Morgunblaðið - 30.09.1976, Síða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 30. SEPTEMBER 1976
Sjónvarpið 10 ára
Ekki vitað hvenær
litsjónvarp hefst
Rætt við Pétur Guðfinnsson framkvæmdastjóra
FYRIR réttum tíu árum
hóf fslenzka sjónvarpið
göngu sína. Það var á fösu
dagskvöldi, hinn 30.
september 1966 kl. 20:00
og hafði þá undirbúningur
staðið f alllangan tfma.
Fólk hafði verið ráðið að
stofnuninni nokkrum
mánuðum áður og vann
það að undirbúningi þess-
um. Tilraunaútsendingar
höfðu farið fram innanhús
og var starfsfólkið þjálfað f
störfum sfnum.
Eins og flestir muna
sjálfsagt eftir var fyrst
sjónvarpað f tvo daga f
viku en smám saman
fjölgaði útsendingar-
dögunum og nú eru þeir
sex. Á þessum árum hefur
margt verið rætt og ritað
um málefni fslenzks sjón-
varps og f upphafi deildu
menn um hvort það ætti
nokkurn rétt á sér. Sú
umræða fer fram enn þann
dag í dag og mun sjálfsagt
fara fram enn um sinn. En
sjónvarpið er staðreynd og
það á að auka útsýn um
jörðina og nýjar veraldir,
vera hvöt til betra lífs og
glaðvær hvíld eftir erfiði
dagsins,“ eins og þáver-
andi útvarpsstjóri, Vil-
hjálmur Þ. Gfslason, sagði
þegar hann fyrstur manna
ávarpaði þjóðina f fslenzku
sjónvarpi. Hér verður sagt
nokkuð frá starfsemi sjón-
varpsins og rifjað lftillega
upp saga þess í máli og
myndum.
Fyrsta dagskráin:
# Vilhjálmur Þ. Gíslason
útvarpsstjóri, ávarp.
# Blaðamannafundur.
Bjarni Benediktsson svar-
ar spurningum ritstjór-
anna Andrésar Kristjáns-
sonar og Ólafs Hannibals-
sonar. Stjórnandi er Eiður
Guðnason, blaðamaður, en
hann sá um sams konar
þátt hjá útvarpinu vetur-
inn áður.
# Islendingabyggðir á
Grænlandi til forna. Kvik-
mynd Ósvaldar Knudsens.
# Skáldatími. Halldór
Laxness les úr Paradísar-
heimt.
# „Það er svo margt ef að
er gáð ...“ Skemmtiþáttur
Savannatríósins.
# Dýrlingurinn — einka-
lögreglumaöurinn Simon
Templar. Fyrirmyndar
eiginmaður nefnist fyrsti
þátturinn.
# Yfirlit frétta sl. viku,
samsett úr fréttamyndum
erlendum.
PÉTUR Guðfinnsson er fram-
kvæmdastjóri sjónvarpsins og var
hann fyrsti starfsmaður þess.
Hann sagði að starfsmönnum
hefði smám saman farið f jölgandi
og fljótlega hefðu þeir náð töl-
unni 30—40 og væru nú komnir
upp I um 120 f allt. Sagði Pétur að
þeim hefði Iftið fjölgað nú sein-
ustu árin en hér væri samt mun
fámennara en á öðrum sambæri-
legum stöðum en það færi mest
eftir hvað innlend dagskrárgerð
væri mikil. Um dreifingu sjón-
varpsins sagði Pétur:
— Dreifingarkerfið er nokkuð
veikt og það verður tæpast al-
mennilegt fyrr en örbylgjukerfi
kemur um allt land. Það er nú
þegar á nokkrum stöðum en það
vantar sem sagt nokkuð mikið
upp á það ennþá. Það er Lands-
sími íslands, sem er verktaki og
sér að miklu leyti um þessa dreif-
ingu en við greiðum fyrir hana.
Það hefur engin ákvörðun verið
tekin enn um litsjónvarpið og við
vitum ekki hvenær það verður.
„SJALDAN held ég að jafnfátt
fólk hafi gert jafnmikið undir
jafnmikilli pressu, daginn út og
daginn inn, eins og starfsfólk
fréttastofu sjónvarpsins f þessi
tfu ár.“ Það er sr. Emil Björnsson
sem mælir þessi orð. Hann er
dagskrárstjóri frétta- og fræðslu-
deildar sjónvarpsins og er einn af
fyrstu starfsmönnum þess. Hann
vann að undirbúningi þess ásamt
öðrum dagskrárstjórum og for-
ráðamönnum sjónvarps- og út-
varpsmála á Islandi. Emil Björns-
son greinir f stuttu máli hvernig
starfið á fréttastofu sjónvarpsins
gengur fyrir sig:
„Við öflun og undirbúning á
fréttum vinna alls um 10 menn.
