Morgunblaðið - 20.01.1976, Page 3

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. JANUAR 1976
3
„ Vona að skynsamleg-
ir samningar takist”
VERÐI atvinnuvegirnir
þvingaðir til að taka á sig al-
mennar kauphækkanir mun
það aðeins leiða til dýrtfðar-
aukningar, gengisfellingar og
kollsteypu I efnahags- og at-
vinnumálum, að dómi vinnu-
veitenda. Þetta kemur fram í
samtali sem Morgunblaðið
hefur átt við Jón H. Bergs, for-
mann Vinnuveitendasambands
tslands um horfurnar I samn-
ingaviðræðum þeim er nú eiga
sér stað milli Alþýðusambands
Islands annars vegar og Vinnu-
veitendasambands tsiands og
Vinnumálasamhands Sam-
vinnufélaga hins vegar, en sem
kunnugt er gerði Björn Jóns-
son forseti Alþýðusambands-
ins, á sama hátt grein fyrir af-
stöðu fulltrúa launþega I þess-
um viðræðum f samtali við
Morgunblaðið nú fyrir
skömmu.
Nú hafa þegar nokkrir sátta-
fundir verið haldnir. Hvernig
hefur andrúmsloftið verið á
þeim og gefa þeir eitthvað til
kynna um samningshorfur?
Ég held, að það dyljist hvor-
ugum samningsaðila, að samn-
ingagerð á sér nú stað við alvar-
legra ástand og horfur í efna-
hags- og atvinnumálum en þjóð-
in hefur staðið frammi fyrir um
langt skeið. Þetta setur óhjá-
kvæmilega mark sitt á gang
samningamálanna. Svigrúm
atvinnurekstrarins til að axla
útgjaldaaukningu er ekkert,
þar sem flestar atvinnugreinar
eru nú reknar með halla. Ég
hygg, að forystumenn verka-
lýðshreyfingarinnar geri sér
ljósa grein fyrir þessu. Þess
vegna býst ég við, að þeir hafi
lýst yfir því, að þeir vilji leita
nýrra leiða í kjarabaráttu sinni,
leiða, sem byggjast einkum á
víðtækum stjórnmálalegum og
efnahagsiegum aðgerðum.
Spurningin er, að hverju leyti
mögulegt er að veita kjarabæt-
ur, án þess að ofbjóða greiðslu-
getu atvinnuveganna og ríkis-
sjóðs. Samningsaðilar eru enn
að kanna þetta með viðræðum
sín á milli og við ríkisvaldið og
verður því fátt fullyrt um
samningahorfur sem stendur.
Sérkröfurnar virðast ætla að
setja svip sinn á þessar samn-
ingaviðræður, þar eð báðir
aðilar hafa lagt fram kröfur,
sem því nafni má kalla. I
hverju eru kröfur eða tillögur
vinnuveitenda helzt fólgnar og
hvaða undirtektir hafa þær
hlotið hjá samninganefnd ASl.
Og á sama hátt, hvernig lízt
vinnuveitendum á sérkröfur
þær, sem Alþýðusambandið set-
ur fram fyrir aðildarfélög sín i
heild?
— Svokölluðum sérkröfum
verður aö skipta I tvo megin-
flokka — annars vegar eru þær,
sem heildarsamtökin sjálf
standa að, hins vegar þær, sem
einstök félög eða landssambönd
bera fram. Formlega séð er
samningsrétturinn i höndum
einstakra félaga launþega, hjá
vinnuveitendum er meiri mið-
stýring heildarsamtakanna.
Félög í sömu greinum hafa hins
vegar smám saman aukið sam-
starf og samræmingu s'in á
milli, auk þess sem heildar-
þeirra hún gerði að sameigin-
legum kröfum, enda yrðu aðrar
sérkröfur heizt lagðar til hliðar.
