Morgunblaðið - 10.12.1976, Side 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. DESEMBER 1976
Stefán Thors skipulagsarkitekt:
I>eir vissu að jörð-
in var máttug í eðli
Athugasemdir vegna skipulagssýningar
NC stendur yfir á
Kjarvalsstöðum sýning,
þar sem almenningi gefst
kostur á að kynna sér aóal-
skipulag Reykjavíkur fram
til ársins 1995. Skipulags-
nefnd borgarinnar hefur
þegar samþykkt hið nýja
aðalskipulag, en eftir er að
samþykkja það í borgar-
ráði og borgarstjórn. Þetta
mun vera í fyrsta skipti, að
haldin er svo stór sýning á
vegum borgarinnar, þar
sem kynntar eru skipulags-
tillögur áður en þær eru
samþykktar endanlega.
Þetta gæti því verið kjörið
tækifæri fyrir borgarbúa,
til að kynna sér þessi mál
og láta í ljós skoðun sina á
þeim, en til þess er einmitt
ætlast af hálfu borgaryfir-
valda og er því um mjög
virðingarverða tilraun að
ræða. Hitt er svo annað
mál, að sýningin er svo um-
fangsmikil og slitrótt, að
því sem næst ógerningur
er að fá í hana samhengi,
nema eyði í það miklum
tíma. Aftur á móti er hægt
að taka ákveðna hluta
hennar fyrir og skoða þá
nánar.
GRJÓTAÞORP
Eitt af fyrstu atriðum, sem
komið er að á sýningunni, er
Grjótaþorpið. Þar varð ég fyrir
þviliku rothöggi, að allur hinn
hluti sýningarinnar féll I skugga
og veit ég að þannig er um marga.
Þar blasir við stórum stöfum:
„Grjótaþorp. Samþykkt skipu-
lagsnefndar. Hugmynd að deili-
skipulagi."
Samþykkt skipulagsnefndar
felur i sér i aðalatriðum:
a) að leyft verður nýtingarhlut-
fall 1,5—2,0, en það er í dag 0,94
og er óvenju hátt vegna Morgun-
blaðshússins. (Nýtingarhlutfall
er fengið með því að deila saman-
lögðu flatarmáli lóða í samanlagt
gólfflatarmál hæða).
b) að einstök hús í hverfinu falli
undir hugtakið verndun mann-
virkja.
c) að í Grjótaþorpi þurfi að eiga
sér stað veruleg uppbygging.
d) að gatnakerfi verði óbreytt í
meginatriðum.
Þá vaknar spurningarnar:
1. Er eitthvert samhengi milli
samþykktar skipulagsnefndar um
aðalskipulag á svæðinu og deili-
skipulagstillögunnar fyrir Grjóta-
þorp, sem hangir við hliðina?
2. Er samþykktin ef til vill sniðin
eftir deiliskipulagstillögunni? Ef
svo er, skil ég hvers vegna tillag-
an er með á sýningunni. Ef svo er
hins vegar ekki, hvers vegna er
þá verið að sýna tillöguna?
Með þessari samþykkt skipu-
lagsnefndar eru eigendur gömlu
húsanna hvattir til að rffa þau og
fullnýta byggingarmöguleikana
(og hafa sjálfsagt sumar beðið
lengi eftir þessari samþykkt).
Þess má geta að 68% lóðanna eru
i einkaeign.
Ef meirihluti skipulagsnefndar
telur, að þessum dauðadómi yfir
Grjótaþorpi verði bjargað með því
að „gatnakerfið verði óbreytt í
meginatriðum" þá er það mis-
skilningur og í raun og veru fjar-
stæða, því það sem i dag eru
„skemmtilegar og óvenjulegar
götur“ geta alveg eins orðið að
dimmum og skítugum sundum
með 3—4 hæða húsum á báða
bóga. Væri þá ekki miklu betra að
gera gatnakerfi, sem hæfir svo
þéttri byggð, ef rífa á allt hvort
sem er?
í bókun skipulagsnefndar
stendur að Grjótaþorp eigi að
lokka með hlýleika („inti-
miteti"). Það hefur reyndar
reynst arkitektum erfitt hingað
til að skapa hlýleika í nýrri byggð,
þó svo að hverfin séu hönnuð sem
heild, svo ekki sé talað um hverfi,
þar sem stærstur hluti lóðanna er
i einkaeign, eins og tilfellið er I
Grjótaþorpi. Eða ætlar borgin að
kaupa upp lóðirnar, eftir að hafa
fimmfaldað þær í verði með þess-
ari samþykkt?
ÞRÓUN
GRJÓTAÞORPS
Hvernig má vera að nú er svo
komið, sem raun ber vitni? Til að
fá svar við þeirri spurningu, hef
ég leitað til nokkurra aðila, sem
til þekkja og fengið eftirfarandi
upplýsingar um þróun Grjóta-
þorps:
1. Árið 1965 er samþykkt í borgar-
stjórn aðalskipulag Reykjavíkur.
