjánsson í ræðu á Evrópuþinginu:
Munum ekki láta undan efnahags-
legum þvingunum frá Þjóðverjum
Nokkrar umræður urðu um
landhelgismál á þingi Evrópu-
ráðsins sl. þriðjudag. Efnahags-
málanefnd þingsins lagði fram
tillögu til ályktunar við umræður
um skýrslu EFTA og var tillagan
svohljóðandi:
Þingið harmar, að bókun nr. 6
við fríverzlunarsamninginn milli
Islands og Efnahagsbandalagsins
um fiskinnflutning til hins síðar-
nefnda hefir ekki enn tekið gildi
vegna ófullnægjandi lausnar á
deilunum um hin íslenzku fisk-
veiðitakmörk og sérstaklega milli
Sambandslýðveldisins Þýzka-
lands og Islands um fiskveiðirétt
á, Islandsmiðum, og hvetur þessi
tvö viðkomandi lönd til að na sam-
komulagi um þetta mál í anda
evrópskrar samstöðu og sam-
vinnu.
Þá var einnig lögð fram tillaga
til ákvörðunar svohljóðandi:
Þingið felur landbúnaðarnefnd-
inni — ef nauðsyn krefur f sam-
vinnu við laganefndina — að
fylgjast með viðræðum Sam-
bandslýðveldisins Þýzkalands og
íslands um fiskveiðiréttindi og, ef
tilhlýðilegt þykir, bjóða fram að-
stoð sína.
Báðar tillögurnar
voru samþykktar
samhljóöa
F’ramsögumaður í þessum
umræðum var Sven Stray, fyrr-
verandi utanríkisráðherra Norð-
manna. íslenzku fulltrúarnir á
þinginu tóku allir þátt í umræð-
um, þeir Ingvar Gfslason, Stefán
Jónsson og Þorvaldur Garðar
Kristjánsson, en ræða hins sfðast-
nefnda fer hér á eftir:
Herra forseti.
Ég þakka og óska til hamingju
framsögumanninum, mínum góða
vini og félaga hr. Stray, fyrir hans
ágæta nefndarálit.
I 4. gr. tillögu til ályktunar, sem
við nú ræðum, eru Sambandslýð-
veldið Þýzkaland og Island hvött
til að ná samkomulagi „í anda
evrópskrar samstöðu".
Ég vildi, hr. forseti, mega gera
nokkrar stuttar athugasemdir.
Bókun 6 við fríverzlunarsamn-
„Biójið og yður mun gefast
Leitið og þór munuð finna.
Knýið á og fyrir yður mun upplokið verða.“
Fjallræðan.
Þetta er eitt af boðorðum Krists
til okkar mannanna, til þess að
komast i samband við Drottin,
verðum við að tala við Hann í bæn
— grundvöllur hennar er trúin á
almætti guðs og friðþægingar- og
frelsunarstarf Jesú Krists hér á
jörð öllu fólki til þegnréttar í.ríki
guðs. Séra Hallgrímur Pétursson
segir um bænina — „Lykill er
hún að Drottins náð.“ Náðin er
ein af hinum dýrmætustu gjöfum
Guðs til okkar allra. Bænin til
Drottins er lifandi orð. Hún nær
yfir víðáttumikið svið, í lífi okkar
manna og á vegum Guðs kraftar.
Orð Guðs eru frækorn, af þeim
blómstrar jörðin. Hjarta manns-
ins er sáðland Drottins svo að
fólkið blómstri I trú. En það getur
ekki orðið, án þess að tala við
Drottin í bæn. Ef svið bænarinnar
er náið athugað, kemur margt í
ljós. Bænir okkar verða að vera í
samræmi við kenningu Krists.
