Morgunblaðið - 01.05.1977, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. MAI 1977
39
Allir veróa aö leggjast á eitt
við að leysa vandann, varðandi
kjaramálin, svo að ekki þurfi að
koma til yfirvofandi vinnu-
stöðvunar. Það get ég sagt með
vissu, að verkfallsvopninu verð-
ur ekki beitt nema í ýtrustu
neyð. Við vonum öll, að til þess
þurfi ekki að koma.
Guðmundur
Hallvarðsson,
stjórnarmaður í
Sjómannasam-
bandi íslands
Kjarasamningar háseta og
starfsmanna í vél á farskipum
Hafrannsóknaskipum og Sand-
dæluskipum renna út 1. maí
eins og hjá öllu landverkafólki,
hjá bátasjómönnum 15. maí
n.k., þ.e.a.s. þegar bráðabirgða-
lögin margumræddu falla úr
gildi. Á hinum stærri skut-
togurum hafa samningarnir
verið lausir um nokkurn tíma.
Ekki er nokkur vafi á þvi að
sjómannastéttin í heild stendur
höllum fæti gagnvart þeirri
þróun launamála sem átt hefur
sér stað undanfarin ár hjá
hinum almenna launþega hér á
landi, einkum þó þegar litið er
á vinnustundafjölda þann sem
liggur að baki tekna sjó-
mannsins.
í gerð farmannasamninga
hefur einatt verið stuðst við
laun hafnarverkamanna hér á
Reykjavíkursvæðinu þar til nú
nokkur undanfarin ár hafa út-
gerðarmenn afneitað þessum
samanburði af miklum þunga.
Hafnarverkamenn fengu þá
nokkra hækkun laun sinna
vegna aukins vinnuhraða o.fl.
atriða sem ekki máttu sjá dags-
ins ljós við gerð framanna-
samninga enda þótt viðveru-
timi farmannsins hér heima
hafi styst að sama skapi og þeir
fyrrnefndu juku vinnuhraða
sinn.
Það er ljóst að gerð komandi
farmannasamninga verður
þung í vöfum þvi sótt verður
fram með leiðréttingar sem
hinn almenni launamaður
hefur framyfir farmenn. Má
þar m.a. nefna: yfirvinna er nú
greidd á tvennan hátt þ.e. með
samsvarandi dagvinnukaupi og
með 60% álagi, ekki er greitt
vaktaálag og engin greiðsla er
vegna fjarveru, svo eitthvað sé
nefnt.
Hvað ríkisvaldinu viðkemur
hefur gjaldeyrir til farmanna
verið stórlega skertur eða um
29% sem ráðstafað var til far-
manna fyrir allmörgum árum
til lausnar kjaradeilu sem þá
stóð yfir. Hefur þessi aðför
komið sér mjög illa fyrir alla
farmenn og þó einkum þá sem
hafa verið á ísl. kaupskipum er
sigla eingöngu hafna á milli er-
lendis.
Sjómannsamband íslands,
Farmanna- og fiskimannasam-
band íslands munu mæta út-
gerðamönnum bátaflotans i
einni samninganefnd, það er
orðin staðreynd. Vafalaust
munu allir sjómenn og umbjóð-
endur þeirra fylgjast mjög náið
með framvindu mála hjá þess-
ari samninganefnd, svo ekki sé
meira sagt.
Mjög hafa fjölmiðlar hampað
háum tekjum loðnuveiðisjó-
manna og villt mörgum land-
manninum sýn. Þótt það sé rétt
að nokkur hópur Loðnu-
sjómanna hafi haft dágóðar
tekjur er það staðreynd að
stærri hópurinn hafði lítið ann-
að en kauptryggingu út úr síð-
ustu loðnuvertið. Þá er sama
uppi á teningnum þegar horft
er til sjómanna á minni skut-
togurunum. Á þeim aflaskipum
er hvað mest hafa verið i sviðs-
ljósi blaðfétta er það staðreynd
að gegndarlausar vökur og
vinna hafa fært mönnum þær
tekjur að lifvænlegar geta
talist.
í viðtölum við menn á þess-
um skipum hefur það komið í
ljós að allt að 3 sólarhringatörn
hefur verið staðin svo hægt
hafi verið að koma aflanum
undan. Einatt er það svo að
þegar tekjur fiskimannsins eru
skoðaðar vill það gleymast að
margfaldur og í sumum til-
fellum óeðlilega langur vinnu-
timi liggur að baki aflahýrunni.
