Morgunblaðið - 26.11.1975, Page 29

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. NÖVEMBER 1975
29
Velvakandi svarar i sima 10-100
kl. 14—15, frá mánudegi til föstu-
dags
0 Hver fær
umráðarétt yfir
barni einstæðrar
móður við
fráfail hennar?
Einstæd móðir 3207-0280 skrif-
ar:
„Sæll Velvakandi.
Þakka þér fyrir allt það fróð-
lega efni, sem þú hefir birt und-
anfarið, en nú upp á siðkastið hef
ég fylgzt all rækilega með því i
ieit að spurningu, sem er allofar-
lega á baugi hjá mér þessa dag-
ana. Spurningin er þessi: Hver
fær umráðarétt yfir óskilgetnu
barni þegar og ef móðir þess
fellur frá áður en það nær lög-
aldri eða er fjárráða?
Eg er semsagt einstæð móðir,
en eftir þá banaslysaöldu sem
gengið hefur yfir að undanförnu
hef ég farið að velta þvi fyrir mér
hvað yrði um dóttur mina ef ég
félli óvænt frá. Fengi faðirinn þá
umráðaréttinn, foreldrar eða fjöl-
skylda mín, guðforeldri barnsins
eða mundi málið koma til kasta
yfirvalda? Get ég látið eftir mig
vottfest skjal þar sem ég læt í ljós
skoðun mína á því hvar hún væri
bezt komin?
Ég vonast eftir þvi að fá eitt-
hvert svar við þessu.
Að endingu langar mig til að
koma á framfæri með þinni hjálp
ábendingu til Colgate-Palmolive
umboðsmanna hér og annarra
þeirra, sem kynnu að dreifa
ókeypis sýnishornum i hús. Eg
héld það væri heillavænlegra að
hringja eða banka til að gera hús-
ráðendum viðvart þegar komið er
með slík sýnishorn.
Hér fyrir 1 — l'/j mánuði var
dreift pökkum með hreinlætisvör-
um hér í vesturbænum og
kannski viðar. Þarna voru ungir
piltar á ferð, en sennilega hefur
þeim legið anzi mikið á. Alla vega
virðast þeir ekki hafa veitt at-
hygli hópi 10—13 ára unglinga,
sem þræddu slóðina og hirtu pok-
ana jafnóðum af hurðarhúnun-
um.
Einstæð móðir.“
Við snerum okkur til Ólafar
Pétursdóttur fulltrúa i dómsmála-
ráðuneytinu og báðum hana að
svara spurningunni um yfirráða-
rétt yfir barni.
Ólöf sagði, að í lögum væri
kveðið svo á, að félli móðir óskil-
getins barns frá hefði faðirinn
rétt til að fá umráðarétt þess,
hefði barnið erfðarétt eftir hann
og ta>ki hann þátt i að framfæra
það.
ég hefði ekki vitað um afstöðu
hans til trúar hefðí ég næstum
því hyllzt til að halda hann væri
snortinn af þvf sem fram hafi
farið inni f kirkjunni...
Einkennileg framkoma Bar-
böru hafði átt eftirtekt rnfna alla
og ég uppgötvaði, þegar við sner-
um aftur heim á prestssetrið að
mig rétt rámaði f jarðarfararat-
höfnina sjálfa. Ég var döpur og
örvæntingarfull og meðan ég
hjáipaði við að bera fram kaffið
reyndi ég að fvlgjast með ekkj-
unni ungu. Eg sá að hún skiptist á
nokkrum elskulegum orðum við
flesta viðstadda, en þegar hún
hafði staðið á tali við Susann úti í
horni í fáeinar mfnútur, gat ég
ekkí varizt því að brjóta heilann
um, hvað hún hcfði sagt, sem
gerði ungu stúlkuna svona hissa
og undarlega á svipinn.
Það sem eftir lifði dagsins sá ég
hana endurtaka þessar kúnstir
nokkrum sinnum og jafnan með
sömu áhrifum. Við höfðum farið
til guðsþjónustu f kirkjunni
klukkan sex og við höfðum hlýtt á
nýárssálmana lcikna og ég horfði
á Barböru og sá fyrir mér nýju
gröfina úti f garðfnum og ég
re.vndi að gera mér grein fvrlr
Þá kvað hún tvímæialaust tekið t
tillit til óska móðurinnar i þessu
sambandi, hefði hún gert ráðstaf-
anir til að þær lægju fyrir. Að
öðru leyti taldi hún einsýnt, að
tekið yrði tillit til aðstæðna í
hverju einstöku tilfelli.
Í þessu sambandi dettur okkur i
hug atvik, sem gerðist hér á landi
fyrir nokkrum árum. Stúlka varð
barnshafandi, en síðan slitnaði
upp úr sambandi hennar og
barnsföðurins. Skömmu siðar
ákvað stúlkan að Iáta frá sér
barnið til ættleiðingar. Vissi
barnsfaðirinn um þessi áform
stúlkunnar og fór fram á það við
hana að hann og foreldrar hans
fengju að taka að sér barnið.
