Morgunblaðið - 30.04.1978, Blaðsíða 4

52
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. APRÍL 1978
„Þyrfti ao
gera betur við
gamla fólkið”
Þarna í hávaðanum frá
spunavélunum í Alafossi finnum
við mann að nafni Odd({eir
Jónsson, en hann segist vera
orðinn 72 ára og hafa starfað
hjá Álafossi í rúm þrjú ár.
— Ég var áður við störf hjá
Framtíðinni, en kom hingað
þegar hún var lögð niður. Þar
var ég alllengi en var sem sagt
68 ára þegar hún var lögð niður
og taldi mig þá ekki geta hætt
vinnu, enda er lífeyrir okkar
gamla' fólksins ekki það mikill
að við getum iifað af honum. Ég
myndi að minnsta kosti ekki
vinna nema lítið ef ég þyrfti
þess ekki með og alls ekki á
þessum þrískiptu vöktum eins
og ég geri nú.
— En ég kann vel við vinnuna
og hefi hugsað mér að halda
áfram meðan ég er hraustur. Ég
hef aldrei kunnað verulega vel
við næturvaktirnar, en hef þó
ekki farið fram á að vera á t.d.
tvískiptum vöktum, enda gæfi
það af sér heldur minna kaup en
ég hef nú, vaktaálagið er meira
fyrir þrískiptu vaktirnar en þær
tvískiptu.
En finnst þér kaupið þá
sæmilegt?
— Verksmiðjuvinna er og
hefur alltaf verið illa launuð og
það sem bætir upp okkar laun er
öðru leyti hef ég ekki blandað
mér í störf þessara samtaka,
nema sótt fundi og fylgst með
málum.
Oddgeir, sem býr í Seljahverfi
í Reykjavík, sagði að það væri
dálítill þvælingur að komast úr
og í vinnu, hann þyrfti að taka
strætisvagn í veg fyrir bílinn er
færi að Álafossi. Hann hefur
lengst af búið í Reykjavík, en er
Árnesingur í báðar ættir og
alinn upp á Stokkseyri þar sem
hann dvaldist fram yfir ferm-
ingu og segist hann alltaf eiga
hlýjar minningar þaðan. Hann
er spurður hvernig hann verji
sínum frítíma:
— Ég hvíli mig aðallega, mér
veitir ekkert af þvi kominn á
þennan aldur og þegar ég vinn
á þessum vöktum. Ég legg ekki
stund á nein sérstök áhugamál
og les ekki bækur nema rétt eins
og hver annar.
En hvað gerirðu í sumarfríi?
— Það hefur nú verið mest
lítið, en þó hef ég farið til
Norðurlandanna en ég á bróður
í Danmörku sem ég hefi heim-
sótt. Einnig hefi ég farið nokkuð
mikið um landið okkar, eigin-
lega allt landið nema Vestfirði,
þar hef ég lengst komizt í
Arnarfjörð.
Hvað telurðu helzt að þurfi að
Oddgeir Jónsson sagðist kunna vel við að vinna hjá Alafossi.
vaktaálagið. Það sem gæti lag-
fært eitthvað okkar málefni er
að launþegar bæði verkamenn
og aðrir, stæðu meira saman en
þeir gera nú, um sín áhugamál,
mér finnst hver einstaklingur
gera of mikið af því að pota sér
sjálfur og það væri allt annað ef
launþegar stæðu saman, þá væri
ekki svo oft vegið í sama
knérunn. Annars hef ég ekki
verið atvinnurekandi og veit því
ekkert um það hvers þeir kunna
að þarfnast.
Hefurðu tekið þátt í kröfu-
göngum 1. maí?
Óbreyttur
almúginn
— Já, ég hef nú verið með í
þessum kröfugöngum svona eins
og óbreyttur almúginn, enda hef
ég litið á þennan dag sem okkar
baráttudag og ætti hann að vera
slíkur fyrir alla launþega. Að
Forsíðumvndina tók Sigurgeir
Jónasson Ijósmyndari Morgun-
blaðsins í Vestmannaeyjum.
gera til að létta undir með
gamla fólkinu?
— Ég held að það sem kæmi
okkur eldra fólki mest til góða
væri að gera það vel við okkur
í sambandi við lífeyrissjóði
okkar og ellilífeyri, að við
þyrftum ekki að vinna úti langt
fram eftir aldri. Það ætti að
vera okkur nóg að lifa af
ellilaununum, en það er varla
hægt í þessari dýrtíð.
Áð lokum kvað Oddgeir
vinnustaðinn vera góðan, það
væri gott að vinna við þessar
vélar, ekki sízt ef menn þekktu
eitthvað álpær og vissu hvernig
þær störfuðu. — Annars er
þetta mest fólgið í því að láta
efnið ganga sína leið og passa
upp á það, en vélin stöðvar sig
sjálf þegar spólurnar eru orðnar
fullar. Hávaðinn er ekki til
óþæginda að mér finnst, og ég
hef yfirleitt ekki notað eyrna-
skjól, en stundum eyrnatappa,
og mér finnst ég ekki hafa neitt
tapað heyrninni við þessi störf
mín í verksmiðjum. Hér er líka
gott rými, nóg pláss fyrir
vélarnar, góð loftræsting og þar
fram eftir götunum.
