Morgunblaðið - 23.01.1976, Qupperneq 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. JANUAR 1976

Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavik
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, simi 10 100
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22 4 80
Áskriftargjald 800,00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasolu 40,00 kr eintakið
Alyktun
bæjarstjórnar
Húsavíkur
Við því var að búast, að
ályktanaflóðið sem er eitt af sér
kennum okkar litla samfélags, hæfist á
ný, þegar íslendmgar höfðu unnið
þann sigur í þorskastríðinu, að Bretar
hypjuðu sig á brott með herskip sin og
samningaviðræður á næsta leiti Álykt
anir, sem gerðar eru um landhelgis-
mál, eru misjafnlega skynsamlegar,
eins og gengur og gerist Óhætt er þó
að fullyrða, að ályktun, sem samþykkt
var á fundi bæjarstjórnar Húsavikur
síðastliðinn þriðjudag, dagmn eftir
uppgjöf Breta í þorskastríðmu, eins og
þeir sjálfir hafa kallað brottkvaðningu
brezku herskipanna frá íslandsmiðum,
sker sig úr Ályktunm er ems og ýmsar
þær ályktanir sem gerðar voru áður en
brezki flotinn fór út fyrir 200 míl-
urnar(!)
í fyrsta lið hennar eru starfsmönnum
landhelgisgæzlunnar sendar kveðjur
og þakkir fyrir vel unnin störf og er að
sjálfsögðu ekkert nema gott um það að
segja í öðrum tölulið segir ..Fundur-
inn skorar á ríkisstjórnina að gera enga
samnmga við Breta um veiðiheimildir
þeim til handa innan 200 milna ' Með
þessum töiulið lýsir bæjarstjórn Húsa-
vikur þeirri skoðun, að undir engum
krmgumstæðum skuli gera samnmga
við Breta um- veiðar þeirra á íslands-
rmðum Hvað þýðir þetta? Þetta þýðir
t d það, að bæjarstjórn Húsavíkur kýs
heldur þann kost, að Bretar veiði t d
1 30 þúsund tonn af þorski á íslands-
miðum án samninga, ems og allar líkur
benda til, að þeir mum gera ef engir
samningar takast, en þann möguleika
að aflamagn Breta yrði skorið stórkost-
lega niður, þannig að þorskafli þeírra í
ár yrði kannski ekki nema nokkrir tugir
þúsunda tonna Hagsmunum hverra er
þjónað með slíkri afstoðu? Ekki mundi
slíkt bæta úr ástandi þorskstofnsins
Ekki þjónar það hagsmunum ís-
lendmga Þeir emu, sem mundu fagna
slíkri mðurstoðu væru brezkir togara-
eigendur og togarasjómenn eins og
fram hefur komið í fréttum Meirihluti
bæjarstjóínar Húsavikur ætti að hugsa
svolítið lengra áður en tekið er til við
að samþykkja ályktanir
í tölulið fimm segir .,Nú þegar verði
tekið fyrir ofbeldi og rányrkja Breta í
íslenzkri fiskveiðilögsögu ” Þetta er
gott og blessað En hvaða ráðum vill
bæjarstjórn Húsavíkur beita til þess að
stöðva ofbeldi og rányrkju Breta?
Reynsla síðustu vikna og síðustu
tveggja þorskastríða hefur sýnt okkur
að varðskipafloti okkar á við ofurefli að
etja, þar sem er flotaveldi Breta í
tölulið þrjú segir: ..Landhelgisgæzlan
verði stórefld og varðskipum okkar
fjölgað ” Sjálfsagt mundu landsmenn
allir taka undir þau orð, að stórefla beri
landhelgisgæzluna, en hvað tekur það
langan tíma að fjölga varðskipum
okkar? Samkvæmt þeim upplýsingum,
sem Morgunblaðið hefur aflað sér, er
stytzti hugsanlegi byggmgartími nýrra
varðskipa um átján mánuðir, ef byggt
er eftir teiknmgum t.d af Tý og Ægi.
Það þýðir, að varðskipunum mundi
fjölga síðari hluta árs 1 97 7 í allra
fyrsta lagi Ekki dugar það til þess að
stöðva ofbeldi og rányrkju Breta nú Þá
er t>! í dæmmu að taka flein togara í
þjónustu landhelgisgæzlunnar Stað-
reyndin er hins vegar sú, að þótt
reynslan af Baldri sé góð og þar sé um
lipurt skip að ræða, þá er ganghraði
þess ekki meiri en varðskipsms Þórs og
allir vita, að brezku freigáturnar lögðu
Þór i emelti ekki sizt vegna þess, að
ganghraði skipsins er ekki meiri en
raun ber vitni um og tækjabúnaður að
öðru leyti ekki jafngóður og ? hinum
nýrri varðskipum En alla vega hljóta
menn að beina þeirri spurnmgu til
bæjarstjórnar Húsavikur, hvort hún í
alvöru láti sér detta i hug, að við ís-
lendmgar getum unnið þorskastríðið á
fiskimiðunum við ísland með þvi að
beita valdi gagnvart Bretum? Láta
bæjarfulltrúar á Húsavík sér til hugar
koma, að við getum hrakið brezka
flotann af íslandsmiðum með valdi?