Ilann sagði að í sínu nafni ættum
við að biðja föðurinn. Það væri
skilyrði fyrir bænheyrslu. Það er
raunar það að biðja í trú — vera
ing Islands og Efnahagsbanda-
lagsins veitir hverju einu hinna
níu ríkja Efnahagsbandalagsins
rétt til að beita neitunarvaldi
gegn því, að samningurinn komi
til framkvæmda að því er varðar
fiskafurðir og þar af leiðandi
tollalækkun á íslenzkum fiskinn-
flutningi til landa Efnahags-
bandalagsins. Þetta er einmitt
það, sem ríkisstjórn Sambands-
lýðveldisins Þýzkalands hefir
gert, eina landið af hinum níu
löndum Efnahagsbandalagsins,
sem hefir fundið sig knúið til að
beita slíkum efnahagslegum bola-
brögðum gegn Islandi, samstarfs-
aðila sínum í Evrópuráðinu.
Þeir hafa reynt að réttlæta
þessa harðýðgislegu framkomu
með því að halda fram, að þetta
hafi þeir gert vegna þess, að þeim
hafi ekkí tekizt að ná viðunandi
samkomulagi við tsland um veiði-
rétt vestur-þýzkra togara innan 50
mílna fiskveiðilögsögunnar. Þetta
er vissulega furðulegt, þegar haft
er í huga, að íslenzku og brezku
rikisstjórnunum tókst að ná sam-
komulagi varðandi útfærslu fisk-
veiðilögsögu okkar og sama er að
segja um Island og Belgíu. Hér er
um að ræða tvo samstarfsaðila í
Evrópuráðinu, sem höfðu eins
mikilla fiskveiðihagsmuna að
gæta og Vestur-Þýzkaland á Norð-
ur-Atlantshafssvæðinu.
Afleiðing þessa er óhjákvæmi-
lega sú, að það er ört vaxandi halli
á verzlunarviðskiptum Islands við
Efnahagsbandalagið. Þessi við-
skiptahalli var nær fjórum
sinnum meiri 1974 en árið
áður. Og ef við líturn nánar á hinn
vaxandi viðskiptahalla Islands við
Efnahagsbandalagið Sjáum við, að
hann var árið 1974 allt að 70% af
heildarviðskiptahalla íslands það
ár. Heldur er nú þetta ömurleg
mynd af þróun viðskipta og áhrif-
um ffíverzlunarsamnings Islands
við Efnahagsbandalagið, ef við
höfum í huga, að fríverzlunar-
samningi þessum var ætlað að ná
sem jöfnustum ábata fyrir báða
aðila.
Þetta kemur raunar ekki á
óvart, þar sem báðir aðilar frí-
verzlunarsamningsins voru sam-
mála um við samningsgerðina, að
kristinn. — Sá sem ekki á trúna,
getur ekki notið gjafa bænar-
innar. Hann á vissulega bágt,
þótt hann ekki finni til þess —.
Eitt boðorð Krists í fjallræðunni,
er þetta: „Leitið fyrst ríkis Guðs
og réttlætis og þá mun allt þetta
veitast yður að auki“ (Allt sem
við þurfum). Til þess að finna
Guðs ríkið, þarf að fara bænar-
innar leið. Hún liggur upp til
Guðs. Ekkert vantar þjóðirnar
frekar en almenna vakningu í
trúnni, I orði Guðs. Til þess að
öðlast hana, verður að biðja Drott-
in. Ef nógu margir bæðu um
vakninguna, mundi hún koma yf-
ir fólkið, frá Guði. Bænin er
okkur ávallt tiltæk, jafnvel í
önnun daganna, þótt við njótum
hennar best á kyrrum stundum.
Þjóðirnar byggjast upp af fjöl-
skyldum þeirra. Bænin er besta
kjölfesta og viðhald hverrar fjöl-
skyldu einkum þá beðið er sam-
eiginlega í trú og lítillæti. Mörg
mikilmenni sögunnar hafa
þakkað heimanbúnaði, í trú og
bæn, farsæld og gengi ævi sinnac
— Bænin er mesti andlegur kraft
ur sem við eigum völ á og ráð á.