Alþýðusambandið lagði síðan
fram 6. janúar s.l. „Atriði úr
sérkröfum, sem samninganefnd
ASl gerir að sameiginlegum
kröfum". Þar var um að ræða
kröfur um greiðslur í sjúkra-
sjóði og ýmsar bætur, kröfur
um orlof, greiðslur i fræðslu-
sjóði, breytingar á yfirvinnu,
greiðslur í veikinda- og siysatil-
fellum og fleiri atriði. Jafn-
framt hefur samninganefnd
ASl lýst því yfir að hún geti
ekki haft áhrif á, hvaða frekari
kröfur verði lagðar fram í sér-
viðræðum við einstök félög, og
Rætt við Jón H. Bergs, formann
Vinnuveitendasambands íslands
um viðhorfin í yfir-
standandi samningaviðræðum
samtökin eru samnefnari allra
aðildarfélaga sinna. Vinnu-
veitendur hafa lengi barizt
fyrir sem mestri samræmingu
kjarasamninga skyldra félaga
og reyndar sem víðtækastri
samræmingu hliðstæðra kjara-
atriða. Þess vegna fórum við
þess á leit við viðræðunefnd
Alþýóusambandsins þegar i
upphafi þessara samningavið-
ræðna, að hún yfirfæri og sam-
ræmdi sérkröfur einstakra
aðildarfélaga sinna og lands-
sambanda og ákvæði hverjar
hefur mikill fjöldi annarra sér-
krafna verið lagður fram.
Vinnuveitendasambandið hef-
ur lýst því yfir við fulltrúa
ASl, að ef auka eigi launa-
kostnað sé við núverandi
aðstæður eðlilegra að greiða
beint til launþega fremur en
auka launatengd útgjöld at-
vinnuveganna, sem þegar eru
há t.d. 47% á taxtakaup í verk-
smiðjuiðnaði. Af hálfu vinnu-
veitenda voru hinn 8. janúar
lagðar fram ýmsar tillögur til
breytinga á samningum. Yrði of
langt mál að rekja efni þeirra
allra, en þær miða m.a. að því
að samræma samninga og
samningstíma sem flestra
félaga, auka eftirlit með kaup-
greiðslum og vinnugæðum I
ákvæðis- og bónusvinnu, bæta
ýmis hagkvæmnisatriði, stuðla
að umbótum i verkmenntunar-
og öryggismálum og að því að
tryggja eðlilega framkvæmd
samninga, þannig að einstakir
hópar launþega og vinnuveit-
enda geri ekki samninga, sem
eru í verulegu ósamræmi við
samninga alls þorra launþega í
landinu. Einnig er lagt til, að
þau launahlutföll, sem nú rikja
á vinnumarkaðinum haldist,
ennfremur að samningsaðilar
beiti sér fyrir því, að lögum um
40 stunda vinnuviku verði
breytt og virkur dagvinnutimi
lengdur til samræmis við það,
sem tíðkast annars staðar á
Noróurlöndum. Alþýðu-
sambandið hefur litið tjáð sig
um þessar kröfur vinnuveit-
enda enn sem komið er. Við-
horf vinnuveitenda til sam-
eiginlegra krafna ASl eru ekki
fullmótuð, enda er erfitt að
skilja þær frá öðrum þáttum
samningamálanna. En ég tel
rétt að taka fram, að vinnuveit-
endur telja af og frá að til við-
bótar samningum um þessar
sameiginlegu kröfur ASl og
almennar kaupkröfur, sem til-
kynnt hefur verið að muni
verða lagðar fram, þær eru
ókomnar enn, sé hægt að taka
upp viðræður við einstök verka-
lýðsfélög um kröfur um
kaupliði og álög, sem í mörgum
tilfellum eru umtalsverðar, og
mundu breyta launahlutföllum
hinna ýmsu launþegahópa.
— Hefur verið reiknað út,
hvað sérkröfur ASI þýða
miklar kauphækkanir fyrir
vinnuveitendur?