Þá er því lýst yfir i þessari dæma
lausu ályktun, að ef ofbeldi og rányrkja
Breta hætti ekki eigi að taka varnar
samningmn við Bandarikm og aðild
okkar að Atlantshafsbandalagmu ..til
endurskoðunar með tilliti til upp-
sagnar, enda verður þá að telja að
brostmn sé grundvöllur fyrir aðild
okkar að bandalaginu” Og ennfremur
segir I fjórða tölulið ..Stjórnmálasam-
bandi við Breta verði slitið tafarlaust ”
Menn taki eftir því, að þessi ályktun er
gerð eftir, að brezki flotinn var kallaður
brott úr islenzkri fiskveiðilögsögu Sem
sagt Við eigum að slíta stjórnmála
sambandi við Breta, reka varnarliðið
heim og segja okkur úr Atlantshafs-
bandalaginu — og hvaða markmiðum
höfum við þá náð? Hvaða markmiðum
íslands í landhelgismálum og við
verndun fiskstofnanna höfum við náð
með því að einangra okkur með
þessum hætti frá helztu nágranna- og
viðskiptaþjóðum okkar beggja vegna
Atlantshafsms? Hvert eigum við að
snúa okkur, þegar við hofum sagt
skilið við Vestur-Evrópuríkm og Banda-
ríkin og skorið á tengslin við þessi ríki,
til þess að afla stuðnmgs í landhelgis-
baráttu okkar? Getum við stóraukið
vernd fiskstofnanna með þessum að-
gerðum? Getum við dregið úr afla-
magni Breta með þessum aðgerðum?
Getum við aflað betri markaða fyrir
útflutmngsafurðir okkar i Vestur-
Evrópu og Bandarikjunum með
þessum aðgerðum
Allir íslendingar vita svörin við þess-
um spurningum Landsmenn vita, að
hér er um heimskulega ályktun að
ræða, sem engin rök eru fyrir og ef
framkvæmd yrði við núverandi að-
stæður í landhelgismálum mundi hún
einungis verða til þess að einangra
íslendmga og þurrka út alla samúð
með málstað okkar í landhelgismálinu
Bretar mundi leika lausum hala á fiski-
miðunum hér ems og þeim sýndist og
þeir einu. sem bíða mundu stórkost-
legt tjón af slíkum aðgerðum værum
við sjálfir Sannleikurinn er auðvitað
sá, að ályktun þessi er bæjarstjórn
Húsavíkur til skammar og hún ætti að
verða öðrum sveitarfélögum og félaga-
samtökum til viðvörunar um leið og
hún sýnir glögglega fram á tilgangs-
leysi þeirrar öfgastefnu, sem kommún-
istar og nokkrir fylgifiskar þeirra boða i
landhelgismálum
Þetta er sem sagt stöðluð yfirlýsing.
sem tekur ekkert mið af þróun mála
FERÐ blaðamanns Morgunblaðsins með varðskipinu
Þðr á miðin fyrir austan var f senn spennandi og
ævintýraleg. Ferðin hófst hinn 4. janúar 1976 og lauk
laugardaginn 17. janúar. Þá hafði undirritaður orðið
vitni að tveimur árekstrum við freigátur brezka flotans
og hatrömu taugastrfði á miðunum. Dvölin um borð var
mjög ánægjuleg, þar sem áhöfnin á Þór, þessi samhenta
23ja manna fjölskylda, hafði tekið mig svo og frétta-
menn ITN-sjónvarpsstöðvarinnar brezku, í sinn hóp og
alla dagana dvöldum við f góðu yfirlæti og framúrskar-
andi gestrisni varðskipsmanna.
Eins og áður sagði var lagt af
stað úr Reykjavikurhöfn klukkan
14 hinn 4. janúar. Á sama tíma
lagði einnig úr höfn varðskipið
Týr, þar sem fréttamenn voru
einnig um borð. Skipin höfðu
samflot fyrst i upphafi ferðarinn-
ar eða þar til komið var á Selvogs-
grunn, er vélar varðskipsins Þórs
voru stöðvaðar og Tý gefið for-
skot, svo að skipin væru eigi of
nærri hvort öðru. Þetta var gert
m.a. vegna þess að ávallt mátti
búast við Nimrod-þotum í eftir-
litsferð og þótt brezka þotan sæí
annað varðskipið, var ávallt
möguleiki á að þeim sæist yfir
hitt — ef talsverður spölur væri i
milli skipanna. Tý var því gefið
rúmlega 20 milna forskot.
