Morgunblaðið - 10.12.1976, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. DESEMBER 1976
Bíldudalur:
Hafrún átti að
róa í gærkvöldi
HAFRUN frí Bolungarvik, sem nú
hefur verið keypt til Bíldudals. átti
aS fara I sinn fyrsta róður frá Bfldu-
dal i gærkvöldi og meS tilkomu báts-
ins er taliS ao 30—40 manns fái
vinnu og ef annar bátur fæst til. að
atvinnuleysi muni algjörlega hverfa
i Bíldudal
Theodór Bjarnason. sveitarstjóri i
Bildudal. sagði í samtali við Morgun-
blaðið í gær, að Hafrún hefði komið til
Bildudals i gaer, og þá hefði þegar
verið búið að beita 40 bjóð i fyrsta
róðurinn Á bátnum eru 6 menn og 7
við beitingu, allt Bilddælingar. þá
myndu 20 manns fá vinnu í frystihús-
inu við verkun aflans.
Sagði Theodór, að skuldahalli frysti-
hússins hefði verið leystur i gær og
menn vonuðust nú tíl að ástandið á
Bíldudal ætti eftir að gjörbreytast En
annað skip þyrfti til viðbótar Hafrúnu,
ef atvinnuleysi ætti að hverfa. Til þess
að atvinnulif yrði tryggt allt árið um
kring, þyrfti 2—3 báta eða skuttogara
Þegar vinna hefst i frystihúsinu á
Bildudal á morgun, hefur það verið
lokað frá þvi um mánaðamótin septem-
ber — október á siðasta ári, eða i
meira en 14mánuði.
Að sögn Theodórs róa 10 rækjubát-
ar frá Bildudal um þessar mundir og
hefur afli þeirra verið þolanlegur
í „lomber" með níu
„mattadora" á hendi
Framnes tók niðri
við Bjargtangavita
FRAMNESIÐ. 137 tonna bátur fri
Þingeyn, tók niSri i fyrrakvöld við
Látrabjarg, skammt fri Bjargtanga-
vita. LosnaSi skipiS af sjilfsdáSum
af strandstaS og var dregiS af vél-
bitnum Birgi inn til Patreksfjarðar
Skemmdist FramnesiS talsvert,
dældaSist að framan, stýri skemmd-
ist og stefnisrör, en tiltölulega litlar
skemmdir urSu i skrúfu skipsins. í
gær fóru sjópróf fram hji sýslumann-
inum i PatreksfirSi, en skemmdir
voru ekki fullkannaSar. FramnesiS
verSur dregið til Reykjavikur næstu
daga og fer f slipp þar.
Jón Andrésson. skipstjóri á Fram-
nesinu, sagði i viðtali við Morgunblað-
ið i gær, að skipið hefði strandað um
klukkan 1 8 30 (fyrrakvöld. en um leið
og skipið hefði tekið niðri hefði verið
sett á fullt aftur á bak og skipið losnað
fljótlega af strandstað — Við áttuðum
okkur undir eins og skipið var orðið
laust aftur og ekki hafði komið leki að
því, að enginn 'hætta var á ferðum
Framnesið var síðan komið i tog hjá
Birgi klukkan 20 10 sagði Jón. —
Stýrið fór úr sambandi við strandið, en
vindátt var þannig og straumar að
engin hætta var á að okkur ræki upp í
land, þá hálfu aðra klukkustund. sem
leið frá þvi að við tókum niðri, þar til
við vorum komnir í tog
Á Framnesinu var sex manna áhöfn
og var skipið að koma úr róðri með sex
tonn af linufiski þegar éhappið átti sér
stað. Skemmdir voru ekki fullkannaðar
i gærkvöldi. en þó Ijóst að stýri og
stefnisrör voru mikið skemmd. en
skrúfan minna löskuð en talið var i
fyrstu Sjópróf fóru fram i gær hjá
Jóhannesi Árnasyni sýslumanni á Pat-
reksfirði Framnesið verður dregið til
Framhald á bls. 21
Lítið um óhöpp
I GÆRDAG snjóaði f fyrsta sinn í
Reykjavlk á vetrinum, en þrátt
fyrir mikla hálku var lítið um
óhöpp i umferðinni. Að sögn lög-
reglunnar höfðu orðið 15 árekstr-
ar um kvöldmat, og engin alvar-
legur. í fyrradag urðu árekstrar
114 talsins, en þá var mjög gott
Ökufæri í borginni.
• * »----------
Einn bátur með
góðan loðnuafla
EFTIR 10 daga brælu héldu
loðnuskipin á miðin f fyrrakvöld,
en aðeins einn bátur fékk góðan
afla áður en tunglið kom upp,
Pétur Jónsson KÓ fékk 350 lestir,
sem hann fðr með til Bolungar-
vfkur.
