Morgunblaðið - 21.12.1975, Síða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. DESEMBER 1975
HVAÐ SEGJA
BREZK BLÖÐ
Það dregur ekkert úr deilu lslands og Bretlands að veiða þorsk á færi aftanúr
brezku herskipi.
Landhelgisdeilda Breta og
Islendinga hefur að sjálf-
sögðu verið ofarlega á
baugi í mörgum brezkum
blöðum, ekki síður en
íslenzkum. Hér fara á eftir
sýnishorn af umsögnum
nokkurra þeirra hundruða
blaða sem Mbl. hafa borizt
fréttir af.
The Sun:
Flestir brezku blaðamannanna
taka þorskastríðið mjög alvarlega
en þó eru til undantekningar
eins og Jon Akass hjá Lundúna-
blaðinu The Sun. Hann ritar
grein (8. des) undir fyrirsögn-
inni: „Eru þetta verðlaunin glæsi-
legu, sem við erum reiðubúnir að
deyja fyrir? Fer greinin hér á
eftir nokkuð stytt og endursögð:
Á máli landkrabba er þorska-
stríðið nú komið á stig kráardeilu,
þar sem andstæðingarnir biðja
nærstadda að halda fyrir sig á
jökkunum.
Varðskipið Þór, skip sem
áreiðanlega á eftir að skrifa
endalausar íslandssögur um,
hefur sýnt byssur sínar. Og áhöfn-
in á freigátu flota hennar
hátignar, HMS Brighton, fékk
skipun um að vera viðbúin.
Hefði ekki komið til friðar-
aðgerða aðvífandi fellibyls, gætu
átökin auðveldlega hafa leitt til
þess að húsgögn, og jafnvel
höfuðkúpur hefðu brotnað.
Ástæðan fyrir þessu öllu er
þorskur.
Nú veit ég ekki hvert er þitt álit
á þorski, en hvað mig snertir þá
er það ekki skepna, sem ég er
reiðubúinn til að fara í stríð út af.
Hann hefur þann eina kost, sem
fiskur, að fiskbragðið er ekki of
sterkt, en það varð til þess að
þorskurinn varð nauðsynlegur
fiskstautaiðnaðinum... Þorskur
er það næsta, sem unnt er að
komast því að meðtaka næringu
án þess að borða. Þessvegna spyr
ég ykkur, hverjar yrðu af-
leiðingarnar ef freigátan
Brighton hefði sprengt fallbyssu-
bátinn Þór í loft upp. Nú, í fyrsta
lagi hefði það vakið mikla ánægju
í Hull og Fleetwood, og meðal
eigenda fiskveitingahúsa og
þeirra líka.
En það hefði ekki fallið Samein-
uðu þjóðunum í geð, né heldur
hefði stjórn Efnahagsbandalags-
ins orðið ýkja hrifin. Bandamenn
okkar I NATO hefðu orðið agn-
dofa, vegna þess að Bretland og
Island eru bæði aðilar að gagn-
kvæmum varnarsamningi, sem
felur ekki í sér nein ákvæði um að
ríkin geti gengið hvort að öðru
dauðu. Á meðan við erum að deila
um vernd vesalings þorsksins, er
skipulega verið að þurrka okkar
eigin fiskimið af mun eftirsóttari
fisktegundum. Eiga Rússar þar
ekki hvað minnsta sök, og þess er
ekki Iangt að bíða að við sjálfir
krefjumst 200 mílna lögsögu.
Svo eru það fiskbúðirnar okkar,
sem við verðum að hugsa um.
Sagt er að ef við grípum ekki til
vopna muni allar fiskréttabúðir
okkar hverfa, og með þeim allt,
sem bezt er og virtast f lífi okkar.
Svo mikil er þörf okkar fyrir fisk
og kartöfluflögur."
Jon Akass segir siðan að þetta
sé að vísu gott framlag til bar-
áttunnar en bendir á að nú þegar
hafi mörg fisk-flögu hús lagt
niður Iaupana vegna samkeppni
frá öðrum veitingahúsum. Síðan
segir hann:
Innan minnar innkaupavíddar
— en með því á ég við það hve
langt ég get gengið án þess að
kvöldverðurinn kólni — eru nú
— eru nú þrjár kebab stofur
(tyrkneskur og grískur matur),
kjúklingastofa (bandarísk), um
sex matstofur sem selja út
kínverskan eða indverskan mat,
og eitt veitingahús sem selur fisk
og flögur (brezk)
Ég vona að þetta hljómi ekki
eins og landráð (sem Rfkið getur
enn refsað með hengingu) — en
mér finnst þetta ástand betra en
þegar eingöngu var um að ræða
fisk og flögu veitingahús.
Það er ennþá þess virði að fara
út í vetrarrigninguna til þess að
ná sér í fisk og flögur. En er hægt
að deyja fyrir það? Ég spyr með
það í huga að maður, sem fellur
fyrir borð á Islandsmiðum á álíka
mikla lífsvon og kartöfluflaga,
sem kastað er út í bullandi feit-
ina.
