Morgunblaðið - 02.03.1976, Blaðsíða 18

22
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. MARZ 1976
— Samningarnir
Framhald af bls. 14
yfirlýsingu um það að ríkis-
stjórnin muni standa við yfir-
lýsingu fyrri ríkisstjórnar um
að áfram verði unnið að bygg-
ingu ódýrra ibúða fyrir lág-
launafólk.
Samningarnir og viðræð-
urnar á Loftleiðum gengu á
stundum brösulega. Samkomu-
lagið lá að mestu fyrir um mið-
nætti aðfararnótt laugardags-
ins, en þá tók 18 manna nefnd
ASI þá ákvörðun, að beðið
skyldi m.a. eftir prenturum, en
samningar þeirra voru þá á
byrjunarstigi. Um klukkan 09 á
laugardag tókst síðan sam-
komulag i prentaradeilunni, en
útgáfa Vinnunnar, sem var
blað, sem ASl gaf út, hafði tafið
þá samninga allverulega, þar
sem prentsmiðjueigendur gátu
ekki sætt sig við að ASI veitti
sjálfu sér undanþágu til blaða-
útgáfu á meðan öllum öðrum
blöðum var meinað um undan-
þágur. Þá kom upp um hádegi á
laugardag vandamál vegna
bræðsluskipsins Norglobal,
sem þá var byrjað bræðslu á
Stakksfirði rétt utan við Kefla-
vík. Var framleiðsla um borð
stöðvuð til þess að samkomuiag-
inu yrði ekki spillt.
Um klukkan 16 á laugardag
settust síðan forystumenn aðila
vinnumarkaðarins að undir-
skriftaborði miklu, sem komið
hafði verið fyrir í Kristalsal
Loftleiðahótelsins. Samtals
undirrituðu fyrir hönd ASI um
70 manns samkomulagið, en
fyrir hönd vinnuveítenda rétt
innan við 20 manns. Sem dæmi
um það, hve spennan var mikil,
má geta þess, að fulltrúar laun-
þega gengu í salinn á undan
vinnuveitendum. Settust laun-
þegar báðum megin við borðið,
en ráð hafði verið fyrir því
gert, að launþegar sætu öðrum
megin, en vinnuveitendur
hinum megin. Vinnuveitendur
gengu síðan i salinn og stóðu
eins og þeir biðu eftir að menn
flyttu sig. Launþegarnir, sem
sátu vinnuveitendamegin við
borðið sátu sem fastast og hliðr-
uðu ekki til fyrir vinnuveit-
endum fyrr en Snorri Jónsson,
framkvæmdastjóri ASl, tók af
skarið og bað menn gera það.
Firrtust þá tveir fulltrúar laun-
þega og gengu af fundi áður en
til undirskriftar kom. Voru það
þeir Sigfinnur Karlsson frá
Neskaupstað og Pétur Sigurðs-
son frá Isafirði. Guðmundi J.
Guðmundssyni, formanni
Verkamannasambands Islands,
varð á orði, er þessi smáhvellur
kom upp, að slæmt væri skipu-
lag samninganna, ef ekki væri
einu sinni unnt að stjórna því,
hvernig menn sætu við undir-
skriftaborðið.
KAUPTAXTAR VERKAFÖLKS
DAGVINNA PR• KLST:
27.02 . 1976 . 1.des. 1.marz 1 976 1. júlí 1976 1.okt. 1976 1 . f eb. 1977 Hækkun l.des. '7 5 - l.feb.197 7 .
