Morgunblaðið - 21.08.1977, Page 7

sem bölvaldur mannanna, og
af leiðum, sem menn hafa
farið til að sigrast á honum
og finna sálarfrið og rósemi
hugans, renndum við hug að
hinni fornu speki, sem and-
ans jöfrar Forngrikkja iðkuðu
og mynduðu skóla og stefnur
til að kenna mönnum sína
leið Hin heimspekilega ró-
semi, eins og hún birtist í
sinni klassísku mynd, var dá-
samleg. En hitt er Ijóst, að
almenningseign gat hún ekki
orðið, og að þessi leið var
aldrei öðrum en fáum fær.
Þá komu til áhrif frá aust-
rænni dulhyggju, og laun-
helgaátrúnaðurinn, sem síðar
mótaði sumar kenningar
kristninnar, fann miklu greið-
ari leið með dulhyggju sinni
og sínum hátíðlegu, dulræðu
vígslum til miklu fleiri manna
í grísk-rómverska heiminum,
sem leituðu lausnar undan
fargi óttans og lausnar á lífs-
gátunni.
Til þeirrar lausnar vísaði'
veg ein leiðin enn: Hin gamla
gata guðstrúarinnar, og á
Vesturlöndum hefur fram til
þessa dags enginn slíkur
boðskapur náð verulegum
hljómgrunni nema sá, sem
meistarinn flutti, ersagði:
„Vertu ekki hrædd, litla
hjörð", og mælti þessum orð-
um við veikan vinahóp, vini
sem hann vissi að áttu eftir
hans dag að standa i storm-
inum og jafnvel að Ijúka lífi
sínu með pislarvættisdauð-
anum, — sumir.
Leiðin
til
rósemi
Hann byggði á sannfær-
ingu, sem hann vartil innstu
grunna altekinn af: Óttist
eigi, því að þótt allar vítis-
ógnir veraldar æði, vakir ykk-
ar himneski faðir yfir örlög-
um ykkar Ekki hræddir,
þótt allur heimur rísi gegn
hann Skelfist eigi, jafnvel í
kvalastríði andlátsins heldur í
hönd ykkar sá himneski fað-
ir, sem leiðir ykkur gegnum
stundar þjáningu þangað
inn, þangað upp, sem sigur-
laun bíða ykkar, dásamlegri
en ykkur dreymir um!
Menn hafa farið þessa leið
og fundið sálarfrið í stormum
stærstu rauna. Eigum við að
hafa að engu vitnisburð
þeirra, þótt lifað hafi á liðn-
um öldum og árum? Er ekki
mannssálin í innsta grunni
eins og hún var þótt liðið hafi
aldir og ár?
Margt hefur breytzt í
aldanna rás, og sálarfriðar,
rósemi hugans leita menn á
ýmsum öðrum leiðum en
leitað var. Áður fyrr fóru
menn pilagrimsferðir til
helgra staða til að finna sál
sinni frið Björn bóndi Einars-
son i Vatnsfirði fór til Jórsala
og hlaut viðurnefni af, og
tvívegis til Rómaborgar
Þangað fór Sturla Sighvats-
son og aðrir fóru til
Compostella á Spáni og
víðar. Gögn hafa fundizt fyrir
því, að ótrúlega margir Is-
lendingar fóru á miðöldum
pilagrímsferðir suður um
lönd, bæði karlar og konur.
Nú fer fjölmenni suður til
sólarlanda, en trúlega fæstir
þeirra erinda, sem menn fóru
héðan i suðurveg á fyrri
öldum til að finna sál sinni
friðá slóðum helgra manna
og atburða. Menn fara aust-
ur til Moskvu eða í vesturveg
til New York og annarra
borga. En sækja menn
þangað þann sálarfrið, sem
menn sóttu áður fyrr til
helgra staða? Læra menn í
austri eða vestri lausn úr
fjötrum ótta og hræðslu?
