Morgunblaðið - 12.05.1977, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. MAÍ 1977
Brendan í
góðum byr
SKINNBÁTURINN Brendan
fékk góðan byr í fyrrinótt og í gær
voru þeir félagar komnir út á
Eldeyjarhrygginn.
Varðskip flutti þeim póst í gær
og ef byr helzt er ekki langt í það,
að Brendan verði köminn út fyrir
100 mílur, en þá er ráðgert að
varðskip taki um borð Ijósmynd-
ara, sem er rrieð þeim féiögum á
Brendan nú.
Hnífabardagi
LÖGREGLAN var í gærkveldi
kvödd um borð í norskt skip, sem
liggur i Reykjavkurhöfn. Þar
hafði mönnum eitthvað sinnazt og
kont til hnifabardaga. Lögreglan
flutti mann í síysadeild Borgar-
spitalans, en þar gat Morgunblað-
ið í gærkveldi ekki fengið upplýs-
ingar um áverka mannsins eða
liðan.
Stapavík
seldi í Belgíu
STAPAVÍK frá Siglufirði seldi
105 lestir af þorski í Ostende í
Belgíu á þriðjudaginn. Fékk skip-
ið 8.5 milljónir króna fyrir aflann
eða 80 krónur fyrir kg. að meðal-
tali. Er þetta þokkalegt verð, sér-
staklega þegar haft er i huga að
markaðurinn er lélegur um þess-
ar mundir vegna hita í Evröpu.
*
— Aburðar-
flutningar
Framhald af bls. 2
er óvlst hvort tekst að koma öllum
áburðinum á Vestfirði auk þess
sem óvíst er hvort tekst að flytja
allt það sem fara á til Blönduóss
og Sauðárkróks i tæka tíð.
— Vegna yfirvinnubannsins
hefur myndast hér flöskuháls, þvi
að öllu eðlilegu sekkjum við um
400 tonn á dag en nú eru aðeins
160 til 180 tonn sekkjuö á dag,
sagði Grétar. Aflleiðingar þessa
sagði Grétar að væru einkum þær
að ekki væri hægt að koma upp
nægilegum birgðum i verk-
smiðjunni af sekkjuðum áburði
og því hefði orðið að bjóða þeim
bændum á Suðurlandi og i
nágrenni verksmiðjunnar, sem
ættu eftir að fá áburð, að taka
hann í lausu í takmörkuðum
mæli. Þannig ætti eftir að flytja
töluvert magn af áburði í Ölfusið.
Sem áður sagði var í gær verið
að lesta Tungufoss og eftir helgi á
hann að taka áburð á Patreks-
fjörð og Hólmavík. Það sem þá
verður eftir að flytja á Vestfirði
er gert ráð fyrir að flóabáturinn
Baldur flytji en i þá flutninga
kemst hann ekki fyrr en um 20.
þessa mánaðar. Grétar sagði þeir
vonuðust til að ekki kæmi til
vandræða hjá bændum af þessum
sökum en siðasti farmurinn á
Vestfirði ætti ef allar áætlanir
stæðust að fara þangað í fyrstu
vikunni f júní. Erfiðara væri hins
vegar að segja um hvenær tækist
að flytja áburðinn, sem fara ætti á
Blönduós og Sauðárkrók, því það
réðist mjög af því hvernig
sekkjunin gengi og ekki væri full-
ráðið hvaða skip fengist til þeirra
flutninga. — Menn eru mjög
hræddir við verkföll og ég man
ekki eftir því að menn hafi verið
jafn hræddir, sagði Grétar að lok-
um.
— Vor í verum
Framhald af bls. 2
ar væru til flutningar æviminn-
ingar, að þá hefðu þær að
geyma sjónarmið þess, sem þær
ritaði, og þegar um væri að
ræða menn, sem tekið hefðu
þátt í pólitísku starfi hlyti að
koma þar fram skoðanir, er
leitt gætu til ágreinings. —
Þessu verða hlustendur að gera
sér grein fyrir og innan út-
varpsins gilda þau tvö sjónar-
mið að virða tjáningarfrelsið og
gefa öllum aðilum kost á að
koma skoðunum sínum á fram-
færi. Telji einhverjir að með
þessari sögu sé á þá hallað,
stendur útvarpið þeim opið til
að koma á framfæri athuga-
semdum, sagði Þórarinn.