1 aðalskipulaginu er gert ráð fyrir
að reist verði tvö háhýsi við Aðal-
stræti, sitt hvorum megin við
Morgunblaðshúsið, og þriggja
hæða hús við Garðastræti milli
Tungöti og Vesturgötu. Á milli
Aðalstrætis og Garðastrætis var
gert ráð fyrir 1—2 hæða húsum á
brú yfir Suðurgötu sem átti að
framlengjast 1 gegn um Grjóta-
þorpið niður á höfn.
2. Árið 1969 liggja fyrir niðurstöð-
ur úr húsakönnun, sem Hörður
Agústsson listmálari og Þorsteinn
Gunnarsson arkitekt gerðu i
Reykjavfk á vegum borgarinnar.
Sú könnun fjallar að mjög litlu
leyti um Grjótaþorp, þar sem
Hörður og Þorsteinn gengu út frá
aðalskipulaginu frá 1965, sam-
kvæmt fyrirmælum borgarráðs og
tóku það sem gefna forsendu að
húsin í Grjótaþorpi yrðu rifin.
3. Einhvern tíma á árunum
1970—75 er ákveðið að breyta
aðalskipulaginu þannig að Suður-
gata verði ekki framlengd í gegn
um Grjótaþorp. Þessi ákvörðun
hefur þó aldrei verið bókuð i
skipulagsnefnd.
4. 1 ágúst 1975 er lögð fram deili-
skipulagstillaga arkitektanna
Guðmundar Kr. Guðmundssonar
og Ólafs Sigurðssonar, sem gerð
var á vegum borgarinnar. 1 þess-
ari tillögu er gengið út frá þvi, að
niðurstaða húsakönnunar Harðar
og Þorsteins hafi verið, að rífa
ætti Grjótaþorp. Heildarnýtingar-
hlutfall á svæðinu átti samkvæmt
tillögunni að vera 1.74 eða svipað
og nú hefur verið samþykkt í
skipulagsnefnd.
Samkvæmt tillögunni áttu að-
Rosenthal-verzl-
un í Reykjavík
FYRIR siustu helgi var opnuð ný
verzlun að Laugavegi 85 ( Reykja-
vík, Rosenthal-verzlun. Eins og
nafnið bendir til verða þar seldar
postulinsvörur frá Rosenthal f
Vestur-Þýzkalandi.
— Það hefur staðið til nú i
nokkur ár að opna sérstaka verzl-
un, sem hefði á boðstólum vörur
frá Rosenthal, sagði Arndís
Björnsdóttir, einn eigenda
verzlunarinnar þegar við hittum
hana að máli nýlega. — Til þess
að fá leyfi til að opna sérverzlun
með Rosenthal-vörur verður að
uppfylla talsvert strangar kröfur
um innréttingar, húsnæði, vöru-
val og fleira þess háttar, og hér
eins og annars staðar hefur
Rosenthal haft hönd í bagga með
innréttingum og uppröðun.
— Við verðum hér aðallega með
vörur úr hinni svolölluðu „Studio-
línu“, en þær eiga það sameigin-
legt, að hönnuðirnir eru allir
heimsþekktir listamenn, sem hafa
haslað sér völl áður en þeir tóku
að sér verkefni fyrir Rosenthal.
Meðal þessara listamanna eru
Björn Wiinblad, Tapio Wirkkala
og Salvador Dali, svo einhverjir
séu nefndir. Björn Wiinblad
kannast margir Islendingar við,
sem hafa verið á ferð í Kaup-
mannahöfn, þvi að i miðborginni
þar er Björn Wiinblads Hus, sem
er afar sérkennilegt og skemmti-
legt.
— Það er sérstætt við Rosen-
thal, að ekki er fáanleg nema
„fyrsta sortering", en ég get ekki
neitað þvi að mér fannst illa farið
með góða gripi þegar ég horfði á
starfsmenn verksmiðjunnar i
Vestur-Þýzkalandi mölva ýmis-
legt mélinu smærra, sem ekki
stóðst fylístu kröfur þegar ég var
þar á ferð fyrir skömmu.
— Við verðum með matar- og
kaffistell, og margs konar staka
muni. Bæði ætlum við að selja
heil stell og hluta úr þeim til
hagræðis fyrir þá, sem vilja safna
smátt og smátt. Við verðum alls
ekki með allar þær tegundir, sem
framleiddar eru, en hins vegar
getum við pantað hvað sem er og
höfum lista yfir alla framleiðslu
verksmiðjunnar. Tryggt er að
hvert stell er framleitt í að
minnsta kosti 30 ár, og tilkynnt er
með tveggja ára fyrirvara þegar
framleiðslu er hætt. Þá verðum
við með hótelpostulín frá verk-
smiðjunum, en þetta postulín er
þegar í notkun hér hjá Hótel Esju
og Hótel Loftleiðum.
Margir listmunir frá Rosenthal
verða eftirsóttir af söfnurum, og
sem dæmi má nefna að fyrsti jóla-
plattinn er frá 1971. Hann er
löngu uppseldur, en þar sem hann
kemur á markað hjá listmunasöl-
um erlendis er verðið nú tífalt a
við það, sem i upphafi, sagði
Arndis Björnsdóttir að lokum.
Arndfs Björnsdóttir i hinni nýju verzlun að Laugavegi 85.