— Ekki að fullu, enda er
stefna okkar sú, eins og ég
sagði áðan, að reyna að beina
kaupatriðum sem mest í einn
Framhald á bls. 34
Hríðarveðrið í gær:
Helztu umferðartafir
vegna vanbúinna bíla
Flestir fjallvegir lokaðir
Vegna illviðris féll allur snjó-
mokstur niður í gær, en eftir að
veður gekk niður komst umferó
fljótlega í sæmilegt horf og
undir kvöldið var orðið greið-
fært eftir aðalleiðum frá
Reykjavík upp i Borgarfjörð og
austur um Rangárvallasýslu og
um Suðurnes. Fjallvegir á Snæ-
fellsnesi voru ófærir i gær og
allir fjallvegir á Vestfjörðum
eru ófærir. Holtavörðuheiði var
sömuleiðis ófær og í gærkvöldi
var mikil snjókoma á Norður-
landi. I Þingeyjarsýslum var
greiðfært fram eftir degi i gær,
t.d. var fólksbílum fært frá
Kröflu til Húsavíkur og stórum
bílum frá Húsavík til Þórs-
hafnar, en í gærkvöldi fór
veður versnandi á þessum
slóðum meó skafrenningi fyrst
og snjókomu i gærkvöldi og
spáð norðaustan snjókomu, eða
versta veðri. Á Austurlandi og
Suðausturlandi snjóaði í gær og
var talið að vegir þar væru
orðnir þungfærir, í það minnsta
í gærkvöldi. Snjókoman náði
allt vestur á Skeiðarársand i
gær. I Vestur-Skaftafellssýslu
var hríð í gær, en síðdegis i gær
rofaði til í Mýrdal. Voru vegir
þungfærir þar en i dag er ráð-
Það voru margir sem þurftu að taka á honum stóra sfnum I gær, þvf
hálkan var mikil og ðtrúlega margir bflar vanbúnir til aksturs við
slfkar kringumstæður. Ljósmynd Mbl. RAX.
Hjálparsveit-
ir aðstoðuðu
í ófærðinni
10 bílar hjálpar-
sveita í gangi í gær
SLÖKKVILIÐ Reykjavlkur
leitaði aðstoðar hjálpar-
sveitarinnar Ingólfs f ófærð-
inni f gær. Þar sem mjög
þungfært var vfða f Reykja-
vfk, einkum f Breiðholti og
Arbæ, þótti ástæða til að
hafa bfl með drifi á öllum
hjólum til taks. Hjálpar-
sveitin varð góðfúslega við
þessari bón, og voru menn á
kraftmiklum bfl f slökkvi-
stöðinni á Ártúnshöfða.
Til þess kom þó ekki að
þyrfti að nota þennan bfl að
þessu sinni.
I gær voru einnig um 10
bflar frá Slysavarnafélagi
Islands og öðrum hjálpar-
sveitum til aðstoðar lögregl-
unni f Reykjavfk við fólks-
flutninga og að aðstoða bfla
á höfuðborgarsvæðinu. Gátu
þessir aðstoðarbflar hætt
störfum i>pp úr hádeginu, og
voru allir farnir heim um
þrjúleytið.
Þessi utanbæjarbflstjóri ber hyggindin með sér þar sem hann er að
búa sig undir að setja keðjur á bfl sinn f borginni f gær. Ljósmynd
Mbl. RAX.
gert að moka austur Mýrdals-
sand og Mýrdal.
I uppsveitum Arnessýslu eru
vegir víða þungfærir, t.d. til
Laugarvatns og í Biskups-
tungur, en talsverður snjó-
mokstur er áætlaður þar i dag.
Mikil hálka er á vegum á
Vesturlandi vegna þess hve
Framhald á bls. 34
Vfða varð að skella bflum út af akbrautum þegar hrfðarkófið stóð
yfir f gær, en þegar rofaði til var tekið til við að koma þeim á rétta
braut aftur, þvf snjór reyndist ekki mikill eftir blindkófið. Ljós-
mynd Mbl. RAX.