Hún veitir lífsorku og getur fyllt
okkur lífsdygðum, sem Guði eru
þóknanlegar. Bænin eflir góða
Island væri ekki nægilegt að ein-
skorða samkomulagið við iðnaðar-
framleiðslu. Við vorum sammála
um á þeim tíma, að það væri nauð-
syn, að Efnahagsbandalagið lækk-
aði tolla áíslenzkum fiskafurðum,
svo náð yrði sanngjörnum jöfnuði
í okkar tvfhliða viðskiptum.
Þessi ofstopafulla og einstreng-
ingslega framkoma af hálfu okkar
vestur-þýzka samstarfsaðila í Evr-
ópuráðinu hefir haft þær mjög
svo alvarlegu afleiðingar að úti-
loka raunverulega markaði i
Efnahagsbandalaginu fyrir Is-
land með sína einhliða efnahags-
starfsemi, sem í utanríkisverzlun
og gjaldeyrisöflun er háð fiski og
fiskafurðum sem nemur 80—
90%. Með þessum hætti hefir Is-
land verið neytt til þess að leita
markaða annars staðar fyrir sinn
útflutning einkum í Norður-
Ameríku, Sovétríkjunum og öðr-
um löndum Austur-Evrópu. Þetta
getur naumast verið álitin heil-
brigð þróun, hr. forseti, og áreið-
anlega ekki „í anda evrópskrar
samstöðu".
Mér þykir miður, hr. forseti, ef
það hljóðar sem endurtekning, en
ekki verður of oft lögð áherzla á
samvizku, sem er okkar fjár-
sjóður á himnum og okkar vega
nesti yfir á land lifenda —. Það
hefir verið vandlega athugað í
Bandaríkjunum, að trúað og
kristilega bænrækið fólk, er
heilsubetra og langlífara en fólk,
sem er vantrúað og trúlaust.
Syndugt líf eyðir lífsorkunni og
manngildinu. Við þau vandræði
losar bænin fólkið, ef það biður í
trú á Drottin. Bænir til Drottins
fjarlægja okkur syndir og allt sem
illt er. Bænir til Drottins bæta
andlag umhverfisins, bænir
okkar fyrir öðru fólki bætir líf
þess. Bænin leiðir til skilnings á
því, hvað við erum vanmáttug, án
hjálpar Guðs. Stöðugleg ástundun
bæna til Guðs færir okkur nær og
nær vizku Hans og vilja. Allt frá
frumkristninni og til þessa dags,
hafa verið uppi menn og konur,
sem læknað hafa hina furðuleg-
ustu sjúkdóma fólks með bæn til
Guðs — samkvæmt ákvörðun að
ofan —. Oft hefur fólk bjargast úr
br.áðum háska með þvi að biðja
Guð um hjálp. Með því að finna til
vanmáttar okkar, án hjálpar
Guðs, þóknumst við Honum í lítil-
læti. Kristur ^sagði: „Hver sem
ekki tekur á móti Guðsríki eins
og barn, mun alls ekki inn í það
koma“ (Mark 10:15) Barnshugur-
inn er Iitillátur og hreinn. En
Kristur varar okkur við að of-
þyngja hugann með veraldlegum
hugsunum. — Kristur sagði:
„Komið til mín allir þér, sem
erfiði og þunga eru hlaðnir og eg
mun veita yður hvíld. Lærið af
mér, því að ég er hógvær og af
hjarta lítillátur og þá skuluð þér
finna sálum yðar hvíld“ (Matt. 11.
mikilvægi sjávarútvegsins fyrir
efnahagslíf Islands. Af þessum
ástæðum hefir íslenzka ríkis-
stjórnin fylgst með og verið virk-
ur þátttakandi í Hafréttarráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna og
bindur miklar vonir við störf
hennar. Mikilvægur árangur hef-
ir þegar náðst á þessari ráðstefnu
á sumum sviðum og víðtæk sam-
staða fengist.
