Morgunblaðið - 03.02.1976, Qupperneq 14

Morgunblaðið - 03.02.1976, Qupperneq 14
14 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. FEBRUAR 1976 Sjötugur: Geir Þórarinsson organisti Keflavík Við tímamót er eðlilegt að nema staðar og líta yfir gengnar götur. Þannig fer mér að minnsta kosti, þegar sú óumdeilanlega stað- reynd blasir við mér, að einn minn kærasti vinur og nánasti samstarfsmaður um langt skeið, Geir Þórarinsson, organisti í Keflavík, fyllir í dag sjöunda ára- tug ævi sinnar. Það eitt útaf fyrir sig, að Geir sé allt í einu orðinn sjötugur, bögglast nú reyndar dálítið fyrir brjóstinu á mér. Reyndar skal það viðurkennt, að þegar leiðir okkar lágu allra fyrst saman, — það var víst á söngloftinu í Keflavíkur- kirkju, — þá var mér ljóst, að hann var mér allmikið eldri að áratölu. En við nánari kynni var eins og allur aldursmunur þurrk- aðist út eða gleymdist. Þótt þar væri um rúma tvo áratugi að ræða, þá hefi ég alltaf haft mesta tilhneigingu til að líta á hann sem jafnaldra minn. Hugðarefni okkar féllu að mörgu leyti mjög í sama farveg, og brátt spunnust þeir þræðir okkar f milli, sem urðu að traustum vináttuböndum. Og vinátta Geirs hefir alla tíð verið mér dýrmætt þakkarefni. Geir Þórarinsson er fæddur að Gerðiskoti í Sandavíkurhreppi. Foreldrar hans voru hjónin Þór- arinn Snorrason frá Læk í Flóa og Ingibjörg Helgadóttir frá Stokks- eyri. Var Geir yngstur af þremur börnum þeirra hjóna. Snorri og Helga eru eldri. Tveggja ára að aldri fluttist Geir með foreldrum sínum að Bjarnastöðum í Selvogi. Móður sína missti hann ungur, 6 ára eða þar um bil. Nokkru síðar kvæntist Þórarinn faðir hans öðru sinni og var síðari kona hans Ragnhildur Jónsdóttir frá Stíflis- dal í Þingvállasveit. Þau eignuð- ust 9 börn. Eldri börnunum gekk Ragnhildur í móður stað og ólust þau upp hjá föður sínum og stjúp- móður að Bjarnastöðum. Þegar Geir var 16 ára, lagði hann leið sína austur að Eyrar- bakka til þess að læra þar með- ferð véla í mótorbátum. Þegar hann kom aftur heim úr þeirri för, stóð þannig á, að um það leyti kom fyrsta vélin í bát frá Selvogi. Féll það í hlut Geirs að ganga frá henni. Leysti hann það verkefni af hendi með mikilli prýði og þótti frækilega gert af svo ungum manni. Geir fór ungur að stunda sjó- inn. Reri hann á árabátum bæði frá Selvogi og Herdísarvík. Atján ára gamall fór hann til Reykjavík- ur og gerðist sjómaður þar. Var hann þar ýmist á vélbátum eða togurum um 6 ára skeið. Arið 1926 eða þar um bil fluttist hann svo til Grindavíkur. Þar var sjó- sóknin einnig hans aðalstarf, en auk þess var hann í 4 eða 5 ár við bifreiðaakstur hjá Einari G. Einarssyni í Garðhúsum i Grinda- vík. Og um tíma dvaldist hann á Akranesi og stundaði sjóróðra þaðan. Þá má geta þess, að um eitt skeið gerði Geir og tveir menn aðrir út eigin bát frá Grindavík. Árið 1931 gekk Geir að eiga Mar- gréti Eyjólfsdóttur frá Buðlung í Grindavík. Og í Grindavík bjuggu þau 10 fyrstu hjúskaparárin. Þau eignuðust 5 börn, sem öll eru á lífi. Elztur þeirra er