Morgunblaðið - 03.02.1976, Side 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. FEBRUAR 1976
Yfirlýsing frá Vilmundi
Gylfasyni vegna greinargerð-
ar dómsmálaráðuneytisins
BLAÐINU hefur borizt eftirfarandi yfirlýsing frá Vilmundi Gylfasyni
vegna greinargerðar dómsmálaráðuneytisins, sem birtist I blaðinu s.l.
sunnudag ásamt skýrslu og umsögn Hallvarðs Einvarðssonar, aðalfull-
trúa, sem saksóknari rfkisins sendi dómsmálaráðuneytinu um hið
svonefnda Klúbbmál.
Yfirlýsing
Vilmundar
Greinargerð sú, sem dómsmála-
ráðuneytið sendi fjölmiðlum í
gær í tilefni af blaðagrein, sem ég
ritaði í dagblaðið Vísi síðast lið-
inn föstudag, er einsdæmi í sögu
fréttatilkynninga frá ráðuneyt-
inu, bæði hvað snertir efni og
orðbragð. Er nauðsynlegt, vegna
þess sérstaka aðgangs sem ráðu-
neyti virðast eiga að fjölmiðlum,
og þá ekki sízt opinberum fjöl-
miðlum, útvarpi og sjónvarpi, að
það verði upplýst hvort það er
embættismaður eins og Baldur
Möller, sem ber ábyrgð á slíkum
fréttatilkynningum, efni og orð-
bragði, eða hvort yfirmaður hans,
Ólafur Jóhannesson, dómsmála-
ráðherra, hefur samþykkt þær.
I fréttatilkynningunni er með
ýmiss konar orðalengingum, upp-
hrópunum, rangfærslum og með
frásögnum af aukaatriðum, reynt
að draga athygiina frá tveimur
meginstaðreyndum, sem ég hef
bent á og hef öruggar skjalfestar
heimildir fyrir:
I fyrsta lagi: Dómsmálaráðu-
neytið fyrirskipaði, gegn vilja
lögreglustjórans í Reykjavík,
ríkissaksóknara og þeirra rann-
sóknarmanna sem að málinu
Washington 30. jan.
Reuter.
í GÆRKVÖLDI samþykkti full-
trúadeild Bandaríkjaþings með
246 atkvæðum gegn 126 að stöðva
birtingu þingskýrsiu varðandi
leynistarfsemi CIA-bandarísku
leyniþjónustunnar.
Ford forseta
eru þar með gefnar frjálsar hend-
ur um sfðasta orðið í þá veru,
hvort þær upplýsingar verða
unnu, að láta opna aftur Veitinga-
húsið Klúbbinn hinn 20. október,
1972, eftir að dóms- og lögreglu-
yfirvöld höfðu talið nauðsynlegt
að loka húsinu tii þess að rann-
saka alvarlegt afbrotamál.
Embætti ríkissaksóknara, sem þá
var Valdemar Stefánsson, mót-
mælti þessu með greinargerð, og
taldi það ganga gegn réttarvörzlu-
hagsmunum í landinu. Það var
embætti ríkissaksóknara sem með
fyllsta rétti gagnrýndi ósæmileg
afskipti dómsmálaráðuneytis af
rannsókn sakamáls, en á þeim af-
skiptum ber dómsmálaráðherr-
ann sjálfur ábyrgð.
I öðru lagi: Tveir aðstandendur
Klúbbsins snúa sér til dómsmála-
ráðuneytisins i febvúar 1975 og
kvarta undan illu umtali, sem
þeir telja sig verða að þola vegna
nýrra sakamála, sem séu í rann-
sókn, og stórfelldra mistaka sem
þeir telja að hafi átt sér stað við
rannsókn þeirra mála. Þetta telja
þeir að skaði sig og viðskipti sín.
Dómsmálaráðuneytið skrifar
þeim, sem rannsóknina hafa meö
höndum, á þann veg, að þeir
skilja það þannig að ætlazt sé til
að þeir hætti að yfirheyra þann
aðila, sem þeir þó töldu að varpað
gæti ljósi á málið. Lögreglu-
mönnunum var enda kunnugt um
fyrri afskipti ráðuneytisins af
gerðar heyrin kunnar, sem i
skýrslunni felast.
