Morgunblaðið - 13.01.1976, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. JANUAR 1976
3
Frá miðunum um helgina;
Frá Magnúsi Finnssyni, blaðamanni Morgunblaðsins,
um borð i varðskipinu Þór.
FREIGÁTAN Bacchante F-69 gerði alls 27 tilraunir til
ásiglingar á verðskipið Þór á bilinu 42—45 sjómilur
austur af Gerpi á sunnudag. Aðför freigátunnar að Þór
hófst klukkan 13,52 og stóð í u.þ.b. klukkustund.
Hriðarmugga var á þessum slóðum, norð-norðaustan 7
vindstig og talsverður sjór með þungri undiröldu. Skall
hurð oft nærri hælum en áhöfn Þórs tókst ávallt að
forðast árekstur. Hrakti freigátan Þór i þrjá heila hringi
og i hverjum hring reyndi varðskipið að stefna að landi,
en freigátan reyndi ítrekað að hrekja varðskipið i suður-
stefnu til móts við tvær freigátur, sem voru á suður-
svæðinu, og dráttarbát. Þá tók dráttarbáturinn States-
man þátt i aðförinni. Freigátan réðst i öllum ásiglingartil-
raunum sinum að stjórnborðssiðu varðskipsins, en
dráttarbáturinn að bakborðshlið þess.
Helgi Hallvarðsson skipherra á
varðskipinu Þór kvað ástandið á
miðunum nú vera orðið þannig, að
þar mættu næstum ekki sjást varð-
skip án þess að freigáturnar trylltust
og lékju þann stórhættulega leik að
reyna ásiglingar á varðskipið Sagði
Helgi, að hann óttaðist mjög það
ástand sem yrði, er loðnuveiðiflotinn
kæmi á sömu svæði og brezkir
togarar. Loðnuveiðiskipin þyrftu oft
að leita aðstoðar varðskipanna ef
eitthvað bjátaði á og kvað hann
mundi verða erfitt fyrir varðskipin að
láta slíka aðstoð í té, ef þeim væri
svo til fyrirmunað að sigla um svæð-
ið vegna freigátnanna, sem legðu
varðskipin í einelti. Þá sagði
þriðji stýrimaður á Þór Halldór
Gunnlaugsson, að það hefði ekki
verið freigátuskipstjórinn sem bjarg-
að hefði þvi ástandi, sem varð er
Bacchante og Statesman þjörmuðu
að Þór, það hefði aðeins verið skip-
herra Þórs að þakka, að sú alvarlega
staða, sem skapaðist 2 7 sinnum á
sunnudag, varð ekki til þess að
skipin skyllu saman í stórsjó og
hvassviðri
Aðfararnótt sunnudagsins létu
varðskipin þrjú, sem hér hafa að
undanförnu verið að gæzlustörfum,
reka á fjörðum, Týr á Loðmundar-
firði, Ægir á Reyðarfirði og Þór á
Seyðisfirði Snemma um morguninn
héldu varðskipin á miðin, Þór og Týr
urðu fyrir áreitni freigátna og
dráttarbáta en þó varð hinn fyrr-
nefndi fyrir mun meiri áreitni.
Falmouth fylgdi Tý, en Bacchante
Þór
Strax og Þór fór út frá Seyðisfirði
beið freigátan við 1 2 mílna mörkin.
Hún fylgdi varðskipinu frá þvi klukk-
an 08 um morguninn en um tals-
stöð heyrðist freigátan Falmouth
tala við togarann Fyldea, sem
sagðist þá nýverið vera búinn að
kasta í síðasta sinn i þessari veiði-
ferð Freigátan bað togarann um að
taka við pósti, sem fara ætti til
Bretlands frá áhöfnum flotaskip-
anna. Samkvæmt upplýsingum sem
varðskipin fengu, voru um 40 togar-
ar á miðunum og þar af áttu all-
margir að vera um 40 milur úti fyrir
Dalatanga Þangað hélt Þór.
Ekki sást hver freigátan var sem
fylgdi Þór fyrr en hún var komin í
um mílu fjarlægð frá varðskipinu.
Aður hafði verið fylgzt með skipa-
ferðum i ratsjám einum saman.