Stúlkan var mjög bitur út f elsk-
hugann fyrrverandi og hafnaði
þessari málaleitan. Þá gerist það,
að maðurinn ferst af slysförum.
Hann hafði verið einkabarn for-
eldra sinna, sem nú urðu enn
áfjáðari i að fá að taka að sér
barnið, sem enn var ófætt. Stúlk-
an aftók þetta með öllu og var
barnið siðan látið til óviðkomandi
aðila. Það fylgir sögunni, að að-
stæður föðurforeldra barnsins
voru kannaðar i þessu sambandi,
en þar var ekkert því til fyrir-
stöðu að þau gætu tekið að sér
barnið. Aðeins stóð á samþ.vkki
móðurinnar, og á afstöðu hennar
valt niðurstaða málsins.
% „Upp er skorið,
engu sáð“
Fanne.v Guðmundsdóttir, Akur-
eyri, skrifar:
„Enn um vfsuna:
Upp er skorið, engu sáð,
allt er i vargaginum.
Þeir, sem aldrei þekktu ráð,
þeir eiga að bjarga hinum.
Systir mín, sem er 79 ára, segist
vel muna þegar faðir okkar kom
glaðklakkalegur heim eitt sinn og
hafðí yfir þessa vísu, sem áður
getur, hann hafði verið i heim-
sókn hjá Sigmundi Sigurðssyni
úrsmið, sem var nágranni okkar.
Faðir okkar sagði móður minni og
systur að Sigmundur hefði gert
vísuna og pabbi lærði visuna
strax, honum fannst hún snjöll og
var talsvert stoltur fyrir Sig-
mundar hönd, segir systir mín.
Af sérstökum ástæðum man
systir mín að það eru að minnsta
kosti 55 ár liðin siðan þetta var.
Siðan hefir hún kunnað þessa
vísu.
Fanney Guðmundsdóttir."
— Þjóðhags-
stofnun
Framhald af bls. 23
settar voru fram allt til ársloka, var
ennfremur gert ráð fyrir, að efnahags-
þróunin snerist til hins betra þegar á
fyrra helmingi ársins 1975 Þessar
spár hafa hins vegar ekki rætzt, þvert á
móti var samdráttur þjóðarframleiðslu
mun meiri á fyrra árshelmingi 1 975 en
á árinu 1 974 Ástæður þessa eru marg-
víslegar, en þó má telja víst, að áhrif
samdráttaraðgerða í nær öllum rikjum
og áhrif olíu-og hráefnaverðhækkunar-
innar hafi verið mjög vanmetin fyrst í
stað Birgðabreytingar áttu einnig tals-
verðan þátt j samdrætti framleiðslu, er
fyrirtæki minnkuðu birgðir vegna
óvissu um sölu afurða Einnig má
nefna að i ýmsum rikjum hefur sparn-
aður einstaklinga aukizt og dregið hef-
ur úr neyzlu vegna ótta við atvinnuleysi
eða skerta tekjuöflunarmöguleika
Þetta hefur m a leitt til þess að aðgerð-
ir stjórnvalda til þess að örva eftir-
spurn, t d með skattalækkun til þess
að auka einkaneyzlu, hafa haft mun
minni áhrif en búizt var við Siðustu
spár OECD gera ráð fyrir 2% minnkun
þjóðarframleiðslu allra aðildarrikjanna
á árinu 1975, og er þá búizt við
talsverðri framleiðsluaukningu frá fyrra
árshelmingi til seinna árshelmings.
Þróunin síðustu mánuði bendir hins
vegar til þess, að sú aukning verði
mun minni en spáð var, einkum i
Vestur-Evrópu
VERÐBÓLGA
OG ATVINNULEYSI
Verðbólgan var tvímælalaust sá
efnahagsvandi, sem aðgerðir stjórn-
valda i helztu iðnaðarrikjum beindust
fyrst og fremst gegn á árinu 1974
Það, sem af er árinu 1975, hefur
nokkuð dregið úr verðbólgu i heimin-
um, þótt sú þróun hafi í senn verið
hægari en við var búizt og ýmsar þjóðir
glimi enn við mikla verðbólgu, eins og
t d Bretar Atvinnuleysið hefur hms
vegar farið vaxandi i flestum löndum
og er nú viða meira en það hefur verið
síðustu tvo áratugi Þetta hefur m a
leitt til þess, að stjórnvöld hafa breytt
efnahagsstefnu sinni og leggja nú
meiri áherzlu á aðgerðir til þess að örva
eftirspurn og þar með athafnalif Með-
al annars af þessum sökum, en einnig
vegna þess, að birgðahald er nú talið
hafa náð lágmarki og dregið hefur úr
verðbólgu, er nú reiknað með fram-
leiðsluaukningu meðal aðildarríkja
OECD í heild á næsta ári Þannig er
búizt við 4% aukningu þjóðarfram-
leiðslu frá öðrum árshelmingi 1975 til
fyrra árshelmings 1 976, sem ætti m a
að leiða til aukinna umsvifa i utanrikis-
verzlun eftir 6—7% samdrátt i ár
Þessi spá OECD frá júli sl er reist á
forsendum óbreyttrar efnahagsstefnu
frá þeim tima Á siðustu mánuðum
hafa ýmsar þjóðir, einkum Japanir,
Frakkar og ítalir, haft uppi ráðagerðir
um frekari aðgerðir til þess að auka
eftirspurn og i Vestur-Þýzkalandi hefur
einnig verið haldið áfram á sömu
braut. Þetta mun þó vart vega upp
hægari framleiðsluaukningu á seinni
árshelmingi i ár en gert var ráð fyrir.