Nokkrir aðrir bátar munu hafa
fengið afla, þótt þeir færu ekki
með hann í land. Um leið og
tunglið kom upp stakk loðnan sér
og þýddi þá ekkert að kasta á
hana.
I gærkvöldi var spáð góðu veðri
á loðnumiðunum og áttu menn
von á góðri ve.x5i.
FYRIR .. Lomber -spilara" er það
eflauststórfrétt aS 9 mattadorar
skuli koma i eina hönd I beinni
gjöf. Þetta gerSist þó i þriSjudags-
kvöldið er þeir situ aS spilum
Einar Magnússon fyrrum rektor,
Karl Jónsson læknir, Valdimar
Sveinbjörnsson fyrrverandi
íþróttakennari og Pitur Jónsson
starf smaður Alþingis og þaS var si
siSastnefndi. sem hafSi heppnina
meS sér' i miSvikudaginn. Spila-
klúbburinn , sem fjórmenningarnir
eru I, hefur veriS virkur I 41 ír og
aldrei fyrr hefur þaS gerzt að 9
mattadorar kæmu beint i sömu
höndina
Einar Magnússon rektor sagði i
samtali við Morgunblaðið i gær að
..lomber" væri mikíð menningarspil,
skemmtileg blanda af heppni og
snilld. Það hefði verið mikið spilað
hér áður, en þeir væru stöðugt færri
sem kynnu þetta flókna spil. Einar
sagði að þeir hefðu verið með spila-
klúbb 141 ár, en alltaf þætti þeim
„lomber" jafn spennandi. Eins og
áður sagði er þetta i fyrsta skipti,
sem 9 mattadorar koma beint á
höndina í klúbbnum, en þrisvar
sinnum hefur það gerzt að 9 matta-
dorar hafa fengizt eftir að keypt var
Það að fá 9 mattadora þýðir að sá
sem fær hefur á hendinni öll hæstu
spilin I þeirri tegund. sem verið er
að spila Að þessu sinni var lauf
spilað og Pétur hirti að sjálfsögðu
alla slagina, þvi ekki eru gefin nema
9 spil á hverja hönd i „lomber".
Verður 18. desember
síðasti kennsludagur?
f nýjum reglum, sem settar voru f
fyrra um jólafrí f skólum, segir
að jólafrí f grunnskólum skuli
vera frá 21. desember til 4.
janúar, eins og var áður f gagn-
fræðaskólum.
Samkvæmt reglunum á sfðasti
kennsludagur að vera 20. desem-
ber n.k. sem er mánudagur. Kenn-
arar munu vera mjög óhressir yf-
ir því að þurfa að mæta þennan
eina dag I þessari viku, og eftir
þeim upplýsingum, sem Morgun-
blaðið aflaði sér I gær, þá munu
samtök þeirra hafa sótt um
heimild til að kenna laugardaginn
18. desember í stað mánudagsins
20. des. og mun það að Hkindum
verða samþykkt.
í moldinni glitrar guUið
Ný bók, e.k. ferðalag með Sigurði Haralz
MORGUNBLAÐINU hefur bori/t ný
bók, í moldinni glitrar gulliS eftir
Kormák SigurSsson son SigurSar
Haralz. Útgefandi er Skuggsji. Í
kynningu bókarinnar er sagt fri þvl.
Geðdeild Landspítalans mun taka
virkan þátt í meðferð drykkjusjúkra
— FRÁ sjónarhóli læknis. sem
fæst viS meðferð drykkjusjúkra,
tel ég mjog brýnt aS geSdeildin
komist I gagniS i Landspitalalóð
inni sem allra fyrst — ekki aSeins
vegna þess aS nauSsyn er i auk-
inni aSstöSu til meðferðar
drykkjusjúkra, heldur kannski
fyrst og fremst vegna þess aS
hiskólasjúkrahús. sem annast
kennslu læknanema og annarra
heilbrigðisstétta, þarf nauSsyn-
lega að hafa geSdeild — sagSi
Jóhannes Bergsveinsson geS-
læknir I viStali viS MorgunblaSiS.
