Morgunblaðið - 23.01.1976, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. JANÚAR 1976
19
ITN-mennina brezku á brúar-
um við Leander, sem sigiir f
ig skemmdum.
Bvssan hreinsuð í Berufirði. Gunnar Sigurjónsson, háseti burstar
hlaupið að innan undir stjórn skvttunnar, Hermanns Sigurðssonar, 2.
stýrimanns.
Eftir
Magnús Finnsson
janúar var mjög harður og varð-
skipið nötraði stafna i milli. Þessi
árekstur við Andromedu sýndi
einnig hve hraðskreið og lipur
skip freigáturnar eru. Þær geta
bókstaflega snúið á punktinum
eins og sagt er um lipur farar-
tæki. Er allir sáu hvað verða vildi
og árekstur var óumflýjanlegur
— nema freigátan héldi sömu
stefnu — gerði hún sér litið fyrir
og beygði hart á stjórnborða, sem
þýddi að skutur hennar þeyttist
út á bakborðshlið og skall á
stjórnborðsbóg Þórs. Að mati
landkrabbans frá Morgunblaðinu
voru tæknilegir yfirburðir frei-
gátanna algjörir.
0 Góðar viðtökur
á Seyðisfirði
Næstu dagar fóru í viðgerð á
Seyðisfirði og var skemmdin að
viðgerð lokinni máluð, svo að sem
minnst bæri á henni. Áhöfnin
slappaði af og kunningjar á Seyð-
isfirði voru sóttir heim, sem tóku
varðskipsmönnum og þeirra fylgi-
fiskum sem aldavinum, sem
heimtir hefðu verið úr helju.
Aðfararnótt hins 9. janúar var
aftur haldið á miðin og varð þá
afdrifaríkur árekstur við freigát-
una Leander, en þar um borð var
Tait kapteinn, sem alla viðureign-
ina stóð á brúarvæng þeim er
sneri að Þór í hvert sinn. Talaði
hann stöðugt í hljóðnema og gaf
komast um borð í Þór allt i einu i
návigi við þetta skip. Ég sá menn-
ina um borð, sem ég þekkti alla og
þegar þeir sáu mig veifuðu þeir
til mín. Mér fannst þetta óþægi-
legt, en veifaði á móti, en þó svo
að lítið bar á. Ég hafði setið
klukkustundum saman og spjall-
að við þessa menn og þetta voru
góðir vinir mínir. Nú var ég allt i
einu kominn yfir til hins aðilans
— einnig góðra vina, en andstæð-
inga í grimmilegri baráttu."
• Breytti gegn
sannfæringu sinni
,,Eitt sinn, er ég var upptekinn í
að hljóðrita allan hávaðann í við-
ureigninni sá ég skyndilega að
út um glugga á stjórnpalli frei-
gátunnar komhöfuð mannssem
mér hafði orðið vel til vina við í
Leander. Skömmu áður en ég yf-
irgaf skipið hafði hann orðið fyrir
því að hrasa og meiðzt á höfði.
Þegar ég kvaddi hann í Bretlandi
var hann með plástur á höfðinu.
Nú var hann horfinn. Ég gat þó
ekki stillt mig um, þegar hann
horfði á mig og ég á hann, að
benda á höfuð mér, svona til þess
að spyrja hvernig hann hefði það
f höfðinu. Hann svaraði mér með
því að klappa á koll sér og lyfta
síðan hendi til merkis um að sér
liði hið bezta. Þessi maður, sem
var skipherra freigátunnar, var
nokkuð roskinn og átti ekki langt
í að komast á eftirlaun. Hann
sagði mér að hann ætti marga vini
á Islandi, m.a. í störfum fyrir
Landhelgisgæzluna. Hann sagðist
bera mikla virðingu fyrir lslend-
að slíkt sé ekki fyrir góðu, betra
sé að dreyma skip allt fullt af sjó.
