Morgunblaðið - 04.05.1978, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. MAI 1978
21
Haraldur Sigurðsson
bókavörður - Sjötugur
Haraldur Sigurðsson, elzti
starfandi bókavörður í Landsbóka-
safni og deildarstjóri í Þjóðdeild
þess sl. tvö ár, er sjötugur í dag.
Hann fæddist að Krossi í Lundar-
reykjadal 4. maí 1908, sonur
Sigurðar Jónssonar bónda þar og
konu hans Halldóru Jóelsdóttur.
Þótt ég sé ekki fróður um ættir
Haralds, veit ég, að hann á til
traustra að telja, og við hann á vel
það, sem segir frá Borgfirðingum
almennt í Ferðabók Eggerts Ólafs-
sonar og Bjarna Pálssonar: „Borg-
firðingar eru yfirleitt skynsamir
menn. Þeir eru iðjusamir og rækja
störf sín af kostgæfni... Þeir eru
einnig fjörmeiri og glaðari en
Sunnlendingar."
Haraldur stundaði um hríð nám
við Menntaskólann á Akureyri, en
hvarf frá því og gerðist síðar
blaðamaður við Þjóðviljann 1936
— ‘40, eftir það starfsmaður
bókaútgáfu Helgafells til 1946, er
hann var settur bókavörður við
Landsbókasafn.
Haraldur þýddi fyrr á árum
hinar vinsælu bækur Axels
Munthe (hina fyrri ásamt Karli
ísfeld): Söguna um San Michele
og Frá San Michele til Parísar
(1933 og 1936), ennfremur m.a.
Silja eftir F.E. Sillanpáá (1935),
Marco Polo eftir Aage Krarup
Nielsen (1940) og sama ár Gösta
Berlings saga Selmu Lagerlöf.
Árið 1947 kom út í umsjá Haralds
hin merka Sjálfsævisaga síra
Þorsteins Péturssonar á Staðar-
bakka og 1961 Bréf frá íslandi
eftir Uno von. Troil í þýðingu
Haralds. Þá komu út sem gjafabók
Almenna bókafélagsins 1968
Skólaræður Sveinbjarnar Egils-
sonar, og hafði Haraldur búið þær
til prentunar.
Ég hef þekkt Harald allan þann
tíma, er hann hefur unnið í
Landsbókasafni, minnist með
þakklæti hjálpsemi hans, er ég var
við nám í Háskólanum og átti
erindi í safnið, og síðar þegar ég
vann þar að ritgerð minni um
Hómersþýðingar Sveinbjarnar
Egiíssonar. Ég veit, að margir,
sem leitað hafa til Haralds í
safninu bæði fyrr og síðar, munu
hugsa hlýtt til hans á þessum
tímamótum. En gerst get ég dæmt
um störf Haralds i -Landsbóka-
safni þann tíma, sem við höfum
unnið þar saman eða frá haustinu
1964. Þá hef ég fylgzt með því
stöðugt, hve dyggur og ótrauður
starfsmaður hann hefur verið og
dagfarsprúður og góður félagi.
Vegna áhuga hans og sérþekk-
ingar á kortasögu íslands og marg-
víslegum ritum um landið,
bæði ferðabókum og ritum land-
og náttúrufraeðilegs efnis, var
sjálfgert, að hann fjallaði um
þetta allt saman. Hann lauk fyrir
nokkru að mestu skrásetningu
kortasafns Landsbókasafns, og um
árabil vann hann á vegum þess að
sérstakri skrá um ferðabækur
erlendra manna, er hingað hafa
komið, og um rit land- og náttúru-
fræðilegs efnis. Hefði Haraldur að
líkindum lokið þeirri skrá, ef hann
fyrir tæpum tveimur árum hefði
ekki tekið að sér stjórn Þjóðdeild-
ar safnsins og gerzt grjótpáll fyrir
hinni árlegu skrá um íslenzk rit,
svo að Ólafur Pálmason, er veitt
hafði deildinni forstöðu undanfar-
in ár, fengi einbeitt sér að
fullnaðarsamningu Islenzkrar
bókaskrár, áfangans 1534—1844,
er verið hefur í smíðum lengi í
safninu, fyrst í umsjá Péturs
Sigurðssonar háskólaritara og
Sextíu ára — Guð-
mundur Haraldsson
Fáir sem sjá Guðmund Haralds-
son ganga um götur borgarinnar,
léttan í spori og glaðlegan myndu
trúa því, að hann hefði nú sextíu
ár að baki. Þetta er þó staðreynd.