Læra þeir ekki fremur þar að
óttast hverannan. Og þann
óttg eru vísindi nútímans að
magna jafnhliða þvi, að þau
hafa leyst okkur undan fargi
óttans á ýmsum sviðum. Var
ekki Einstein að senda frá sér
skömmu fyrir andlát sitt
neyðaróp til stjórnmála-
mannanna, valdhafanna i
velferðarríkjum ríkustu, um
að stöðva framleiðslu vetnis-
sprengjunnar? Sendi ekki
Schweitzer, sömu áskorun
valdhöfunum og vísinda-
mönnunum sjálfum? And-
spænis eigin „afrekum"
hrópa fleiri og fleiri vísinda-
mannanna: Hættið!
Við skulum ekki gleyma
þvi, að fyrir mörgu því erum
við óhult nú, sem feðrum og
mæðrum bjó kvíða- og ótta-
efni. En eru ekki þau efni
nógu mörg enn, óvissan, ör-
yggisleysið? Þau virðast þó
víða um lönd meiri, risavaxn-
ari en hér. En vitum við það?
Höfum við ekki ríka þörf þess
að við okkur verði sagt með
guðspjallsorðunum gömlu,
og sagt með þunga svo að
við yrðum að hlusta og trúa:
„Vertu ekki hrædd, litla
hjörð"?
„Vér köllum ferju á hnatta-
hyl" (E.Ben.), — ferjan er
fengin og hefir margoft leyst
landfestar, en hvern vanda
leysa geimfarirog hnatta-
flug? Örlitlum skika tilver-
unnar er bætt við svið þekk-
ingarokkar, óendanlegar
fjarlægðir eru ókunnar samt,
ómælisveraldir, sólkerfi svo
voldug, vetrarbrautir svo víð-
feðma, að milljónir sólna
geta komizt fyrir á stjörnunni
Betelgeuse einni og er þó ein
sól risaheimur hjá jarðarkorn-
inu, sem við byggjum. Þess-
um sindrandi sólkerfum hef-
ur heimssmiðurinn sett lög-
mál svo örugg, að þeir fáu,
sem þeim kynnast standa
fullir lotningarótta andspæn-
is þeim.
Fyrst sandkornið litla glat-
ast ekki, heldur tekur mynd-
breytingum í aldanna rás,
eru þá örlög þín, jarðnesk og
eilíf, á valdi ógnþrunginna
duttlunga? Gleymir þú öllu
því, sem meistarinn frá Naz-
aret hafði um það mál að
segja?
Speki trúartraustsins hafa
margir smælingjar Drottins
lært og lært hana svo vel, að
sálarfrið hafa þeir fundið og
sigur á valdi óttans, þann
sigur sem efnisvísindin geta
ekki unnið fyrir mannsálina,
en mannshjartað, titrandi,
órólegt og veikt, hefur þús-
und sinnum unnið: Ekki
hrædd, litla hjörð
Svipmyndir
á svipstundu
Svipmyndir í hvert skírteini
Svipmyndir sf.
A Hverfisgötu 18 ■ Gegnt Þjódleikhúsinu
AIRWICK
Ferskur ilmurallan
daginn.
Endurbætir
andrúmsloft í
híbýlum ogá
vinnustöðum.
AMANTI H/F.
SIM125933.
Notaðir
(
u - / i 1 A \h r/
i / 1 ■ A
r
bílar
FIAT 126 árg. '74 og '75
FIAT 127 árg. '72, '73, '74, '75, '76, '77
FIAT 128 árg. '71, '72, '73, '74, '75, '76
'77
FIAT 131 árg. 76
FIAT 132 árg. '73, '74, '75, '76
FIAT 125p árg. '72, '73, '74, '75, '76
Davíð Sigurðsson
SÝNINGARSALUR
VíÖ erum flutt
Vió erum flutt af Skúlagötu 51 í Ármúla 5 (gengið inn
frá Hallarmúla) Og við höfum fengið spánýjan síma,
86020 (vinsamlegast athugið að númerið erekki í
símaskránni)
Verlcsmiöian MAX