Spjallað
við Arnbjörgu
Hansen af-
greiðslustúlku
og fimm barna
móður:
„Hef unnið eins og
þræll síðustu árin - en
nú væri hugnanlegt
að geta dregið úr”
ARNBJÖRG Hansen er færeysk
að uppruna, ættuð frá Fugla-
firði þar í landi. Hún kom
hingað á vertíð og ætlaði að
vinna í þrjá mánuði í Vest-
mannaeyjum, en það hefur
teygzt úr því og hún hefur verið
búsett hér í tuttugu og eitt ár og
vel það. Hún kynntist manni
sínum, þau settu saman heimili
og eignuðust fjóra syni. Þeir eru
nú 20, 18, 17 og 15 ára gamlir.
Þau hjón slitu samvistum þegar
elzti sonurinn var 11 ára og
Arnbjörg hóf þá fyrir alvöru
einnig störf utan heimilis. Auk
þess bættist síðar í bú hennar
fimmti sonurinn sem nú er sex
ára gamall og að sögn hennar
augasteinn allra heimilismanna.
Hún vinnur við afgreiðslu-
störf í Nesti við Elliðaár og
hefur gert það síðan í haust. Þar
er unnin vaktavinna til skiptis
frá hálf átta til fjögur og fjögur
til hálf tólf. Tveir frtdagar koma
í viku, en undir hælinn lagt
hvort þá ber upp á helgi. Hún
fær greitt samkvæmt taxta V.R.
og þrátt fyrir vinnu um helgi
bætist ekkert álag við.
— Ég er annars alveg á
grænni grein nú orðið, segir
hún. — Þetta var voðalegt basl
hér áður fyrr, ég vann öll störí
sem ég komst yfir og mátti hafa
mig alla við til að við hefðum
rétt í okkur og á. Stundum varð
ég að senda eitthvað af
drengjunum frá mér um tíma,
en við reyndum að ná fjölskyld-
unni saman jafnskjótt og stætt
var á því. í tvö ár vann ég í
Sigtúni á helgum við fata-
geymslu og uppvask. Þar lauk
vinnu ekki fyrr en kl. 4 að nóttu
á þeim dögum sem mest var um
að vera. Síðan tóku við hrein-
gerningar í tvo tíma og þennan
tíma vann ég einnig hálfan
daginn í sjoppu. Þetta var
óskaplegt álag.
— Það eru fjögur ár síðan mér
tókst að kaupa þessa íbúð hér í
Breiðholti, sem byggð er og seld
á vegum Framkvæmdanefndar-
innar. Hún er fjögurra
herbergja og við höfum nú búið
hana nokkuð vel húsgögnum, en
þegar við fluttumst hingað
áttum við hér um bil ekki neitt.
Ég er heppin með að stóru
strákarnir sem voru að byrja að
vinna þá um það leyti lögðu
mikið og gott liðsinni sitt fram,
enda held ég að þetta hefði ekki
tekizt annars. Ég hef ekLi undan
neinu umtalsverðu að kvarta
nema síður sé og finnst þetta
allt hafa snúizt mér í hag. Hitt
er svo annað að ég finn það
betur með hverju árinu að ég er
að verða svo þreytt á þessu
óeðlilega vinnuálagi sem á mér
hefur verið síðustu tíu árin, að
mig dreymir um að ég gæti
unnið hálfan daginn. Mig langar
til dæmis að fara í eitthvert
nám, kannski Námsflokkana og
afla mér einhverrar þjálfunar
sem gæfi mér möguleika á
léttara starfi. Það er eintóm
vitleysa að fara svona með sig
og nú þegar ég hef komist fram
úr því versta finnst mér fráleitt
að halda þessum hringdansi
áfram.
Arnbjörg á þó við nokkurn
vanda að glíma á næstunni ef
ekki rætist úr með skóladag-
heimilismál í Breiðholti. Yngsti
sonur hennar byrjar skólagöngu
næsta haust og hún hefur ekki
lengur possun fyrir hann á
dagheimili og því er það brýnt
nauðsynjamál hennar og barns-
ins, svo og margra fleiri að það
takist að koma upp skóladag-
heimili í hverfinu fyrir haustið,
því að óhugsandi er að vinna frá
sex ára gömlu barni sem er
aðeins í skóla 2 tíma á dag.
í fyrrasumar fór Arnbjörg
ráðskona að Silungapolli með
son sinn og nú í sumar hugsar
hún sér einnig til hreyfings,
umfram allt svo að þau mæðgin
geti verið meira samvistum þó
ekki sé nema sumartíð.
Spyrja má hvernig hún
komist af með 145 þúsund
krónur á mánuði og fimm börn.
Hún bendir á að hún fái enn
greitt meðlag með tveimur
yngstu sonunum og muni fá með
þeim 15 ára í tvö ár enn, þar sem
meðlagsskylda er nú til sautján
ára aldurs, sem sé ákaflega
mikil hjálp. Hún segir einnig að