Ingiþór, vél- stjóri, kvæntur Laufeyju Jó- hannesdóttur, þá er Eyjólfur Ingi- berg, vélstjóri, kvæntur Elínu Þorleifsdóttur báðir búsettir í Keflavík. Þá er Sigurlaug, hús- móðir á Akureyri gift Jóni Stein- bergssyni, næstur er Karl Heiðar, bifreiðarstjóri hjá Keflavíkurbæ og yngstur er Siguróli, tónlistar- kennari í Reykjavík. I Grindavík tók Geir mikinn og lifandi þátt í margs konar félags- starfsemi, enda félagslyndur að eðlisfari. Og þar komu listrænir hæfileikar hans ótvírætt í ljós. Hann fékkst m.a. talsvert við leik- list, og f kirkjukór Grindavíkur- kirkju var hann ein styrkasta stoðin. Hann hafði, — og hefir enn, — gullfallega tenórrödd, sem vafalaust hefði, með réttri þjálfun á réttum tfma ævinnar, getað opnað honum leið til glæstra söngsala. Undirstöðu- atriði f orgelleik mun hann einnig hafa lært á þessum árum. Árið 1940 fluttist Geir með fjöl- skyldu sína til Keflavíkur og þar hefir hann átt heima upp frá þvi. Var hann fyrst vélstjóri hjá út- gerð Jóhanns jJuðnasonar á Vatnsnesi. Arið 1942 var hann svo ráðinn vélstjóri við Hraðfrystihús Keflavíkur og því starfi hefir hann gegnt fram á þennan dag. — I daglegu tali fóru Keflvíkingar brátt að kalla frystihúsið „Milljón", sfn á milli. Hvers vegna veit ég ekki með neinni vissu. En af þessari nafngift or- sakaðist það, að um Iangt skeið þekktist Geir varla undir öðru nafni en „Geiri í Milljón". Um margra ára skeið átti Margrét, kona Geirs við mikla vanheilsu að stríða. — Sú einstaka nærgætni, umhyggja og fórnfýsi, sem hún á þeim löngu og þungu þrauta- tímum, naut frá hendi eigin- manns síns, er þáttur útaf fyrir sig, sem hér verður látinn liggja í þagnargildi. En hann var hvort tveggja f senn, átakanlegur og hrffandi fagur og gleymist ekki þeim, sem til þekkja. Margrét andaðist hinn 8. sept. árið 1968. I Keflavík varð Geir brátt virkur þátttakandi f félagslífinu eins og í Grindavík. Eitthvað kom hann við sögu i leiklistinni á fyrstu árum sínum þar. 1 kirkju- kórnum gerðist hann félagi þegar í stað. Hann var einn af stofn- endum Karlakórs Keflavíkur árið 1952. Og það er áreiðanlega ekki of djúpt tekið í árinni, og á engan hallað, þótt sagt sé, að fáir hafi í þeim kórum verið traustari og betri félagsbræður. I ársbyrjun 1960 stóð svo á, að organista vantaði við Innri- Njarðvíkurkirkju. Var þess þá farið á leit við Geir, að hann tæki það starf að sér. Hikandi var hann i fyrstu og taldi sig lítt til þess færan. Þó varð það úr, að hann lét til leiðast að gefa kost á sér. Og er þar skemmst frá að segja, að þar með var hafinn glæsilegur og allt að því einstæður ferill. Þá var Geir kominn talsvert á sextugs- aldur, með takmarkaða kunnáttu og litla þjálfun f orgelleik. En hæfileikann skorti hann ekki og viljanum til að ná sem mestum og beztum árangri, voru engin tak- mörk sett. Með þrotlausri þjálfun og hörðum sjálfsaga tókst honum að ná frábærum árangri á ótrú- lega skömmum tíma. Ekki hafði Geir lengi starfað við Innri-Njarðvíkurkirkju, þegar hann og þáverandi formaður sóknarnefndar, Guðmundur