Morgunblaðið - 19.02.1977, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. FEBRUAR 1977
29
Þúsund kr. 500 700 900 1 100 - 1300 1500 1700
island 1.640
Finnland 1.328
Danmörk #a# 1.253
Noregur 1.217
Hnllanri 800
Auslurriki 792
Sviss 776
írland 773
Svíþjóð 691
V^S*1 ir-bý7kaland 665
Frakkland 653
ítalia 626
Rrptland 606
Relaia ( 544
Smábíll 171% dýrari á
íslandi en í Bretlandi
VENJULEGUR smábíll af
ódýrari gerð er um 171%
dýrari til kaupanda á ís-
landi en í Bretlandi og
137% dýrari en í Svíþjóö.
Þetta kemur í ljós þegar
gerður er samanburður á
verði bíla á íslandi og í
nokkrum helztu nágranna-
löndum okkar i Evrópu.
Bíllinn, sem notaður er við
samanburðinn, er nýjasta
gerðin frá Ford i Bret-
landi, Ford Fiesta.
Öll verðin í linuritinu
sýna hvað bíllinn kostar á
götuna í mismunandi lönd-
um, þannig að öll opinber
gjöld og skattar eru inni-
faldir. Þessi bíll hefur enn
ekki komið á markað hér
og því er íslenzka verðið
áætlað.
Mikil
aukning
í fram-
leióslu
Breta
á áli
BREZKI áliðnaðurinn náði sér
vel á strik á síðasta ári og voru
sendingar til kaupenda á
hálfunnri vöru næstum jafn mikl-
ar og á árinu 1974, en mikill sam-
dráttur varð 1975. Desember töl-
ur frá samtökum brezka
áliðnaðarins, Aluminium
Federation, sýna að framleiðsla á
nýju áli í Bretlandi varð meiri en
nokkru sinni fyrr eða 334.403
tonn, sem er 8% meira en 1975.
Ef litið er á sendingar á nýju áli
þá fóru 577.013 tonn frá verk-
smiðjugeymslum til kaupenda
árið 1976 miðað við 440.836 tonn
1975 og 567.629 tonn 1974.
Ef litið er á endurvinnslu á áli
þá varð hún töluvert meiri síðasta
ár en 1975 eða 206.848 tonn miðað
við 176.168 tonn 1975 sem er
svipað og tvö árin á undan. Fram-
leiðsluaukning á völsuðu áli, þar
á meðal plötur til pökkunar og
nota í farartæki og varanlegar
neyzluvörur, var um 20% miðað
við 1975. Voru 216.000 tonn fram-
leidd 1976.
Ef frekari samanburður
er gerður við áætlað verð
bílsins á íslandi, sem er
1,64 milljónir króna, þá
kemur í ljós að hann er um
23% dýrari hér en í Finn-
landi, 31% dýrari hér en i
Danmörku og 35% dýrari
en i Noregi.
Það eru auðvitað opinber gjöld,
sem mestu ráða um verðmismun-
inn í hinum ýmsu löndum, en þau
skýra hann þó ekki allan, því
framleiðandinn ákveður mismun-
andi heildsöluverð eftir mismun-
andi markaðsaðstæðum í löndun-
um. Ösamræmi í heildsöluverði
skýrir þannig að miklu leyti verð-
mismuninn i þeim löndum, þar
sem billinn er ódýrastur.
Það eru hins vegar opinber
gjöld, sem skýra að langmestu
leyti hið háa verð sem íslenzkur
kaupandi þarf að greiða fyrir
bílinn. Þessi opinberu gjöld eru
90% verðtollur og 50% bifreiða-
gjald, sem leggjast á sif-verð bíls-
ins, en að auki er svo 20% sölu-
skattur og gúmmígjald, sem
reyndar er lágt eða um 2000
krónur á bíl.