Reuter fréttastofan segir að líta
megi svo á að niðurstöður þessar-
ar atkvæðagreiðslu megi túlka
sem meiriháttar sigur fyrir Ford,
sem hefur hvað eftir annað tjáð
þá skoðun sína, að enda þótt ekki
eigi að liggja á upplýsingum um
misbeitingu valds CIA sé þó frá-
leitt að skjöl séu birt er kynnu að
varða öryggi þjóðarinnar og ef til
vill skaða það.
málum Kiúbbsins. Alla vega
hættu þeir að yfirheyra þennan
aðila. Það vissi dómsmálaráðu-
neytið mæta vel, og lét gott heita.
Nú hefir þessi sami aðili verið
hnepptur í gæzluvarðhald. Varla
hefur það verið að ástæðulausu,
þó svo hann hafi sjálfur áfrýjað
því til Hæstaréttar.
Tvennt er ljóst: I fyrsta lagi
það, að dómsmálaráðuneytið
hefur gerzt sekt um athæfi, sem
ekki verður þolað í siðuðu réttar-
ríki. I öðru lagi það, að það er
áreiðanlega iangt frá því að öll
kurl séu komin til grafar í þessu
máli.
Þetta læt ég duga að sinni, með-
fram vegna þess að alþingismenn
hafa komið að máli við mig og
óskað eftir því að ég léti þeim í té
gögn og aðrar upplýsingar sem ég
hefði undir höndum um þessi
mál. Ég tel borgaralega skyldu
mína að verða við þeim óskum.
Mér er kunnugt um að málið
verður tekið fyrir utan dagskrár á
Alþingi á morgun, mánudag. (Ég
játa að ég tel forsvarsmenn
islenzkra dómsmála lítt öfunds-
verða um þessar mundir.)
Hjálagt sendi ég fjölmiðlum
ljósrit af greinargerð þeirri, sem
embætti ríkissaksóknara, sem þá
var Valdemar Stefánsson, sendi
dómsmálaráðuneytinu í október,
1972. I greinargerð embættis
ríkissaksóknara, Valdemars
Stefánssonar, sem Hallvarður
Einvarðsson, nú vararíkissak-
sóknari, tók saman fyrir hönd
embættisins, sagði meðal annars
að aðgerðir dómsmálaráðuneytis-
ins hefðu verið „allsendis ótima-
bær og ástæðulaus og ekki studd
opinberum almennum réttar-
vörzluhagsmunum". Það, að þetta
sé greinargerð embættis ríkissak-
sóknara, er staðfest með undir-
skrift Valdemars Stefánssonar á
titilsíðu. Sú tilraun dómsmála-
ráðuneytisins að reyna að láta líta
svo út að hér sé um að ræða
einkaskoðun undirmanns Valde-
mars Stefánssonar, Hallvarðs
Einarðssonar, og ekki skoðun
embættisins, með öðrum orðum
og ráðuneytislegri, að verið sé að
ljúga skoðunum upp á látinn
mann, er svo auvirðilegt yfirklór
að það er ósamboðið Ölafi
Jóhannessyni og Baldri Möller.
Virðingarfyllst,
Vilmundur Gylfason.
Bréf saksóknara
ásamt skýrslu
um Klúbbmálið
Reykjavlk, 23. október 1972.
Hér með sendi ég hinu háa
dómsmálaráðuneyti til athugunar
afrit af skýrslu og umsögn Hall-
varðs Einvarðssonar, aðalfull-
trúa, er hann hefir lagt fyrir mig
um mál það, er þar um ræðir.
Valdimar Stefánsson
SKÝRSLA og umsögn Hallvarðs
Einvarðssonar, aðalfulltrúa, til
saksóknara ríkissins um mál nr.
2686/72.