I dag er Bretland jafn þurfandi
fyrir þorskastríð og ég fyrir
hljólaskauta. Brezki flotinn hefur
um tvo ofurkosti að velja:
auðmýkt eða alþjóða fordæmingu.
Sjóliðahetjur okkar yrðu miklu
ánægðari ef þær fengju að verja
okkar eigin fiskveiðar, jafnvel
þótt við ofurefli væri að etja.
Slldarstrlð við Rússa? Já, ég
mundi gerast sjálfboðaliði. En
þorskur er ekki neitt með uggum.
The Yorkshire
Post (Leeds):
Ýms blöð gera mikið úr þvf að
fslenzku varðskipin leiti vars til
að forðast árekstra við brezku
herskipin. Eitt ráð Bretanna
er að senda Nimrod-þotur til
njósna um varðskipin og
fylgjast með ferðum þeirra.
Blaðið The Yorkshire Post
sendi fréttamann og ljós-
myndara í eina slíka ferð, þá
Derek Hudson og Jack Tordoff.
Að lokinni ferðinni skrifa þeir
fjögurra dálka frásögn undir
fyrirsögninni: Varðskipin fara f
felur með komu flotans og flug-
hersins. Lýsir fréttamaður fjálg-
lega hvernig íslenzku varðskipin
— Skeljaflotinn, eða the coekle-
shell navy — flýti sér í felur um
leið og brezki flotinn og flugher-
inn birtist á miðunum. Segir
fréttamaðurinn að um leið og
Nimrod-þota brezka flughersins
hafi nálgazt fiskimiðin hafi varð-
skipið Týr siglt á fullri ferð inn
fyrir 12 mílna mörkin, og flugvél-
in misst sjónar af honum. Þannig
hafi koma brezka flotans og flug-
hersins á fiskimiðin hrakið alla
íslenzka andstöðu á flótta.
Hvernig þeir skýra áfram-
haldandi klippingar er þeirra
mál.
Burnley Evening Star:
I níu dálka grein, undir fyrir-
sögninni: „I hvert skipti sem þeir
klippa togvíra fjarar út líf
Fleetwood", segir Geoffrey
Rumney meðal annars:
Ef við þurfum að hætta veiðum
á Islandsmiðum, getum við eins
afskrifað Fleetwood.
Hann segir að þrátt fyrir margs-
konar nýjan iðnað, ferðamanna-
straumy nýjar ferjur milli írskra
hafna og Fleetwood, olíustöðv^
vegna borananna á botni Norður-
sjávar og útskipunar land-
búnaðarafurða sé Fleetwood enn
algerlega háð fiskveiðum.
Rumney ræðir sfðan við Mark
Hamer, formann togara-
eigendafélagsins í Fleetwood,
sem segir: „Borgin er háð fisk-
veiðum, engu öðru, og tveir þriðju
aflans, sem hér er landað, kemur
af íslandsmiðum — svo mikið er
vandamálið. Það er okkur alger
nauðsyn að deilan verði leyst.“
Síðan ræðir Rumney nokkuð
um vaxandi erfiðleika brezkra
togaraeigenda og segir: Togara-
eigendur í Fleetwood greiða f dag
einni milljón punda meira á ári
fyrir eldsneyti en þeir gerðu árið
1973. Olían kostar nú 50 pund
tonnið, og venjulegur togari
brenni 5H tonni ádag. Það tekur
togarann þrjá daga að komast á
miðin, og aðra þrjá heim, svo
hann hefur þegar þurft 1.650
punda fjárfestingu fyrir eldsneyt-
ið eitt, áður en veiðar hefjast.
Sérhver truflun, sem togarinn
verður fyrir á 15 daga veiðum
sínum við ísland — hvort sem
hún stafar af veðri eða ofsóknum
varðskipa — getur því verið
kostnaðarsöm.
I þessari sömu grein er rætt við
Ken Griffiths, fyrsta vélstjóra á
Boston Stirling, sem ásakar
Islendinga. Hann segir: „Hvað
svo sem Islendingar segja, þá
hafa þeir engan áhuga á fisk-
vernd — það sem þeir sækjast
eftir er einokun."
Grimsby Evening
Telegraph:
Fá blöð gefa þorskastríðinu
jafn mikið rúm og fiskibæjablöð-
in Grimsby Evening Telegraph og
Hull Daily Mail, enda eðlilegt.
Þannig gerir til dæmis Grimsby-
blaðið mikið úr hættunni, sem sé
samfara víraklippingu varðskip-
anna. Hefur blaðið eftir tals-
manni samtaka brezkra
togaraeigenda _ að víraklipping
geti valdið því að brezkur togara-
sjómaður verði klofinn í tvennt
eða hálshöggvinn.
Blaðið bendir á að mikil spenna
sé á togvirunum, og segir: „Að
veiða með trolli er svipað og að
veiða með því að ýta útidyrunum
eftir bæjartjörninni og taka fisk-
inn inn um bréfarifuna". Svo
mikil spenna er á vírunum, segir
blaðið, að ef skyndilega er skorið
á þá kastast þeir til baka af ógnar-
krafti, sem hæglega gæti orðið
manni að bana.