En ekki held ég undirritaður að
þessir draumar hafi verið forspár-
draumar, heldur var þetta
kvíðinn, sem menn báru í brjósti
undir niðri fyrir þvi sem öllum
var ljóst að gæti gérzt. Ekki þyrfti
t.d. annað en að vélarbilun yrði í
öðru hvoru skipanna, sem ættu í
viðureign i návigi — þar með
væri stjórn farin af því og menn
sæju sina sæng út breidda. Alla
vega varð þessi ótti ástæðulaus,
en hann sækir á menn — jafnvel
þótt reynt sé að bægja honum frá
og heldur miklum og góðum aga
um borð.
0 Lítið gert fyrir
áhöfnina
Það getur á stundum verið
þreytandi að vera um borð í varð-
skipi, t.d. þegar legið er í vari og
ekkert gerist. Aðstaðan til
iskemmtana um borð fyrir
áhöfnina, svo að hún geti drepið
tímann, er i naumasta lagi. Menn
spila á spil eða leika bobb. En það
eru skipverjar sjálfir sem orðið
hafa sér úti um það spil. Land-
helgisgæzlan sjálf hefur ekki
stillum og stríði
— Sagt frá
.lfsmánaðar
il um borð í
skipinu Þór
hefja aðgerðir gegn Bretum í
náttmyrkri. Helgi sagði við blaða-
mann Mbl., að hann teldi aðgerðir
í myrkri allt of hættulegar. I
fyrsta skipti í öndverðum des-
ember — sagði Helgi — sem við
lentum í átökum á miðunum við
freigátur og dráttarbáta var það i
niðamyrkri. Brighton réðst þá
gegn okkur i miöjum hópi togara
ásamt Lloydsman og Euroman.
Brighton braut þá á okkur allar
siglingareglur, en þrátt fyrir það
tókst okkur að klíppa á togvira.
Brighton neytti allra bragða og
kastaði á okkur sterku hvítbláu
—I ljósi, svo að við blinduðumst.
Gerðist það eftir að okkur tókst að
klippa. Við áttum fullt í fangi
með að koma okkur út úr þessari
skipakös, sem þarna myndaðist —
og frá því er þetta gerðist hefur
mér verið mjög illa við allar að-
gerðir í myrkri, enda heyrðum við
í talstöðvum eftir þetta er skip-
herrann á Brighton sagði að nú
væri hann endanlega búinn að
afgreiða skipherrann á Þór, hann
myndi ekki þora aftur út á meðal
togaranna. Við svöruðum hins
vegar strax daginn eftir og klippt-
um. Brighton kom þá aftur og
® þvældi okkur innan um togarana
og tókst þá Euroman að skella sér
á bakborðshlið okkar. Allt varð á
ný vitlaust, en okkur tókst að
sleppa til lands, sagði Helgi Hall-
varðsson.
Þetta er skýringin á því, hvers
vegna Helgi Hallvarðsson leggur
, aðeins til atlögu við Bretana eftir
að bjart er orðið af degi. Okkur
é blaðamönnunum, sem ekki var
þetta ljóst áður en við fórum um
borð í Þór, var þetta að sjálfsögðu
■ mikið gleðiefni, þar sem þessari
^ reglu Helga fylgdi auðvitað að
möguleikar voru til ljósmynda-
töku. Áreksturinn þennan dag, 7.
SKIPSHÖFNIN Á ÞÖR — aftari röð frá vinstri: Jón Helgason mat-
sveinn, Birgir Guömundsson brvti, Benedikt Svavarsson 4. vélstjóri
Ingvar Kristjánsson 3. vélstjóri, Sveinbjörn Erlingsson 2. vélstjóri,
Óskar Indriðason yfirvélstjóri, Helgi Hallvarðsson skipherra, Friðgeir
Olgeirsson 1. stýrimaður, Hermann Sigurðsson 2. stýrimaður, Halldór
Gunnlaugsson 3. stýrimaður og Heiðar W. Jones loftskevtamaður.