% Tý gefið forskot
Eftir um það bil hálfrar annarr-
ar klukkustundar rek á Selvogs-
grunni var aftur haldið af stað
austur með suðurströndinni. Ekki
hafði verið siglt lengi, er skip-
herrann á Tý, Gunnar Ólafsson,
tilkynnti Helga Hallvarðssyni,
12.30 á mánudeginum, flaug Nim-
rod-þota í lágflugi yfir skipið.
Skyggni var þá fremur slæmt, en
þó sást þotan greinilega. Rúmri
hálfri klukkustund síðar kom
Nimrodinn aftur yfir skipið og
var þá ljóst að Bretinn vissi um
ferðir skipsins, svo og Týs því
að fréttir bárust þaðan um að þar
hefði þotan einnig verið á ferð.
% Herskipin biðu
við Stokksnes
Er skipin nálguðust Stokksnes
kom í ljós að Nimrodinn hafði
gert skyldu sina við verndarskip-
in, þvi að tvær freigátur birtust á
ratsjárskermum Þórs. Biðu þær
rétt utan við 12 mílna mörkin og
lónuðu þar. Sigldu þær síðan með
12 mína línunni á sama hraða og
varðskipin og síðast sáum við frei-
gátu á ratsjárskerminum, er við
stungum okkur inn i Berufjörð-
inn.
I Berufirði var siðan dvalið all-
an þriðjudaginn og skipverjar
dyttuðu að skipinu og hreinsuðu
Istórsjó,
Helgi Hallvarðsson skipherra ræðir við
væng Þórs á meðan hle varð á átökui
návfgi með fríholt á síðunni til að verja
skipherra á Þór, að veður stór-
versnaði við Vestmannaeyjar.
Þrátt fyrir það létu menn um
borð í Þór ekkert á sig fá og er
Vestmannaeyjar nálguðust fór að
hvessa og sjór að aukast. Voru
brátt komin 8 til 10 vindstig með
miklum sjó og sumir farþeganna
fóru að finna til vanlíðanar, þótt
undirritaður hefði verið svo hepp-
inn að verða eigi misdægurt alla
ferðina. Vegna veðursins varð að
hægja á ferð varðskipsins og
reyndist siglingin með Suður-
landi æði löng, en þó skánaði veð-
ur talsvert á mánudagskvöldið.
Lagzt var síðan við akkeri á Beru-
firði klukkan 04 aðfararnótt
þriðjudagsins og þar gátu land-
krabbarnir um borð loks sofið
værum svefni. Á Berufirði fóru
fram umfangsmiklar björgunar-
æfingar með skipverjum á Þór.
Það reyndist eigi ástæðulaus
óttí meðal varðskipsmanna, að
Nimrodþota kæmi til þess að
kanna stefnu og stað varðskip-
anna, því að er Þór var staddur
um 7 sjómílur úti af austanverð-
um Meðallandssandi um klukkan
Hlaup fallbvssunnar og patrónu-
stæðið.
það. Skipherrann hlustaði á veð-
urfregnir, sem hermdu að úti fyr-
ir væri talsverður sjór og snarpur
vindur. Það var þvi ljóst að eigi
væri veiðiveður og Kári karlinn
sæi um að brezkir landhelgis-
brjótar arðrændu ekki fiskimiðin
á meðan. Veður og vindar eru i
raun beztu bandamenn Islend-
inga í þessu taugastríði, sem átt
hefur sér stað undanfarna mán-
uði á miðunum, og þegar varð-
skipin geta eigi beitt sér vegna
veðurs — koma náttúruöflin og
óblítt veðurfar i vég fyrir rán-
yrkjuna.
hí
dv>
varð
^ Engar adgerðir
í myrkri
Miðvikudaginn 7. janúar dró
siðan til þeirra tíðinda, sem und-
irritaður lýsti i baksiðufrétt Mbl.
daginn eftir atburðinn. Þá sigldi
freigátan Andromeda á stjórn-
borðsbóg Þórs og laskaði skipið
talsvert. Varðskipið hafði þá farið
skömrnu fyrir birtingu af stað úr
Berufirðihum, þar sem Helgi
Hallvarðsson, skipherra, vill ekki
Andromeda skellir sér I mjótt sund, sem myndaðist milli togarans Ross Resolution og varðskipsins, á fullri fe;
Glæfraleg sigling Bretans endaði með árekstri nokkru síðar. en þá nálgaðist freigátan varðskipið frá hinni hliðinni.