Friðrik Sophusson sagði í
samtali við blaðið að í við-
ræðum sínum og Ólafs við
Baldur hefði Baldur lagt fram
bréf, sem í voru hugmyndir um
dagskráratriði í tilefni afmælis
ASÍ. Þar hefði verið að finna
óskir um að þingi ASÍ yrði gerð
góð skil, kvölddagskrá yrði
helguð ASÍ eitt kvöld og hefði
hvort tveggja verið samþykkt.
Einnig var borin fram ósk um
hádegiserindi á sunnudögum
og var óskað eftir tillögum ASl
um menn til að flytja þau. Þá
var þess óskað að sagan „Vor i
verum“ yrði lesin og var á
fundi Útvarpsráðs 26. október
samþykkt að vísa þeirri beiðni
um að sagan yrði lesin sem
framhaldssaga í vetur til
Hjartar Pálssonar dagskrár-
stjóra. Hjörtur hefði síðar á
fundi Útvarpsráðs lagt til að
sagan „Vor í verum“ yrði tekin
til lesturs sem kvöldsaga og
mælti hann með henni enda
ASÍ sérstaklega óskað eftir því
að þessi saga yrði lesin í tilefni
afmælis þess.
1 leiðara sínum segir segir
Benedikt Gröndal að Jón Rafns-
son hafi „á sínum tíma verið
einn mesti baráttumaður is-
lenskra kommúnista". Og
Benedikt segir síðar: „Minn-
ingabók hans er opinská og
hann segir hiklaust skoðanir
sínar á flokknum og mönnum
og sparar ekki orðbragð frekar
en gert var í hita baráttunnar.
Bók hans er því fjarri því að
vera hlutlaus, heldur hlutdræg
frásögn af flokkum, félögum og
einstökum mönnum." Vitnar
Benedikt þessu næst til laga-
ákvæðis, sem segir að Ríkisút-
varpið skuli gæta fyllstu óhlut-
drægni gagnvart öllum flokk-
um og stefnum í opinberum
málum, stofnunum, félögum og
einstaklingum. Spyr hann
hvort forráðamenn Útvarps-
ráðs hafi gert sér grein fyrir
innihaldi bókar Jóns. Þar sé
m.a. ráðist að Stefáni Jóhanni
Stefánssynr, fyrrum forsætis-
ráðherra og formanni Alþýðu-
flokksins og Alþýðusambands
íslands. Lesnar séu yfir þjóð-
inni árásir úr bók Jóns Rafns-
sonar, þar sem hann dregur
upp mynd af Stefání sem svik-
ara viö flokk sinn og málstað.
Segir Benedikt að með öllu sé
óviðunandi að slíkt skuli flutt í
útvarpi með samþykkt útvarps-
ráðs.
Björn Jónsson, forseti ASÍ,
var í gær spurður, hvort það
hefðí verið tillaga stjórnar ASÍ
að sagan „Vor í verum“ yrði
lesin í útvarpinu í tilefni af-
mælis ASÍ. Sagði Björn að mið-
stjórn ASÍ hefði tilnefnt
Baldur Óskarsson til viðræðna
við Útvarpsráð og hann vildi
ekkert fullyrða um það, hvort
stjórn ASÍ hefði fengið vitn-
eskju um að Baldur hefði lagt
fram tillögu um lestur sögu
Jóns. Til að ganga úr skugga
um það þyrfti hann að kanna
bréf og fundargerðabækur. Um
það hvort hann væri sammála
Benedikt Gröndal formanni AI-
þýðuflokksins, að hér væri um
að ræða brot á hlutleysi út-
varpsins sagði Björn að 10 til 15
ár væri frá því að hann hefði
lesið söguna og hann hefði ekki
heldur hlýtt á lestur hennar nú.
Hann þyrfti því að fá aðstöðu
til að kynna sér efni bókarinnar
áður en hann segði til um hvort
hlutleysisreglur útvarpsins
væru brotnar með lestri
hennar.
— Stefna að
sömu skiptum
Framhald af bls. 32
mætið 6.317 krónur. Til þess að
hlutfallsleg hækkun sé hjá báðum
aðilum, þarf skiptaprósentan að
vera 31% eins og 1970. Yrði þá
hlutfallið 34,7% hækkun á hlut-
fall ársins 1970 hjá báðum aðil-
um.
Þá reikna fulltrúar sjómanna út
hásetahlut á meðalloðnubát, 200
til 300 tonn að stærð miðað við
meðalúthald, sem er 69 dagar.