Meðan þessu hefir farið fram
hefir ríkisstjórn Islands staðið
frammi fyrir því ástandi, að fisk-
stofnarnir á Islandsmiðum halda
áfram að vera undirstaða efna-
hagslífs okkar, — það er spurn-
ingin um líf eða dauða fyrir þjóð
okkar. Nær helmingur af heildar-
aflamagninu á þessu hafsvæði er
áfram tekinn af erlendum fiski-
mönnum frá ríkjum, er stunda
veiðar á fjarlægum miðum. Það
eru sívaxandi veiðar á ókyn-
þroska fiski af hálfu erlendra
fiskimanna, svo að endurnýjun
fiskstofnanna er i síaukinni
hættu. Og íslenzki fiskiskipaflot-
inn er nú fullkomlega fær um að
hagnýta Ieyfilegan hámarksafla á
þessu hafsvæði.
Með tilliti til þessara stað-
reynda ákvað rikisstjórn Islands
að grípa til nauðsynlegra aðgerða
með hliðsjón af þeirri þróun þjóð-
arréttar, sem samstaða hefir
náðst um og sýnt hefir sig í störf-
um Hafréttarráðstefnunnar. Þess
vegna var reglugerð gefin út 15.
júlí s.I. um útfærslu fslenzku fisk-
veiðimarkanna i 200 sjómflur.
Hin nýja reglugerð gengur i gildi
15. október 1975 eða eftir nokkra
daga. Jafnframt er unnið að því
að koma á fót vísindalegri stjórn-
un á fiskveiðunum, sem mun fela
í sér takmarkanir fyrir íslenzka
fiskveiðiflotann, jafnvel eftir að
veiðum útlendinga linnir. Til-
gangur þessa er að tryggja há-
marksafla til langframa undir vís-
indalegri stjórn.
Aðgerðir íslenzku ríkisstjórnar-
innar eru í samræmi við þá sam-
stöðu, sem fram hefir komið á
Hafréttarráðstefnunni þess efnis,
að strandríkið geti ákveðið leyfi-
legan hámarksafla innan 200 sjó-
mílna og einnig ákveðið mögu-
leika sina til að hagnýta hann.
29—30). Kristur er sú fyrirmynd
sem við eigum að likjast — Krist-
ur sagði: „Ef þér standið stöðugir
í orði mínu, þá eruð þér sannar-
lega lærisveinar minir og munuð
þekkja sannleikann og sann-
leikurinn mun gera yður frjálsa"
(Jóh. 8. 31—32). Ef við næðum
þessu marki og berum kærleik til
sannleikans, þá hefir trúin náð
tökum á okkur. En „án trúar er
ómögulegt Guði að þóknast,"
segir í Guðsorði. Bænin er okkar
hjálp til að ná þessari full-
komnun. Guð hefir gefið okkur
hæfileikann til að trúa. Hann er
með okkur er við biðjum Hann.
Þá er okkur borgið. Það hefir
tfúaður maður sagt: „Það er unnt
að leysa sérhvern vanda og leysa
hann rétt, ef þú biður og bænin
leysir úr læðingi orku, sem
jákvæður árangur fylgir“. Það
Þar sem strandrfkið hefir ekki
möguleika til að hagnýta leyfileg-
an hámarksafla að öllu leyti á það
að gefa öðrum rikjum aðgang að
því sem umfram er.
Ríkisstjórn Islands er til með að
gefa sanngjarnan umþóttunar-
tíma til þess að létta efnahagslega
örðugleika erlendra fiskjmanna.