Bacchante kom aldrei nær varðskip-
inu en 0,9 sjómílur frá þvi hún fyrst
Freigátan kemur öslandi á fullri ferð upp að stjórnborðssíðu Þórs og eins og sjá má á freigátunni er þungt í sjó.
Taugastríðið í algleymingi
hliðina í of kröppu horni miðað við
hraða Þórs, sem þýddi að hann
missti marksins og dróst eftir það
afturúr skipunum tveimur er áfram
héldu að kljást
Þessar ásiglingatilraunir freigát-
unnar stóðu i tæpa klukkustund og
ávallt varðist varðskipið með þvi að
beygja i bakborða Alls fór það i
vörn sinni i 3 heila hringi og þrisvar
kom upp sú staða, að það stefndi til
lands Af þeirri stefnu var það jafnan
hrakið sem hinum fyrri og virtist
sem freigátan vildi knýja varðskipið
til þess að sigla i suður, en úr þeirri
átt komu freigátur og dráttarbátur.
Þegar Statesman var næst varðskip-
mu og freigáta reyndi ásiglingu,
munaði minnstu i öllum 27 tilraun-
unum að skipin skyllu saman, þ e
að freigátunni tækist að slá bak-
borðshlið skuts sins i siðu Þórs.
Freigátan Bacchante hætti loks
ásiglingartilraunum sínum klukkan
14,50 en hún fylgdi Þór eftir í 0,5
til 1 milu fjarlægð alveg upp að 1 2
mílunum fyrir ut,an Gerpi. Þess ber
að geta hér, að þegar er viðureign
skipanna hófst hifðu allir togararnir
1 5 veiðarfæri sin Var þá búizt við
að freigátan léti af ásiglmgartilraun-
um sinum þar sem ekki var lengur
hætta á því að Þór tækist að klippa
Þegar svo Ijóst var að togararnir
höfðu hift upp veiðarfæri sin, færð-
ist freigátan öll í aukana enda mun
freigátuherrunum hafa fundizt litils-
virðing að þvi að togaraskipstjórarn-
ir treystu þeim ekki betur
Freigátan Bacchantq hagaði sér
nokkuð öðru visi en þær tvær frei-
gátur sem nýlega hafa siglt á Þór
Tvær hinar fyrri, Andromeda og
Leander, gerðu árásir á varðskipið á
báða bóga þess og kvikmynd ITN,
sem sýnd var i Bretlandi á laugar-
dagskvöld, sýndi einmitt árekstur á
bakborðshlið varðskipsins. Það vakti
þvi athygli allra um borð i Þór, að af
þessum 27 ásiglingatilraunum
Bacchante var ekki ein einasta á
bakborðshlið Þórs. í alþjóðasiglinga-
reglum segir ákveðið, að það skip
sem nálgast annað skip á bakborðs-
hlið hins síðarnefnda skuli vikja, en
Framhald á bls. 35
stefnu sinni i átt að 15 togurum
austur af Gerpi og var nú siglt i
aust-norðaustur og hraði aukinn
Var þá svo þétt hrið, að eigi sást
milli skipanna Tók það freigátuna
um 4 mínútur að gera sér grein fyrir
hraða- og stefnubreytingu Þórs i
ratsjá Klukkan 13,20 kallaði frei-
gátan Bacchante út í loftskeytastöð
sina og bað önnur verndarskip um
aðstoð, þar sem Þór væri að nálgast
1 5 togara Svar kom frá Statesman,
sem sagðist koma á vettvang Fjar-
lægð i næsta togara var þá 5,2
mílur en dráttarbáturinn var í 7
milna fjarlægð
Freigátan var komin upp að hlið
Þórs klukkan 13,52 og þremur
minútum síðar beygði hún i kröppu
horni inn á stjórnborðsbóg Þórs og
þar með hófst fyrsta ásiglingartil-
raun freigátunnar af 2 7 Þór beygði
á bakborða um 45 gráður, þannig
að varðskipið yrði á ný samsíða
freigátunni. Jók freigátan þá hrað-
ann og var óðara komin aftur i
árásarstöðu eða 5 minútum siðar og
aftur endurtók sagan sig tveímur
mínútum eftir það. Upp úr klukkan
14 var Statesman kominn upp að