Þeir fá út mánaðarlaun sem eru
392.491 króna, sem gerir með or-
lofi 425.186 krónur. Ef þetta
dæmi er síðan sett upp miðað við
tímabilið 1.1 til 15.5., sem er
tryggingartimabilið, er útkoman
sú að með orlofi eru mánaðar-
launin 220.151 króna. Þá setja
þeir einnig upp dæmið þegar tek-
ið er tillit til fyrri áfangahækkun-
ar í kröfum sjómanna og er
skiptaprósentan þá 32,6% í stað
29,1 % þá verða mánaðarlaun með
orlofi 247.805 krónur miðað við
tryggingartímabilið, en í síðari
áfanga, sem er 36% skiptapró-
senta eru mánaðarlaunin orðin
273.332 krónur. Hækkun miðað
við fyrsta áfanga og vetrarvertíð
er þvi 12,56%, en fyrsta og annars
áfanga 24,16%.
Þá birtu sjómennirnir árslaun
sjómanna á minni skuttogurun-
um, en þar er meðalhlutur undir-
manns 2.632.476 krónur. Frá
þessu segja þeir að draga megi frá
86,37 frídaga frá dögum ársins og
er hlutfall þeirra 23,65%. Meðal-
úthaldsdagar eru 327 og því eru
fridagar af þeim 77,34. Ef laun
þessara daga eru dregin frá eru
árslaun sjómannsins rétt liðlega 2
tnilljónir króna. Þessu til saman-
burðar reikna sjómennirnir með
aðstoð kjararannsóknanefndar
eða upplýsiiigum þaðan um með-
alkaup verkamanna i Reykjavík
1976. Kemur þar fram að miðað
við 12 tima vinnu í sólarhring
hefur verkamaðurinn 1.803.227
krónur á ári, miðað við 14 tíma i
sólarhring hefur hann 2.559.366
krónur, sem er rétt tæplega það,
sem sjómaðurinn hefur áður en
fridagar hafa verið dregnir frá,
en sé gert ráð fyrir 16 stunda
vinnu verkamanns í sólarhring
eru tekjur hans 3.314.289 krónur
á ári. I sambandi við þessa út-
reikninga á tekjum háseta á
minni skuttogurunum, sem sam-
tals eru 41 má geta þess að laun
skipstjóra eru tvöföld laun há-
seta.
Sams konar útreikningar eu
gerðir á launum sjómanna á
stærri skuttogurum. Þar eru sam-
kvæmt útreikningum sjómanna
meðalárslaun undirmanna, fasta-
kaup 792.000 krónur að viðbætt-
um aflaverðlaunum, 1.871.922
krónur. Meðalvinnustundafjöldi
er 3.762 og er því meðaltímakaup
undirmanna samkvæmt þvi 497
krónur. Á stóru togurunum, sem
eru 16 talsins, er hækkun sam-
kvæmt fyrsta áfanga 11.4% sam-
kvæmt kröfunum, en samkvæmt
fyrsta og öðrum áfanga er hún
16.2%. Fastalaun skipstjóra eru
nokkuð lægri en háseta, en afla-
verðlaun hans hins vegar mun
hærri.
Mikil gagnrýni kom fram á
blaðamannafundinum á þær upp-
lýsingar sem útvegsmenn gáfu á
blaðamannafundi deginum áður.
Sjómennirnir segja að útvegs-
mennirnir hafi reiknað út frá
einni ákveðinni vertíð, þ.e. þeirri
sem nýliðin er. Hún hafi um allt
verjð óyeojuleg, fiskverð haft yer-
ið hátt, afli mikill og tíð svo góð að
elztu menn muni ekki annað eins.
Sem dæmi var nefnt að loðnuverð
sé nú 6.52 krónur en 1976 hafi það
verið rúmar 3 krónur.