Hann er fæddur í Merkisteini á
Eyrarbakka 4. maí 1918, sonur
hjónanna Þuríðar Magnúsdóttur
frá Árgilsstöðum í Hvolhreppi og
Haralds Guðmundssonar frá
Stóru-Háeyri á Eyrarbakka. Guð-
mundur er því afkomandi þeirra
Jósefs sterka, prests á Ólafsvöllum
og Þorleifs ríka á Háeyri.
Guðmundur ólst upp á Eyrar-
bakka til 15 ára aldurs, á heimili
góðra foreldra. Hann gekk þar að
sjálfsögðu í barnaskóla og stund-
aði flest þau störf við sjó og í sveit,
sem til féllu, eins og aðrir
unglingar á þeim árum. Hann
geymir jafnan góðar æskuminn-
ingar frá Eyrarbakka og hefur
ávallt sýnt æskustöðvum sínum
mikla ræktarsemi.
Haustið 1933 flytur Guðmundur
ásamt foreldrum sínum til Reykja-
víkur. Þetta var á hinum svoköll-
uðu kreppuárum og oft erfitt að fá
atvinnu. Fyrsta árið vann Guð-
mundur að því að bera út Morgun-
blaðið til kaupenda. Þá starfaði
hann um hríð hjá A. Bridde
bakarameistara. Otal fleiri störf
hefir Guðmundur unnið liðna
starfsdaga. Hann var bygginga-
verkamaður um 20 ára tímabil,
vann við Reykjavíkurhöfn við
uppskipun ofl. Á tímabili var
Guðmundur togarasjómaður.
Hann hefir því komist í kynni við
flest þau störf, sem erfiðismaður-
inn þarf að leggja hönd að. Nú er
sá tími liðinn. Hin síðari ár hefir
Guðmundur helgað ritstörfum og
skáldskap starfskrafta sína. I
bókahillu minni er að finna 3
bækur, sem hann hefir sent frá
sér. „Sögur og ljóð“ 1971, „Nútíma
mannlíf og kvæðin" 1974 og
„Ferðapistlar" 1975. Hann tjáir
mér, að auðu plássi skuli ég halda
við hlið þessara bóka, því penni
sinn sé ekki ennþá þornaður.
Á þessum merkisdegi í lífi hans
senda margir honum góðar oskir
um langa lífdaga og farsæld á
ókomnum ævidögum. Lifðu heill
Guðmundur.
R.Ó.
Þórhalls Þorgilssonar bókavarðar,
unz Ólafur tók við þessu verkefni
í ársbyrjun 1966, en hann varð
síðar að hverfa frá því vegna
annarra verka, er á hann hlóðust.
Haraldur vílaði ekki fyrir sér að
takast á hendur fyrrgreint starf,
ef það mætti verða til að flýta
útkomu skrárinnar miklu um rit
íslenzkra manna fyrstu þrjár aldir
prentlistarinnar hér á landi. En að
því dregur óðum, að þeim áfanga
verði lokið.
Eitt er það verk, sem Haraldur
hefur unnið að um langt skeið og
það á eigin vegum — utan vébanda
safnsins —, þ.e. ritun kortasögu
Islands. Kom fyrra bindi verksins
út hjá Bókaútgáfu Menningarsjóðs
og Þjóðvinaféiagsins 1971 og tók
til tímabilsins frá öndverðu til
loka 16. aldar. Síðara bindið, um
framhaldið allt til kortagerðar
Björns Gunnlaugssonar, er vænt-
anlegt innan skamms, og hefur þá
Haraldur mikinn öldung að velli
lagið.