Lögreglustjórinn í Reykjavík
hefir með bréfi, dagsettu 20. þ.m.,
sent embætti saksóknara afrit af
bréfi er hann að fyrirlagi dóms-
málaráðuneytisins hefir sent
Sigurbirni Eiríkssyni, veitinga-
manni. Kemur þar fram, að bann
það gegn áfengisveitingum í veit-
ingahúsinu við Lækjarteig 2 hér I
borg, sem gilt hefir frá 14. þ.m.
samkvæmt ákvörðun lögreglu-
stjóra, hefir verið feilt niður.
Vegna þessa þykir óhjákvæmi-
legt að taka fram eftirfarandi.
„Með bréfi rannsóknadeildar
rfkisskattstjóra, dagsettu 12. þ.m.,
til sakadóms Reykjavíkur, sbr.
meðfylgjandi ljósrit, var greint
frá grunsemdum skattrannsókna-
stjóra um ýmiss konar misferli í
sambandi við starfrækslu
veitingahússins að Lækjarteig 2
hér i borg, sem rekið væri af
hlutfélaginu Bæ. Var beiðst rann-
sóknar á máli þessu og jafnframt
vakin athygli á tilteknum rann-
sóknaraðgerðum, sem nauðsyn-
legar þættu til upplýsinga í máli
þessu, enda þótti þá þegar sýnt,
að rannsókn málsins myndi verða
all umfangsmikil. Um upphaf
rannsóknar málsins voru samráð
milli skattrannsóknastjóra, ríkis-
endurskoðanda, tollgæzlustjóra,
rannsóknardómara og fulltrúa
saksóknara auk þeirra lögreglu-
manna, sem unnið höfðu að frum-
athugun lögreglu i málinu. Dóms-
rannsókn málsins hófst svo í saka-
dómi Reykjavíkur laugardaginn
14. þ.m. Þótti fljótlega sýnt að
þær grunsemdir, sem uppi höfðu
verið um misferli 1 þessu efni,
Beinbrota-
faraldur
í borginni
SlÐUSTU daga eða eftir að
hlákan kom hafa læknar á slysa-
deild Borgarspítalans haft ærinn
starfa við að annast um bein-
brotið fólk. Leifur Jónsson læknir
sagði í gær að helzt væri um fram-
handleggs og ökklabrot að ræða.
Þá væri það áberandi hvað börn á
snjóþotum slösuðust oft. Á stutt-
um tíma á föstudaginn hefði verið
komið með 4 börn um og innan
við 10 ára sem brotnað hefðu á
snjóþotum. Þá væri ekki úr vegi
að minna fólk á að nota mann-
brodda meðan færðin væri eins
og í dag.
höfðu við veigamikil rök að styðj-
ast. Er svo var komið skýrði fuil-
trúi saksóknara sem fyigdist með
rannsókn málsins, lögreglu-
stjóranum í Reykjavík frá rann-
sókn þessari og jafnframt gerði
rannsóknardómari lögreglu-
stjóranum stuttlega grein fyrir
því, sem þá virtist fram komið
varðandi fyrrgreind kæruefni í
sambandi við starfrækslu þessa
veitingahúss. Ákvað lögreglu-
stjóri þá að leggja þegar bann við
frekari áfengisveitingum i þessu
veitingahúsi unz annað yrði
ákveðið, og mun hann í því efni
hafa stuðst við ákvæði 2. mgr. 14.