En þá ber að hafa I huga, að
stefna okkar í þessum málum hef-
ir verið alkunn í nær 30 ár og
getur því ekki komið neinum að
óvörum, að minnsta kosti ekki
þeim þjóðum, sem sent hafa fiski-
menn sína á íslandsmið. Þá er
þess og að gæta, að við munum
ekki láta undan efnahagslegum
þvingunum, sem við höfum orðið
fyrir frá Sambandslýðveldinu
Þýzkalandi, sem hefir sett á lönd-
unarbann fyrir togara okkar i
þýzkum höfnum og beitt neitun-
arvaldi sínu til að koma i veg
fyrir, að tollalækkanir í Efna-
hagsbandalaginu kæmu til fram-
kvæmda.
Það ber vissulega að harma
framkomu þeirra, sem neita að
viðurkenna bráða nauðsyn á að-
gerðum til verndar og varðveizlu
fiskuppeldisstöðva Islandsmiða,
þessarar miklu liffræðilegu upp-
sprettu Norður-Atlantshafsins.
Og það er sérstaklega hryggilegt,
þegar sum efnahagslega háþróuð
og öflug ríki, þrátt fyrir tiltölu-
lega óverulega þjóðarhagsmuni,
stofna til hörkulegra refsiaðgerða
gegn lítilli samstarfsþjóð fyrir að
vera með verndaraðgerðum að
leitast við að varðveita uppsprett-
una að lífsmöguleíkum sínum i
framtiðinni. Þetta er „í anda evr-
ópskrar samstöðu“, eða hitt þó
heldur. Um leið og ég greiði at-
kvæði með ályktunartillögunni,
sem nú liggur fyrir þessu þingi og
ef til vill með ákvörðunartillög-
unni, ef breytingartillaga nr. 2
verður samþykkt, vil ég skora á
okkar vestur-þýsku félaga með
þeim alvöruþunga, sem brýn
nauðsyn krefur, að endurskoða
afstöðu þeirra í þessum málum og
gera íslandi mögulegt að taka upp
á nýjan leik eðlileg verzlunarvið-
skipti við allar níu þjóðirnar inn-
an Efnahagsbandalagsins hið
allra fyrsta.
væri óframkvæmanlegt að skrá
alla viðburði sem hægt væri að
tína saman um kraft og verkanir
bænarinnar í lífi fólksins frá önd
verðu. Leyfi mér að birta hér,
aðeins tvo viðburði, úr eigin lífi.
Ungur var ég eitt ár fjárhirðir á
sauðfjárræktarbúi í Noregi, sem
var ríkisbú. Um sauðburðinn varð
að vera hjá hverri rollu er hún
bar. En ærnar voru 200 að tölu.
Þetta tók hátt á þriðju viku. Ég
hafði þriggja klukkutíma hvíld
tvisvar á sólarhring og átti þá að
sofa. En svo fór að ég tapaði
svefninum alveg. Einn morgun,
er ég hafði verið svefnlaus í 14
sólarhringa, fór ég ekki á fætur.
Var þá búinn að tapa matarlyst og
orðinn hálf undarlegur. Hús-
bændur mínir komu að vitja mfn.
En ég sagði þeim ekki hvernig
þetta var með mig. Starfsfólk
búsins hélt til í öðru húsi en bú-
stjórinn, með sitt fólk. Ég hafði
herbergi á efri hæð. Á neðri hæð
bjuggu roskin hjón með syni
sinum uppkomnum. Þeir feðgar
unnu í þorpi þar skammt frá og
svo á búinu, þegar þess þurfti
með. Þau hétu Nellí og H. Nilsen.
Hann kom inn til mín þennan
morgun og tjáði ég honum
hvernig þetta væri með mig.
Hann varð grátklökkur og taldi
mig búinn að vera. Ég man hann
sagði, er hann fór út frá mér, „Du
har vært en snille dreng Jón.“
Síðla þennan dag kom svo Nellí til
mfn. — Ég vissi að hún var
óvenjulega sterk trúkona. Það var
eins og hún ætti i mér hvert bein.
Hún sagði mjög fljótlega, „Nu
skal við beðe,“ hún kraup á knén
Framhald á bls. 11
Jón H. Þorbergsson:
Bænin