A. Finnbogason, tóku höndum saman um þá ákvörðun að fá pípuorgel fyrir kirkjuna. Sú hug- sjón leit dagsins Ijós haustið 1963. Var þar um að ræða fyrsta pípu- orgelið á Suðurnesjum, og þótti minnilegt afrek, svo fámennur sem söfnuðurinn var. Árið 1964, þegar Friðrik heitinn Þorsteins- son hætti organistastörfum við Keflavikurkirkju eftir áratuga þjónustu, var Geir ráðinn í hans stað. Það var ekki auðvelt hlut- skipti, hvorki að setjast í hið vandskipaða sæti Friðriks eða Sovétum fjölgaði um 2,2 millj. Moskvu, 31. jan. Reuter. IBUAR Sovétrfkjanna voru 255.500.000 þann 1. janúar 1976 og hafði þeim fjölgað um 2.2 milljónir á árinu að þvf er segir í opinberri skýrslu. sem birt var í dag. taka sig allt f einu út úr röðum söngfólksins og gerast organisti, stjórnandi þess og leiðbeinandi. En Geir tókst að sigrast á öllum byrjunarörðugleikum og var si- vaxandi í starfi sfnu. Og ekki leið á löngu, unz farið var að hreyfa þeirri hugmynd — að undirlagi Geirs — að festa kaup á pípu- orgeli fyrir Keflavíkurkirkju. Og orgelið kom. Það var vfgt um leið og kirkjan sjálf var endurvígð eftir stækkun og gagngerar endurbætur á pálmasunnudag 1967. Af því sem nú hefir verið sagt, er augljóst, að tilvist hinna glæsi- legu hljóðfæra í kirkjunum tveimur er engum einum manni fremur að þakka en Geir Þór- arinssyni, þó að hitt skuli hvorki vanmetið eða gleymt, að þar lögðu margir drengilega og af mikilli fórnfýsi hönd á plóginn. — Marokkó Framhald af bls. 1 áfram tilraunum til að koma á friði í landinu. Marokkómenn segjast fúsir til að leggja deiluna undir úrskurð Sameinuðu þjóðanna, Einingar- samtaka Afríkuríkja og Araba- bandalagsins en leggja um leið áherzlu á að herlið frá Alsír verði á burtu frá Sahara og Norður- Máritanfu. — Sýnið stillingu Framhald af bls. 1 hófst. Nú hjakka fyrirmæli for- sætisráóherra til herskipanna og til togaranna fram og aftur líkt og varðskip í stormi. Nú sér maður þá, — nú ekki. Fyrst veiðir maður, svo veiðir maður ekki. Inn... út... inn... út með trollin, eins og Hik lávarður kallar að- ferðina að setri sinu í Downing- stræti. Við munum tapa þessu stríði. Við hefðum aldrei átt að hefja það. Hvers vegna hikum við áfram.“ S.l. sunnudag var aðalfrétt í kvöldfréttatíma ITN-sjónvarps- stöðvarinnar þess efnis, að 80 þúsund tonna aflamagn hefði verió lagt til grundvallar í viðræðum við Islendinga. Fréttin olli miklu fjaðrafoki í Bretlandi, en hvorki sjávarútvegsmálaráðu- neytið né utanríkismálaráðuneyt- ið vildi tjá sig um málið, að öðru leyti en þvf að talsmaður hins sfðarnefnda kvað tölu þessa úr lausu lofti gripna. — Dómsmála- ráðherra Framhald af bls. 3 orðum að honum f þessu sam- bandi. Það eru mennirnir, sem á bak vió standa, sem bera ábyrgðina á því, hvað birt er í þessu blaði (Vísi)., þeir geta ekki skotið sér undan þeirri ábyrgð. Þeir bera ábyrgð á þeim rógskrifum, sem þeir hafa birt um mig og aðra, og ég hefi leyft mér að kalla þann virðu- lega hóp, ef virðulegan skyldi kalla „mafíu“. Ekki i þeim skilningi, að hann standi í