Fremri röð frá vinstri: Flosi Ásmundsson vikadrengur, Kristján
Kristinsson smyrjari, Sigurður Ólafsson smvrjari Jóhann Vilhjálmsson
smyrjari, Róbert M. Ragnarsson háseti, Bernharð Heiðdal háseti, Gunn-
ar Sigurjónsson háseti, Jóhann Bjarnason háseti, Þór Garðarsson háseti,
Magnús Guðjónsson vikadrengur, Pétur Guðmundsson bátsmaður og
Steinn Kjartansson háseti.
fyrirskipinir og er Helgi í eitt
skiptið, er hlé varð á aðför frei-
gátunnar að varðskipinu, kallaði
yfir til Tait, hvort hann vildi ekki
koma yfir í varðskipið og ræða
málin yfir bolla af tei — svaraði
sá brezki, að hann vildi heldur
kaffi. Hann var þá ekki brezkari
en þetta — enda sýndu allar að-
farir hans allt annað en lagt hefur
verið upp úr brezka orðinu
,,gentleman“.
% Fyrst í freigátu
síðan í va. ðskipi
Hljóðupptökumaður ITN,
Anthony Walsh, hafði rétt fyrir
jól farið í ferð fyrir sjónvarpsstöð
sína með brezkri freigátu f því
skyni að ná fréttum af þorska-
stríðinu. Anthony eða Tony, eins
og hann var kallaður um borð í
Þór, sagði mér að skipið sem hann
hefði verið á hefði einmitt verið
Leander. „Mér fannst það í senn
skrítin og óþægileg tilfinning að
ingum og því sem islenzkt væri og
það var þessum manni mikil
þraut að enda sinn sjómennsku-
feril í hinum konunglega brezka
flota með þessum hætti. En hann
sagðist vera yfirmaður í flotanum
og hermenn yrðu að hlýða skipun-
um, jafnvel þótt svo þærbrytu i
bága við sannfæringu þeirra.
Hann hefði svarið stjórn hennar
hátignar hollustueið og þvi yrði
hann að bíta i þetta súra epli."
% Draumfarir um
bord í Þór
Já, þannig er víst lífið þar sem
her. er og heragi. Um borð í Þór
gekk lifið sinn vanagang og skip-
verjar voru æðrulausir og tóku
þvi sem að höndum bar. Samt er
ekki þar með sagt, að menn hafi
verið kvíðalausir. Menn
dreymdi hitt og þetta á nótt-
unni, t.d. að Þór væri að sökkva.
Annan dreymdi að Þór væri
í þurrkví og sjómenn segja
-— slikt er mannlegt og skiljanlegt
i slíkri stöðu
0 Samstiilt skips-
höfn á Þór
Skipshöfn Helga Hallvarðssonar
er einkar samstillt og andinn um
borð er sérstakur. Heyrt hafði ég
frá kunnugum, að Helgi
Hallvarðsson skipherra væri
traustur og öruggur stjórnandi,
sem þekkti skip sitt og viðbrögð
þess út i yztu æsar. Reynsla mín
sannfærði mig ótvírætt um að hér
var siður en svo um ýkjur að
ræða. Helgi er svo sannarlega
snillingur í að fara með skip á
hættustund. Einn stýrimanna
hans sagði og við mig að hann
vildi með engum frekar vera á sjó
— og ástæðan sagði hann vera að
traust skipstjórans á áhöfninni
væri ótvirætt. Allir skipverjarnir
dáðu skipherrann og ég held að
þeir myndu allir ganga í gegnum
eld og brennistein fyrir hann.
Samt sem áður er hann ákveðinn
keypt slik leiktæki. Jafnframt
hafa menn keypt sér i eigin
reikning þrekæfingahjól, sem
haft er i þyrluskýli skipsins. Þetta
hjól getur verið gott að nota til
þess að stæla likamann þar sem
langar feröir gefa ekki tilefni til
mikillar hreyfingar.
I langlegum í vari er svo til eina
tilbreytingin, sem menn geta
leyft sér að borða. Matur um borð
í Þór er góður og mikill og þar
er borðað á fjögurra klukku-
stunda fresti allan sólarhringinn.
Tvær heitar máltiðir eru i
hádeginu og á kvöldin, en þess á
milli eru kaffitimar með áleggi
ostum og öðru góðgæti. Brytinn,
Birgir Guðmundsson, og mat-
sveinninn, Jón Helgason, gera
sem sagt sitt bezta. Tvisvar var á
borðum þessa 14 daga soðin ýsa
og tvisvar sinnum soðin og steikt
lúða. Það er því ekki alveg sann-
leikanum samkvæmt.sem sagt var
Framhald á bls. 29