Viðhorfin til kjaramála báta-
sjómanna hljóta að mótast af
meðaltekjum þeirra og þeim
ómælda vinnustundafjölda sem
liggur að baki öflun teknanna.
Ekki hafa enn verið mótaðar
kröfur í samningum togara-
manna „(á stærri skut-
togurum)" en sá hópur sjó-
manna hefur ekki haft sig i
frammi þótt þar sé fylgst með
framvindu kjaramála sem
annars staðar, og augljóst að
þeir ágætu kjarasamningar sem
gerðir voru 1973 með viðbót
1975 standast nú ekki tímans
tönn. Eins og mönnum er kunn-
ugt skila hásetar á þessum
skipum 12 klst . vinnudegi alla
þá dag á meðan verið er á sjó og
að lokinni veiðiferð er 30 klst.
viðdvöl í höfn. Enn ber þarna
að sama brunni. Þegar litið er á
heildarlaun má segja að þau
séu þokkaleg. Sé hinsvegar
vinnustundafjöldinn veginn og
metinn kemur hið gagnstæða i
ljós. '
Á árinu 1975 höfst undir-
búningsvinna að frumathugun
á heilsufari togarasjómanna.
Hugmyndina að þessum málum
og leiðandi siðan er Tómas
Helgason prófessor með marga
mæta visindamenn sér við hlið.
Ekki liggja enn fyrir niður-
stöður þessara rannsókna, en i
stuttu yfirliti um þessi mál sem
Tómas flutti á siðasta
Sjómannasambandsþingi s.l.
haust benti hann m.a. á að sjó-
menn eyddu 30% meiri orku
við vinnu sína en landmenn
bara við það eitt að standa um
borð í skipi sinu. Þar kom það
líka fram að fjarveran frá
heimilinu hefði ymisleg áhrif
til hins verra á fjölskyldulífið,
svo einhverjir þættir séu
nefndir. Sjómenn og umbjóð-
endur þeirra munu fylgjast af
áhuga með niðurstöðum þess-
arar rannsóknar.
Virkjanir inni á hálendinu og
laun starfsmanna þar hafa
mjög verið til umtals meðal sjö-
manna og umbjóðenda þeirra
sem annarra. I viðræðum við
útgerðarmenn og fulltrúa
þeirra hafa umbjóðendur sjó-
manna oft bent á greiðslur í
formi staðaruppbótar til handa
virkjunarmönnum ásamt
öörurn hlunnindum fyrir að
sofa á vinnustað. Ávallt er
kröfu um slikar greiðslur til
handa sjómönnum vísað frá og
talað um að virkjunarmenn séu
fjarri öllum lifsins þægindum
og eigi því einir skilið slíkar
greiðsiur.
Sífellt hækkar barlómur
þeirra er gera út hverskonar
skip og sagt að viðgerðar- og
viðhaldskostnaður hækki,
hafnargjöld hækki o.s.frv.,
o.s.frv. Eina meðalið hjá þess-
um herrum virðist vera að
Sjá ncestu |
síðu /A
hjólbardar
Eigum á lager allar stærðir jeppa- og
fólksbifreiðahjólbarða.
Sendum um land allt.
Opiðfrá8—19,
laugardagaö—16
Hjólbarðasólun Hafnarfjarðar h.f.
Trönuhrauni2, sími52222.
ervaíin í dag,
en þær áttu ekki kost á öðru
Helztu kostir Philco þvottavéla:
# Heitt og kalt vatn inn — sparar
tíma og rafmagnskostnað.
# 3 mismunandi hraðar i þvotti og
tveir i vindu — tryggir rétta
meðferð alls þvottar.
# Stór hurð — auðveldar hleðslu.
# Vinduhraði allt að 850 snún/mín
— flýtir þurrkun ótrúlega.
# 4 hitastig (32/45/60/90°C)
— hentar öllum þvotti.
# 2 stillingar fyrir vatnsmagn
— orkusparnaður.
# Viðurkennt ullarkerfi.
# Stór þvottabelgur — þvær betur
fulla vél.
# 3 nólf fyrir sápu og mýkingarefni.
# Fjöldi kerfa — hentar þörfum og
þoli alls þvottar.
# Nýtt stjórnborð skýrir með tákn-
um hvert þvottakerfi.
# Þvottakerfum hægt að flýta og
breyta á auðveldan hátt.
# Fullkomin viðgerðarþjónusta
— yðar hagur.
heimilistæki sf
HAFNARSTRÆTI 3 — 20455 — SÆTÚN 8 — 15655
IMVNOAMÓT