sam- bandi við þann mafiuflokk, sem rætur á að rekja til Sikileyjar, heldur er þetta samheiti á mönnum og félagsskap, sem beitir þeim aðferðum, sem Auk kirkjukórsins var um langt skeið starfandi við Keflavíkur- kirkju karlakvartett undir stjórn Geirs. Söng hann m.a. við flestar útfarir í Keflavfk og miklu víðar. Eftir að Ytri-Njarðvík varð sér- stakur söfnuður árið 1968 hafði hann sínar guðsþjónustur f Félagsheimilinu Stapa. Frú Hlíf Tryggvadóttir hafði þá fyrir nokkru stofnað þar kór og stjórn- aði honum, en lét af því starfi skömmu eftir að söfnuðurinn var stofnaður. Það starf tók Geir einnig yfir á sínar herðar. Þannig hefir hann sfðustu árin verið organisti i þremur sóknum, og rækt það mikla starf á þann veg, að fáir hefðu í hans sporum reynzt traustari og betri. Um það get ég dæmt af eigin reynslu. Nú mætti ætla, að hið yfirgripsmikla organista og söngstjórastarf væri kappnóg verkefni fyrir einn mann. Og vissulega er það svo. En eigi að síður hefir Geir, eins og áður er sagt, haldið vélstjórastarf- inu fram á þennan dag. En síð- ustu árin er miklu minna talað um „Geira í Milljón“, en „Geiri organisti" þeim mun oftar nefnd- ur meðal Keflvíkinga. Af samstarfi okkar Geirs gæti ég sagt langa sögu, því vissulega er margs að minnast. En það væri alltof langt mál að fara út i þá sálma f stuttri afmælisgrein. Ég veit, að margir organistar hafa meiri lærdóm að baki sér en hann. En á móti þeirri staðreynd koma margir eiginleikar, sem vega þungt á metunum. I fyrsta lagi hefir hann, að mestu leyti af sjálfsdáðum, náð þeirri tækni í organleik, sem undravert hlýtur að teljast, þegar þess er gætt, að þessir menn telja sér sennilega sóma að, eða leggja a.m.k. fyrir sig.“ Þess skal getið að yfirlýsing Vilmundar Gylfasonar er á bls. 26 í blaðinu í dag. UM TVENNT AÐ VELJA, AÐ RÁÐHERRA DRAGI UMMÆLI SÍN TIL BAKA EÐA SEGI AF SÉR Morgunblaðið snéri sér til Þorsteins Pálssonar ritstjóra Vísis vegna þessa máls. Þorsteinn svaraði: „Við lesendur Morgunblaðs- ins get ég ekki á þessu stigi sagt mikið umfram það sem þeir hafa þegar lesið í yfirlýsingu minni í Vísi í dag. Það liggur í augum uppi, að dómsmálaráð- herra hefur að sjálfsögðu heimild til að greina frá því opinberlega að hann hafi undir höndum sannanir á tiltekna menn um að þeir séu mafíu- glæpamenn. Þegar svo stendur á, ber hann jafnframt ábyrgð á þvf samkvæmt stjórnskipunar- lögum, að slíkum mönnum sé komið bak við lás og slá. Beri hins vegar dómsmálaráðherra fram slíkar ásakanir á tiltekna menn að ósekju, eins og hann hefur nú gert, sér hver heilvita maður að hann á aðeins um tvennt að velja, að draga um- mæli sín til baka eða segja af sér. Mér he^ur ávallt verið fremur hlýtt til Ölafs Jóhannes- sonar enda er ekki langt síðan hann var kennari minn í háskóla. Ekki sizt fyrir þær sak- ir fannst mér rétt að gefa honum kost á því að draga um- mæli sín til baka áður en lengra er haldið. Að því leyti til er framvinda málsins nú undir honum komin. En það er ekki unnt að loka augunum fyrir því, að hér er um mjög alvar- legt mál að ræða. Þegar dóms- málaráðherra lýsir yfir, að hann ætli að láta mig svara til saka fyrir mafíuglæpi vegna ritstjórnar minnar á Vísi, get ég ekki litið á það á annan veg en ríkisstjórnin sé að ögra rétti Vísis til sjálfstæðrar blaða- mennsku. Þetta álit mitt stend- ur óhaggað þar til ummælin hafa verið dregin til baka eða Ólafi Jóhannessyni veitt lausn frá dómsmálaráðherra- störfum.