Til heiðurs við Harald á þessum
tvennu tímamótum gefur Lands-
bókasafn Islands út í dag á
póstkortum í litum tvö fræg
íslandskort, Kort Guðbrands bisk-
ups Þorlákssonar frá 1595 og kort
hollenzka sæfárans Joris Carolus-
ar frá 1630. Haraldur fjallar
rækilega um þessi kort í verki
sínu, en áður hafði hann birt grein
um síðara kortið í Árbók Land-
bókasafns 1967.
Haraldur Sigurðsson er mikill
ferðamaður og mjög áhugasamur
um ferðamál, enda lengi verið
virkur félagi í Ferðafélagi íslands.
Hann ritaði Árbók félagsins 1954,
um Borgarfjarðarsýslu norðan
Skarðsheiðar. — Þær eru ótaldar
ferðirnar, sem hann hefur farið
inn á hálendi Islands, enda þekkir
hann þar hvert kennileiti engu
síður en bækurnar á hillum
Landsbókasafnsins.
Haraldur hefur verið ritari og
síðar formaður í Bókavarðafélagi
Islands, og samstarfsfólk í Lands-
bókasafni á honum þakkir að
gjalda fyrir vináttu hans og tryggð
á liðnum árum.
í nafni þess og Landsbókasafns
flyt ég honum og eiginkonu hans,
Sigrúnu Sigurðardóttur, beztu
árnaðaróskir.
Finnbogi Guðmundsson.
Handavinnu-
sýning í
Bústaðasókn
Á uppstigningardag veröur messað
kl. 2 í Bústaöakirkju. Eftir messu
verður síðan opnuð sýning á handa-
vinnu Þeirri, sem eldri borgarar hafa
unniö að í vetur á vikulegum samveru-
stundum í safnaðarheimili Bústaða-
kirkju. Ber par margt fallegt fyrir augu
og gaman að sjá, hve langt má ná með
góðri tilsögn, en frú Magdalena
Sigurpórsdóttir hefur annazt leiöbein-
ingar af sinni alkunnu leikni.
Þegar gestir hafa skoðað sýninguna
um hríð, hefur Átthagakór Stranda-
manna söng sinn, en kórinn syngur
nokkur lög undir stjórn Magnúsar
Jónssonar, en undirleik annast dóttir
Magnúsar, Guðný. Þá gefst fólki
einnig möguleiki á pví að njóta
stundarinnar ennpá betur með pví aö
fá sér kaffisopa og með pví og njóta
friðsællar stundar í safnaðarheimilinu.
Nokkrir munir verða einnig til sölu,
en eldra fólkið hefur unnið pá til að
hafa á boðstólnum.
Frá Bústaðasókn
áIá Timburverzlunin
v Voiundur hf.
KLAPPARSTÍG 1, SÍMI 18430 — SKEIFAN 19, SÍMI 85244
Völundar gluggar
vandaðir gluggar
Vandaðir giuggar eru eitt aðalatriðið í hverju
húsi og auka verðmæti þess og ánægju þeirra,
sem í húsinu búa. Timburverzlunin Völundur
hefur 70 ára reynslu í smíði glugga. í dag
leggjum við megináherslu á smíði Carda-
hverfiglugga svo og venjulegra glugga samkv.
hinum nýja íslenska staðli. Cardagluggar hafa
marga kosti umfram aðra. Auðvelt er að opna
þá og loka. Hægt er að snúa þeim við, ef hreinsa
þarf þá eða mála. öryggislæsingar geta fylgt.
Hijóðeinangrun uppfyllir ströngustu reglur.
Bæðí vatns- og vindþéttir í lokaðri stöðu. Þá er
einnig hægt að fá smíðaðar veggjaeiningar með
Cardagluggum í, sem sfðan má raða saman. Þar
sem Cardagluggum verður ekki viðkomið mælum
við með giuggum smíðuðum samkv. hinum
nýja íslenska staðli, með falsi 20x58 mm. Alla
glugga er hægt að fá grunnaða eða tvímálaða.
Einnig getum við smíðað þá úr gagnvarinni
furu eða oregonfuru.
I sérstökum tilfellum smíðum við einnig glugga
eftir sérteikningum.