Um Stofnfjársjóð, sem sjómenn
gera kröfur um að lagður verði
niður, sögðu þeir að ljöst væri að
mikill og góður hagur rikti nú í
sjávarútvegi íslendinga. Það
sýndi sig á því að margir sæktust
nú eftir fiskiskipum til kaups, og
fá væru til sölu. Ljóst væri að
aðeins 2/3 hlutar af framlögum í
Stofnfjársjóð fiskiskipa færi til
þess að greiða afborganir og vexti
af skipunum. Við sjóðabreyting-
una hefði hlutfallið, sem rynni í
sjóðinn verið lækkað úr 15 í 10%,
en þeir sögðu að vegna hækkaðs
fiskverðs væri unnt að lækka
þetta enn meir. Krefjast þeir þess
að framlagið sé lækkað í áföng-
um, fyrst í 7%. Sá hluti, sem ekki
rennur til afborgana og vaxta, er
látinn renna aftur til útgerðarinn-
ar, sem þeir töldu óeðlilegt. Þar
við bættist að sum skipin væru
þegar afskrifuð að fullu' og öll
stofnlán af þeim greidd. Þá sögðu
þeir að útvegsmenn hefðu og til
þess að komast fram hjá reglun-
um, margir hverjir stundað það,
að selja sjálfum sér skipin með
því að stofna nýtt hlutafélag til
þess að geta efnt til afskrifta að
nýju. Þeir gagnrýndu þá tölu, sem
Kristján Ragnarsson, formaður
LÍÚ, hafði gefið upp um upphæð,
er rynni í stofnfjársjóð og sögðu
hana talsvert hærri en 3.2 mill-
jarða. Nær lagi væri að hún væri
um 4 milljarðar króna.
Þá kom fram að sjómenn krefj-
ast þess að það tap, sem varð
vegna hækkunar framfærsluvísi-
tölu milli þess er sáttasemjari úr-
skurðaði tryggingaupphæð dánar-
bóta og þar til hún var lögfest á
Alþingi með verðlagsbótum, verði
leiðrétt. Þá krefjast þeir einnig að
sjúkrasjóðir greiði bætur í lengri
tíma, en nú er aðeins greitt í 30
daga, en þá tekur tryggingafélag
viðkomandi við.
Að lokum voru fulltrúar sjó-
manna spurðir um það, sem
Kristján Ragnarsson hafi sagt á
blaðamannafundi LfÚ, þar sem
hann kvað samstarf fulltrúa sjó-
manna og útvegsmanna ávallt
hafa verið með eindæmum gott í
Verðlagsráði sjávarútvegsins.
Óskar Vigfússon svaraði þvi til að
það hefði verið svo langt sem það
næði, en til þess að það yrði full-
komið yrði að hreinsa æði mikið
til innan LÍÚ, því að í mörgum
tilfellum væri útgerð og fisk-
vinnsla svo samtvinnuð að á
stundum væri óvíst hvorum meg-
in við borðið fulltrúi LÍÚ ætti að
vera.
Jónas Þorsteinsson, formaður
Farmanna- og fiskimannasam-
bands íslands sagði að þær upp-
lýsingar, sem fram hefðu komið á
fundinum og þá einkanlega olíu-
dæmið sýndi það, að ef ið sama
borð og þeir gerðu fyrir 1970, er
olíusjóðurinn kom i gagnið, nú
eftir sjóðabreytinguna með niður-
fellingu oliusjóðsins yrði skipta-
prósentan eins og áður sagði að
vera 31 % og kæmi þá út hlutfalls-
lega sama hækkunin miðað við
fiskverð hjá báðum aðilum, út-
vegsmönnum og sjómönnum.
— Sigurður
Framhald af bls. 32
kolmunna. Sjávarútvegsráðu-
neytið fékk leyfi hjá fær-
eyskum yfirvöldum til þess að
íslenzku kolmunnaskipin
mættu landa í Norglobal innan
færeyskrar fiskveiðilögsögu.
Að sögn Haralds komst Sig-
urður frá Fuglafirði á þriðju-
daginn, en þar þurfti að gera
við kolmunnatrollið þvl það
hafði rifnað mikið. Fékk skipið
fljótlega 100 tonn af kolmunna
og var aflanum landað í
Norglobal sem fyrr segir.
Fljótlega gekk að landa nýrri
aflanum en mjög seinlega
gekk að landa 50 tonnum af
kolmunna, sem skipið hafði
fengið um helgina og tók alls 8
tíma að landa aflanum i
Norglobal. Sagði Haraldur að
það væri allt annað líf að landa
beint í Norglobal, það gengi
svo miklu betur að landa kol-
munnanum ný.vejddum.
Hann sagði að mikið væri af
kolmunna á miðunum þó að
hann væri nokkuð dreifður.
Börkur NK hafði fengið 350
tonn og farið með þau til Nes-
kaupstaðar, en Guðmundur RE
hafði engan afla fengið vegna
bilunar á höfuðlínumæli, og
varð hann af þeim sökum að
leita inn til Þórshafnar til að
fá gert við bilunina.