Fréttamenn, innlendir og erlend-
ir, 1 Iþróttafréttamaður, 2 sem
stjórna útsendingum og vél-
ritunarstúlkur. Auk þeirra eru
svo fleiri við sjálfa útsendinguna
og kvikmyndunina, en það heyrir
ekki undir þessa deild.
Liði fréttastofunnar er slðan
skipt I tvennt og hvor vakt er
síðan f 12 tíma tvo daga í röð og
frí hina dagana. Þó er ekki um
raunverulegt frf að ræða þar sem
það fólk sem er f fríi sér t.d. um
þáttinn Kastljós, þegar það er í
fríi um miðja vikuna, en það tek-
ur tvo daga og jafnvel þrjá að
undirbúa þann þátt. Það þyrfti að
fjölga hér dagskrárfólki og kynn-
ingarfólki ef hægt ætti að vera að
hafa fleiri fræðsluþætti og frétta-
skýringarþætti en það er samt
ótrúlegt hvað hér hefur verið
gert, miðað við þau tæki og það
fjármagn og þann mannafla sem
hér hefur starfað. Flesta þessara
föstu þátta svo sem Kastljós verða
fréttamenn að vinna í sínum frí-
tíma en fær þó að sjálfsögðu
greitt sérstaklega fyrir."
Þeir þættir, sem falla undir um-
sjón Emils Björnssonar eru eins
og fyrr segir allir frétta- og
fræðsluþættir, fréttaskýringar-
þættirnir Kastljós og Erlend mál-
Við gerðum skýrslu um það mál
nú um sfðustu áramót og síðan
hefur hún verið til umfjöllunar
hjá ráðuneytinu. Núna getum við
aðeins sent út í lit það sem við
fáum á myndsegulböndum og er
það aðallega brezkt efni.
1 fyrsta áfanga við að koma á
litsjónvarpi er um að ræða tæki
til að fylgjast með litnum og er
kostnaður við að koma þvf upp
um 20 milljónir segir f skýrslu
okkar frá því um áramótin en það
kostar töluvert meira að fara al-
gerlega yfir í litinn. Fólk heldur
að sér höndunum um kaup á tækj-
um núna býzt ég við en nú er
komið að þvf að margir þurfi að
endurnýja tækin sfn eftir tfu ára
notkun og þvf væri það gott fyrir
það fólk að fá að vita með nokkr-
um fyrirvara hvenær búast má
við að litsjónvarp hefjist hér fyrir
alvöru.
Um afnotagjöldin og fjármál
sjónvarpsins sagði Pétur að f upp-
efni eins og þeir heita f dag og við
getum rifjað upp eldri nöfnin,
Sjónarhorn, I brennidepli, Sjón-
aukinn, Blaðamannafundur, og
fleiri sem mætti einnig telja.
Þættirnir Munir og minjar, sem
er á dagskránni öðru hverju, Mað-
ur er nefndur, Heimsókn, Helgi-
stund f sjónvarpssal, sem nú heit-
ir Að kvöldi dags og fþróttaþáttur
heyrir einnig undir frétta- og
fræðsluþætti og allir aðrir
fræðsluþættir erlendir og inn-
lendir. Nefndi hann einnig þátt-
inn Nýjasta tækni og vísindi sem
verið hefur á dagskránni öll þessi
ár og hefur örnólfur Thorlacius
alltaf séð um hann, ásamt öðrum
nú hin síðari ár. Sr. Emil sagði að
sjónvarpið reyndi að senda menn
utan til að afla erlendra fræðslu-
mynda og nefndi hann að á Italíu
fer fram á hverju hausti sýning á
þvf sem sjónvarpsstöðvar I
Evrópu hafa upp á að bjóða í
fræðsluefni og öðru efni og hefði
hafi hefðu afnotagjöldin fylgt
nokkurn veginn tvöfaldri áskrift
dagblaða en nú væru þau komin
langt aftur úr þeim, afnotagjaldið
væri nánast það sama og áskrift
dagblaðanna. Við leggjum til
hvert afnotagjaldið verði og sfðan
fer það til umsagnar f ráðuneyti
og hagsýslustofnun þar sem það
Sr. Emil Björnsson dagskrár-
stjóri frétta- og fræðsludeildar.
hann farið þangað tvö fyrstu árin
en sent fulltrú sinn sfðustu árin.
Sr. Emil sagði að fyrstu starfs-
menn deildarinnar hefðu verið
þeir Magnús Bjarnfreðsson,
Markús Örn Antonsson frétta-
menn og Ölafur Ragnarsson
stjórnandi fréttaútsendinga.
Fleiri bættust fljótlega í hópinn,
Ásdfs Hannesdóttir og Sigurður
Sigurðsson og nú eru starfsmenn
fréttastofu 12, en allt starfslið
frétta- og fræðsludeildar 15—16
manns.
Þeir hafa smám saman hætt
þessir sem fyrst voru hér og það
er gott fyrir okkur að hafa þá i
seilingarfjarlægð og við getum
fengið þá til að stjórna þáttum.
er endanlega er ákveðið, sagði
Pétur, og yfirleitt er það skorið
niður frá því sem við lögðum til.
