Morgunblaðið - 05.08.1976, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 5. AOUST 1976
13
FLÓÐBYLGJA — Mynd þessi er af þjóðveginum í klettagjánni í Coloradoríki í
Bandaríkjunuin, þar sem flóðbylgja varð fjölda manns að bana á sunnudag. í gær
höfðu 80 lík fundizt á flóðasvæðinu,og óttazt að dánartalan færi yfir 100.
Blaðakóng-
ur látinn
London, 4. ágúst — Reuter.
BLAÐAKÓNGURINN Thom-
son lávarður af Fleet, sem
fæddur var I Kanada og byggði
upp stærsta blaðahring heims,
lézt ( dag f sjúkrahúsi í London,
82 ára að aldri. Hann hafði ver-
ið sjúklingur í mánuð, og verð-
ur grafinn í fæðingarborg
sinni, Toronto í Kanada. Thom-
son lét lítið að sér kveða fvrr en
á efri árum, enda sagði hann
eitt sinn sjálfur: „Mér hafði lftt
miðað áfram þegar ég varð
fimmtugur. Mér áskotnaðist
meira fé á aldrinum 65—70 ára
en á fyrstu 65 árunum."
Thomson lávarður, eða Roy
Herbert Thomson, eins og hann
hét þá, var sölumaður í Kanada
áratuginn fyrir heimsstyrjöld:
ina síðari, og græddist honum
þá nokkurt fé. Keypti hann þar
ýms dreifbýlisblöð, en árið 1953
fluttist hann yfir Atlantshafið
til Englands og lagði þar undir
sig blaðagötuna míklu, Fleet
Street. Hann keypti einnig upp
blöð víða um heim, sem voru í
fjárhagserfiðleikum, og tókst
að gera flest þeirra arðbær.
Thomson blaðaveldið á nú alls
148 dagblöð og 138 tímarit i
Bretlandi, Kanada, Bandaríkj-
unum, Afríku, Ástralíu og Vest-
ur-Indium. Af öllum þessum
blöðum þótti Thomson lávarði
mestur fengur í því þegar hann
Grænlendinear
vilja sjálfstæði
Godtháb, Grænlandi,
3. ágúst — Reuter
HELZTA fréttablað Grænlands,
vikuritið Atuagagdliutit, sem á
dönsku nefnist Grönlandsposten,
segir f harðorðri ritstjórnargrein
að ungir Grænlendingar geti ekki
lengur sætt sig við dönsk yfirráð f
landinu. „Við höfum búið við ný-
lendustjórn undanfarin 250 ár,“
segir blaðið. „Nú verðum við
sjálfir að taka við stjórninni. Við
verðum að eyða þeim öflum, sem
hafa mergsogið grænlenzku þjóð-
ina, og mynda byltingarráð skip-
að fulltrúum frelsissamtaka til að
losa okkur undan þessu erlenda
oki,“ segir f ritstjórnargreininni.
Blaðið hvetur til þess að dönsk
löggjöf verði úr gildi numin, en f
hennar stað komi heimasamin lög
og algjör endurskipan þjóðfélags-
ins.
Grænland var dönsk nýlenda
frá árinu 1380 til 1953, þegar
landið varð hluti danska konungs-
ríkisins, og eru íbúarnir nú um 50
þúsund.
í ritstjórnargreininni er einnig
rætt um fyrirhugaða olíu- og
málmvinnslu á Grænlandi, en sér-
fræðingar telja að hvort tveggja
sé þar að finna í miklu magni þótt
vinnslan geti orðið kostnaðarsöm.
„Vinnsla oliu og málmgrýtis mun
valda því að Grænlendingar verða
minnihlutaþjóð i landi sinu, kúg-
uð þjóð, sem hefur engan ráðstöf-
unarrétt yfir auðæfum landsins,"
segir blaðið.
Verið er að leita olfu út af vest-
urströnd Grænlands, og er búizt
við að fyrstu boruninni ljúki nú í
vikunni. Telja sérfróðir að mikið
sé um olíu á þessum slóðum.
Einnig er vitað að á Grænlandi er
mikið um úranium og eitthvað af
kolum.
Danska rikisstjórnin hefur heit-
ið því að veita Grænlandi ein-
hverskonar heimastjórn innan
fjögurra ára, þótt ekki telji Danir
Grænlendinga færa um að fá al-
gjört sjálfstæði. Fyrr í vikunni
sagði Holger Hansen Grænlands-
málaráðherra að það væri stjórn-
málalega rangt að halda að þjóð-
félag á borð við Grænland gæti
óstutt annast stjórn sinna mála.
„En ef meirihluti íbúa Grænlands
vildi sjálfsstjórn, hlytum við
(Danir) að vera reiðubúnir að
veita þeim sjálfræði,1' sagði ráð-
herrann.
eignáðist blaðið The Times í
London árið 1966.
Kenneth Thomson, sonur lá-
varðarins, tekur nú við stjórn
fyrirtækjanna, og við lávarðs-
nafnbótinni. Kenneth er 52 ára
og hefur verið hægri hönd föð-
ur sins í aldarfjórðung.
Alþjóðahafréttarráðstefnan:
Thomson lávarður af Fleet.
an hluta okkar í þessari auðæfaút-
hlutun. „Benti hann á að saman-
lögð stærð allrar 200 mílna efna-
hagslögsögu út frá ströndunum
væri svipuð og allt landsvæði
jarðar. „Samkvæmt fyrri alþjóða-
lögum gátum við fiskað hvar sem
var utan þriggja mílna land-
helgi," sagði hann. „Nú erum við
að tapa þessum rétti, og ókkur
finnst við ættum að fá einhverjar
uppbætur."