1975 %
3.taxti byrjun e 1 ár 289,oo 296,9o 315,6o 32 3,9o 334,5o 343,30 354,6o 363,9o 372,30 382,lo 28,8 28,7
4.taxti byrjun e 1 ár 293.80 301.80 320,7o 329,lo 339,9o 348,8o 360,3o 369,7o 378,3o 388,2o 28,8 28,6
5.taxti byrjun e 1 ár 298,6o 306,9o 325,7o 334,5o 345,2o 354,6o 365.90 375.90 384,2o 394,7o 28,7 28,6
6 . taxti byrj un e 1 ár 304 ,6o 313,lo 332,lo 340,3o 352,00 360,7o 373,lo 382,3o 391,8o 401,4o 28,6 28,2
7 . taxti byrjun e 1 ár 310,8o 319,5o 338.70 343.70 359,oo 364,3o 380,5o 386,2o 399,5o 4 0 5,5o 28,5 26,9
8.taxt i byrj un e 1 ár 319,3o 328 ,5o 34 3,5o 348,4o 364,lo 369,3o 385,9o 391,5o 405,2o 411 ,lo 26,9 25,1
8.taxt i + 10%" byrjun 342.10 352.10 362,60 ^77 ?o 384 ,4o 395,6o 407,5o 419,3o 427,9o 440,3o 25,1 25,0
e 1 ár
— Ragnhildur
Helgadóttir
Framhald af bls.21
nefnt norsk-íslenzka siidarstofn-
ínn. Nú er þorskstofninn í sömu
hættu. Vegna þessa og vegna þess
að landið er algjöriega háð fisk-
iðnaði, einkum á þorskinum,
ásamt virkri túlkun á alþjóð-
legum hafrétti sem nú er í mjög
hraðri þróun, hafa Islendingar
gripið til löglegra aðgerða með
einhliða útfærsiu fiskveiðilögsög-
unnar.
Hugurinn leitar
til starfsbræðra
í Bretlandi
Því miður hefur þetta mál aðra
og mjög alvarlega hlið: Misbeit-
ingu hervalds af hálfu Bretlands
innan islenzku fiskveiðilögsög-
unnar. Þessi íhlutun gamals þing-
ræðisríkis vekur alvarlegar
hugsanir á þingi Norðurlanda-
ráðs.
Eg veit að fulltrúar í Norður-
landaráði skilja mig þegar hugur
minn leitar nú til starfsbræðra
okkar á brezka þinginu með ein-
lægri von um að þeir geti beitt
þinglegum áhrifum sínum til að
stöðva íhlutun Breta við Island.
Norðurlandaráð byggir á virð-
ingu fyrir lýðræði, þingræði og
manngildi. A þeim forsendum
verðum við að byggja friðsamlega
sambúð milli þjóða og mannúð-
lega.
Ymsar vísbendingar eru um
það að lýðræðiskerfi okkar standi
frammi fyrir ákveðnum vanda-
málum. Forsætisnefnd Norður-
iandaráðs vinnur nú að undirbún-
ingi sérstakrar ráðstefnu um
stöðu lýðræðisins í dag. Fleiri
evrópskar stofnanir og samtök
vinna nú að svipaðri athugun á
lýðra'ði og þingræði.
Vió Norðurlandabúar teljum að
við eigum samleið með þeim sem
vilja varðveita þessi verðmæti og
standa vörð um frið og gagn-
kvæma virðingu þjóða í milli.
Með ósk um að þessi fundur
megi leiða til að þessi verðmæti
styrkist og að Norðurlandaráð
megi auka yfirieitt gildi þessara
verðmæta og norrænnar sam-
kenndar vil ég nú ljúka ræðú
minni með innilegri von um að
okkar norrænu bræður hugsi af
meiri alvöru um fiskveiðimál Is-
lendinga sem eindregið norrænt
mál.
— Fiskurinn
hefur
Framhald af bls. 23
gagnvart íslendingum verður að
gagnrýna og brennimerkja. Mér
finnst það sjálfsagt að þetta þing
Norðurlandaráðs lýsi samstöðu
sinni með íslenzku þjóðinni og
heilshugar stuðningi við baráttu
hennar á þann hátt sem bezt þykir
hæfa."
Fjöldi annarra þingmanna frá
öllum Norðurlöndunum fjallaði
einnig um fiskveiðideiluna og voru
allir mjög jákvæðir í garð íslend
inga. Einn þeirra, IB STETTER,
þingmaður danska íhaldsflokks
ins, var þó gagnrýninn og sagði
m.a.: „Þó að ég hafi samúð með
islenzku þjóðinni er erfitt að
fallast á einhliða ákvarðanir um
yfirráð á alþjóðlegum svæðum,
ekki sízt fyrir land eins og Dan-
mörk, sem á hagsmuna að gæta
bæði í Eystrasalti og á Norður-
sjó."