Samkvæmt þeim upplýsingum,
sem Morgunblaðið fékk hjá
Sveini Egilssyni, skiptast þeir
peningar, sem íslenzkur kaupandi
greiðir fyrir nýjan bil, þannig á
milli kostnaðarliða, samkvæmt
nýlegum útreikningum:
Innkaupsverð frá verksm. 28,5%
Flutningsgjald, uppskipun,
vátrygging og
bankakostnaður 6,1%
Opinbergjöld 58,9%
Álagning og vinnukostn. 6,5%
Samtals 100.0%
Höfum kaupendurað eftirtöldum verðbréfum:
VERÐTRYGGÐ SPARISKÍRTEINI RÍKISSJÓÐS:
1966 1. flokkur Kaupgengi pr. kr. 100,- 1629.41
1966 2. flokkur 1528.26
1967 1. flokkur 1437.59
1967 2. flokkur 1428.13
1968 1. flokkur 1249.60
1968 2. flokkur 1 1 75.93
1969 1. flokkur 878.97
1970 1 flokkur 808.95
1970 2. flokkur 596.06
1971 1. flokkur 564.67
1972 1. flokkur 492.77
1972 2. flokkur 426.78
1973 1. flokkur A 331.71
1 973 2. flokkur 306.60
1974 1 flokkur 212.95
1975 1. flokkur 174.10
1975 2. flokkur 132.85
1976 1. flokkur 125.69
HAPPDRÆTTISSKULDABREF RIKISSJOÐS:
Kaupgengi pr. kr. 100,-
1972 A 390.95 (10% afföll)
' 974 E 179.48 (10% afföll)
1974 F 179.48 (10% afföll)
VEÐSKULDABRÉF:
1—5 ára fasteignatryggð veðskuldabréf með hæstu vöxtum. (20_
45% afföll).
8 ára fasteignatryggð veðskuldabréf með hæstu vöxtum. Sölutilboð
óskast.
HLUTABREF:
Flugleiðir HF
Slippfélagið HF
Sölutilboð óskast.
Sölutilboð óskast.
HAPPDRÆTTISSKULDABREF RIKISSJDÐS:
Höfum seljendur að eftirtöldum verðbréfum:
1974 D 253 64 (10% afföll)
HLUTABRÉF:
Almennar Tryggingar HF Kauptilboð óskast.
PJÁRPEfTinCARPÉIflC Í5UMIDJ IW
VERÐBRÉFAMARKAÐUR
Lækjargötu 12 - R (iSnaðarbankahúsinu)
Sími 20580.
Opið frá kl. 13.00 til 16.00 alla virka daga.
Penny frá þvl um 1200
Ég hefi i nokkurn tíma velt
því fyrir mér hvað þessi ein-
kennistákn brezkrar myntar
þýða. Sérstaklega hefir skamm-
stöfunin „d“, fyrir pence, vald-
ið mér heilabrotum. Úr bókum
hefi ég eftirfarandi.
Orðið pund, í sterlingspund,
er að sjálfsögðu vogareining.
Miðaðist gamla enska gullpund-
ið við verðgildi hins forngriska
stater. Orðið sterling er staðall
á enskum gullpeningum og er
upprunalega frá þeim tima, er
þýzkir Hansakaupmenn komu
austan um haf, til Englands, og
settust að í London. Voru þeir
nefndir þar „easterlings", sem
gæti þýtt — þeir að austan.
Stofnuðu þessir kaupmenn fél-
ag með sér á dögum Játvarðs I.
(1272—1307). Peningar þeirra
þóttu nákvæmir hvað vigt og
gæði snerti og urðu því viður-
kenndur staðall i viðskiptum.
Snemma tóku menn svo upp
staðalinn sterlingspund en i þvi
voru 240 penny, sem hvert um
Shillingur frá 1656
sig innihélt 925/1000 af silfri.
Sterling silfur er enn í dag að
925/1000 hlutum silfur í þeim
silfurbökkum, stjökum og öðr-
um silfur skrautmunum, erm
merktir eru sem sterling silfur.
Skammstöfunin £ er fyrir lat-
neska orðið librum, sem þýðir
pund. Samstofna itölsku lír-
unni.
Orðið shilling er skammstaf-
að s eða sh. Hefi ég iesið um
tvær útgáfur af þvi fyrir hvað
orðið stendur. Sú fyrri er að
það sé skammstöfun á latneska
orðinu solidus, en það var
þekkt mynteining í fornöld.