Fjárhagslega ber sjónvarpið sig
en getur samt ekki varið neinu fé
til frekari uppbyggingar en Pétur
sagði að mikill innflutningur
sjónvarpstækja hefði skilað þeim
meira fjármagni en búizt hefði
verið við, en sjónvarpið fær toll-
tekjur af hverju innfluttu sjón-
varpstæki.
Ég held að það sé enginn þrýst-
ingur á það að hafa sjónvarp alla
daga vikunnar sagði Pétur og
ekki heldur að sleppa sumarlok-
uninni en þó held ég að fyrr verði
farið að sjónvarpa í júlf en á
fimmtudögum. Erlendir sjón-
varpsstarfsmenn hafa hart orð á
því að gott sé að hafa einn lausan
dag f viku og þeir sem hafa
reynslu af sjö daga útsendingu
taka alveg undir það og vifdu
jafnvel fá að sleppa einum degi
en það er ekki svo gott þegar einu
sinni er byrjað að senda út alla
daga vikunnar. Þess vegna held
ég lfka að það komi ekki til að
útsendingardögum hjá okkur
verði fækkað, það er alltaf erfitt
að fara niður á við f þessu tilliti.
Þess má að lokum geta að Pétur
sagði að afnotagjöldin væru mið-
uð við þessa sumarlokun og að
ekki væri sent út á fimmtudögum,
þau væru miðuð við 285 til 290
útsendingardaga á ári.
Það má þvf segja að um leið og
starfsfólki hér fjölgar eigum við
um leið fyrrverandi starfsmenn
sem við getum leitað til og þannig
eigum við I rauninni enn meira
úrval af mönnum til sérverkefna,
þótt þeir séu ekki allir fastráðnir
ennþá.
Um leið og Emil var að mæfa
þessi orð hringdi síminn á borði
hans og var hann þá einmitt að
leita til fyrrverandi starfsmanns,
Magnúsar Bjarnfreðssonar, og
biðja hann að stjórna umræðu-
þætti, sem verður á dagskránni á
morgun, um afbrotamálin.
Upphaflega hafði Svala Thorlaci-
us, annar fyrrverandi fréttamað-
ur, ætlað að sjá um hann en að-
stæður hjá henni höfðu breytzt.
Emil sagði að svona aðstæður
kæmu oft upp hjá þeim, og í þessu
tilfelli varð að leita til Magnúsar
vegna þess að fréttamennirnir all-
ir voru þegar uppteknir f verkefn-
um út vikuna og ekki hægt að
breyta þeirra dagskrá. Einnig
nefndi Emil að þeir Ólafur
Ragnarsson og Sigurður Sverrir
Pálsson myndu vonandi sjá um
þátt í vetur 4—5 sinnum þótt frá
þvf væri ekki fullgengið. Magnús
Bjarnfreðsson tekur að sér að sjá
um þáttinn Heimsókn, sem Ómar
Ragnarsson hefur að mestu leyti
séð um fram að þessu.
Þá snerist talið að öflun frétta
út um landið:
— Það hefur verið mikið verk-
efni að fá menn sem búsettir eru
úti á landi og geta tekið skvik-
myndir fyrir sjónvarpið en nú eru
þeir yfír 20 í allt og yfirleitt eru
þeir í senn myndatökumenn og
fréttaritarar. Við fáum alltaf
fréttir frá þeim þegar eittvað
fréttnæmt er á seyði og yfirleitt
hafa þeir staðið sig mjög vel. Við
höfum haft námskeið fyrir þá í
kvikmyndatöku og það hafa
starfsmenn fréttadeildar og kvik-
myndadeildar annazt. Ég held að
varla sé til það byggðarlag sem
við höfum ekki sýnt eitthvað frá,
annaðhvort fréttamynd eða
fræðsluþátt en þeir skipta eflaust
orðið fjölmörgum tugum og
fréttamyndirnar hundruðum á
áratugnum. Við skipuleggjum
yfirleitt seinni hluta vetrar
hvernig við högum sumrinu í
megindráttum og hvaða staði við
heimsækjum og svo er sumarið
sem sagt aðallega notað til efnis-
öflunar.
Einn hlutur hefir vakið nokkra
athygli manna en það er sú ráð-
stöfun að hafa alltaf 2—3 lesara í
Framhald á bls. 26
Fyrsta starfsfólk fréttastofu sjónvarpsins. Sitjandi Markús örn
Antonsson og Emil Björnsson. Standandi frá vinstri: Sigurður Sigurðs-
son, Ásdfs Hannesdóttir, Magnús Bjarnfreðsson ogólafur Ragnarsson.
Varla til það
byggðarlag sem
við höfum ekki
sýnt eitthvað frá
— segir sr. Emil Björnsson dagskrárstjóri