— Eins og staðan hefur verið hér
á undanförnum árum með sérstakan
geðspitala, þá læðist sú skoðun að
og verður tilfinning þeirra. sem þar
eru við nám, að likami og sál séu
aðskilin fyrirbrigði. og menn fara að
lita á einstaka sjúkdóma i sjálfu sér
en ekki á sjúklinginn í heild. „Ég hef
orðið þess var t.d á meðal drykkju-
sjúkra, að þeir neita þvi að drykkju-
sýki sé geðrænn kvilli Þetta viðhorf
byggist hvað mest á þvi að menn
gera sér ekki grein fyrir þvi að líkami
og sál starfa saman. Líta menn á
þetta sem sérgreinar, eitt sé geð-
sjúkdómar og geðrænir kvillar og
annað séu likamlegir sjúkdómar og
likamlegir kvillar — þetta eigi því
ekki samleið Menn vilja ekki viður-
kenna sjúkdóminn, þar sem hann
telst til geðsjúkdóms og því ekki
leita sér lækninga.
— Þetta viðhorf verður að breyt-
ast, sagði Jóhannes. ekki aðeins
vegna drykkjusjúkra, heldur og
vegna annarra sjúklinga. sem þjást
af geðrænum kvillum Fyrirbrigði,
sem mikið hefur verið talað um, er
misnotkun alls konar ávana- og
fikniefna, þar á meðal ávana- og
fíknefna, sem eru lyf, hangir saman
við þetta Menn hafa tilhneigingu til
þess að nota bessi efni án þess að
gera sér grein fyrír því að bak við
einkennin, sem þessi efni hafa áhrif
á. leynast geðrænar flækjur eða geð-
rænir kvillar. sem þarfnast allt ann-
arrar meðferðar. og hana fá þeir
ekki. Þetta — og nauðsyn þess að
ekki má einungis Ifta á sjúklinginn
sem heild. heldur einnig verður að
lita á það félagslega umhverfi. sem
hann er i — má ekki aðskilja en það
verður aðskilið ef svo heldur áfram.
sem verið hefur, að háskólaspitalinn
sé rekinn án geðdeildar
„Þegar ég fór til Svíþjóðar að
skoða geðdeildir I sambandi við
hönnun gepdeildarinnar, þá kom ég
t.d. á Beckomberea-sjúkrahúsið i
Stokkhólmi, sem er stór geðspitali,
„geðspítalaófreskja", sem viða er
unnt að sjá I heiminum, t.d. i Banda-
rikjunum Sviar hafa farið þá leið í
lausn vandamála spitalans, að þeir
hafa hreinlega byggt við hann deild-
segir Jóhannes Berg-
sveinsson geðlæknir
ir fyrir likamlega sjúka. Það gera
þeir til þess að þessi starfsemi fari
öll saman.
Þá er það einnig, sagði Jóhannes
Bergsveinsson, að í framtíðinni er
unnt að reikna með þvi að geðdeild-
in við Landspítalann taki virkan þátt
i meðferðinni á drykkjusjúkum og
þvi er nauðsynlegt, að þar séu
möguleikar til þess að þar sé unnt
að leggja sjúklinginn inn á aðrar
deildir — eða fá aðstoð frá öðrum
deildum og sérfræðingum, þegar
eitthvað fleira er að sjúklingnum og
einhverjir likamlegir kvillar blandast
inn i Mður, sem kemur eftir lang-
varandi drykkju, svo sem nýlegt
dæmi sannar, á göngudeildina og er
með lungnabólgu mjög bráða, sem
hann hefur fengið af þvi, að mót-
stöðuaflið er skert, þyrfti nauðsyn-
lega að fara beint inn 4 lyflæknis-
deild í þessu tilviki, sem ég hef I
huga, tókst það. en hefðum við
fengið hann inn á Kleppsspitalann,
eins og allt eins hefði getað gerzt, þá
höfum við þar engan aðgang að
röntgen i húsinu. Við höfum ekki
rannsóknastofu, sem er á vakt allan
sólarhringinn. Það er margt þessu
líkt, sem menn gera sér alls ekki
greín fyrir. í þessu tilvíki, sem ég
hefði allt eins getað veríð um hjarta-
sjúkdómstilfelli að ræða. Allt sllkt
þarf að kanna og þvi verður að lita á
sjúklinginn i heild
Morgunblaðið spurði Jóhannes,
hvort hann liti svo á að um leið og
þeim áfanga sem geðdeild Landsplt-
alans væri. yrði náð, þyrfti þá að
reisa almennt sjúkrahús fyrir llkam-
lega kvilla á Kleppi til þess að gera
spitalann hæfari Jóhannes kvaðst
ekki vilja taka svo djúpt i árinni, þar
sem ætlunin væri að leggja niður
Kleppsspitalann, þar sem hann
stendur á svæði sem siðar a að
verða eins konar citivistarsvæði. Ef
hins vegar lægi fyrir að halda rekstri
spítalans 'fram, væri nauðsynlegt
að hann væri i nánuin tengslum við
spítala fyrir fólk með líkamlega sjúk-
dóma
Jóhannes Bergsveinsson sagði
augljóst, að áfengissýki væri vax-
andi sjúkdómur í landinu og slikum
sjúkdómstilfellum haldi áfram að
fjölga svo lengi sem áfengisneyzlan
minnkaði ekki, svo að ekki sé talað
um á meðan hún færðist i vöxt.