— Jón Skaftason
Framhald af bls. 23
framboðið til hinna Norðurland
anna þvi takmarkað. Á meðan hin
eftirsótta Islandssíld veiddist við
strendur fslands fluttum við svo
mikið út af henni til Svíþjóðar og
Finnlands að viðskiptajöfnuður
náðist. En þeirri sögu er lokið i bili
að minnsta kosti og nú stöndum
við uppi sem þjóð, fátæk af gjald-
eyri með þetta vandamál, sem við
verðum að leysa. í þessu sam-
bandi kemur upp spurning um
möguleika á aukinni samvinnu
íslands við hin Norðurlöndin á
sviði iðnaðar með framleiðslu út-
f lutningsvöru að markmiði. Ég
fagna þvi ákvörðun ráðherra-
nefndarinnar um að láta gera sér-
staka könnun á þessum málum,
sem lögð verður til grundvallar við
val á aðgerðum, sem hægt verður
að grlpa til, Íslendingum til hjálpar
við að minnka viðskiptahallann
gagnvart hinum Norðurlöndun-
um."
Þá vék Jón að fiskveiðideilunni
og skýrði ástæður íslendinga fyrjr
útfærslu og framferði Breta á
íslandsmiðum bæði fyrr og nú.
Sagði hann það lýsa afstöðu Breta
vel, að á meðan þeir senda her-
skip á íslandsmið til að reyna að
gera 200 mílna lögsöguna að
engu, standi þeir i harðri baráttu
innan EBE fyrir þvi að fá slika
lögsögu sjálfum sér einum til
handa. „Það verður að þrýsta á
Breta úr öllum áttum, svo að þeir
megi sjá að þeir fara villir vegar og
taki upp eðlileg samskipti við okk
ur. Það sem deilan stendur um
skiptir þá i raun svo óendanlega
litlu máli miðað við þá þýðingu
sem hún hefur fyrir okkur. Ég leyfi
mér því að fara fram á meiri
stuðning frá ykkur i þessu máli.
Ég get hreint og beint ekki séð
hvernig Norðurlandaráð getur
komið sér undan að taka opinbera
afstöðu til deilunnar á milli
íslands og Bretlands. Að minu áliti
er um að ræða sjálf grundvallar-
atriði norrænnar samvinnu. í
þessu sambandi vil ég gera það
öllum fulltrúum alveg Ijóst hvern-
ig samningsstaðan er. Eftir
nokkurra mánaða samninga og
boð af okkar hálfu þann 17.
nóvember um veiðikvóta handa
Bretum upp að 65 þúsund tonn-
um, sem er næstum þriðjungur
ársaflans 1976 og sem þeir
hófnuðu, höfum við ekki um ann-
að að velja en halda barátt-
unni áfram og biða eftir niðurstöð-
um Hafréttarráðstefnunnar eða
gefast upp fyrir ofbeldi," sagði
Jón Skaftason að lokum
— Minning
Jóhanna
Framhald af bls. 26
reiðastjóri í Reykjavík, kvæntur
Álfheiði Unnarsdóttur;
Gunnlaugur, bóndi á Núpum,
kvæntur Agústu Þorgilsdóttur;
Hjörtur Sigurður, kennari í
Hveragerði. kvæntur Margréti
Þorsteinsdóttur; Gyðríður Rósa,
gift Lúðvík Einarssyni, býr í
Reykjavík; Ingigerður Svava,
ógift, dvelst á sjúkrahúsinu í
Stykkishólmi.
Yngsti bróðir minn, Lárus and-
aðist tveimur árum eftir lát föður
míns. Það var mömmu mikið áfall
því hann var mikill sólargeisli.
Við þetta bættist að yngri systir
mín, Ingigerður missti heilsuna á
unga aldri og er ævisjúklingur.