Mikil ólga
1 Soweto
Jóhannesarborg, S-Afríku,
4. ágúst — Reuter
HVtT stúlka, sem er blaðamaður
f Jóhannesarborg, komst í dag inn
f blökkumannahverfið Soweto f
fylgd með svörtum blaðamanni
með þvf að lita andlit sitt og setja
upp hárkollu. Hún kom skömmu
sfðar akandi út úr hverfinu og
höfðu þá rúður bifreiðar hennar
verið brotnar. Sagði stúlkan að
þetta hefði verið ógnvekjandi
heimsókn, og neitaði að láta
nafns sfns getið.
Annar hvítur blaðamaður
komst inn í hverfið i fylgd með
ljósmyndara sem er kynblending-
ur. Ljósmyndarinn Solly Lief-
man, skýrði svo frá eftir á að
tvisvar hefði bifreið hans verið
stöðvuð svo að hann komst hvorki
áfram né aftur á bak. Reyndi
fjöldi blökkumanna að opna dyr
bifreiðarinnar, en þegar það ekki
tókst rugguðu þeir bifreiðinni-og
hoppuðu á baki hennar. „Sem bet-
ur fór var hópur lögreglumanna
ekki langt undan, og ruddi hann
bifreiðinni leið út úr mannfjöld-
anum."
Mikil ógla hefur rikt í Soweto-
frá því uppþotin urðu þar i júní,
en þá voru 176 manns drepnir og
um 1.100 særðust. Segir lögreglan
að svo virðist sem mótmælaað-
gerðir blökkumanna séu nú betur
skipulagðar en áður.
Agreiningur er
um nýtingu efna-
hagslögsögunnar
Sameinuðu þjóðirnar,
New York, 4. ágúst
— AP, Reuter.
DR. Jorge Castaneda, aðalfulltrúi
Mexfkó á Alþjóða hafréttarráð-
stefnunni f New York, sagði á
fundi með fréttamönnum þar f
borg á þriðjudagskvöld að ef ekki
næðist samkomulag milii strand-
rfkja annarsvegar og afskiptra og
landluktra rfkja hinsvegar um
nýtingu auðlinda innan 200 mflna
efnahagslögsögunnar, væri engin
von um að unnt reyndist að ganga
frá endanlegum samningum á
ráðstefnunni.
Nýting auðlindanna innan efna-
hagslögsögunnar hefur verið
deiluepli þessara tveggja ríkja-
hópa allt frá því fyrstu fundir
hafréttarráðstefnunnar voru
haldnir fyrir 2!ó ári, þvi innan 200
milnanna eru auðugustu fiskimið
og auðlindir hafsins, sem vitað er
um.
Castaneda, sem er formaður
nefndar þeirrar, sem fulltrúar
strandrikjanna skipa, sagði að
nefndin hefði boðið fulltrúum
landluktra og afskiptra rikja að
hefja nú þegar viðræður til að
leita lausnar á deilunni.
Talsmaður landluktu og af-
skiptu ríkjanna er Karl Wolf,
aðalfulltrúi Austurríkis. Fagnaði
hann þeim ummælum Castaneda
að viðræður skyldu fara fram
milli rikjahópanna. Neitaði Wolf
því að umbjóðendur hans ætluðu
að beita hörku til að ná markmiði
sínu, en sagði: „Það eina sem við
erum aó gera er að fá sanngjarn-
ERLENT
Höll
Francos
gerð að
safni
— Reuter. Madrid, 4. ágúst
RARDO-höllin, sem var
þjóðhöfðingjabústaður
Franeos einvalds um 35
ára skeið, var í dag opnuð
almenningi. Þar er nú
safn, sem hefur að geyma
dýrmæt veggtjöld auk ein-
kennisbúninga.
Höllin stendur í viðáttu-
miklum garði vestan viö
Madrid, og var áður veiði-
skáli, sem Spánarkonungar
notuðu frá því á 16. öld.
Athyglisverðustu sýning-
argripirnir í þessu nýja
safni eru móttökusalir,
sem þaktir eru frönskum
18. aldar veggteppum, og
svo fábrotin álman, sem
Franco heitinn bjó í, en þar
eru einu skreytingarnar
gömul einkennisföt, og
ljósmyndir af Franco.
Ekkja Francos gaf þjóð-
inni Pardo-höllina í nóv-
ember í fyrra, en Juan
Carlos konungur býr í Zar-
zuela-höllinni, sem er þar
skammt frá.
Enn deilt
um stöðu
Berlínar
Vestur-Berlín,
4. ágúst — Reuter.
TALSMENN Bretlands,
Frakklands og Bandarikj-
anna hafa gefið i skyn að
Vestur-Berlín haldi áfram
að eiga fulltrúa á Evrópu-
þinginu eftir að þingið
verður skipað fulltrúum
kosnum í almennum kosn-
ingum. Var frá þessu skýrt
í dag eftir að fulltrúar Sov-
étríkjanna lýstu því yfir í
gær að þátttaka Vestur-
Berlínar í kosningum til
Evrópuþingsins væri
„gróft brot“ á fjórvelda-
samkomulaginu um borg-
ina frá árinu 1971.
Talsmaður Vesturveld-
anna þriggja sagði i dag að
verið væri að kanna yfir-
lýsingu Sovétrikjanna, og
yrði henni svarað formlega
síðar.
í yfirlýsingu Sovétríkj-
anna segir að Vesturveldin
þrjú beri fulla ábyrgð á þvi
ef Berlinarmálið leiðir til
árekstra.