Hull Daily Mail:
I myndskreyttri grein, undir
fimm dálka fyrirsögn, segir blaðið
frá þeirri „sorglegu" staðreynd að
brezkt vátryggingarfélag verði að
greiða öll hugsanleg tjón á
íslenzkum varðskipum í þorska-
stríðinu. Segir blaðið að Lloyds
vátryggingarfélagið í London
muni fylgjast náið með öllum
gangi mála á íslenzku fiskimiðun-
um þar sem 90% allra trygginga
íslenzku varðskipanna séu í hönd-
um þekktra brezkra tryggingar-
félaga.
West Lancashire
Evening Gazette:
Blað þetta er gefið út í
Blackpool, rétt við fiskibæinn
Fleetwood. Fá blöð eru herskáari.
I grein eftir John Dullenty segir
blaðið til dæmis:
Reiðir togaraskipstjórar í
Fleetwood hafa mælt með því að
tekin verði upp stefna „auga fyrir
auga“ gagnvart íslendingum. Bob
Rawcliffe skipstjóri á Bostob
Beverley, segir: Það er kominn
timi til að Islendingar finni fyrir
þróun mála. Við ættum að beita
sömu brögðum og íslendingar. Ef
einhver okkar togara verður fyrir
víraklippingu, ætti að klippa á
víra fslenzks togara. Ef klippt er á
tvo af okkar togurum, ætti að
klippa á tvo af þeirra togurum. Ef
þeir skjóta, ætti að skjóta á þá.
Næst ræðir fréttamaður við
skipstjórann á Wyre Victory,
Joey Newsham, sem er nýkominn
af Islandsmiðum. Hvetur skip-
stjórinn til meiri hörku af Breta
hálfu, því ella gangi Islendingar á
lagið og haldi áfram klippingum.
„Við verðum einhversstaðar að
setja takmörkin. Islendingar
hamra á þvi að þeir séu fámenn
þjóð, sem verið sé að ofsækja. Það
er ekki rétt. Það eru þeir sjálfir,
sem eru að eyða fiskstofnunum,
ekki við.. ! ... íslendingar eiga
stóran flota nýtízku togara. Þeir
veiða takmarkalaust. Þeirþykjast
hafa áhyggjur af þorskstofninum.
Samt eru það þeir sjálfir, sem eru
að eyða æti þorsksins og flytja út f
hrönnum."
Liverpool Echo:
Mörg blöð hafa látið í Ijós
áhyggjur vegna minnkandi fram-
boðs á fiski, þeirra á meðal Liver-
pool Echo. Þar segir meðal annars
í viðtali við talsmann fiskkaup-
manna, Harold Boznan:
„Rfkisstjórn okkar gerði
samning við Islendinga fyrir
tveimur árum. Mér sýnist það
fáránlegt að hún skuli hafa látið
þetta afskiptalaust, látið þessi tvö
ár Ifða án þess að hefja viðræður
um nýtt samkomulag. Þetta er
óskiljanlegt. Allt þetta kjaftæði
átti að vera um garð gengið fyrir
ári, meðan við enn höfðum
heimild til að veiða í friði.“
Boznan bendir á að Liverpool
fái aðallega fisk frá skozkum
fiskihöfnum, en svo mjög hafi
dregið úr löndunum þar að fisk-
verð hafi hækkað úr hófi fram.
Hann bendir þó á að nóg framboð
sé af öðrum fisktegundum en
brezkar húsmæður eigi að
venjast, og hvetur þær til að
reyna til dæmis makríl, síld, ál,
skötu, löngu eða grálúðu í stað
þessa eilífa þorsks. Auk þess sem
nóg framboð sé á þessum fisk-
tegundum, séu þær mun ódýrari
en þorskurinn.
The Yorkshire
Post (Leeds):
Áhöfnum togara, sem verða
fyrir þvf að íslenzk varðskip
klippa á víra hans, verður bætt
tjónið með allt að 100 sterlings-
pundum á mann, segir blaðið.
Áhöfnin fær aukalega 3% af sölu-
verði aflans ef annar togvírinn
hefur verið klipptur I veiðiferð-
inni, og 5% ef báðir vírarnir voru
klipptir. Gilda þessar reglur frá
upphafi þorskastríðsins. Blaðið
hefur eftir Tom Nielsen, fram-
kvæmdastjóra félags yfirmanna á
togurum, að: „Þessari ákvörðun
verður fagnað hjá öllum í
fiskiðnaðinum. Hún sýnir hve
langt togaraeigendur vilja ganga
til að hugsa um hag manna
sinna.“
The Daily
Mail (Hull):
Blaðið segir í ritstjórnargrein
að atvinnuleysi ríki í Hull, og að
þar séu 14.109 manns á skrá yfir
atvinnulausa. öll atvik, sem geti
leitt til aukins atvinnuleysis veki
mikinn ugg. Bendir blaðið á að í
hvert skipti, sem togara verði
lagt, bætist 20 manns á atvinnu-
leysisskrá, að ógleymdum þeim,
sem vinna við fiskinn í landi.
Þessvegna sé ekki rétt að dæma