“ „HEF SKÖMM A SKRIFUM VlSIS UM DÓMSMÁLARÁÐHERRA“ Gunnar Thoroddsen félags- hann var kominn á sextugsaldur, er hann fyrir alvöru lagði út á þá braut. Og svo er hann fæddur söngstjóri. Þá kemur til greina hin einstaka ljúfmennska hans og lipurð í öllu samstarfi. Og síðast en ekki sízt hlýt ég að nefna hugarstefnu hans, sem grund- völluð er á bjargfastri trú, sem er allt í senn, víðsýn, éinlæg og djúp. I ljósi þeirrar staðreyndar lít ég starf hans við orgelið og söng- stjórnina fyrst og fremst. Það er ekki unnið af dauðri skyldukvöð og ekki vegna tímanlegs hagn- aðar. Og ekki heldur, a.m.k. ekki eingöngu af listrænni nautn eða tjáningarþörf. Grunntónninn er alltaf fyrst og síðast, af trúarleg- um toga spunninn. Það er hin trúarlega túlkun, sem gefur öllu tónlistarstarfi Geirs Þórarins- sonar það gildi, sem aldrei verður þakkað og metið svo sem vert væri. Hér skal nú staðar numið. Um leið og ég þakka mínum kæra vini, Geir Þórarinssyni, fyrir meira en tveggja áratuga kynni og samstarf, sem aldrei féll nokkur skuggi á, flyt ég honum einlægar árnaðaróskir frá mér og fjölskyldu minni á þessum tfma- mótum I lífi hans. Megi orgelið óma og söngurinn hljóma enn um langa hríð undir stjórn hans. Og kirkjunni okkar fslenzku bið ég þess, að hún mætti eignast sem flesta þjóna, er feta í fótspor þín, vinur minn, Geir, í stöðugri og markvissri viðleitni við að miðla söfnuðinum þvf bezta og bless- unarríkasta, sem okkur mönnum er gefið, — fagnaðarerindinu, — í trúfastri trú. Björn Jónsson. málaráðherra gaf í gær út eftir- farandi yfirlýsingu: „Vegna ummæla Sighvats Björgvinssonar vil ég að það komi fram er nú skal greina: Á síðastliðnu sumri var ég beðinn að taka sæti, sem einn af fimm stjórnarmönnum í útgáfufélagi Vísis. Varð ég við þeirri ósk, fyrst og fremst í þeim tilgangi að reyna að koma á sáttum í þeim deilum, sem þá voru uppi í félaginu. Það varð ljóst á fyrsta fundi að meirihluti hinnar nýju stjórnar taldi ekki grundvöll fyrir samkomulagi og hef ég því ekki skipt mér síðan af málefnum Vísis. Ég vil taka það fram, að ég hef skömm á skrifum i blaðinu undanfarna daga um dóms- málaráðherrann." rAðherrann hefur MÆTT A FUNDUM REYKJAPRENTS Vegna yfirlýsingar Gunnars Thoroddsens félagsmálaráð- herra, þar sem hann sagðist ekki hafa tekið þátt í störfum stjórnar Reykjaprents hefur Þorsteinn Pálsson, ritstjóri Vís- is, tekið fram, að ráðherrann hafi mætt á stjórnarfundi eftir að síðasti aðalfundur var haldi'nn og ákvörðun um ráðn- ingu ritstjórnarfulltrúa nú fyrir skömmu hafi verið tekin f samráði við hann.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.