Hin skýringin er sú að s sé
skammstöfun á latneska orðinu
sicilicus sem þýðir fjórðungur
úr únsu. Orðið shilling í ger-
mönskum málum er samstofna
orðinu skel á islenzku. Gæti það
vísað til þess, að menn notuðu
skeljar sem gjaldmiðil, eða til
að deila einhverjum fjölda í
sundur. Það er alls ekki óþekkt
fram- óg bakhlið.

eftir RAGNAR
BORG
fyrirbæri og tiðkaðist lengi vel
á eyjum í Kyrrahafinu. Þetta er
þó rannsóknarefni, sem ég ekki
hætti mér neitt að fjalla frekar
um, enda ókannað, að því er ég
bezt veit. Hvergi hefi ég lesið
um, að skeljar hafi verið notað-
ar sem gjaldmiðill i Evrópu i
hundgamla daga né siðar. Ensk-
ir silfur shillingar voru fyrst
slegnir árið 1504.
Orðið penny er samstofna ís-
lenzka orðinu peningur. Komið
af latneska orðinu pecunia, sem
þýðir búpeningur. Uxar, sem
eru búpeningur, voru lengi vel
í fornöld notaðir sem mat á
verðgildi hluta, áður og eftir að
mynt fyrst var slegin um 700
árum fyrir Krist. Styttingin „d“
er fyrir latneska orðið denarus
en það er gömul rómversk
mynteining. Peningur, sem not-
aður var í margar aldir, og
þekktur um allan heim fornald-
arinnar, með mismunandi verð-
gildi þó. Penny, i fleirtölu
pence, var eina myntin, sem
notuð var á Englandi i um 500
ár frá árinu 764, þar til aðrar
mynteiningar voru teknar upp
jafnhliða. Voru pennyin að vísu
misjöfn og ekki var silfurinni-
hald peninganna alltaf hið
sama. Myntin hafði ekki verð-
gildi eins og peningar í dag,
heldur voru peningarnir yfir-
leitt vegnir er greiðsla var innt
af hendi. Ef minnka eða stækka
þurfti vigtina lítillega, var pen-
ingur hreinlega skorinn eða
klipptur með hníf eða skærum í
tvennt eða fernt. Lengi vel var
kross sleginn í bakhlið pening-
anna og klipptu menn þá pen-
inginn eftir strikunum, sem
þannig mynduðust i peninginn,
í tvennt eða fernt. Urðu þá til
hálf penny og farthing, en orðið
farthing er það sama og ís-
lenzka orðið fjórðungur. Seinna
var slegin mynt á Englandi fyr-
ir hálf penny og farthing, jafn-
vel var slegið 'A farthing.
Farthing voru í umferð allt til
vorra daga, að verðbólgan gerði
þau verðlaus. Farthing voru
seinast slegim árið 1956.
— Skák
Framhald af bls 11
Rf6 21. h4 Re4 22. g5 h5 23. f5
Db4 24. Kal a5 25. Ilhfl Hac8
26. g6? (Tapleikurinn. Miklu
sterkara var 26. f6! og staðan er
tvisýn. T.d. 26. ... c3 27. fxg7 .
cxb2+ 28. Dxb2 Da4 með
sóknarfærum á báða bóga). f6
27. Rf7 a4 28. a3 Db3
Jóhann IIjartarson
Sævar Bjarnason
29. De2 (Endataflið eftir 29.
Dxb3 cxb3 er að sjálfsögðu von-
laust þar sem svartur nær að
tvöfalda hrókana á c linunni.)
c3 30. Hbl Rd2 31. I)xh5 cxb2 +
32 Hxb2 Dxa3 33. Gefið.
Færeysku
bátarnir
búnir að
veiða 5200
lestir
FÆREVSKU loðnuveiðiskipin
höfðu 1 gærkvöldi veitt samtals
5200 lestir af loðnu á tslands-
miðum, en þau mega v-eiða alls
25.000 lestir. 1 gær tilkynntu tvö
skip afla, Skálafossur 450 lestir
og Polarjs 600 lestir. Aflanum er
landað í Færevjum og fá skipin
12 krónur íslenzkar fyrir aflann í
Fuglafirði. Hér hefur verðið yfir-
leitt verið þetta 8—9 krónur fyrir
kilóið það sem af er vertíðinni.