„Vitum við i rauninni ekki, hve mörg
rúm þarf. Margt spilar þar inni. en
vitað er, að nauðsynlegt er að fá
miklu betri og meiri aðstöðu. Ekki
þarf einungis rúm, heldur einnig
göngudeild Gagnslaust er að fá
aðeins göngudeild, þvi að einnig
þarf aðstöðu til þess að leggja sjúk-
lingana inn.
Nú eru rúmin alls 122 17 rúm
eru á afvötnunardeildmni, deild nr.
10 a Kleppsspitalanum, þá eru 23
rúm á eftirmeðferðardeildinni á
Vifilsstöðum, siðan 46 rúm á hæl-
inu i Gunnarsholti og 36 rúm eru á
hælinu í Víðinesi Þá eru og nokkur
rúm á heimilinu i Hlaðgerðarkoti.
Flókadeildín er göngudeild og þar
eru ekki lengur rúm fyrir drykkju-
sjúka Jóhannes sagði að margir
teldu, að eftirmeðferðardeildin á
Vifilsstöðum hafi bætzt við þau rúm,
sem fyrir voru. þegar hún var opn-
uð, en svo er ekki. vegna þess að
aðstaðan á Kleppsspitalanum er
þannig að ekki er hægt að taka út
1 7 rúm fyrir afvötnunardeild öðru
visi en koma sama fjölda af sjúkling-
um fyrir i gömlu Flókadeildinni.
„Þegar ég var stúdent inni á
Kleppi, og reyndar þegar ég var þar
fyrst aðstoðarlæknir i byrjun sjö-
unda áratugarins, þá voru þrengslin
aldeilis geysileg Reyndar voru einu
sjúklingarnir, sem útskrifuðust þar
sæmilega fljótt drykkjusjúkir. Aðrir
sjúklingar stöðnuðu á spitalanum og
hann var orðinn fullskipaður lang-
dvalarsjúklingum Þurfti þvi gifur-
legt átak til þess að fækka sjúkling-
unum, þannig að á deildum spital-
ans yrði sá fjöldi, sem er i dag.
Hann er raunar of mikill miðað við
húsnæðið Það sér hver maður, sem
I spítalann kemur Um sjúklingana
er mjög þröngt. og ef enn þrengist
þar verður spitalinn svo óaðlaðandi,
Framhald á bls. 18
aS hér siu um aS ræSa „hreinskilnar
og opinskáar sögur úr fórum ævin-
týramannsins og frisagnarsnillings-
ins sem skrifaSi Lassaróna, Emi-
granta og Nú er tréfótur dauSur".
Á bókarkápu eru ennfremur þær
upplýsingar um bókina, að lesandinn
fári með höfundi frá Hæstarétti til
Hrafnistu, með viðkomu á nokkrum
stöðum til sjávar og sveita, við nætur-
vörslu i Völundi eða i heimsókn hjá
Ingíbjörgu og Þorgrimi í Laugarnesi.
eíns og komizt er að orði. Fjöldi manna
kemur við sögu. þ.a.m. Árni Þórarins-
son á Stórahrauni, Jón Norland lækn-
SigurSur Haralz.
ir, Jóhannes Kjarval, Jón Pálsson frá
Hltð, sem nú er farinn að koma vlða
við sögu eins og bókmenntafólk hefur
tekið eftir, m.a. I nýrri bók Halldórs
Laxness, Ungurég var, fjármálamaður-
inn umdeildi Sigurður Berndsen, Guð-
brandur Magnússon I Rikinu og Sig-
urður Jónasson i Tóbakinu, eins og
þeir eru auðkenndir á kápunni „Allt
voru þetta vinir Sigurðar Haralz og allt
voru þetta óvenjulegir persónuleikar,
stórbrotnir og skemmtilegir." Og svo
er klykkt út með þvi, að ekki skorti á
magnaðar draugasögur i bókina.
5. bókmennta-
kynningin á
Kjarvalsstöðum
FIMMTA bókmenntakynning Rit-
höfundasambands Islands og
Kjarvalsstaða verður sunnudag-
inn 12. desember á Kjarvalsstöð-
um kl. 4 síðdegis. Þar munu lesa
úr verkum sinum: Guðmundur
Gíslason Hagalln, Hannes Péturs-
son, Pjétur Lárusson og Thor
Vilhjálmsson.