gr. áfengislaga nr. 82, 1969. Sú
ákvörðun lögreglustjóra var að
áliti saksóknara sjálfsögð og eðli-
leg eins og á stóó. Var það bæði á
ýmsan hátt ótvírætt í þágu rann-
sóknar málsins auk þess sem
áframhaldandi starfræksla þessa
veitingahúss eins og málum þá
var komið var alls endis óvið-
eigandi frá sjónarmiði almennrar
réttarvörzlu. Var tvímælalaust
nærtækast að beita fyrrgreindri
heimild lögreglustjóra samkvæmt
2. mgr. 14. gr. áfengislaganna
enda hæpið, að unnt hefði verið
að grípa jafnskjótt til annarra
réttarheimilda til slíkra sviptinga
eins og málum var háttað i upp-
hafi rannsóknar. Eðlilegt var að
tekið væri fyrir frekari áfengis-
veitingar I þessu veitingahúsi
meðan rannsókn málsins stæði
yfir, eða a.m.k. á meðan hin eigin-
lega sakadómsrannsókn, svo sem
yfirheyrslur, stæði yfir. Efni
kynnu hins vegar að hafa getað
oröið til endurskoðunar á þessu
banni á síðara stigi rannsóknar-
innar, t.d. óvíst að bíða hefði
þurft loka skattsvikarannsóknar
skattrannsóknarstjóra eða loka
bókhaldsrannsóknar. “
„Er ráðuneytið aflétti þessu
banni hinn 20. þ.m. var sakadóms-
rannsókn málsins hvergi nærri
Iokið, rannsóknargögn um rann-
sókn málsins höfðu eigi heldur
borizt embætti saksóknara eða
dómsmálaráðuneyti og frum-
skýrslum ríkisendurskoðanda og
skattrannsóknarstjóra um þeirra
athugun eigi heldur lokið. Að
sögn rannsóknardómara og skatt-
rannsóknarstjóra eru hins vegar
þegar fram komin veigamikil
gögn, sem benda til þess, að upp-
lýst verði í málinu um veruleg
söluskattsvik og ófullnægjandi
launaframtöl, ennfremur um
verulega bókhaldsóreiðu svo og
um brot á ákvæðum 1. mgr. 3. gr.
reglugerðar nr. 118, 1954, sbr.
reglugerð nr. 121, 1966, um sölu
og veitingar áfengis, og í því sam-
bandi beinist rannsóknin einnig
að þvi hvort um hafi verið að
ræða brot í opinberu starfi af
hálfu tiltekinna starfsmanna
áfengisverziunarinnar. Þá er og
líklegt, að rannsóknin muni bein-
ast að því að kanna hvort reglur
hlutafélagalöggjafar hafi verið
haldnar við stofnun og rekstur
Bæjar h.f. Þykir þvi næsta ein-
sýnt, að saksóknara beri að lok-
inni rannsókn málsins að stefna
því til dóms, þ.á m. með þeirri
kröfu ákæruvalds, að þeir aðilar,
sem ábyrgir kynnu að reynast
yrðu sviptir þeim opinberu leyf-
um, sem Iiggja kunna til grund-
vallar rekstri þessa veitingahúss,
þ.m.t. leyfum til áfengisveitinga.
Fyrrgreind niðurfeliing dóms-
málaráðuneytisins hinn 20. þ.m. á
umræddu banni lögreglustjóra
frá 14. þ.m. þykir því af hálfu
saksóknara hafa verið alisendis
ótímabær og ástæðulaus og ekki
studd almennum opinberum
réttarvörzluhagsmunum. “
Hvort nú sé ástæða til endur-
skoðunar á þessari afstöðu ráðu-
neytisins — úr því sem komið er
— skal ósagt látið en af ástæðum
þeim, sem nú hafa verið raktar,
tel ég rétt að gera embættislega
grein fyrir viðhorfum saksóknara
til þessarar hliðar málsins vegna
þessarar ákvörðunar ráðuneytis-
ins að þessu leyti enda þótt það
hefði reyndar þegar verið reifað
nokkuð munnlega hinn 20 þ.m.
við skrifstofustjóra ráðuneytisins
er hann hafði samband við skrif-
stófu saksóknara vegna athug-
unar ráðuneytisins á þessu máli.
Skrifstofu saksóknara ríkisins,
23. október 1972.
Vilmundur Gylfason
R-11D
veró kr.:59.600
PRENTAÐUR
STRIMILL
m a MINNI
5/4: AFRÚNNUN
□ PRÓSENTUREIKNINGUR
O GRAND TOTAL
H DEILING
I □ MARGFÖLDUN
S SAMLAGNING
H FRÁDRÁTTUR
ADD SAMLAGNINGARSTILLING
6, 4, 2, 0: AUKASTAFIR
O TOTAL
KmimmöS© kjaraini D=ai^
- TRYGGVAGÖTU 8, REYKJAVÍK SlMI 24140
Fulltrúadeild USA:
Samþykkt að stöðva
birtingu leyniskýrslna