og því er nú útlit fyrir, að afturbatinn
verði hægari en spáð var á miðju þessu
ári. Þar sem framleiðsluöfl eru yfirleitt
mjög vannýtt vegna samdráttar á und-
anförnu hálfu öðru ári, getur orðið um
talsverða framleiðsluaukningu að ræða
án þess að til mikillar fjárfestingar þurfi
að koma Vegna styttingar vinnutíma
hjá þeim, sem eru i atvinnu, og vegna
þess, að framleiðsl á hverja vinnustund
eykst yfirleitt í byrjun vaxtarskeiðs, er
viða um lönd ekki búizt við minnkun
atvinnuleysis á næstunni og atvinnu-
leysi gæti jafnvel aukizt fram á mitt
næsta ár, þrátt fyrir vaxandi fram-
leiðslu
Af einstökum ríkjum má nefna, að
afturbatinn er þegar talinn byrjaður 1
Bandaríkjunum, þar sem þjóðarfram-
leiðsla jókst á ný á þriðja ársfjórðungi i
ár, og er búizt við framhaldi þeirrar
þróunar Sama gildir um Japan, en í
Vestur-Evrópu eru horfurnar óvissari.
— Vinarkveðja
Framhald af bls. 20
að útgerðarmaður á Suður-
nesjum, sem þekkti Braga Ölafs-
son Iítið en hafði haft nokkur
viðskipti við hann, hafði orð á því
er hann frétti lát Braga, að hann
hefði ávallt haft á tilfinningunni
að Bragi hefði meiri áhuga á að
hjálpa sér og fyrirtæki sínu en að
selja sér dýrar véiar. Slík
þjónusta er báðum í hag.
Bragi Ólafsson var enginn yfir-
borðsmaður. Hann kom til
dyranna eins og hann var klædd-
ur. Hann var heiðarlegur í við-
skiptum og vænti þess einnig af
öðrum. Og þó hans fyrirtæki og
hans fallega heimili hafi misst
góðan dreng, þá stendur hvort
tveggja föstum fótum og ber
honum gott vitni.
Island hefur misst góðan son
alltof snemma. Hann var fram-
sýnn athafnamaður og mikill
heimilisfaðir og eftirkomendur
hans munu fylgja í fótspor hans
vegna þess að fordæmið er fyrir
hendi. Gæfa Braga lá í því að
hann hafði vit til að búa eftir-
komendur sína undir að lifa
áfram þó hann hyrfi af sjónar-
sviðinu.
Við vottum þgr, Marta, börnum
þínum, tengdadóttur, barna-
börnum og ættinni allri innilega
samúð við fráfall maka þíns, sem
var okkur öllum sannur vinur.
Hann lifi áfram meðal okkar og
verði okkur hvatning til dáða.
Ingrid og Hallgrfmur Björnsson
Rannveig G. Ágústsdóttir og
Loftur Loftsson
HOGNI HREKKVISI
BÍLSKÚRSHURÐIR
ÚTIHURÐIR
SVALAHURÐIR
GLUGGAR OG LAUSAFÖG
VERÐTILBOÐ
HAGKVÆMT VERÐ
Trésmiðjan Mosfell
Hamratúni 1, Mosfellssveit
sími 66606.
Hann hefur alltaf haft lag á því að finna þægilegasta
stólinn í húsinu... uhum...
S^5 SIG&A V/GGA 2 \iLVt$AH.
Psoriasis —
Exemsjúklingar
Fræðslufundur verður haldinn í kvöld 26. nóv.
kl. 20.30. í Súlnasal Hótel Sögu, mætið vel og
stundvíslega. Stjórn samtaka
Psoriasis og Exemsjúklinga.
VE'ífA ER V/ANN
ERVAjKl JÓNAfAWS.
MAMA/ ER NÝ0R9-
iMfc OóV(J VÍEFOR
KANN5K/ víevrt