bakborðshlið Þórs og stefndi hann
inn á hana undir talsvert kröppu
horni Blaðamaður Morgunblaðsins
gat ekki að þvi gert, að talsverðan
beyg setti að honum er þarmig var
ástatt fyrir Þór Helzt leit ástandið
svo út sem Þór hefði þarna gengið
í gildru og nú myndu þessi tvö skip
kremja varðskipið milli sín Atburðir,
sem blaðamaðurinn hafði áður orðið
vitni að á miðunum styrktu þennan
ótta hans. Varðskipið var þegar
þannig stóð á, á norðurstefnu og
dráttarbáturinn nálgaðist bakborðs-
hlið þess úr suðvestri Áfram hélt
freigátan þeirri viðleitni sinni að
hóta stjórnborðshlið Þórs og það
virtist augljóst að hún var að
þröngva varðskipið til að beygja fyrir
Statesman. Varðskipið beygði á bak-
borða sem áður til að forðast árekst-
ur en jafnframt var eins mikill hraði
settur á og frekast var unnt Það
varð þvi blaðamanninum mikill léttir
er Ijóst varð, að stjórnandi States-
man hafði komið inn á bakborðs-
sást og þar til hún hóf árásaraðgerð-
ir sinar
Er Þór var kominn alllangt út frá
Dalatanga kom i Ijós að þar voru
engir togarar og var þvi ályktað eftir
að rætt hafði verið við Tý, að
togararnir hefðu flutt sig suður á
bóginn. Um klukkan 1 1 var beygt á
stjórnborða og stefnan tekin beint í
suður. Þór tók stefnuna aftur fyrir
skut freigátunnar um leið og hann
beygði á stjórnborða, svo að eigi
gæti hún haldið fram að hann virti
eigi siglingareglur. Freigátan beygði
þá einnig á stjórn og fór skáhalt fyrir
stefnu varðskipsins, en myndaði sið-
an sömu afstöðu við varðskipið, hélt
sig um 0,9 sjómílur stjórnborðs-
megin við Þór. Þótti mönnum á
þessari stundu freigátan breyta
mjög kurteislega og menn gerðu sér
vonir um, að freigátuherrann væri
„gentleman ', en þá var ekki vitað að
þær vonir voru falsvonir.
Þegar hér var komið sögu var Týr
20 milur norðaustur af Hvalbak, Þór
var 32 mílur út af Gerpi. Ægir
var hins vegar á suðurmörkum
veiðisvæðis Bretanna Með Tý
voru tvær freigátur og
dráttarbátur auk birgðaskips
og stefndi Týr i krikann af 1 2 mílun-
um norð-vestan Hvalbaks Skipherr-
arnir Gunnar Ólafsson og Helgi Hall-
varðsson báru saman bækur sinar
og talið var ólíklegt að reynt yrði
návigi i siglingum svo þungur sem
sjór var Gunnar sagði m.a að enn
hefði hann ekki orðið fyrir áreitni,
hjá honum væru aðeins „gentle-
men ". Helgi hvað einnig tvö herskip
fylgja sér en annað væri alllangt frá
Sagði hann, að þar um borð virtust
einnig „real gentlemen'" Um
klukkan 1 2,45 tilkynnti siðan Týr að
hann væri nú á leið inn fyrir 12
milur, þar sem freigátur gættu hans
á báða bóga en dráttarbátur fylgdi
fast á eftir
Klukkan 1 3 breytti varðskipið Þór
Dróttarbáturinn Statesman tók þátt I eftirförinni.
kaupstefnur
ÍE Ferðamiðstöðin hf.
Köln
Húsgagnasýning
Brottför 21. janúar
★ ★ ★
Domotechnica
Búsáhaldasýning
(innréttingar,
rafmagnstæki)
Brottför 1 1. febrúar
★ ★ ★
Tískusýning
Brottför 24. febrúar
Miinchen
Bau 76
Byggingavörusýning
Brottför 21. janúar
★ ★ ★
ISPO sportvörusýning
Borttför 25. febrúar
★ ★ ★
Mode-Woche-Múnchen
Tiskusýning
Brottför 27. mars
&
Aðalstræti 9 simar 28133 og 11 255
Brighton
Núrnberg
Leikfangasýningar
Brottför 30. janúar
Birmingham
Gjafavörusýning
Brottför 31. janúar
Brno
Salima '76
Matvælasýning
Brottför 1 6. febrúar