Mamma var heilsutæp mikinn
hluta ævinnar. Hún þjáðist af
magaveiki og síðustu árin var hún
næstum blind. Það var henni
erfitt, því að hún vann mikið í
höndunum og svo var bóklestur
henni mikið yndi. Þrátt fyrir allt
þetta var hún i dagfari sönn fyrir-
mynd sást helst aldrei skipta
skapi, enda þótt hún hefði
ákveðnar skoðanir. Hún bar kær-
leiksþel til alls, sem lífsanda dró
og ríkast tii smælingjanna, manna
og dýra. I mótlæti var hún sönn
hetja, bar ekki utan á sér þó að
innra sviði. Hún var í eðli sínu
mikil bjartsýnismanneskja, trúði
og treysti ávallt hinu góða í tilver-
unni enda varð lif hennar mikil
sigurganga þrátt fyrir mikla
erfiðleika. Þeir sem strá ætíð í
kring um sig geislum ástúðar og
kærleika eru gimsteinar mann-
legs iífs.
Hún átti ást og virðingu allra
sinna nánustu. Engan þekki ég
sem henni kynntist, sem ekki bar
til hennar hlýjan hug.
Fjölmennið, sem fylgdi henni til
grafar, styrkti þessa skoðun mína,
en það mun hafa verið hátt á
þriðja hundrað manns.
Móðurfaðmur hennar var svo
stór, að hann náði til allra barna,
sem nálægt henni voru en börn
og unglingar voru oft mörg á
Núpum auk hennar barna.
Mamma dvaldist á heimili Sig-
geirs bróður míns og Vilnýjar
konu hans eftir að hún sjálf lét af
húsmóðurstörfum og undi vel
hag sínum meðal barna og barna-
barna. Sú góða hjúkrun, sem hún
naut hjá Vilnýju gerði það kleift,
að hún gat dvalist heima til hinsta
dags, og stöndum við systkinin i
stórri þakkarskuld við Vilnýju og
hennar heimili.
Rannveig, systir mömmu og
Þorkell maður hennar, hjálpuðu
Núpaheimilinu á margvíslegan
hátt. Þeim og öllum þeim fjöl-
mörgu sem réttu hjálparhönd
skulu hér hjartans þakkir færðar
og blessun fylgi þeim um ókomin
ár.
Mest hef ég að þakka hinni
látnu, er tók mig í faðm sér,
nýfætt barn og gerðist móðir mín,
i þess orðs bestu merkingu.
Launin hlýtur hún nú í æðra
heimi, fyrir það og alla sína
hjartagæsku, því að ,,Eins og þú
sáir svo munt þú og uppskera".
Guð blessi minningu hennar.
Ragnheiður Jóhannsdóttir.
— Sverrir
Hermannsson
P'ramhald af bls.21
eru hámarkið á ári. Fái Bretar fram-
gengt kröfum sínum missa Is-
lendingar svo stóran hluta af út-
flutningstekjum sínum að þaó er
þeim óbæriiegt.
Enginn skal láta sér til hugar
koma að við viljum ekki semja við
Breta. En eitt er að vilja, annað að
geta.
Enginn skal láta sér til hugar
koma annað en að við óskum eftir að
linni hið fyrsta hinum illvígu átök-
um við hina gömlu vinaþjóð okkar
Breta, svo koma megi í veg fyrir
stórkostlegt tjón og jafnvel mann-
tjón.
Hvað er að gerast
á islandsmiðum?
En hvað hefir verið að ske á Is-
landsmiðum að undanförnu? Bretar
auka stöðugt herstyrk sinn. Frei-
gátur þeirra sigla nær daglega á
íslenzku varðskipin og reyna svo að
telja þjóðum heims trú um að Is-
lendingar stundi ásiglingar. Stærstu
ísienzku varðskipin eru um 800 smá-
lestir að stærð og ganghraði þeirra
frá 16 til 19 mílur. Brezku freigát-
urnar eru um 2.500 smálestir að
stærð og ganghraði þeirra yfir 30
mílur. Svo má hver trúa sem vill að
íslenzku varðskipin séu að kafsigla
brezku herskipin. Bretar höfðu til-
kynnt að þeir myndu virða íslenzk
friðunarsvæði. Fyrir skemmstu
stefndu þeir öllum veiðiflota sínum
inn á alfriðað svæði fyrir Norð-
Austurlandi sem er aðal uppeldis-
stöðvar þorsksins. ttarlegar rann-
sóknir á svæðinu hafa sannað, að
yfir 80% af þeim fiski sem þar
veiðist er ókynþroska smáfiskur
þriggjatil fjögurra ára. Stór hluti af
þorskinum sem þar veiðist er svo
smár að hann er ekki hirtur og
mokað fyrir borð jafnóðum. Þrír
togarar sem þarna voru á veiðum
lönduðu i Grimsby þriðjudaginn 24.
febrúar. 70% afla þeirra var smá-
fiskur og 30 tonn var svo smár
fiskur að hann var seldur í bræðslu.