— Sambandið
mun ekki
Framhald af bls. 2
í þá átt sem kjaramálaályktun
þeirra stefndi. Áhrif þessarar við-
leitni kváðu þeir mundu aðallega
koma fram í afstöðu Vinnumála-
sambandsins.
I fréttatilkynningu SÍS segir
einnig m.a.:
Á fundinum skiptust aðilar á
skoðunum um kjaramálin og
skýrðu sjónarmið sin ýtarlega. Af
hálfu Sambandsins var sérstak-
lega lögð áherzla á það aðalatriði
stefnuyfirlýsingar þess frá 4. mai,
að nota bæri það svigrúm, sem
fyrir hendi er í þjóðfélaginu til
kauphækkana án verðbólgu-
áhrifa, til þess að bæta kjör hinna
lægst launuðu. Hins vegar væri
það Vinnumálasamband sam-
vinnufélaganna, sem færi með
samningamálin fyrir samvinnu-
hreyfinguna.
Af hálfu fulltrúa Sambandsins
var því lýst yfir, að Sambands-
stjórn muni beita áhrifum sínum,
þar sem þvi verður við komið, til
þess að greiða fyrir nýjum samn-
ingum í samræmi við þá stefnu,
sem mótuð er í ofangreindri
ályktun. Enn fremur var lögð
áherzla á þá skoðun, að kjaradeil-
an sé ekki leysanleg, nema rikis-
valdið komi til varðandi ýmis
mjög mikilvæg atriði, sem að því
snúa í kjaramálunum.
— Hvetja Sovét
Framhald af bls. 1.
Mannréttindamál og framhalds-
fundur öryggisráðstefnu Evrópu í
Belgrad í sumar var eitt að mikil-
vægari málum leiðtogafundarins
og varð einnig aðalatriði utanrík-
isráðherrafundarins á miðviku-
dag. í yfirlýsingunni segir að þó
að mikill árangur hafi náðst þá sé
enn langt í land með að Helsing-
forsyfirlýsingunni sé framfylgt.
Knut Frydenlund, utanríkisráð-
herra Noregs, sagði á blaða-
mannafundi eftir fundinn á mið-
vikudag að Atlantshafsbandalags-
þjóðirnar hefðu orðið sammála
um að fjalla um Helsingforsyfir-
lýsinguna í heild á Belgradfund-
inum. Sagði hann að það væri
mikilvægt að ekki yrði lögð of rík
áherzla á mannréttindamálin ein,
þar sem það gæti stefnt sambúð-
inni við Austur-Evrópu í voða.
Einar Agústsson
Framhald af bls. 1.
þrettándi NATO-fundur, sem
ég sit, og ég man til dæmis ekki
til þess að áður hafi gengið jafn
greiðlega að ganga frá lokayfir-
lýsingu, sem jafnan er birt að
loknum slikum fundi. Mikið var
rætt um fyrirhugaða Belgrad-
ráðstefnu um efndir á Helsinki-
sáttmálanum. Það ríkti algjör
eining um að þetta eigi ekki að
verða neinn dómsdagur, heldur
áfangi á leiðinni til meiri mann-
réttinda og aukins ferðafrelsis.
Enn hefur engu verið slegið
föstu um skipulag fundarins,
en útlit er fyrir, að í fyrstu taki
sendiherrar sáttmálaríkjanna
þátt í honum, en siðar aðstoðar-
ráðherrar. Hvað okkur viðkem-
ur þá yrði þar um aó ræða Hen-
rik Sv. Björnsson ráðuneytis-
stjóra“, sagði Einar Ágústsson.
Utanríkisráðherra sagði, að
ekki hefði verið minnzt á hugs-
anlega aðild Spánar að Atlants-
hafsbandalaginu á fundinum.
Þá gat hann þess að lokum, að
Grikkir og Tyrkir hefðu verið
prúðir á fundinum. Þeir hefðu
rætt ágreiningsefni sín bak við
tjöldin, og hefðu fulltrúar
beggja látið i ljós vonir urn að
þau mætti leysa við samninga-
borðið.
+
Eiginkona mín, dóttir, móðir okkar, tengdamóðir og amma
SIGURLAUG GUÐMUNDSOÓTTIR
Vorsabæ 7,
andaðístað morgni 10 mal I Grensásdeíld Borgarspltalans
Stefán Aðalbjörnsson
Hetga Einarsdóttir
börn, tengdabörn og barnabörn.