Islendingar hafa nú tekið ákvörð-
un um fjölmörg friðunarsvæði allt í
kringum landið, sérstaklega á
hrygningarstöðvunum fyrir Suður-
og Suðvesturiandi. Þeir hafa enn-
fremur tekið ákvörðun um að
stækka möskva botnvörpunnar úr
120 mm í 150 mm. Þá er þeim
nauðugur einn kostur að takmarka
verulega sókn skipa sinna í þorsk-
stofninn meðan Bretar stunda rán-
yrkju sína.
Hvað dvelur
Orminn langa?
Islendingar hljóta að snúa gér
fyrst og fremst til þeirra þjóða sem
næstar þeim standa með beiðni um
aðstoð í þessu mesta lífshagsmuna-
máli þeirra. Við krefjumst að sjálf-
sögðu einskis heldur biðjum aðeins
um þá aðstoð sem vinir okkar vilja
góðfúslega láta í té.
Ólafur Tryggvason, konungur
Norðmanna stýrði skipi sinu, Orm-
inum langa í örlagaorustu sinni við
eyna Svoldur. Björnstene Björnsson
segir í kvæði sínu: „Hvað dvelur
Orminn langa? Hví kemur ekki
Ólafur Tryggvason?" Eg vil leyfa
mér að spyrja: Ætla Norðmenn um
langa hrið að láta við það sitja að
hafa Evensen ráðherra í hnatt-
reisum að ræða við þjóðir um fisk-
veiðar? Utfærsla þeirra í 200 mílur
myndi ráða úrslitum mála á Norður-
Atlantshafi. Ekki myndu Bretar
senda herskip á þau mið. „Hvað
dvelur Orminn langa? Hví kemur
ekki Ólafur konungur Tryggva-
son?“
Og hvað geta Danir sagt okkur
nýjast í fréttum úr Efnahagsbanda-
lagi Evrópu, þar sem fiskveiðilög-
sögumál hafa verið mjög ofarlega á
baugi að undanförnu? Hver er af-
staða Breta i þeim hópi til fiskveiði-
réttinda? Samrýmist hún þeirri
stefnu sem þeir nú framfylgja á
Íslandsmiðum?
Nýiega sendu samtök brezkra tog-
araeigenda frá sér skýrslu um stöðu
brezks fiskiðnaðar og framtíðar-
horfur. I grein í The Financial
Times er komizt að þeirri niður-
stöðu, að fari sem nú horfir verði
Bretar ekki einungis sjálfum sér
nógir um fisk, heldur geti þeir orðið
fiskútflutningsland. Með því að
færa fiskveiðimörk sin út í 200
milur myndu Bretar ná 3,5 milljón
tonna afla. Hefðu þeir einkarétt til
veiða innan 100 milna myndi ársafli
þeirra verða 2,8 milljónir tonna.
Þess skal getið að veiði Breta sjálfra
á heimamiðum þeirra nemur 613
þús. tonnum. Þurfa Bretar e.t.v. að
rækja rétt sinn til Efnahagsbanda-
lagsins í þessum efnum? Ef svo er
ættu þeir að snúa sókn sinni frá
Islandi og að Efnahagsbandalaginu.
Háværir minnihlutahópar á Is-
landi hafa mjög haft í frammi þá
kröfu að Islendingar segi sig úr
Nato í mótmælaskyni við framkomu
einnar bandaiagsþjóðarinnar,
Breta, við Islendinga. Á það vil ég
leggja mikla áherzlu, að sú ríkis-
stjórn, sem nú situr á Isiandi mun
aldrei kaupa frið né samninga i fisk-
veiðideiiunni þvi verði að rjúfa
varnarkeðju hinna vestrænu þjóða.
Herra forseti.
Eg hefi lokið máli mínu. Ég vænti
eindregið stuðnings yfirlýsingar
þessa þings Norðurlandaráðs við
málstað Islands í örlagamáli þess.